Pestprotocol Basisschool De Bras.pdf - Nldata

Pestprotocol basisschool De Bras

Inhoudsopgave pestprotocol
Inhoudsopgave pestprotocol ........................................................................ 2
Doel pestprotocol ....................................................................................... 3
Wat verstaan we onder pesten..................................................................... 4
Signalen van pesten ................................................................................... 5
Voorwaarden om het pestprobleem aan te pakken.......................................... 6
Hoe gaat de Bras om met pesten ................................................................. 7
Stelregels voor het hanteren, signaleren en bespreekbaar maken van pesten .... 9
Kapstokregels en basisregels ..................................................................... 10
Kapstokregels .................................................................................... 10
Basisregels ........................................................................................ 10
Aanpak van ruzies en pestgedrag ............................................................... 11
Consequenties ......................................................................................... 13
Wijze van registratie pestincidenten............................................................ 14
Adviezen aan leerkrachten......................................................................... 15
Adviezen aan ouders................................................................................. 17
Bijlagen .................................................................................................. 18
Win-Win oplossing .............................................................................. 18
Stopmethode ..................................................................................... 18
Goed gedaan- en complimenten –cultuur............................................... 18
Alternatieve ‘straffen’ .......................................................................... 18
Protocol ongewenst gedrag .................................................................. 19
‘DIT KAN NIET’- formulier De Bras ........................................................ 21
Aanwezige materialen op De Bras m.b.t. pesten ..................................... 22
2

Doel pestprotocol
Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Het is een probleem dat
wij onder ogen zien en op onze school serieus aan willen pakken.
Uitgangspunten hierbij zijn:
∗ Alle kinderen hebben het recht om zich in hun basisschoolperiode veilig
voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen.
∗ Door afspraken zichtbaar te maken kunnen kinderen en volwassenen, als
er zich ongewenste situaties voordoen, elkaar aanspreken op deze
afspraken.
∗ Door elkaar te steunen en wederzijds respect te tonen stellen we alle
kinderen in de gelegenheid om met veel plezier naar school te gaan!
In dit document staat omschreven hoe alle partijen op basisschool De Bras
omgaan met pestgedrag. We doen dat door regels en afspraken zichtbaar te
maken voor kinderen en volwassenen zodat als er zich ongewenste situaties
voordoen, zij elkaar kunnen aanspreken op deze regels en afspraken.
Dit protocol wordt onderschreven door leerlingen, leerkrachten, ouderraad,
vertegenwoordigers van de ouders uit de medezeggenschapsraad, directie en
bestuur.
3

Wat verstaan we onder pesten
Definitie van pesten op school, omschreven door Van Dugteren (2004): “Pesten
is het systematisch uitoefenen van psychische en/of fysieke mishandeling door
een leerling of een groep leerlingen van een of meer klasgenoten, die niet (meer)
in staat zijn zichzelf te verdedigen.”
Met deze definitie is het verschil tussen pesten en plagen duidelijk aangegeven.
Bij plagen is sprake van incidenten. Pesten echter gebeurt systematisch: een
aantal keren per week, een keer per week of regelmatig.
Deboutte en Schelstraete (2000) geven het verschil tussen plagen en pesten in
een tabel weer:
Plagen Pesten
Gebeurt onbezonnen of spontaan Gebeurt met opzet: de pestkop weet
vooraf wie hij of zij zal pesten, op
welke manier en wanneer
Heeft geen kwade bijbedoelingen Wil iemand bewust kwetsen of
Duurt niet lang, gebeurt niet vaak en is
onregelmatig
kleineren
Kan lang blijven duren, gebeurt meer
dan eens, is systematisch. Houdt niet
vanzelf op na een poosje
Speelt zich af tussen ‘gelijken’ De strijd is ongelijk: de pestkop heeft
altijd de bovenhand. De pestkop voelt
zich zo machtig, als het slachtoffer zich
Is meestal te verdragen of zelfs
plezierig, maar het kan ook kwetsend
of agressief zijn
machteloos voelt
De pestkop heeft geen positieve
bedoelingen; wil pijn doen, vernielen of
kwetsen
Meestal één tegen één Meestal een groep (pestkop, meelopers
en supporters) tegenover een
De rollen liggen niet vast: nu eens
plaagt de ene, dan weer de andere
geïsoleerd slachtoffer
Heeft een vaste structuur. De
pestkoppen zijn meestal dezelfde, de
slachtoffers ook. Als de slachtoffers
wegvallen, kan de pestkop wel op zoek
gaan naar een ander slachtoffer
4

