Lees dit artikel in .pdf - Supply Chain Magazine
Lees dit artikel in .pdf - Supply Chain Magazine
Lees dit artikel in .pdf - Supply Chain Magazine
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Foto’s: Rotra & Batavus Branche<strong>artikel</strong> logistiek<br />
52<br />
SUPPLY CHAIN MAGAZINE 10 / 2006<br />
Nederland is nog altijd hét fietsland bij uitstek. Met 18 miljoen fietsen heeft het de hoogste fietsdichtheid van Europa.<br />
Jaarlijks worden er méér dan een miljoen verkocht. Maar bijna de helft daarvan wordt al geïmporteerd. Vooral uit Azië.<br />
Daar worden ook fietsonderdelen <strong>in</strong>gekocht. Door die moordende concurrentie is logistiek cruciaal. Logistiek en vergaande<br />
automatiser<strong>in</strong>g. Voor beide geldt de hamvraag: uitbesteden, of niet?<br />
Door Fred Krijnen<br />
Geavanceerde logistiek steunpilaar<br />
voor Nederlandse fietsenfabrikanten<br />
Distributie met de fiets<br />
Rob Beset weet álles van fietsen. Tw<strong>in</strong>tig<br />
jaar geleden begon hij als ‘buitendienstman’<br />
bij Batavus. Nu is hij algemeen<br />
directeur van deze rijwielfabrikant te<br />
Heerenveen. ‘Het gaat erom de juiste fiets<br />
op het juiste tijdstip op de markt te brengen’,<br />
weet hij uit ervar<strong>in</strong>g. En <strong>in</strong> het geval<br />
van het product fiets is dat geen s<strong>in</strong>ecure.<br />
De levertijd op onderdelen kan makkelijk<br />
tot acht maanden oplopen. Veel onderdelen<br />
komen uit Azië en de vraag naar deze<br />
goedkope componenten is groter dan het<br />
aanbod. Dat maakt plann<strong>in</strong>g voor alle partijen<br />
gecompliceerd. Complicaties waarmee<br />
warenhuizen niet worden geconfronteerd.<br />
Die kunnen ongelimiteerd met partijen<br />
goedkope fietsen stunten. Die goedkope,<br />
uit Azië afkomstige fietsen, vormen<br />
een bedreig<strong>in</strong>g voor gerenommeerde merken<br />
als Sparta, Gazelle, Batavus en Giant.<br />
Een bedreig<strong>in</strong>g die door de meeste fabrikanten<br />
onder meer wordt gepareerd door<br />
de distributie uit te besteden.<br />
Batavus koos enkele jaren geleden voor<br />
het eveneens Friese Portena Logistiek. Dit<br />
bedrijf beschikt over een wagenpark van<br />
honderd eenheden waarvan er vijftig wor-
den <strong>in</strong>gezet voor stukgoed distributie en<br />
tw<strong>in</strong>tig voor de fietsendistributie. Per dag<br />
worden ruim tweeduizend fietsen en 1500<br />
pallets gepland. De grote verschillen tussen<br />
de beide plann<strong>in</strong>gen zit <strong>in</strong> het aantal<br />
stops en het aantal eenheden. Bij de distributieplann<strong>in</strong>g<br />
gaat het dagelijks gemiddeld<br />
om vijftien stops, 26 pallets en een<br />
retourvrachtwagen.<br />
Maar bij de fietsendistributie gaat het,<br />
doordat er vooral bij kle<strong>in</strong>ere retailers<br />
moet worden geleverd, al snel om 25 stops<br />
en 200 los geladen fietsen per wagen. Door<br />
de <strong>in</strong>zet van ptv <strong>in</strong>tertour wordt er een<br />
optimale ritplann<strong>in</strong>g gegenereerd. ‘Ptv<br />
<strong>in</strong>tertour’, zo luidt de conclusie van Portena,<br />
‘is hét ideale ritplann<strong>in</strong>gssyteem voor<br />
de logistiek dienstverlener. Via een automatiser<strong>in</strong>gssysteem<br />
waar<strong>in</strong> Ptv <strong>in</strong>tertour<br />
geïntegreerd is, wordt een hoge graad van<br />
efficiency bereikt <strong>in</strong> warehous<strong>in</strong>g, orderpick<strong>in</strong>g,<br />
transport en distributie. Het totale<br />
logistieke proces en de status van de goederen<br />
kunnen dag en nacht onl<strong>in</strong>e worden<br />
gevolgd.’<br />
Inherent aan de filosofie van Rob Beset ‘de<br />
juiste fiets op het juiste tijdstip’ gaat Batavus<br />
zich nu ook op de Amerikaanse markt<br />
storten. Door de hoge benz<strong>in</strong>eprijs laten<br />
