Richard Serra_schaal en context - Wouter Davidts

Recommendations

Info

Serra heeft niet altijd groot werk gemaakt. Zijn oeuvre, dat intussen vier decennia overspant, wordt gekenmerkt door een gestage toename van de omvang van werken. Het begint met manuele experimenten met ruwe materialen en productieprocessen in de late jaren 1960, gevolgd door oefeningen in zwaartekracht met industrieel vervaardigde staalplaten in de vroege jaren 1970, specifieke interventies in stedelijke en rurale sites later in datzelfde decennium, omstreden publieke commissies in de jaren 1980 tot de duizelingwekkende staalsculpturen van om en bij de eeuwwisseling. De schaalvergroting in het oeuvre van Serra is niet enkel het product van zijn almaar toenemend succes als kunstenaar. Ze is de uitkomst van een rigide artistieke agenda. In de voorbije vier decennia heeft Serra een consistent en veelzijdig onderzoek gevoerd naar de taal en de grenzen van het medium sculptuur in de nadagen van de Minimal art.. 4 I. The crucial problems confronting sculpture today are the avoidance of the concerns properly belonging to architecture and painting which, as Barbara Rose has indicated, have produced in the name of sculpture so much failed architecture and three-dimensional painting. Richard Serra, 1970 5 In zijn eerste gepubliceerde tekst, het korte statement Play it Again, Sam uit 1970, benoemt Serra de dubbele uitdaging die hem te wachten staat. Als hij zich als kunstenaar binnen het medium sculptuur wil onderscheiden, dient hij de valkuilen van de architectuur enerzijds en de schilderkunst anderzijds zien te vermijden. Serra verwijst hier stellig naar het pittige artikel Blow Up – The Problem of Scale in Sculpture dat Barbara Rose twee jaar voordien publiceerde in het tijdschrift Art in America. Rose kaart er het halfslachtige karakter van veel sculpturen aan het eind van de jaren 1960 aan. Het werk van Minimalistische kunstenaars als Donald Judd, Robert Morris of Sol LeWitt wordt volgens Rose nog steeds gedicteerd door de schilderkunstige traditie en de bijhorende pictorale conventie. 6 Minimal art elimineerde weliswaar de sokkel en benoemde de lege tentoonstellingsruimte als drager, maar slaagde er niet in om de figuur-grond verhouding uit de schilderkunst achter zich te laten. Minimalistische werken bleven verschijnen als een statisch object tegen een vaste achtergrond. 7 Daarnaast hekelt Rose het “nieuwe genre” van grootschalige sculpturen dat publieke pleinen en lobbys bevolkt. De giganten van Pablo Picasso, Henry Moore, Alexander Calder en hun talrijke epigonen falen om te concurreren met de urbane context omdat ze, zo merkt Rose schamper op, louter schilderkunstige strategieën tot een architecturale schaal opblazen. Maar de schilderkunst fourneert niet het gepaste kader voor de ontwikkeling van een besef en een begrip van schaal. De picturale ruimte verschilt nu eenmaal van de ruimtelijke context waarin een sculpturaal object en een toeschouwer elkaar treffen. Daarom stelt het 2
vraagstuk van schaal er zich anders: “In sculpture, the problem of scale is even more acute since scale is actual. The sculptural object is always seen in relation to the human body, whose space it shares.” 8 Serra neemt deze woorden van Rose ter harte en gaat zelfs zo ver dat hij ze tot een persoonlijke artistieke opgave vertaalt. “Limitations of weight, physical properties, and materials cannot be imagined,” poneert hij in Play it Again, Sam. Hij richt zijn aandacht op het ruimtelijke en temporele karakter van de ontmoeting tussen beschouwer en kunstobject en zoekt naar de mogelijkheden om binnen het medium van de sculptuur een fysieke gewaarwording van plaats en beweging te genereren. 9 De gelijktijdige aanwezigheid van object en beschouwer in een ruimte hanteert hij daarbij als conditie voor de materiële maat en vorm van zijn werk. Hij doet dit door zijn praktijk bewust te positioneren ten opzichte van de twee mediale polen die Rose heeft gesignaleerd: schilderkunst aan de ene kant en architectuur aan de andere. Hoewel beide disciplines tot op vandaag gelden als de twee vitale referentiepunten voor zijn praktijk, heeft Serra zich doorheen de tijd toch tamelijk anders tot beiden verhouden. Terwijl de schilderkunst al snel het medium blijkt te zijn dat hij bedwingt en achter zich laat, fungeert architectuur als het medium dat hem tegelijk inspireert en bespookt. Serra heeft onafgebroken naar architectuur gelonkt, vanuit zowel concepuele als formele overwegingen. “Every language has a structure about which nothing critical in that language can be said,” vertrouwt hij toe aan de architect Peter Eisenman in 1983. “To criticize a language,” zo gaat hij verder, “there must be a second language dealing with the structure of the first but possessing a new structure.” Als ‘tweede taal’ kiest Serra echter niet langer de schilderkunst, maar de architectuur. Sculptuur deelt met architectuur de eigenschap dat ze materiële bouwsels in onze ruimte plaatst, al zij het op een verschillende schaal en omwille van andere doeleinden. Aldus biedt architectuur een kritisch referentiekader om binnen de sculpturale taal zulke complexe noties als constructie, ruimte en beweging en hun onderlinge verbanden te exploreren. II. I came to sculpture in relation to its space, its mass, its material, its gravity, and its possibilities in structuring an open field. Richard Serra, 1999 10 Een van de eerste dingen die Serra doet tijdens zijn eerste maanden in New York in de periode 1967- 86, is het neerschrijven van de intussen vermaarde verb-list. Deze lijst, voor het eerst gepubliceerd in The New Avant-Garde. Issues for the Art of the Seventies van Grégoire Müller uit 1972, bevat een 87-tal werkwoorden. Het start met “to roll, to crease, to fold, to store, to bend, to shorten, to twist, to twine, … .” en gaat zo maar door. Elk werkwoord staat voor een concrete handeling op een object of 3
Page 1: Schaal en Context Richard Serra In
Page 5 and 6: hun eigen constructie in de ruimte
Page 7 and 8: “I don’t understand what you me
Page 9 and 10: openbaarheid waartoe ze veroordeeld
Page 11 and 12: estond uit de werken Band (2006), S

Richard Serra_schaal en context - Wouter Davidts

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?