Signalen van pesten
Met woorden:
∗ belachelijk maken (altijd een bijnaam, nooit bij de eigen naam noemen,
opmerkingen maken over kleding)
∗ uitlachen (zogenaamd leuke opmerkingen maken over een klasgenoot)
∗ een klasgenoot voortdurend ergens de schuld van geven
∗ briefjes doorgeven, e-mails of sms-berichten sturen
∗ beledigen, kleineren, vernederen
∗ roddelen
∗ schelden of schreeuwen tegen het slachtoffer
Lichamelijk:
∗ buiten school opwachten, trekken, duwen, slaan of schoppen
∗ op weg naar huis achterna lopen of rijden
∗ klem zetten of opsluiten
∗ slaapproblemen, nachtmerries
∗ concentratieproblemen
∗ somber, futloos of teruggetrokken gedrag
∗ lichamelijke klachten, zoals hoofdpijn of buikpijn, moeheid
∗ blauwe plekken
Anders:
∗ doodzwijgen of buitensluiten bij gesprekken of activiteiten, isoleren
∗ doodzwijgen van een leerling met betrekking tot een bepaalde gebeurtenis
die geen aandacht krijgt
∗ spullen aftroggelen of geld afpersen
∗ bezittingen afpakken en/of kapot maken
∗ naar het huis van het slachtoffer gaan
∗ niet meer naar school, sportclub of vereniging willen, uitvluchten
verzinnen
∗ niets meer vertellen over school
∗ geen klasgenoten mee naar huis nemen
∗ mindere prestaties leveren
Deze lijst kan nog verder worden uitgebreid: je kunt het zo gek niet bedenken of
volwassenen en dus ook leerlingen hebben het bedacht. Leerkrachten en ouders
moeten daarom alert zijn op de manier waarop kinderen met elkaar omgaan en
duidelijk stelling nemen wanneer bepaalde gedragingen hun norm overschrijden.
Op deze manier kan pesten vroegtijdig gesignaleerd worden.
5

Voorwaarden om het pestprobleem aan te pakken
∗ Pesten moet als probleem worden gezien door alle direct betrokken
partijen: leerlingen (gepeste kinderen, pesters en de zwijgende groep),
leerkrachten en de ouders/verzorgers (hierna genoemd: ouders).
∗ De school moet proberen pestproblemen te voorkomen. Los van het feit of
pesten wel of niet aan de orde is, moet het onderwerp pesten met de
kinderen bespreekbaar worden gemaakt, waarna met hen regels worden
vastgesteld.
∗ Als pesten optreedt, moeten leerkrachten (in samenwerking met de
ouders) dat kunnen signaleren en duidelijk stelling nemen.
∗ Wanneer pesten ondanks alle inspanningen toch weer de kop opsteekt,
moet de school beschikken over een directe aanpak.
∗ Wanneer het probleem niet op de juiste wijze wordt aangepakt of de
aanpak niet het gewenste resultaat oplevert dan is de inschakeling van
een vertrouwenspersoon nodig. De vertrouwenspersoon kan het probleem
onderzoeken, deskundigen raadplegen en het bevoegd gezag adviseren.
∗ Er is voor de school een vertrouwenspersoon aangesteld. Deze persoon
verdiept zich in de problematiek van het pesten door middel van cursussen
en het lezen van artikelen. Op de Bras zijn dit …………………………..?In het
schooljaar 2010 – 2011 wordt hier een collega voor aangesteld, deze uren
zullen ook in het takenpakket gaan vallen.
6

