het boekje 'Op de roltrap' - Tweede Kamer
het boekje 'Op de roltrap' - Tweede Kamer
het boekje 'Op de roltrap' - Tweede Kamer
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Op <strong>de</strong> roltrap<br />
jongeren over <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>
Voorwoord<br />
De Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong> is <strong>het</strong> hart van <strong>de</strong> <strong>de</strong>mocratie. Hier<br />
controleren 150 gekozen <strong>Kamer</strong>le<strong>de</strong>n <strong>het</strong> werk van <strong>de</strong><br />
regering en maken zij, samen met <strong>de</strong> rege ring, wetten<br />
die voor alle Ne<strong>de</strong>rlan<strong>de</strong>rs gel<strong>de</strong>n. <strong>Kamer</strong>le<strong>de</strong>n<br />
behoren tot verschillen<strong>de</strong> politieke partijen die allemaal<br />
hun eigen opvattingen hebben over <strong>de</strong> toekomst<br />
van Ne<strong>de</strong>rland.<br />
De <strong>Kamer</strong>le<strong>de</strong>n vertegenwoordigen <strong>het</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse<br />
volk. Ook jou, want ie<strong>de</strong>reen heeft een stem. Je mag<br />
stemmen als je achttien jaar bent. Maar ook voor<br />
je achttien<strong>de</strong> kun je vertellen wat jij van <strong>de</strong> politiek<br />
vindt. Zoals <strong>de</strong> jongeren in dit <strong>boekje</strong> ‘Op <strong>de</strong> roltrap’.<br />
Ik nodig je uit om <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong> te bezoeken.<br />
Kom kijken hoe <strong>de</strong> politiek werkt in <strong>de</strong> praktijk.<br />
Ga met <strong>de</strong> roltrap omhoog en neem plaats op <strong>de</strong><br />
publieke tribune van <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>. Dan zie je <strong>de</strong><br />
<strong>Kamer</strong>le<strong>de</strong>n aan <strong>het</strong> werk in <strong>de</strong> grote verga<strong>de</strong>rzaal.<br />
In <strong>de</strong>bat met elkaar en met <strong>de</strong> regering.<br />
Veel leesplezier en tot ziens in <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>.<br />
Gerdi A. Verbeet<br />
Voorzitter van <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>
Introductie<br />
De roltrap in <strong>de</strong> Statenpassage van <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong><br />
leidt bezoekers naar <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> verdieping. Daar is<br />
<strong>de</strong> publieke tribune van <strong>de</strong> grote verga<strong>de</strong>rzaal van<br />
<strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>, <strong>de</strong> beken<strong>de</strong> zaal met <strong>de</strong> blauwe<br />
stoelen.<br />
Dit <strong>boekje</strong> is samengesteld uit interviews met jongeren<br />
die op bezoek kwamen bij <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>. Hun<br />
bijdragen zijn eer<strong>de</strong>r gebruikt in <strong>de</strong> gelijknamige<br />
rubriek van <strong>het</strong> interne blad van <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>:<br />
<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>bo<strong>de</strong>.<br />
Den Haag, augustus 2008
<strong>Kamer</strong>le<strong>de</strong>n in <strong>de</strong>bat met kabinet.