Amerikanen steeds vaker de auto staan.<br />
‘En daar komt bij dat er meer aandacht is<br />
voor gezondheid. Er zijn veel dikke mensen<br />
en die zoeken naar nieuwe vormen<br />
van beweg<strong>in</strong>g’, constateert Frank van den<br />
Eeden. Hij is market<strong>in</strong>gmanager van Batavus<br />
en was <strong>in</strong> die hoedanigheid onlangs<br />
ook present op de fietsbeurs Interbike te<br />
Las Vegas. ‘Daar werden we enthousiast<br />
onthaald. De markt is er ongeveer net zo<br />
groot als die <strong>in</strong> Nederland en ook voor de<br />
ouderwetse omafiets was veel belangstell<strong>in</strong>g.’<br />
De distributie laat Batavus door het<br />
Amerikaanse Seattle Bike <strong>Supply</strong> (SBS)<br />
verzorgen. In totaal levert SBS aan zo’n<br />
drieduizend verkooppunten.<br />
Nek-aan-nekrace<br />
Gazelle en Batavus voeren al jarenlang een<br />
nek-aan-nekrace om het marktleiderschap.<br />
Beiden produceren tussen de drie- en de<br />
vierhonderdduizend fietsen per jaar. En<br />
ook Gazelle heeft de distributie daarvan<br />
uitbesteed. Logistiek manager Hans Dooper<br />
legt uit waarom: ‘Wij zijn simpelweg<br />
niet goed <strong>in</strong> fijnmazige distributie. Dat is<br />
ook helemaal niet onze kernactiviteit. We<br />
hebben daar de ruimte en de middelen<br />
niet voor. Het was voor ons daarom volstrekt<br />
logisch om het uit te besteden. Wij<br />
zijn met Rotra een samenwerk<strong>in</strong>g aangegaan.<br />
Zo kunnen we de arbeidskosten <strong>in</strong><br />
opslag en distributie laag houden.’<br />
Ook Gazelle worstelt met de paradox dat<br />
sommige onderdelen, voor later te exporteren<br />
fietsen, eerst vanuit Azië moeten<br />
worden geïmporteerd. Maar Hans Dooper<br />
ondergaat dat niet echt als een worstel<strong>in</strong>g.<br />
‘Gewoon een kwestie van goede plann<strong>in</strong>g’,<br />
concludeert hij. ‘Wij werken daarvoor<br />
samen met een rederij en die zorgt dat de<br />
conta<strong>in</strong>ers met onderdelen op tijd aangeleverd<br />
worden.’<br />
Samen met zijn broer Harm is Machiel<br />
Roelofsen verantwoordelijk voor het reilen<br />
en zeilen van het meest geavanceerde, en<br />
volledig geautomatiseerde, fietsenmagazijn<br />
ter wereld. Dat magazijn staat s<strong>in</strong>ds kort<br />
<strong>in</strong> Doesburg en is eigendom van het familiebedrijf<br />
Rotra Forward<strong>in</strong>g. Een bedrijf<br />
dat, zoals Machiel Roelofsen het zelf verwoordt,<br />
‘razend hard’ groeit. ‘We hebben<br />
nu al 350 medewerkers en zijn ook bezig<br />
met de aanleg van een b<strong>in</strong>nenhaven.’<br />
SUPPLY CHAIN MAGAZINE 10 / 2006 53
SUPPLY CHAIN MAGAZINE 10 / 2006<br />
54<br />
Behalve medewerkers zijn er bij Rotra dus<br />
vooral ook fietsen. Dit Automatic Bicycle<br />
Warehouse heeft capaciteit voor maar liefst<br />
dertigduizend exemplaren. En die zijn<br />
allemaal van het merk Gazelle. Daarmee<br />
werd onlangs een tienjarig contract gesloten.<br />
Jaarlijks gaat Rotra honderdduizenden<br />
Gazelles naar alle 1600 dealers <strong>in</strong> Europa<br />
vervoeren. En daar komen, ondanks die<br />
350 medewerkers, nog maar we<strong>in</strong>ig mensenhanden<br />
aan te pas.<br />
Trolley met unieke barcode<br />
De werk<strong>in</strong>g van ABW (Automatic Bicycle<br />
Warehouse) is als volgt: na het aandocken<br />
van de trailer worden de fietsen, die <strong>in</strong> een<br />
soort kartonnen envelop zitten, gelost. In<br />
de ontvangstzone staan lege hangbaantrolleys<br />
klaar met elk drie ophanghaken.<br />
NEDERLAND FIETSENLAND<br />
Fietsverkopen <strong>in</strong> de lift<br />
Ons land kent met 18 miljoen fietsen de<br />
hoogste fietsdichtheid van Europa. Er werden<br />
<strong>in</strong> 2005 <strong>in</strong> Nederland 894.000 fietsen<br />
geproduceerd. Daarvan werden er 356.000<br />