Hoe gaat de Bras om met pesten
∗ Tijdens de eerste zes weken van het schooljaar wordt door de leerkrachten
een sociale vaardigheidstraining aangeboden, uit de methode:
………………………….? Nog nader te bepalen. Daarnaast worden de
schoolregels besproken en de groepsregels vastgesteld. De leerlingen
ondertekenen deze afspraken en krijgen een kopie mee naar huis. Tijdens
de informatieavonden voor de ouders besteedt de leerkracht ook aandacht
aan het bovenstaande.
NB. De leerlingenraad heeft aangegeven dat zij het belangrijk vinden dat
deze regels duidelijk zichtbaar zijn in de lokalen en de aula (bijvoorbeeld
op een poster).
NB. 2 De leerlingenraad heeft aangegeven dat er behoefte is aan een kort
overzicht van de stappen hoe je een ruzie kunt oplossen. Ook dit moet
zichtbaar in de lokalen en aula opgehangen worden.
NB. 3 De leerlingenraad heeft aangegeven dat zij graag in het begin van
het schooljaar naast de sociaal emotionele lessen een korte bijeenkomst
zouden zien voor alle leerlingen van Braswereld. Tijdens deze bijeenkomst
willen ze graag dat de regels over pestgedrag en de ‘stopmethode’ worden
uitgelegd, zodat iedere leerling weet hoe het zit.
∗ Op school werken we met de methode: ………………………..?, een methode die
de sociaal en emotionele ontwikkeling van kinderen stimuleert.
Onderwerpen als veiligheid, omgaan met elkaar, omgaan met verschillen,
rollen in een groep, aanpak van ruzies etc. komen aan de orde.
Er wordt gebruik gemaakt van verschillende (samen)werkvormen als
kringgesprekken, het voorlezen of vertellen van verhalen, rollenspelen,
structureel coöperatief leren en andere werk en/of spelvormen.
∗ Het voorbeeld van de leerkrachten en thuis de ouders is van groot belang.
Er zal minder gepest worden in een klimaat waar duidelijkheid heerst over
de omgang met elkaar, waar verschillen worden aanvaard en waar ruzies
niet met geweld worden opgelost, maar uitgesproken. Agressief gedrag
van leerkrachten, ouders en de leerlingen wordt niet geaccepteerd. Alle
betrokkenen horen duidelijk stelling te nemen tegen dergelijke
gedragingen.
∗ Jaarlijks wordt in iedere groep minstens één keer een sociogram
afgenomen. Het sociogram is hier te vinden: www.sociogram.nl. De
kinderen worden dan bevraagd over met wie ze graag samen spelen of
samen werken. Het sociogram wordt tijdens de groepsbespreking met de
interne begeleider besproken. De leerkracht gebruikt dit bij
groepssamenstellingen, groepsopdrachten, etc. In Brasland wordt dit per
familiegroep afgenomen, in Braswereld per sova-groep.
∗ Een effectieve methode om pesten te stoppen of binnen de perken te
houden is de ‘stopmethode’ (zie bijlage). Op De Bras wordt deze methode
in alle groepen gebruikt.
7

∗ Bij het niet goed naleven van de ‘stopmethode’ wordt de leerling daarop
aangesproken door de leerkracht en wordt er een eventuele notitie
gemaakt in KIP.
∗ Bij het oplossen van conflicten gaan we uit van de ‘win-win’ oplossingen
(zie bijlage).
∗ Leerlingen, leerkrachten, directie en ouders zorgen in samenwerking met
elkaar voor de bewaking van een goed pedagogisch klimaat waarbij de
nadruk gelegd wordt op ‘goed gedaan’ en het geven van complimentjes.
We noemen dit op De Bras de ‘goed gedaan cultuur’ (zie bijlage).
∗ Voor de leerkracht zijn aanvullende materialen aanwezig zoals
bijvoorbeeld het anti-pestspel.
8

Stelregels voor het hanteren, signaleren en
bespreekbaar maken van pesten
1. Een belangrijke stelregel is dat het inschakelen van de leerkracht niet wordt
opgevat als klikken. Vanaf de kleutergroep brengen we kinderen dit al bij:
Je mag niet klikken, maar als je wordt gepest of als je ruzie met een ander hebt
en je komt er zelf niet uit dan mag je hulp aan de leerkracht vragen. Dit wordt
niet gezien als klikken.
2. Een medeleerling heeft ook de verantwoordelijkheid om het pestprobleem bij
de leerkracht aan te kaarten. Alle leerlingen zijn immers verantwoordelijk voor
een goede sfeer in de groep.
3. Samenwerken zonder bemoeienissen. School en gezin halen voordeel uit een
goede samenwerking en communicatie. Ook ouders hebben dus de
verantwoordelijkheid om een pestprobleem bij de leerkracht aan te kaarten.
Dit neemt niet weg dat iedere partij moet waken over haar eigen grenzen.
Het is bijvoorbeeld niet de bedoeling dat ouders naar school komen om
eigenhandig een probleem voor hun kind op te komen lossen.
Tijdens de jaarlijkse informatieavond worden de ouders ingelicht over de groeps-
en schoolregels en het gebruik van de ‘stopmethode’.
Bij problemen van pesten zullen de directie en de leerkrachten hun
verantwoordelijkheid nemen en overleg voeren met de ouders. De inbreng van
de ouders bestaat uit het aanreiken van informatie, tot het geven van suggesties
en tot het ondersteunen van de aanpak van de school.
9