Anne Dijk (15)<br />
vmbo 4, theoretische leergang<br />
“Ik had <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong> niet zo groot verwacht en<br />
met zoveel beveiliging. Voor je tas, je jas, jezelf. We<br />
gaan alleen naar <strong>het</strong> vragenuurtje, want we willen<br />
ook nog even <strong>de</strong> stad in. Ik kijk ’s ochtends naar<br />
<strong>het</strong> journaal, zo volg ik <strong>de</strong> politiek een beetje. Sommige<br />
on<strong>de</strong>rwerpen vind ik wel interessant. Ik hoor<strong>de</strong><br />
laatst dat er een toename is van <strong>het</strong> aantal zware<br />
mishan<strong>de</strong>lingen. Dan ben ik benieuwd wat daartegen<br />
gedaan wordt. Maar bij veel politieke on<strong>de</strong>rwerpen<br />
<strong>de</strong>nk ik, ‘hoe kun je daar een hele dag, of langer<br />
nog, mee bezig zijn?’ Zoals <strong>het</strong> rookverbod. Dat je<br />
moet uit<strong>de</strong>nken waar je wel en niet mag roken en<br />
hoe je dat regelt. Dat lijkt me niets.<br />
Als ik in <strong>de</strong> politiek zou zitten, zou ik opkomen voor<br />
zwakkere mensen. Om die aan <strong>het</strong> werk te krijgen<br />
en naar school, zodat ze <strong>het</strong> beter krijgen. En meer<br />
disco’s voor jongeren on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> 18 jaar. We moeten<br />
nu naar een keet. Een soort hok waar je allemaal<br />
bij elkaar komt en veel drinkt. Ik ga liever naar <strong>de</strong><br />
18+-disco en gelukkig kom ik daar ook wel in.<br />
Ik zou wel minister van On<strong>de</strong>rwijs willen zijn. Dan zou<br />
ik regelen dat er min<strong>de</strong>r tussenuren zijn op school.<br />
Nu heb ik soms wel drie tussenuren achter elkaar<br />
en dan hang je maar wat rond. Ik wil zelf lerares<br />
wor<strong>de</strong>n op een mid<strong>de</strong>lbare school. Na <strong>het</strong> vmbo ga<br />
ik naar <strong>het</strong> mbo om on<strong>de</strong>rwijsassistent te wor<strong>de</strong>n en<br />
daarna <strong>de</strong> lerarenopleiding. Nog een lange weg te<br />
gaan dus.”
Beëdiging Esmé Wiegman-van Meppelen Scheppink (CU) tot <strong>Kamer</strong>lid.
Natalie Polman (17)<br />
havo 5<br />
“We combineren <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong> vandaag met<br />
een workshop bij een toneelschool. Daar krijgen we<br />
acteerles. We gaan wel vaker op excursie. Ook naar<br />
musea, daar doen we dan opdrachten. Ik vind <strong>het</strong><br />
leuk hier te zijn. Ik volg <strong>de</strong> politiek een beetje. Vooral<br />
<strong>de</strong> discussie over <strong>de</strong> multiculturele samenleving. Het<br />
lijkt wel of veel politici daar niet over durven te praten.<br />
Misschien voelen ze zich on<strong>de</strong>rdrukt door <strong>de</strong><br />
buitenlan<strong>de</strong>rs in Ne<strong>de</strong>rland. Misschien zijn ze bang<br />
bedreigd te wor<strong>de</strong>n door radicale jongeren. Dus laten<br />
ze <strong>het</strong> maar zo.<br />
Ik snap wel dat politici niet weten wat ze moeten<br />
doen. Soms zijn zij ook onzeker omdat ze schommelen<br />
tussen twee meningen. Ik wil geen politicus<br />
wor<strong>de</strong>n, liever iets in <strong>de</strong> media. Journalist wor<strong>de</strong>n,<br />
<strong>de</strong>nk ik. Belangrijke mensen interviewen lijkt me<br />
interessant. Om hun kijk op <strong>de</strong> wereld te horen. Om<br />
naar an<strong>de</strong>re belevenissen te luisteren. Geen eenzijdige<br />
meningen.<br />
Ik <strong>de</strong>nk trouwens ook dat politici beter naar elkaar<br />
moeten luisteren. Eerst moeten ze elkaar vragen om<br />
verdui<strong>de</strong>lijking als ze <strong>het</strong> niet met elkaar eens lijken<br />
te zijn. Daarna moeten ze pas in discussie gaan. Nu<br />
beginnen ze soms te discussiëren terwijl ze niet eens<br />
goed elkaars standpunten hebben gehoord. Vaak is<br />
<strong>het</strong> niet zo bedoeld wat ze zeggen en hoe. Het is<br />
gewoon gekibbel. Politici zijn <strong>het</strong> vaak meer met elkaar<br />
eens dan ze <strong>de</strong>nken.”
Aanbieding van <strong>het</strong> burgerinitiatief ‘Stop fout vlees’ door Milieu<strong>de</strong>fensie.
