Lees dit artikel in .pdf - Supply Chain Magazine

Foto’s: Rotra & Batavus Brancheartikel logistiek
52
SUPPLY CHAIN MAGAZINE 10 / 2006
Nederland is nog altijd hét fietsland bij uitstek. Met 18 miljoen fietsen heeft het de hoogste fietsdichtheid van Europa.
Jaarlijks worden er méér dan een miljoen verkocht. Maar bijna de helft daarvan wordt al geïmporteerd. Vooral uit Azië.
Daar worden ook fietsonderdelen ingekocht. Door die moordende concurrentie is logistiek cruciaal. Logistiek en vergaande
automatisering. Voor beide geldt de hamvraag: uitbesteden, of niet?
Door Fred Krijnen
Geavanceerde logistiek steunpilaar
voor Nederlandse fietsenfabrikanten
Distributie met de fiets
Rob Beset weet álles van fietsen. Twintig
jaar geleden begon hij als ‘buitendienstman’
bij Batavus. Nu is hij algemeen
directeur van deze rijwielfabrikant te
Heerenveen. ‘Het gaat erom de juiste fiets
op het juiste tijdstip op de markt te brengen’,
weet hij uit ervaring. En in het geval
van het product fiets is dat geen sinecure.
De levertijd op onderdelen kan makkelijk
tot acht maanden oplopen. Veel onderdelen
komen uit Azië en de vraag naar deze
goedkope componenten is groter dan het
aanbod. Dat maakt planning voor alle partijen
gecompliceerd. Complicaties waarmee
warenhuizen niet worden geconfronteerd.
Die kunnen ongelimiteerd met partijen
goedkope fietsen stunten. Die goedkope,
uit Azië afkomstige fietsen, vormen
een bedreiging voor gerenommeerde merken
als Sparta, Gazelle, Batavus en Giant.
Een bedreiging die door de meeste fabrikanten
onder meer wordt gepareerd door
de distributie uit te besteden.
Batavus koos enkele jaren geleden voor
het eveneens Friese Portena Logistiek. Dit
bedrijf beschikt over een wagenpark van
honderd eenheden waarvan er vijftig wor-

den ingezet voor stukgoed distributie en
twintig voor de fietsendistributie. Per dag
worden ruim tweeduizend fietsen en 1500
pallets gepland. De grote verschillen tussen
de beide planningen zit in het aantal
stops en het aantal eenheden. Bij de distributieplanning
gaat het dagelijks gemiddeld
om vijftien stops, 26 pallets en een
retourvrachtwagen.
Maar bij de fietsendistributie gaat het,
doordat er vooral bij kleinere retailers
moet worden geleverd, al snel om 25 stops
en 200 los geladen fietsen per wagen. Door
de inzet van ptv intertour wordt er een
optimale ritplanning gegenereerd. ‘Ptv
intertour’, zo luidt de conclusie van Portena,
‘is hét ideale ritplanningssyteem voor
de logistiek dienstverlener. Via een automatiseringssysteem
waarin Ptv intertour
geïntegreerd is, wordt een hoge graad van
efficiency bereikt in warehousing, orderpicking,
transport en distributie. Het totale
logistieke proces en de status van de goederen
kunnen dag en nacht online worden
gevolgd.’
Inherent aan de filosofie van Rob Beset ‘de
juiste fiets op het juiste tijdstip’ gaat Batavus
zich nu ook op de Amerikaanse markt
storten. Door de hoge benzineprijs laten
Amerikanen steeds vaker de auto staan.
‘En daar komt bij dat er meer aandacht is
voor gezondheid. Er zijn veel dikke mensen
en die zoeken naar nieuwe vormen
van beweging’, constateert Frank van den
Eeden. Hij is marketingmanager van Batavus
en was in die hoedanigheid onlangs
ook present op de fietsbeurs Interbike te
Las Vegas. ‘Daar werden we enthousiast
onthaald. De markt is er ongeveer net zo
groot als die in Nederland en ook voor de
ouderwetse omafiets was veel belangstelling.’
De distributie laat Batavus door het
Amerikaanse Seattle Bike Supply (SBS)
verzorgen. In totaal levert SBS aan zo’n
drieduizend verkooppunten.
Nek-aan-nekrace
Gazelle en Batavus voeren al jarenlang een
nek-aan-nekrace om het marktleiderschap.
Beiden produceren tussen de drie- en de
vierhonderdduizend fietsen per jaar. En
ook Gazelle heeft de distributie daarvan
uitbesteed. Logistiek manager Hans Dooper
legt uit waarom: ‘Wij zijn simpelweg
niet goed in fijnmazige distributie. Dat is
ook helemaal niet onze kernactiviteit. We
hebben daar de ruimte en de middelen
niet voor. Het was voor ons daarom volstrekt
logisch om het uit te besteden. Wij
zijn met Rotra een samenwerking aangegaan.