Kapstokregels en basisregels
Kapstokregels van de Bras
∗ Voor groot en klein zullen we aardig zijn.
∗ We zullen goed voor de spullen zorgen, dan zijn ze weer te gebruiken voor
morgen.
∗ De school is van binnen een wandelgebied, buiten hoeft dat lekker niet!
∗ Wij helpen elkaar bewust en laten iemand die zelfstandig aan het werk is
met rust.
Basisregels
Deze regels zijn ter inspiratie bij het opstellen van de groepsregels in de
familiegroep:
∗ Doe niets bij een ander kind, wat jezelf ook niet prettig zou vinden.
∗ Kom niet aan een ander als de ander dat niet wil.
∗ We noemen elkaar bij de voornaam en gebruiken geen scheldwoorden.
∗ Als je kwaad bent ga je niet slaan, schoppen, krabben (je komt niet aan
de ander).
∗ Probeer eerst samen te praten en te luisteren naar elkaar. Ga anders naar
de meester of de juf. Niet: zomaar klikken. Wel: aan de juf of meester
vertellen als er iets gebeurt wat je niet prettig of gevaarlijk vindt.
∗ Vertel de meester of de juf wanneer jezelf of iemand anders wordt gepest.
∗ Blijft de pester doorgaan, vertel dit dan aan de meester of juf.
∗ Word je gepest praat er thuis ook over, je moet het niet geheim houden.
∗ Uitlachen, roddelen en dingen afpakken of kinderen buitensluiten vinden
we niet goed.
∗ Niet aan spullen van een ander zitten.
∗ Luisteren naar elkaar.
∗ Iemand niet op het uiterlijk beoordelen of beoordeeld worden.
∗ Nieuwe kinderen willen we goed ontvangen en opvangen. Zij zijn welkom
op onze school.
∗ Opzettelijk iemand pijn doen, opwachten buiten school, achterna zitten om
te pesten is beslist niet toegestaan.
∗ Probeer ook zelf een ruzie met praten op te lossen. Na het uitpraten
maken we weer een nieuwe start.
Toevoeging:
Kinderen mogen in hun eigen groep een aanvulling geven op deze vastgestelde
schoolregels, in overleg met de leerkracht.
Die aanvulling wordt opgesteld, door en met de groep, dit zijn de groepsregels
Zowel schoolregels als groepsregels zijn zichtbaar in de klas opgehangen.
Daarnaast hangen de schoolregels, ondersteund door prenten, in de
gemeenschappelijke ruimten en de gangen.
In alle groepen wordt de ‘stopmethode’ gebruikt.
10

Aanpak van ruzies en pestgedrag
Vooraf: Iedere melding van pestgedrag dient serieus genomen te worden en te
worden geverifieerd. Op het moment dat een leerling, een ouder of een collega
melding maakt van pestgedrag worden de volgende stappen ondernomen. Deze
stappen zijn erop gericht om het pestgedrag zo snel mogelijk te stoppen.
Wanneer leerlingen ruzie met elkaar hebben en/of elkaar pesten proberen zij en
wij:
STAP 1
Er eerst zelf (dus samen) er uit te komen volgens de ‘stopmethode’.
Op het moment dat een van de leerlingen er niet uitkomt (in feite het onderspit
delft en verliezer of zondebok wordt) heeft deze het recht en de plicht het
probleem aan de meester of juf voor te leggen. De leerkracht maakt vervolgens
een afspraak met de leerlingen om het voorval te bespreken.
STAP 2
De leerkracht brengt de partijen bij elkaar voor een verhelderend gesprek en
probeert samen met hen de ruzie of pesterijen op te lossen (‘win-win methode’)
en afspraken te maken. Bij herhaling van pesterijen/ruzies tussen dezelfde
leerlingen volgen er sancties en wordt er een notitie gemaakt in KIP (zie
consequenties).
STAP 3
Bij herhaaldelijke ruzie/pestgedrag neemt de leerkracht duidelijk stelling en
houdt een gesprek met de leerling die pest/ruzie maakt. De fases van bestraffen
treden in werking (zie consequenties).
Ook wordt de naam van de ruziemaker/pester in KIP genoteerd. Leerkracht(en)
en ouders proberen in goed overleg samen te werken aan een bevredigende
oplossing. Een kort verslag van dit gesprek met de gemaakte afspraken komt in
KIP te staan.
STAP 4
Na twee weken is er opnieuw een gesprek tussen leerkracht en leerlingen. Zijn
de effecten positief: dan langzamerhand afbouwen.
Zo niet: nieuw plan opstellen, waarbij eventueel ook externe deskundigheid
ingeschakeld kan worden. Zie ook het protocol ongewenst gedrag (zie bijlage).
Opmerkingen:
∗ Alle concrete acties en afspraken worden door de leerkracht vastgelegd in
KIP.
∗ Acties en afspraken dienen erop gericht te zijn het pesten onmiddellijk te
stoppen en het gedrag te veranderen.
∗ Bij aanhoudend pestgedrag kan deskundige hulp worden ingeschakeld
zoals de Schoolbegeleidingsdienst, de schoolarts van de GGD of
schoolmaatschappelijk werk.
11