Reggy Romney (16)<br />
vmbo 4, theoretische leergang<br />
“Ik was wel benieuwd naar <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong> in <strong>het</strong><br />
echt. Het is wel hoe ik <strong>het</strong> verwacht had, heel chic<br />
en met veel zakelijke mensen in pak. Ik vind politiek<br />
wel apart. Ik volg soms een <strong>de</strong>bat op tv, maar niet<br />
vaak. Er zijn zoveel an<strong>de</strong>re dingen die leuker zijn om<br />
te doen, games of honkbal.<br />
Ik <strong>de</strong>nk wel dat politiek belangrijk is, <strong>de</strong> regels die<br />
hier gemaakt wor<strong>de</strong>n, betreffen tenslotte ie<strong>de</strong>reen.<br />
Ik hoor<strong>de</strong> op <strong>de</strong> radio dat iemand niet twee keer<br />
voor <strong>het</strong>zelf<strong>de</strong> straffeit vervolgd kan wor<strong>de</strong>n. Dus als<br />
je nieuw bewijs vindt en <strong>de</strong>gene is eer<strong>de</strong>r wegens<br />
gebrek aan bewijs vrijgesproken, dan kan die persoon<br />
niet weer berecht wor<strong>de</strong>n. Dat snap ik niet. Ik<br />
zou dat dus veran<strong>de</strong>ren. Als je veroor<strong>de</strong>eld bent en<br />
<strong>het</strong> blijkt dat je onschuldig bent, kom je toch ook<br />
weer vrij?<br />
Ik zou wel koningin willen zijn. Fijn belastinggeld<br />
innen. Daar zou ik leuke feestjes van geven voor<br />
vrien<strong>de</strong>n en familie. Ik vraag me wel af wat <strong>de</strong> koningin<br />
doet eigenlijk. Ze moet haar handtekening zetten<br />
on<strong>de</strong>r nieuwe wetten, daarin heeft ze niet echt een<br />
keuze. Wat ik later ga doen, weet ik nog niet precies.<br />
Het liefst zou ik honkballen in Amerika. Maar dat gebeurt<br />
niet zo maar, dan moet je wel heel goed zijn.”
Pierre Heijnen (PvdA) vertelt voor groep 7 en 8 over zijn werk.
Janneke <strong>de</strong>n Hartog Jager (16)<br />
vwo 5<br />
“Ik ga met een groepje uit mijn klas <strong>de</strong> heer Ten<br />
Broeke vragen stellen over <strong>de</strong> belangrijkste standpunten<br />
van <strong>de</strong> VVD. Voor een presentatie op school.<br />
Het viel me op dat <strong>de</strong> verga<strong>de</strong>rzaal zo leeg was. Er<br />
waren maar een paar mensen, terwijl er op tv altijd<br />
een volle zaal te zien is. Ik weet dat hier een<br />
tijdje gele<strong>de</strong>n <strong>de</strong> Miljoenennota behan<strong>de</strong>ld werd. Met<br />
economie had<strong>de</strong>n we <strong>het</strong> erover. Democratie is heel<br />
belangrijk, dat <strong>het</strong> volk kan kiezen en meebeslissen<br />
over wat er gebeurt. Ie<strong>de</strong>reen <strong>de</strong>nkt tenslotte toch<br />
weer an<strong>de</strong>rs. Ik vind <strong>het</strong> niet kloppen als één persoon<br />
beslissingen neemt voor ie<strong>de</strong>reen, zoals in een<br />
dictatuur.<br />
Minister zou ik niet willen zijn. Een te zware verantwoor<strong>de</strong>lijkheid,<br />
zo’n <strong>de</strong>partement. Te moeilijk ook<br />
lijkt me. Als ik moest kiezen, zou ik Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>lid<br />
wor<strong>de</strong>n. Het lijkt me interessant om te vertellen wat<br />
je te zeggen hebt. Ik vind dat <strong>het</strong> wel goed gaat in<br />
Ne<strong>de</strong>rland. Misschien zou er meer geld naar culturele<br />
dingen voor jongeren kunnen gaan. Ik zat bij een<br />
musicalgroep die helaas werd opgeheven omdat er<br />
geen subsidie meer was.<br />
Ik wil graag naar <strong>de</strong> Hogere Hotelschool en daarna<br />
ver<strong>de</strong>r in <strong>het</strong> hotelmanagement. Dat is afwisselend<br />
werk en je kunt ook nog eens ergens heen reizen<br />
voor je werk.”