Zo kunnen we de arbeidskosten in
opslag en distributie laag houden.’
Ook Gazelle worstelt met de paradox dat
sommige onderdelen, voor later te exporteren
fietsen, eerst vanuit Azië moeten
worden geïmporteerd. Maar Hans Dooper
ondergaat dat niet echt als een worsteling.
‘Gewoon een kwestie van goede planning’,
concludeert hij. ‘Wij werken daarvoor
samen met een rederij en die zorgt dat de
containers met onderdelen op tijd aangeleverd
worden.’
Samen met zijn broer Harm is Machiel
Roelofsen verantwoordelijk voor het reilen
en zeilen van het meest geavanceerde, en
volledig geautomatiseerde, fietsenmagazijn
ter wereld. Dat magazijn staat sinds kort
in Doesburg en is eigendom van het familiebedrijf
Rotra Forwarding. Een bedrijf
dat, zoals Machiel Roelofsen het zelf verwoordt,
‘razend hard’ groeit. ‘We hebben
nu al 350 medewerkers en zijn ook bezig
met de aanleg van een binnenhaven.’
SUPPLY CHAIN MAGAZINE 10 / 2006 53

SUPPLY CHAIN MAGAZINE 10 / 2006
54
Behalve medewerkers zijn er bij Rotra dus
vooral ook fietsen. Dit Automatic Bicycle
Warehouse heeft capaciteit voor maar liefst
dertigduizend exemplaren. En die zijn
allemaal van het merk Gazelle. Daarmee
werd onlangs een tienjarig contract gesloten.
Jaarlijks gaat Rotra honderdduizenden
Gazelles naar alle 1600 dealers in Europa
vervoeren. En daar komen, ondanks die
350 medewerkers, nog maar weinig mensenhanden
aan te pas.
Trolley met unieke barcode
De werking van ABW (Automatic Bicycle
Warehouse) is als volgt: na het aandocken
van de trailer worden de fietsen, die in een
soort kartonnen envelop zitten, gelost. In
de ontvangstzone staan lege hangbaantrolleys
klaar met elk drie ophanghaken.
NEDERLAND FIETSENLAND
Fietsverkopen in de lift
Ons land kent met 18 miljoen fietsen de
hoogste fietsdichtheid van Europa. Er werden
in 2005 in Nederland 894.000 fietsen
geproduceerd. Daarvan werden er 356.000
geëxporteerd. In totaal werden er 668.000
fietsen geïmporteerd.
De verkoop van nieuwe fietsen steeg de
afgelopen jaren met 2,5 procent tot 1,25
miljoen exemplaren. De cijfers van RAI en
BOVAG suggereren dat de consument veel
waarde hecht aan kwaliteit. Gemiddeld
werd er vorig jaar 638 euro besteed aan de
aankoop van een nieuwe fiets bij de vakhandel.
Een toename van 7,5 procent. Bijna
vier op de tien Nederlanders betaalde vorig
jaar méér dan 700 euro voor een nieuwe
fiets. Ze kochten een Batavus, Gazelle of
ander prestigieus merk. Maar het leeuwendeel
opteerde dus voor een goedkoper
alternatief. De meeste belangstelling
van de consument gaat uit naar
de traditionele toer- of stadsfiets (52%).
Een rubberen bescherming om de haak
voorkomt krassen op de velg. Elke trolley
is voorzien van een unieke barcode. Ook
de haken hebben een code. Ze worden
beide gescand, evenals de barcode die door
Gazelle op de envelop is aangebracht. Het
TMS van Rotra weet welke batch er in aantocht
was vanuit Dieren, waar de fabriek
van Gazelle staat. Dankzij een koppeling
met LVS (een Duits WMS) van PSB weet
nu ook het magazijn om welke batch,
zending en fiets het gaat. Op dat moment
is ook de bestemming in het magazijn
bepaald en gaat de fiets op weg naar zijn
toekomstige eigenaar.
De voordelen van dit volledig geautomatiseerde
systeem zijn evident. Machiel Roelofsen:
‘Bij de vorige distributeur gebeurde
alles met de hand. Mensen liepen met vijf
Andere belangrijke segmenten zijn de hybride
fiets (17%), de kinder- of jeugdfiets (18%) en de
mountainbike/ATB (6%).
Het aandeel van dit professionele handelskanaal
blijft met 84 procent populair. Maar daarnaast
rukken ook de bouw- en supermarkten
Fietsen productie & verkoop per jaar
Aantal
geproduceerde fietsen
Export
Import
Verkochte
fietsen
exemplaren in de arm door het magazijn.
Dan valt er nog wel eens wat of ze stoten
tegen elkaar. Er ontstaat schade en dat
kost geld. Bij ons worden fietsen maar
twee keer vastgepakt: een keer om ze uit
de vrachtwagen te lossen en nog een keer
als ze de deur uitgaan.’ Dit verbetertraject
leverde Machiel Roelofsen een nominatie
op voor de Verkiezing Logistiek Manager
van het Jaar 2006.