Eventueel kan er besloten worden om een stap 5 te ondernemen:
STAP 5
Gesprek met alle ouders uit de groep over het pestprobleem in de groep. Dit met
name als er sprake is van een grote zwijgende groep onder de klasgenoten die
niet op het pestgedrag reageert of durft te reageren. Dit gesprek wordt geleid
door een directielid of intern begeleider. De leerkracht(en) van de groep zijn op
deze avond aanwezig.
Doel: informatieverstrekking en wat kunnen ouders doen om het gedrag te
beïnvloeden? Er zal ook gestimuleerd worden dat ouders onderling contact
zoeken.
In het uiterste geval kunnen in goed overleg met alle partijen (leerkracht, team,
ouders, ib-er en directie) nog twee stappen gezet worden.
STAP 6
Een leerling (pester of gepeste) wordt tijdelijk in een andere groep geplaatst.
Ook het (tijdelijk) plaatsen op een andere school behoort tot de mogelijkheden.
STAP 7
De pester wordt geschorst voor maximaal vijf dagen. Mocht dit meerdere keren
noodzakelijk zijn dan zal er met het Bevoegd Gezag worden overlegd of er een
verwijderingprocedure voor de pester(s) in gang kan worden gezet.
12

Consequenties
De leerkracht ziet dat een leerling wordt gepest (of de gepeste of medeleerlingen
komen het bij hem melden), en vervolgens leveren stap 1 tot en met 4 geen
positief resultaat op voor de gepeste.
De leerkracht neemt dan duidelijk een stelling in. De straf is opgebouwd in 5
fases; afhankelijk hoelang de pester door blijft gaan met zijn/haar pestgedrag en
geen verbetering vertoond in zijn/haar gedrag:
FASE 1
∗ Door gesprek: bewustwording van de gevolgen voor het gepeste kind.
∗ Afspraken maken met de pester over gedragsveranderingen. De naleving
van deze afspraken komen aan het einde van iedere week (voor een
periode) in een kort gesprek aan de orde.
∗ Een of meerdere pauzes binnen blijven / time-out op een vast afgesproken
plaats (op het plein of in de school).
∗ Nablijven tot alle kinderen naar huis vertrokken zijn.
∗ Een schriftelijke opdracht (bijvoorbeeld een stelopdracht met de 5 W's)
over de toedracht en zijn of haar rol in het pestprobleem (zie bijlage voor
een lijst met alternatieve straffen).
∗ Een gesprek met de ouders. Een (tweede) evaluatiegesprek met ouders
naar aanleiding van de gemaakte afspraken uit het vorige gesprek.
FASE 2
Een gesprek met de ouders, als voorgaande acties en eerdere gesprekken met
ouders op niets uitlopen zijn. De medewerking van de ouders wordt nadrukkelijk
gevraagd om een einde aan het probleem te maken (eventueel stap 5).
De school heeft alle activiteiten vastgelegd en de school heeft al het mogelijke
gedaan om een einde te maken aan het pestprobleem.
De Intern Begeleider is bij het gesprek aanwezig.
FASE 3
Bij aanhoudend pestgedrag kan deskundige hulp worden ingeschakeld zoals de
Schoolbegeleidingsdienst, de schoolarts van de GGD of schoolmaatschappelijk
werk.
De Intern begeleider blijft betrokken en coördineert.
De intern begeleider coacht de leerkracht en evalueert regelmatig.
FASE 4
Bij aanhoudend pestgedrag kan er voor uiteindelijk gekozen worden om een
leerling tijdelijk in een andere groep te plaatsen. Dit binnen de eigen school (stap
6).
De directie wordt ingeschakeld en coördineert.
FASE 5
In extreme gevallen kan een leerling geschorst/ time-out of verwijderd worden
(stap 7), voor dit protocol verwijzen wij u naar de schoolgids.
De directie initieert.
13

Van alle fases dient een goede verslaglegging bijgehouden te worden, die in KIP
terug te vinden is. We gebruiken hiervoor het ‘Dit kan niet’-formulier (zie
bijlage).
Wijze van registratie pestincidenten
Zie bijlage: ‘Dit kan niet’ formulier De Bras.
Het is belangrijk om als team te bespreken of het incident geregistreerd gaat
worden in het formulier. Voorstel is om in het ochtendoverleg dit met de collega’s
te bespreken en daarna actie te ondernemen.
14