Leerlingen in gesprek in een commissiezaal.
Kishen Thakoersingh (17 jaar)<br />
mbo 1, juridisch me<strong>de</strong>werker<br />
“Wij leren op school <strong>de</strong>batteren. In <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong><br />
komen we kijken hoe dat in <strong>het</strong> echt gaat. Ook hebben<br />
we stellingen bedacht die we vandaag mochten<br />
voorleggen aan <strong>het</strong> CDA-<strong>Kamer</strong>lid Marleen <strong>de</strong> Pater.<br />
Een ervan was ‘leerlingen van <strong>het</strong> mbo moeten ook<br />
een OV jaarkaart krijgen’. Ze zei dat ze daarover<br />
na<strong>de</strong>nken, maar er nog niet over uit zijn. Nu ik <strong>de</strong><br />
politiek zo meemaak vandaag, vind ik <strong>het</strong> wel interessant.<br />
Ik zie dat <strong>het</strong> heel hard werken is, continue<br />
verga<strong>de</strong>ren.<br />
Ik zou minister-presi<strong>de</strong>nt willen zijn. Dan heb je <strong>het</strong><br />
hoogste woord. En je staat er niet alleen voor, je hebt<br />
je partij achter je. Ik zou meer voor jongeren doen,<br />
meer uitgaansgelegenhe<strong>de</strong>n regelen voor jongeren<br />
on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> 18 jaar. Hoef je niet stiekem <strong>de</strong> 18+ disco’s<br />
in met een vals of geleend i<strong>de</strong>ntiteitsbewijs.<br />
Ik <strong>de</strong>nk dat <strong>de</strong> politici meer om zich heen moeten<br />
kijken en dingen moeten aanpakken die echt nodig<br />
zijn, zoals veiligheid. Ook op scholen. Gelukkig zijn<br />
er bij ons op school weinig ruzies en is <strong>het</strong> goed<br />
geregeld. Je komt alleen <strong>de</strong> school in met een pasje.<br />
Ik wil zelf <strong>de</strong> makelaardij in. Ne<strong>de</strong>rland wordt steeds<br />
voller, er moet steeds meer gebouwd wor<strong>de</strong>n. Dus<br />
dat biedt wel perspectief.”
Geert Wil<strong>de</strong>rs (PVV) tij<strong>de</strong>ns een <strong>de</strong>bat.
Lotte Ermstrang (17)<br />
vmbo 4, theoretische leergang<br />
“De leerlingen die staatsinrichting en geschie<strong>de</strong>nis<br />
hebben, zijn hier nu op excursie. In die lessen hebben<br />
we <strong>het</strong> gehad over <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>. Over <strong>de</strong><br />
Staten-Generaal, <strong>de</strong> regering, <strong>het</strong> parlement en wat<br />
ze doen. Wel moeilijk, je haalt snel al die begrippen<br />
door elkaar. We doen ook een presentatie in <strong>de</strong> klas<br />
over een actueel politiek stuk uit <strong>de</strong> krant. We moesten<br />
ons voorberei<strong>de</strong>n met vragen, alleen weet ik niet<br />
wie ze gaat beantwoor<strong>de</strong>n. Mijn vraag is: ‘Wat zou<br />
er veran<strong>de</strong>ren in Ne<strong>de</strong>rland als <strong>de</strong> SP in <strong>de</strong> regering<br />
komt te zitten?’<br />
Ik zou wel eens een dagje fractievoorzitter van <strong>de</strong> SP<br />
willen zijn. Ben benieuwd hoe <strong>de</strong> politiek in praktijk<br />
in zijn werk gaat. Ik ken alleen <strong>de</strong> theorie uit boeken.<br />
Op tv vind ik wel dat <strong>de</strong> meeste politici wat stijfjes<br />
zijn. Het lijken soms wel robots met een stropdas<br />
om die met elkaar praten. Soms in geheimtaal lijkt<br />
<strong>het</strong> wel.<br />
Ik vind dat er meer aandacht naar <strong>het</strong> milieu kan.<br />
Maak <strong>het</strong> openbaar vervoer maar gratis, dan komen<br />
er min<strong>de</strong>r auto’s en ook min<strong>de</strong>r wegen. Dat scheelt<br />
weer bomen. En mensen kunnen zuiniger omspringen<br />
met water. Met besparen<strong>de</strong> douchekoppen bijvoorbeeld.<br />
Zelf wil ik later in <strong>de</strong> horeca, eerst naar <strong>het</strong><br />
mbo en dan <strong>het</strong> hbo. Misschien zelf een eetcafé beginnen,<br />
zo milieuvrien<strong>de</strong>lijk mogelijk, als dat lukt.”