De bedreiging van Hollands glorie
Fietsen en Nederland zijn bijna synoniem.
Probleem is wel dat ons land door de hoge
loonkosten te duur dreigt te worden voor
de productie van rijwielen. Het arbeidsintensieve
en kwaliteitsgevoelige proces van
productie en distributie kan niet overleven
zonder mechanisatie en automatisering.
op met goedkope Aziatische fietsen en verkopen
ook de reguliere fietsenwinkels steeds
meer, laaggeprijsde, Aziatische fietsen.
Het aantal verkooppunten is niet bekend. De
branchevereniging RAI schat het op ergens
tussen de vier- en de vijfduizend.
0 200.000 400.000 600.000 800.000 1250.000

Dat laatste werd door de oprichters van
Holland Mechanics al 33 jaar geleden
onderkend. Holland Mechanics ging toen
van start met de productie van assemblagesystemen
voor fietswielen. Inmiddels
heeft het zelfs een Chinese vestiging. En
het heeft nauwe samenwerkingen met de
IT-bedrijven Profuse en SSA Global. Profuse
implementeerde bij Holland Mechanics
onlangs met succes het softwarepakket
SSA ERP. Een nieuwe generatie ERPsoftware.
CFO Martin Burghoorn van Holland
Mechanics is daar laaiend enthousiast
over: ’Wij zagen veel meerwaarde in SSA
ERP. Als innovatief bedrijf zijn we erop
gefocust om onze processen continu te
verbeteren. Dat is ook de enige manier om
in de rijwielbranche te overleven.’
De belangrijkste Nederlandse
fietsfabrikanten zijn:
Accell Group (Heerenveen) met
de merken:
Batavus (Heerenveen)
Koga-Miyata (Heerenveen), een Nederlands
merk, dat zijn frames betrekt van
het Japanse Miyata (naar eigen specificaties)
en hier afbouwt
Andere bekende merken zijn:
Kronan (Amsterdam): fietsen worden
geïmporteerd uit Zweden
Loekie (Apeldoorn): kinderfietsen die
worden geïmporteerd
Sparta (Apeldoorn)
De Fietsfabriek (Amsterdam)
Gazelle (Dieren)
Giant (Lelystad)
Bron: BOVAG/RAI
Machiel Roelofsen
(links naast broer Harm
Roelofsen) is met zijn
verbetertraject voor fietsendistributiegenomineerd
voor de Verkiezing
Logistiek Manager van
het Jaar 2006.
De hengels en fietsonderdelen
van Shimano
De Japanse multinational Shimano is wereldwijd bekend om de fietsonderdelen.
Vooral versnellingen. Maar daarnaast produceert het
bedrijf ook vissport- en snowboardproducten. Ook een in logistiek
opzicht merkwaardige melange. ‘Maar’, zo garandeert logistiek manager
Ed Guichelaar, ‘qua warehousing maakt het niet uit of je het nou
over een fietsonderdeel of over een hengel hebt.’
Guichelaar weet daar álles van, want die warehousing en de hele distributie
doet Shimano zelf. Het vormt daarmee een van de uitzonderingen
in de rijwielbranche. Onlangs opteerde de in Nunspeet gevestigde
Europese tak van Shimano voor het systeem Enterprise One van Oracle.
‘We werkten al met een ERP-systeem,’ vertelt Ed Guichelaar, ‘daar
hadden we vijf jaar geleden een separaat WMS-pakket bij gekocht.
Maar er ontstond behoefte aan een nieuw moderner ERP-systeem.
Een systeem waarbinnen ook een goed warehouse management kan
worden gecreëerd.’
Hij vervolgt: ‘Er bestaan tegenwoordig veel meer mogelijkheden om
ook software voor scanners te ontwikkelen. Daar hebben wij gebruik
van gemaakt door de WMS-functionaliteit, die we hadden, te kopiëren
naar Enterprise. Onze hele goederenhandeling gebeurt nu, vanaf de
ontvangst tot het uitleveren via scanners en pc’s. De kans op fouten
en verkeerd invullen is daardoor aanzienlijk gereduceerd.’ Er is door
Shimano wel overwogen om de warehousing uit te besteden, maar
daar werd vanaf gezien. Ed Guichelaar: ‘Nu we een bepaalde schaalgrootte
hebben en een professioneel warehouse managementsysteem,
zijn we goed in staat het zelf te doen. En dat levert kostenvoordeel
op. Wij doen het immers via een soort kostprijs. Wanneer je het uitbesteedt
komt daar een commercieel prijskaartje aan te hangen. Die
winst pakken we nu zelf. Bovendien zien we logistiek als een strategisch
onderdeel van onze service. Dat onderdeel houden we liever zelf
volledig onder controle.’
SUPPLY CHAIN MAGAZINE 10 / 2006 55