Adviezen aan leerkrachten
Begeleiding aan de leerlingen geven we op De Bras via een drie-sporenbeleid:
∗ Begeleiding van de gepeste leerling
∗ Begeleiding van de pester
∗ Begeleiding van de andere kinderen van de groep
BEGELEIDING VAN DE GEPESTE LEERLING
∗ Medeleven tonen en luisteren en vragen: hoe en door wie wordt er gepest.
∗ Nagaan hoe de leerling zelf reageert, wat doet hij/zij voor tijdens en na
het pesten.
∗ Huilen of heel boos worden is juist vaak een reactie die een pester wil
uitlokken. De leerling in laten zien dat je op een andere manier kunt
reageren.
∗ Zoeken en oefenen van een andere reactie; bijvoorbeeld je niet
afzonderen.
∗ Het gepeste kind in laten zien waarom een kind pest.
∗ Nagaan welke oplossing het kind zelf wil.
∗ Sterke kanten van de leerling benadrukken.
∗ Belonen als de leerling zich anders/beter opstelt.
∗ Praten met de ouders van de gepeste leerling.
∗ Het gepeste kind niet overbeschermen. Hiermee plaats je het gepeste kind
juist in een uitzonderingspositie waardoor het pesten zelfs nog toe kan
nemen.
TIPS VOOR HET KIND DAT GEPEST WORDT
∗ Het is belangrijk om te weten dat er nooit een reden mag zijn om jou te
pesten. Iedereen heeft het recht om zichzelf te zijn.
∗ Vertel het aan je ouders of schrijf het voor hen op als je het moeilijk vindt
om erover te praten.
∗ Ga ermee naar je juf of meester of iemand anders van wie je denkt dat hij
of zij je begrijpt en je zal helpen.
∗ Vraag je ouders om hulp en vraag school om hulp.
∗ Probeer samen af te spreken dat als zij iets gaan doen, zij dit eerst met
jou moeten bespreken zodat je niet voor verassingen komt te staan.
∗ Bedenk voor jezelf een leuke sport of hobby waardoor je andere kinderen
tegenkomt. De kans is groot dat je het daar naar je zin hebt en dat je
weer wat zelfvertrouwen krijgt.
BEGELEIDING VAN DE PESTER
N.B. : Dit is even belangrijk als de begeleiding van de gepeste leerling.
∗ Praten; zoeken naar de reden van het ruzie maken/pesten (baas willen
zijn, jaloezie, verveling).
∗ Laten inzien wat het effect van zijn/haar gedrag is voor de gepeste.
∗ Excuses aan laten bieden.
∗ In laten zien welke sterke (leuke) kanten de gepeste heeft.
∗ Straffen als het kind wel pest / belonen als kind zich aan de regels houdt.
∗ Kind leren niet meteen kwaad te reageren, leren beheersen, de ‘stopeerst-nadenken-houding’
of een andere manier van gedrag aanleren.
15

∗ Contact tussen ouders en school; elkaar informeren en overleggen.
Inleven in het kind; wat is de oorzaak van het pesten? (bijvoorbeeld:
problematische thuissituatie, buiten gesloten voelen, jaloezie, verveling,
baas willen zijn (macht), voortdurend de competitie aan gaan, in een niet
passende rol worden gedrukt).
∗ Zoeken van een sport of club; waar het kind kan ervaren dat contact met
andere kinderen wel leuk kan zijn.
∗ In overleg met de Intern Begeleider hulp inschakelen; sociale
vaardigheidstrainingen ( SOVA), Jeugdgezondheidszorg, huisarts,
schoolbegeleidingsdienst, GGD.
BEGELEIDING VAN DE ANDERE KINDEREN VAN DE GROEP
∗ De kinderen middels gesprekken bewust maken van de invloed die ze
(kunnen) hebben ten aanzien van het voortbestaan of het stoppen van het
pestgedrag.
∗ De kinderen stimuleren om voor zichzelf op te komen.
∗ De kinderen stimuleren om voor een ander op te komen.
∗ De sterke kanten van de gepeste leerling benadrukken.
∗ Samen spelen en samen werken met het gepeste kind stimuleren door
bijvoorbeeld voor de pauze een buitenspeelplan te maken (wie speelt met
wie, wat en waar).
∗ Kinderen aanspreken op hun verantwoordelijkheid voor het behoud van
een goede sfeer in de groep.
∗ Herhalen van de school- en groepsregels.
∗ Benadrukken dat kinderen verschillend mogen zijn.
16