Alexan<strong>de</strong>r Pechtold (D66) en Sybrand Haersma Buma (CDA)<br />
ontvangen leskoffertje van <strong>het</strong> project <strong>de</strong> Der<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>.
Maarten Evers (14)<br />
havo 3<br />
“Het is wel spannend hier, ik zie die mensen normaal<br />
alleen op tv. Ik had niet verwacht dat <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong><br />
<strong>Kamer</strong> aan zo’n drukke straat zou liggen. Ik had een<br />
imposanter gebouw verwacht. Dit valt nauwelijks op,<br />
ik was er an<strong>de</strong>rs straal aan voorbij gelopen. Eigenlijk<br />
zou<strong>de</strong>n jullie lichtbor<strong>de</strong>n neer moeten zetten op<br />
straat met pijlen en <strong>de</strong> tekst ‘Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>, 200<br />
meter’.<br />
Ik kijk elke dag journaal en voor ik ga slapen luister<br />
ik naar <strong>de</strong> radio. Zo hoor je wel wat over <strong>de</strong> politiek.<br />
Het is belangrijk, uitein<strong>de</strong>lijk beslis je zelf mee. Je<br />
mag eens per vier jaar kiezen, maar in <strong>de</strong> tussentijd<br />
kun je niet veel, vind ik. Behalve als <strong>het</strong> kabinet<br />
valt. Als politici eenmaal een weg zijn ingeslagen,<br />
dan gaan ze er niet snel meer van af. Na twee jaar<br />
regeren komen er feitelijk geen uitschieters meer.<br />
Als ik aan <strong>het</strong> hoofd van <strong>de</strong> regering zou staan, zou<br />
ik alle bijstanduitkeringen verhogen. En hogere subsidies<br />
geven voor schone auto’s. Niet alleen voor<br />
kleine auto’s, ook voor grote gezinsauto’s en hummers.<br />
Lijsttrekker zijn van GroenLinks of <strong>de</strong> SP lijkt<br />
me wel wat. In <strong>de</strong> oppositie kun je goed in <strong>de</strong> gaten<br />
hou<strong>de</strong>n wat <strong>de</strong> regering doet en fouten on<strong>de</strong>r <strong>de</strong><br />
aandacht brengen. Ik vind wel dat politici dui<strong>de</strong>lijker<br />
moeten wor<strong>de</strong>n. Politici moeten niet te angstig reageren,<br />
want dan raakt <strong>het</strong> volk in paniek. Zelf wil ik<br />
graag journalist wor<strong>de</strong>n, misschien wel over <strong>de</strong> politiek<br />
schrijven.”
Scholieren dansen tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> opening jongerententoonstelling ‘Hoezo EU?’.
