Verslag plantenonderzoek Valleikanaal Amersfoort 2011

VEGETATIEONDERZOEK VALLEIKANAAL AMERSFOORT
13. Samenvatting met conclusies
De KNNV afdeling Amersfoort e.o. heeft in 2011 in opdracht van de afdeling Milieu van de gemeente
Amersfoort onderzocht welke vegetatie voorkomt op de oevers langs het 4 km lange Valleikanaal
tussen rijksweg A28 en de Eem. Van het te onderzoeken gebied maken ook 10 poelen en 11
zogenaamde bloemrijke weilandjes deel. De Eem is een ecologische verbinding door de stad en een
aantal jaren geleden zijn de oevers natuurvriendelijk gemaakt. Zie hoofdstuk 2 .
Om het veldwerk beheersbaar te maken zijn er 13 vakken en 61 subvakken onder scheiden. Die zijn
door de gemeente Amersfoort aangereikt. Zie hoofdstuk 3.
Er zijn in totaal 382 soorten waargenomen, waarvan 64 soorten slechts in één subvak. Brandnetel
komt in de meeste subvakken voor direct gevolgd door Smalle weegbree, Duizendblad en Akkerdistel.
In de meeste subvakken wil niet zeggen, ook de meeste planten. Dat zal ongetwijfeld Riet zijn. Een
overzicht van alle soorten met het aantal subvakken waarin ze voorkomen, is opgenomen in bijlage 1.
Het vak met de meeste soorten is vak 2 met 233 soorten. Het subvak met de meeste soorten is
subvak 8a met 150 soorten. Zie hoofdstuk 4
Op de oevers van het Valleikanaal en in de weilandjes rond de poelen is een zaadmengsel
uitgestrooid met 54 soorten zaad. Van die 54 zijn er op de oevers 14 soorten niet teruggevonden en in
de weilandjes 26 . Zie hoofdstukken 5, 6 en 7. Op de weilandjes komt maar één soort voor die niet op
de oevers is gevonden. Dat is Zandblauwtje, maar dat zijn er maar een paar. Over het geheel gezien
zijn er dus 41 van de 54 soorten zaad opgekomen.
Er zijn aqua-floramatten met 16 soorten rond 7 poelen aangebracht. Er zijn 10 poelen maar bij drie
poel zijn geen matten aangebracht. Zwanenbloem is niet gevonden. Er blijven dus 15 soorten over die
wel zijn gevonden. Zie hoofdstuk 5 en 8.
Zaadmengsel en matten samen bevatten totaal 54 + 16 = 70 soorten. Totaal zijn hiervan 41 +15 = 56
wel gevonden en 14 niet. 56 Is circa 15% van het totale aantal van 382 soorten . Dat geeft aan dat de
natuur op eigen kracht ook al een grote soortenrijkdom geeft. Een interessante vraag is hoeveel
soorten gevonden zouden zijn als er geen zaadmengsel en matten waren geweest? Hiertoe zouden
zeker Duizendblad en Gewoon biggenkruid behoren.
Het Valleikanaal heeft over de hele lengte een tamelijk gelijkvormig profiel, maar in dat profiel komen
natte en droge zones voor. Dat verklaart voor een deel waarom er zo’n groot aantal soorten
aangetroffen zijn . Het zaadmengsel heeft, zoals hiervoor al is aangegeven, daartoe maar beperkt
bijgedragen. Mogelijke andere invloedsfactoren zijn het maaibeleid, verschil in betreding van de
oevers (hondenuitlaatpaden), verschillen in bodemgesteldheid, vervuiling door strooizout en
opspattend water langs de Ringweg enz .
In het Valleikanaal zelf komen bijna geen planten voor. De planten die er voorkomen groeien vanuit de
oever. Het gevonden kroos zat altijd verscholen tussen oeverplanten. Er zijn maar weinig soorten die
zich kunnen handhaven in het Valleikanaal en dat komt door de grote stroomsnelheid van het water
en de grote diepte (scherpe gradiënt). In de poelen groeien meer soorten omdat de oevers daar
geleidelijker aflopen naar het midden.
Op de oevers aan de stadszijde staan 20 soorten minder dan op de oevers aan de zijde van de
buitenwijken. Als de plas-draszones in de wijk Schothorst buiten beschouwing worden gelaten het
verschil nog 15 waarvan 3 soorten uit het zaadmengsel voortkomen. Die aantallen zijn berekend door
voor elke oever apart het gemiddelde van subvaktotalen uit te rekenen. Een verklaring voor het
39