geëxporteerd. In totaal werden er 668.000<br />
fietsen geïmporteerd.<br />
De verkoop van nieuwe fietsen steeg de<br />
afgelopen jaren met 2,5 procent tot 1,25<br />
miljoen exemplaren. De cijfers van RAI en<br />
BOVAG suggereren dat de consument veel<br />
waarde hecht aan kwaliteit. Gemiddeld<br />
werd er vorig jaar 638 euro besteed aan de<br />
aankoop van een nieuwe fiets bij de vakhandel.<br />
Een toename van 7,5 procent. Bijna<br />
vier op de tien Nederlanders betaalde vorig<br />
jaar méér dan 700 euro voor een nieuwe<br />
fiets. Ze kochten een Batavus, Gazelle of<br />
ander prestigieus merk. Maar het leeuwendeel<br />
opteerde dus voor een goedkoper<br />
alternatief. De meeste belangstell<strong>in</strong>g<br />
van de consument gaat uit naar<br />
de tra<strong>dit</strong>ionele toer- of stadsfiets (52%).<br />
Een rubberen bescherm<strong>in</strong>g om de haak<br />
voorkomt krassen op de velg. Elke trolley<br />
is voorzien van een unieke barcode. Ook<br />
de haken hebben een code. Ze worden<br />
beide gescand, evenals de barcode die door<br />
Gazelle op de envelop is aangebracht. Het<br />
TMS van Rotra weet welke batch er <strong>in</strong> aantocht<br />
was vanuit Dieren, waar de fabriek<br />
van Gazelle staat. Dankzij een koppel<strong>in</strong>g<br />
met LVS (een Duits WMS) van PSB weet<br />
nu ook het magazijn om welke batch,<br />
zend<strong>in</strong>g en fiets het gaat. Op dat moment<br />
is ook de bestemm<strong>in</strong>g <strong>in</strong> het magazijn<br />
bepaald en gaat de fiets op weg naar zijn<br />
toekomstige eigenaar.<br />
De voordelen van <strong>dit</strong> volledig geautomatiseerde<br />
systeem zijn evident. Machiel Roelofsen:<br />
‘Bij de vorige distributeur gebeurde<br />
alles met de hand. Mensen liepen met vijf<br />
Andere belangrijke segmenten zijn de hybride<br />
fiets (17%), de k<strong>in</strong>der- of jeugdfiets (18%) en de<br />
mounta<strong>in</strong>bike/ATB (6%).<br />
Het aandeel van <strong>dit</strong> professionele handelskanaal<br />
blijft met 84 procent populair. Maar daarnaast<br />
rukken ook de bouw- en supermarkten<br />
Fietsen productie & verkoop per jaar<br />
Aantal<br />
geproduceerde fietsen<br />
Export<br />
Import<br />
Verkochte<br />
fietsen<br />
exemplaren <strong>in</strong> de arm door het magazijn.<br />
Dan valt er nog wel eens wat of ze stoten<br />
tegen elkaar. Er ontstaat schade en dat<br />
kost geld. Bij ons worden fietsen maar<br />
twee keer vastgepakt: een keer om ze uit<br />
de vrachtwagen te lossen en nog een keer<br />
als ze de deur uitgaan.’ Dit verbetertraject<br />
leverde Machiel Roelofsen een nom<strong>in</strong>atie<br />
op voor de Verkiez<strong>in</strong>g Logistiek Manager<br />
van het Jaar 2006.<br />
De bedreig<strong>in</strong>g van Hollands glorie<br />
Fietsen en Nederland zijn bijna synoniem.<br />
Probleem is wel dat ons land door de hoge<br />
loonkosten te duur dreigt te worden voor<br />
de productie van rijwielen. Het arbeids<strong>in</strong>tensieve<br />
en kwaliteitsgevoelige proces van<br />
productie en distributie kan niet overleven<br />
zonder mechanisatie en automatiser<strong>in</strong>g.<br />
op met goedkope Aziatische fietsen en verkopen<br />
ook de reguliere fietsenw<strong>in</strong>kels steeds<br />
meer, laaggeprijsde, Aziatische fietsen.<br />
Het aantal verkooppunten is niet bekend. De<br />
brancheverenig<strong>in</strong>g RAI schat het op ergens<br />
tussen de vier- en de vijfduizend.<br />
0 200.000 400.000 600.000 800.000 1250.000
Dat laatste werd door de oprichters van<br />
Holland Mechanics al 33 jaar geleden<br />
onderkend. Holland Mechanics g<strong>in</strong>g toen<br />
van start met de productie van assemblagesystemen<br />
voor fietswielen. Inmiddels<br />
heeft het zelfs een Ch<strong>in</strong>ese vestig<strong>in</strong>g. En<br />