Sascha Schaafstra (16)<br />
vwo 4<br />
“Voor <strong>het</strong> vak CKV moeten we een aantal culturele<br />
activiteiten doen, daar schrijven we dan een verslag<br />
over. Eerst zijn we naar <strong>het</strong> Mauritshuis geweest en<br />
daarna naar <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>. Ik had verwacht dat<br />
<strong>het</strong> hier groot zou zijn, maar niet dat er een tentoonstelling<br />
zou staan over Europa. Soms volg ik <strong>de</strong><br />
politiek, een <strong>de</strong>bat wat me interesseert, maar ik ga<br />
er niet speciaal naar op zoek.<br />
De invloed van politiek is wel merkbaar, ik zie steeds<br />
meer politie op straat. En roken mag straks niet meer<br />
in <strong>de</strong> horeca. Dat regelen ze hier allemaal. Het lijkt<br />
me leuk om in <strong>de</strong> <strong>Kamer</strong> te werken, maar ik weet niet<br />
wat je hier allemaal kan doen. Welke functies er zijn<br />
en wat voor een opleiding je daarvoor nodig hebt. Je<br />
moet je vast omhoog werken. Laag beginnen en dan<br />
steeds hogerop.<br />
Ik zou wel willen meebeslissen over wat er in Ne<strong>de</strong>rland<br />
gebeurt. Misschien als <strong>Kamer</strong>lid. Maar je kunt<br />
ook veel mensen tegen je krijgen als je lid bent van<br />
een partij. En ik wil later niet met bewaking <strong>de</strong> straat<br />
over. Als ik <strong>het</strong> voor <strong>het</strong> zeggen zou hebben, zou ik<br />
hogere straffen invoeren. Ik vind dat er meer moet<br />
gebeuren om jongeren uit <strong>de</strong> criminaliteit te hou<strong>de</strong>n.<br />
Elke nieuwe generatie wordt steeds brutaler en<br />
crimineler. Dat ligt aan <strong>de</strong> opvoeding en omgeving.<br />
De ou<strong>de</strong>rs moeten een opvoedingscursus hiervoor<br />
krijgen. Als je van jongs af aan begint met een goe<strong>de</strong><br />
opvoeding, gaat <strong>de</strong> criminaliteit ook omlaag.”
Harry van Bommel (SP) in <strong>de</strong> grote verga<strong>de</strong>rzaal.
Mustafa Özkan (15)<br />
Praktijkon<strong>de</strong>rwijs 3<br />
“Zijn we hier wel goed?, dacht ik. Ik verwachtte dat er<br />
hier alleen een zaal zou zijn waar <strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>le<strong>de</strong>n in<br />
zitten. Niet dat er een groot gebouw omheen staat.<br />
Ik <strong>de</strong>nk dat we op school meer aan politiek moeten<br />
doen. Zodat jongeren mee kunnen <strong>de</strong>nken over wat<br />
goed is voor Ne<strong>de</strong>rland. En welke regels er hier zijn.<br />
Ik lees soms <strong>de</strong> Spits als ik met <strong>de</strong> trein naar school<br />
ga. Of thuis als ik me verveel. Ik zou wel minister<br />
willen zijn. Dan zou ik <strong>de</strong> criminaliteit van jongeren<br />
vermin<strong>de</strong>ren. De re<strong>de</strong>n dat jongeren crimineel wor<strong>de</strong>n,<br />
is soms omdat er thuis ruzie is. Of ze kijken<br />
naar gewelddadige films en proberen dat na te doen.<br />
Bij ons in <strong>de</strong> buurt was er veel criminaliteit, maar<br />
sinds er meer politie op straat is, is er min<strong>de</strong>r gedoe.<br />
Alleen pakken ze <strong>de</strong> jongeren soms te hard aan. Je<br />
krijgt al straf voor alleen meelopen.<br />
Ik wil <strong>de</strong> politiek niet in. Ik <strong>de</strong>nk dat je daarvoor<br />
moet stu<strong>de</strong>ren. Ik word kok. Koken is iets van mij,<br />
ik voel me er bij op mijn gemak. Een restaurantje<br />
beginnen met Ne<strong>de</strong>rlandse en Turkse gerechten,<br />
dat lijkt me leuk. Maar <strong>het</strong> rookverbod in <strong>de</strong> horeca<br />
wat nu ingaat, is niet goed. Zo gaan een heleboel<br />
restaurantjes failliet. Je kunt toch gewoon <strong>de</strong> helft<br />
van <strong>het</strong> restaurant voor niet-rokers inrichten? Dat<br />
werkt ook.”
De SGP bestaat 90 jaar; Kees van <strong>de</strong>r Staaij en Bas van <strong>de</strong>r Vlies trakteren.