Adviezen aan ouders
OUDERS VAN DE GEPESTE KINDEREN
∗ Houd de communicatie met uw kind open, blijf in gesprek met uw kind.
Onderneem niet direct boze stappen. Laat het kind wel duidelijk merken
dat u wilt helpen, maar beraadt u op een goed plan van aanpak
∗ Als pesten niet op school gebeurt, maar op straat, probeert u contact op te
nemen met de ouders van de pester(s) om het probleem bespreekbaar te
maken. Bepaal of u de pesterijen zelf kunt waarnemen. Merkt u frictie
tussen het kind en klasgenoten als u het naar school brengt of ophaalt?
∗ Ga na wat uw kind zelf al heeft gedaan om het pesten te stoppen.
∗ Bedenk samen de volgende stap: wat kunnen jullie eraan doen?
∗ Pesten op school kunt u het beste direct met de leerkracht bespreken. Doe
niets buiten het kind om, ook als u naar de leerkracht stapt kunt u dit het
beste aangeven. Kinderen zijn vaak bang dat hun ouders (de verkeerde)
stappen ondernemen waar zij niets van weten. Letterlijk en figuurlijk: ga
niet voor uw kind staan. Maar ernaast of erachter.
∗ Door positieve stimulering en schouderklopjes kan het zelfrespect vergroot
worden of weer terug komen. Leer uw kind voor zichzelf op te komen,
assertief zijn.
∗ Stimuleer uw kind tot het beoefenen van een sport/hobby.
∗ Steun uw kind in het idee dat er een einde aan het pesten komt.
OUDERS VAN DE PESTERS
∗ Neem het probleem van uw kind serieus.
∗ Raak niet in paniek: elk kind loopt kans pester te worden.
∗ Probeer achter de mogelijke oorzaak te komen.
∗ Maak uw kind gevoelig voor wat het anderen aandoet.
∗ Besteed extra aandacht aan uw kind.
∗ Stimuleer uw kind tot het beoefenen van een sport/hobby.
∗ Corrigeer ongewenst gedrag en benoem het goede gedrag van uw kind.
∗ Maak uw kind duidelijk dat u achter de beslissing van school staat.
ALLE ANDERE OUDERS
∗ Neem de ouders van het gepeste kind serieus.
∗ Stimuleer uw kind om op een goede manier met andere kinderen om te
gaan.
∗ Corrigeer uw kind bij ongewenst gedrag en benoem goed gedrag.
∗ Geef zelf het goede voorbeeld.
∗ Leer uw kind voor anderen op te komen.
∗ Leer uw kind voor zichzelf op te komen.
17

Bijlagen
Win-Win oplossing
Op De Bras mogen wij allemaal verschillend zijn. Conflicten horen erbij en geven
je de mogelijkheid om je verder te ontwikkelen. Dit betekent dat wij de kinderen
de kans geven om zelf hun conflicten op te lossen. Waarbij de leerkracht een
neutrale positie in neemt (niet veroordelend). De oplossing van een conflict moet
in redelijke mate tegemoet komen aan de wensen van de betrokkenen. Als de
oplossing voor beiden goed is, dan spreken we van een win-win oplossing.
Stopmethode
Als je wilt dat een ander stopt met ‘iets’ dat jij niet wilt, dan zeg je:
Stop! Dat wil ik niet!. De ander moet direct stoppen!
Dit houdt in tot hier en niet verder. Het is dan ook overduidelijk wanneer iemand
in overtreding is, dus door een stop heen gaat. Dit mag direct gemeld worden bij
de leerkracht. De leerkracht roept de betrokken bij zich en laat de kinderen
samen een win-win oplossing zoeken voor het conflict. Er wordt bewust niet naar
de oorzaak gevraagd om ‘welles-nietes’ situaties te voorkomen. Als de kinderen
er niet samen uitkomen, maakt de leerkracht een afspraak om er op een later
tijdstip, samen met de betrokkenen, op terug te komen.
NB. De leerlingenraad heeft aangegeven dat het belangrijk is dat het Stop-teken
serieus wordt gebruikt, het mag geen grap worden. Na drie keer het teken voor
de grap gebruiken, moet straf volgen.
Goed gedaan- en complimenten –cultuur
Het gewenste gedrag willen wij versterken door het geven van complimentjes.
Een complimentje geeft het kind de uitdaging om hetzelfde gedrag nog eens te
vertonen. Deze goed gedaan cultuur geeft de kinderen zekerheid, duidelijkheid
en zelfvertrouwen. Dit zorgt voor een gevoel van veiligheid.
Alternatieve ‘straffen’
- Een opstel schrijven over het pestgedrag, hierbij vooral kijken naar
hoe het ging en hoe je het een volgende keer anders kan
aanpakken.
- Een aantal dagen bij de eigen mentor werken.
- De aula vegen.
- De boekenplanken opruimen.
- De ramen zemen.
- Een activiteit passend bij het gebeurde. Bijvoorbeeld iets maken als
kinderen iets van elkaar kapot hebben gemaakt.
- Bij buiten sluiten van andere kinderen: opdracht geven om voor
ieder een plekje te laten bedenken in het spel/situatie en altijd te
verwoorden/laten inleven hoe het is om zelf in de ondergeschikte rol
te zitten.
18

