rapport - Provincie Drenthe

Determinatie en telling
Materiaal en methoden
De sieralgenanalyse is uitgevoerd aan bezinkingsplankton met behulp van een
omkeermicroscoop, volgens het Handboek Hydrobiologie (Bijkerk e.a. 2010)
en de norm NEN-EN 15204 (Guidance standard on the enumeration of phytoplankton
using inverted microscopy). De analyse is gericht op het verkrijgen
van een zo volledig mogelijke soortenlijst met voor elke soort een indicatie van
de abundantie in het monster. Hiertoe zijn van elk monster twee of meer deelmonsters
onderzocht, afhankelijk van de dichtheid en soortenrijkdom van sieralgen
in het monster en met een totaal volume van 0,4 tot 1,0 ml. Na menging
van het monster is een deelmonster van 0,2 ml onttrokken met behulp van een
Finnpipet en overgebracht in een rond KenB-sedimentatiecuvet (bodemoppervlakte
1,25 cm 2 , bodemdikte 0,15-0,17 mm). Tussen pipettering en onderzoek
is een tijdsperiode van minstens één uur ingelast voor sedimentatie van organismen.
De monsters zijn vervolgens onderzocht met een omkeermicroscoop (Olympus
IMT-2) met een LWCD-condensor, numerieke apertuur 0,55, 10× WHKoculairs,
één voorzien van een oculair micrometer, en met de olie-immersie
objectieven Olympus SPlan Apo 20×/0,80 en Plan Apo 60×/1,40. De analyses
zijn verricht in helderveld. Een heel cuvet is onderzocht bij een vergroting van
200×, delen van het cuvet zijn ook bij een vergroting van 600× bekeken.
Voorafgaand aan de telling is een lijst gemaakt van de in het monster aanwezige
soorten. Daarbij is gebruik gemaakt van de in de literatuurlijst genoemde
determinatiewerken. Daarna is van elke soort een schatting gemaakt van de
dichtheid in het monster, door telling van het aantal cellen in een bekend deel
van het cuvet. Onderscheid is gemaakt tussen cellen die leefden op of kort voor
het tijdstip van bemonsteren en cellen die reeds enige tijd dood waren, door te
letten op de celinhoud. Soorten waarvan alleen lege cellen of celresten zijn
gevonden, zijn in de resultaten aangegeven met de term ‘dood’. In de gegevens
van vóór 2000 is dit onderscheid echter niet gemaakt. Hierdoor kunnen soorten
in de lijst staan die al geruime tijd niet meer leefden in het ven op het moment
van bemonstering; in zuur milieu blijven de celwandjes van sieralgen zeer lange
tijd intact.
Om aan te kunnen sluiten bij historische gegevens is de dichtheid omgezet in
een abundantieklasse, waarbij gebruik is gemaakt van de indeling in Tabel
2.13. Hierbij is verondersteld dat het onderzochte volume bij analyse van een
klassiek microscooppreparaat met een gewone, rechtopstaande microscoop (de
werkwijze bij de historische gegevens) 0,05 ml bedraagt. De gepresenteerde
abundanties geven geen schatting van de dichtheid in het veld, omdat de diverse
microhabitats niet kwantitatief bemonsterd zijn. Wel geven ze een beeld van
Tabel 2.13 Klassenindeling van de abundantie van sieralgen.
Abundantieklasse Aantal cellen per ml monster
0 alleen celrestanten
1 > 0 ‐ 5
2 > 5 ‐ 20
3 > 20 ‐ 50
4 > 50 ‐ 100
5 > 100 ‐ 200
6 > 200 ‐ 500
7 > 500 ‐ 1000
8 > 1000 ‐ 2000
9 > 2000 ‐ 5000
10 > 5000
Adviseur Water en Natuur rapport 1010, Koeman en Bijkerk rapport 2012-076, Alterra-rapport 2351 28