Elsemieke Stam (17 jaar)<br />
thbo, spw (toeleiding tot hoger beroepson<strong>de</strong>rwijs,<br />
sociaal pedagogisch werker)<br />
“Wij hebben politieke besluitvorming gehad bij maatschappijleer.<br />
Uitleg over <strong>de</strong> politiek, <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong><br />
stromingen en <strong>de</strong> gedachtegang van politieke partijen.<br />
Als vervolg daarop komen we naar <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong><br />
<strong>Kamer</strong>. Ook bij an<strong>de</strong>re on<strong>de</strong>rwerpen komt <strong>de</strong> politiek<br />
telkens weer om <strong>de</strong> hoek kijken. Bij ‘mens en werk’<br />
kijken we naar wetten waar mensen op terug kunnen<br />
vallen en <strong>de</strong> rol tussen werkgever en werknemer.<br />
Ik <strong>de</strong>nk dat dit een heel leerzame dag wordt, ik<br />
heb er echt zin in. De politiek zorgt ervoor dat <strong>de</strong><br />
samen leving functioneert. Ik verdiep me er graag in;<br />
ik volg <strong>het</strong> nieuws en let goed op met maatschappijleer.<br />
Graag zou ik op <strong>de</strong> stoel van André Rouvoet<br />
zitten, hij is veel met jeugdzorg bezig. Er moet meer<br />
geld naar jeugdzorg. Jongeren in moeilijkhe<strong>de</strong>n hebben<br />
snel hulp nodig. Nu gebeurt dat niet binnen <strong>het</strong><br />
gestel<strong>de</strong> tijdsbestek. Ze moeten vaak veel te lang<br />
wachten en dat is niet goed. Ik wil pedagoog wor<strong>de</strong>n,<br />
opvoedkundige in <strong>de</strong> jeugdhulpverlening. Voor<br />
jongeren tussen <strong>de</strong> 12 en 18 jaar, jongeren die in<br />
<strong>de</strong> problemen zijn gekomen, op welke manier dan<br />
ook.”
Jongeren <strong>de</strong>batteren tij<strong>de</strong>ns <strong>het</strong> jaarlijkse Nationale Jeugd<strong>de</strong>bat.
Roza Awetisian (14)<br />
vmbo 3, ka<strong>de</strong>r<br />
“We moesten van school naar <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>. Ze<br />
willen dat we een beter beeld krijgen van <strong>de</strong> politiek.<br />
Ik heb er eerlijk gezegd geen interesse in. Politiek<br />
boeit me niet. Het is wel belangrijk dat <strong>het</strong> gebeurt,<br />
an<strong>de</strong>rs gaat <strong>het</strong> niet goed met Ne<strong>de</strong>rland. Het is wel<br />
leuk om te zien, mensen die rond <strong>de</strong> tafel zitten met<br />
veel papieren en discussie voeren. Ik weet niet wie<br />
er in <strong>de</strong> politiek zitten. Ik ken alleen Balkenen<strong>de</strong><br />
en Rita Verdonk. Ik zou niet in hun schoenen willen<br />
staan. Mensen die je haten en bedreigen. Dat je niet<br />
gewoon over straat kan lopen, <strong>het</strong> lijkt mij niets.<br />
Balkenen<strong>de</strong> zou meer moeten gaan kijken bij jeugdactiviteiten<br />
buiten school. Er zou<strong>de</strong>n meer buurthuizen<br />
moeten komen voor kin<strong>de</strong>ren tot twaalf jaar.<br />
Zoals voor mijn broertje, die zit nu teveel achter <strong>de</strong><br />
tv en <strong>de</strong> computer. Voor jongeren mogen er wel meer<br />
plekken komen waar je met je vrien<strong>de</strong>n kan praten<br />
en rondhangen.<br />
Ik wil kapster en schoonheidsspecialiste wor<strong>de</strong>n.<br />
Eerst een tijdje werken bij iemand en dan een eigen<br />
zaak. Ik vind dat Balkenen<strong>de</strong> iets met zijn haar moet<br />
doen, dat kapsel moet an<strong>de</strong>rs.”
Anouchka van Miltenburg (VVD) tij<strong>de</strong>ns opnames<br />
voorlichtingsfilm over <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>.