het heeft nauwe samenwerk<strong>in</strong>gen met de<br />
IT-bedrijven Profuse en SSA Global. Profuse<br />
implementeerde bij Holland Mechanics<br />
onlangs met succes het softwarepakket<br />
SSA ERP. Een nieuwe generatie ERPsoftware.<br />
CFO Mart<strong>in</strong> Burghoorn van Holland<br />
Mechanics is daar laaiend enthousiast<br />
over: ’Wij zagen veel meerwaarde <strong>in</strong> SSA<br />
ERP. Als <strong>in</strong>novatief bedrijf zijn we erop<br />
gefocust om onze processen cont<strong>in</strong>u te<br />
verbeteren. Dat is ook de enige manier om<br />
<strong>in</strong> de rijwielbranche te overleven.’<br />
De belangrijkste Nederlandse<br />
fietsfabrikanten zijn:<br />
Accell Group (Heerenveen) met<br />
de merken:<br />
Batavus (Heerenveen)<br />
Koga-Miyata (Heerenveen), een Nederlands<br />
merk, dat zijn frames betrekt van<br />
het Japanse Miyata (naar eigen specificaties)<br />
en hier afbouwt<br />
Andere bekende merken zijn:<br />
Kronan (Amsterdam): fietsen worden<br />
geïmporteerd uit Zweden<br />
Loekie (Apeldoorn): k<strong>in</strong>derfietsen die<br />
worden geïmporteerd<br />
Sparta (Apeldoorn)<br />
De Fietsfabriek (Amsterdam)<br />
Gazelle (Dieren)<br />
Giant (Lelystad)<br />
Bron: BOVAG/RAI<br />
Machiel Roelofsen<br />
(l<strong>in</strong>ks naast broer Harm<br />
Roelofsen) is met zijn<br />
verbetertraject voor fietsendistributiegenom<strong>in</strong>eerd<br />
voor de Verkiez<strong>in</strong>g<br />
Logistiek Manager van<br />
het Jaar 2006.<br />
De hengels en fietsonderdelen<br />
van Shimano<br />
De Japanse mult<strong>in</strong>ational Shimano is wereldwijd bekend om de fietsonderdelen.<br />
Vooral versnell<strong>in</strong>gen. Maar daarnaast produceert het<br />
bedrijf ook vissport- en snowboardproducten. Ook een <strong>in</strong> logistiek<br />
opzicht merkwaardige melange. ‘Maar’, zo garandeert logistiek manager<br />
Ed Guichelaar, ‘qua warehous<strong>in</strong>g maakt het niet uit of je het nou<br />
over een fietsonderdeel of over een hengel hebt.’<br />
Guichelaar weet daar álles van, want die warehous<strong>in</strong>g en de hele distributie<br />
doet Shimano zelf. Het vormt daarmee een van de uitzonder<strong>in</strong>gen<br />
<strong>in</strong> de rijwielbranche. Onlangs opteerde de <strong>in</strong> Nunspeet gevestigde<br />
Europese tak van Shimano voor het systeem Enterprise One van Oracle.<br />
‘We werkten al met een ERP-systeem,’ vertelt Ed Guichelaar, ‘daar<br />
hadden we vijf jaar geleden een separaat WMS-pakket bij gekocht.<br />
Maar er ontstond behoefte aan een nieuw moderner ERP-systeem.<br />
Een systeem waarb<strong>in</strong>nen ook een goed warehouse management kan<br />
worden gecreëerd.’<br />
Hij vervolgt: ‘Er bestaan tegenwoordig veel meer mogelijkheden om<br />
ook software voor scanners te ontwikkelen. Daar hebben wij gebruik<br />
van gemaakt door de WMS-functionaliteit, die we hadden, te kopiëren<br />
naar Enterprise. Onze hele goederenhandel<strong>in</strong>g gebeurt nu, vanaf de<br />
ontvangst tot het uitleveren via scanners en pc’s. De kans op fouten<br />
en verkeerd <strong>in</strong>vullen is daardoor aanzienlijk gereduceerd.’ Er is door<br />
Shimano wel overwogen om de warehous<strong>in</strong>g uit te besteden, maar<br />
daar werd vanaf gezien. Ed Guichelaar: ‘Nu we een bepaalde schaalgrootte<br />
hebben en een professioneel warehouse managementsysteem,<br />
zijn we goed <strong>in</strong> staat het zelf te doen. En dat levert kostenvoordeel<br />
op. Wij doen het immers via een soort kostprijs. Wanneer je het uitbesteedt<br />
komt daar een commercieel prijskaartje aan te hangen. Die<br />
w<strong>in</strong>st pakken we nu zelf. Bovendien zien we logistiek als een strategisch<br />
onderdeel van onze service. Dat onderdeel houden we liever zelf<br />
volledig onder controle.’<br />
SUPPLY CHAIN MAGAZINE 10 / 2006 55