Protocol ongewenst gedrag
Dit protocol is in werking getreden per 13 oktober 2009.
Dit protocol wordt voordat het in werking gaat besproken met de betreffende
leerling.
Tijdens iedere werktijd krijgt de leerling 2 nieuwe kansen. Hij / zij kan per
werktijd op de onderstaande punten 2 waarschuwingen krijgen. Bij de 3 e
waarschuwing wordt hij / zij uit de groep verwijderd.
1) Afspraak: De leerling laat anderen met rust.
De volgende gedragingen horen daarbij:
• Anderen kunnen rustig werken. Er wordt niet fysiek en verbaal gestoord
bij hun werk of andere bezigheden.
• Anderen worden niet met verbaal en/of fysiek geweld bedreigd.
• Er wordt niemand bedreigd..
• Er wordt niemand gechanteerd.
• Materialen van anderen worden niet weg genomen of kapot gemaakt.
2) Afspraak: De leerling luistert respectvol naar alle leerkrachten op de Bras.
De volgende gedragingen horen daarbij:
• De leerling kijkt de leerkracht die met hem / haar in gesprek is zoveel
mogelijk aan.
• De leerling luistert naar wat de leerkracht hem / haar vertelt en vertelt of
hij de boodschap wel of niet heeft begrepen.
• De leerling loopt niet boos weg tijdens het gesprek.
3) Afspraak: De leerling laat zien dat hij zij wil werken op de Bras.
De volgende gedragingen horen daarbij:
• De leerling werkt aan het werk dat hij / zij moet maken tijdens de cursus.
• De leerling werkt rustig, zelfstandig aan zijn / haar werk tijdens het
zelfstandig werken in de aula of in een ruimte.
19

Schorsing:
• Iedere leerkracht op de Bras is op de hoogte van dit gedragsprotocol.
Bij de derde waarschuwing binnen één werktijd moet de leerling de ruimte
verlaten en op zoek gaan naar een op dat moment beschikbaar teamlid,
die hem / haar op dat moment kan helpen en te woord kan staan.
• De leerkracht die besluit de leerling uit de groep te zetten, zorgt dat er
een heldere omschrijving is van het gedrag-gebeurtenis, van de
waarschuwingen die zijn gegeven en van de reden waarop besloten is de
leerling uit de groep te plaatsen. Dit stuk wordt gemaild naar de IB-er. Zij
zorgen dat één en ander in het dossier wordt opgeslagen.
• Ouders worden op de hoogte gebracht van de situatie.
• Er wordt een gesprek met de leerling gevoerd, waarin de beschreven
gedragingen in het protocol nogmaals onder zijn aandacht worden
gebracht. De leerling krijgt een duidelijke waarschuwing. Een volgende
keer zullen we tot schorsing moeten overgaan als hij / zij opnieuw uit de
groep wordt geplaatst.
• Ouders worden op de hoogte gebracht van deze waarschuwing.
• In het dossier (zorgkoffer) wordt bijgehouden wanneer en waarom de
leerling uit de groep is geplaatst. Als de leerling twee maal uit de groepaula-gymles
is verwijderd, wordt er tot schorsing overgegaan.
• Afhankelijk van de gebeurtenissen wordt in overleg met directie besloten
wat de duur van de schorsing zal zijn.
• Er wordt een gesprek gevoerd met ouders.
• Er wordt tijdens de duur van een tweede schorsing bekeken of er tot
verwijdering overgegaan gaat worden.
20

‘DIT KAN NIET’- formulier De Bras
Formulier van: ………………………………………………………………………………………………………
Fase 1 (verantwoordelijkheid leerkracht + ouders)
Datum Signaal Actie
Time out
Nablijven en schriftelijke opdracht
(of alternatieve straf)
Melding naar ouders (in overleg
met de regisseur. Na 1 melding
naar ouders volgt fase 2).
Gesprek bewustwording
Afspraken gedragsverandering
(pestcontract)
Fase 2 (verantwoordelijkheid leerkracht, directie, vertrouwenspersoon + ouders)
Datum Signaal Actie
Fase 3 (verantwoordelijkheid vertrouwenspersoon + ouders)
Datum Signaal Actie
Fase 4 (verantwoordelijkheid directie, leerkracht + ouders)
Datum Signaal Actie
Fase 5 (verantwoordelijkheid directie, bestuur + ouders)
Datum Signaal Actie
Gesprek met ouders op school
(Verslag leggen. Afschrift naar
ouders)
Contact met CED,GGD,SMW
Plaatsing op andere locatie
Schorsing
Verwijdering
21

Aanwezige materialen op De Bras m.b.t. pesten
Sociaal-emotionele methode
* Nog nader te bepalen.
Spellen
∗ Anti-pest spel.
Boeken
∗ Baeten, M. Hest, J. van (2002). Kinderen en … ingrijpende situaties.
Pesten. Hilversum: Uitgeverij Kwintessens.
22