Karlien Huiskes (15)<br />
vwo 4<br />
“We hebben <strong>het</strong> bij maatschappijleer en geschie<strong>de</strong>nis<br />
over <strong>de</strong> politiek: hoe <strong>het</strong> werkt, waar partijen<br />
voor staan. Ik volg <strong>de</strong> politiek een beetje, nu speelt<br />
<strong>het</strong> <strong>de</strong>bat over <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rwijsvernieuwingen. Ik weet<br />
niet of <strong>het</strong> mislukt is. Wij moeten gewoon 27 uur<br />
per week naar school. Huiswerk maken is je eigen<br />
keuze. Je hoeft <strong>het</strong> niet te doen, maar dan is <strong>de</strong> onvoldoen<strong>de</strong><br />
ook jouw probleem.<br />
Ik zou wel minister willen zijn, omdat je dan moet na<strong>de</strong>nken<br />
over beslissingen voor <strong>het</strong> land. Niet alleen<br />
op dat moment, maar ook voor <strong>de</strong> toekomst. Als ik<br />
dan door <strong>de</strong> <strong>Kamer</strong> ter verantwoording zou wor<strong>de</strong>n<br />
geroepen, zou ik bij mezelf te ra<strong>de</strong> gaan. Wat is er<br />
misgegaan? Wat kan ik eraan veran<strong>de</strong>ren? Ik weet<br />
niet of elke minister dat doet. Ik ben blij dat we veel<br />
politieke partijen hebben in <strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>, dan is <strong>het</strong><br />
nooit één partij die een beslissing neemt.<br />
In Ol<strong>de</strong>nzaal kun je je mening geven over <strong>het</strong> vroeger<br />
sluiten van <strong>de</strong> horeca. Ik ben voor, want nu gaan veel<br />
jongeren naar een drinkkeet waar ze zich vol laten<br />
lopen tot mid<strong>de</strong>rnacht. En daarna pas naar <strong>de</strong> disco.<br />
Ik ga zelf niet uit, ik rijd fanatiek paard. Met mijn<br />
pony ben ik acht keer kampioen gewor<strong>de</strong>n in regio<br />
Twente en drie keer regionaal.”
EU bestaat 50 jaar; jongeren toetsen hun kennis met <strong>het</strong> Europa-spel.
Marrick van <strong>de</strong>n Esschert (17)<br />
havo 5<br />
“De leraren kwamen met <strong>het</strong> i<strong>de</strong>e om naar <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong><br />
<strong>Kamer</strong> te gaan, om ons kennis te laten maken met<br />
<strong>het</strong> parlement. Ik ben benieuwd hoe <strong>het</strong> er aan<br />
toe gaat. Er lopen hier heel veel belangrijke mensen<br />
rond die inspraak hebben op wetsvoorstellen.<br />
Zoals Wouter Bos, maar ook <strong>de</strong> mensen die achter<br />
hem staan. Die zijn juist belangrijk. Ik <strong>de</strong>nk niet dat<br />
Balkenen<strong>de</strong> alles zelf verzint wat hij zegt, daar heeft<br />
hij mensen voor. Ik zou zelf geen minister-presi<strong>de</strong>nt<br />
willen zijn. Teveel verantwoor<strong>de</strong>lijkheid. Liever <strong>Kamer</strong>lid<br />
dan, een beetje op <strong>de</strong> achtergrond maar toch<br />
ook belangrijk.<br />
Ik zou meer doen aan uitkeringen. Wat ik lees in<br />
reacties van buitenlan<strong>de</strong>rs op <strong>het</strong> web, is dat zij<br />
vin<strong>de</strong>n dat we hier ou<strong>de</strong> mensen aan <strong>het</strong> vermoor<strong>de</strong>n<br />
zijn. Dat ze teveel geld kosten en dat we ze<br />
maar snel wegstoppen. Ik vind ook dat Den Haag<br />
jongeren meer bij <strong>de</strong> politiek moet betrekken. Wij<br />
<strong>de</strong>nken vaak bij politiek aan ‘saai’ en ‘slaapverwekkend’.<br />
Misschien zou voorlichting van een <strong>Kamer</strong>lid<br />
op scholen iets zijn.<br />
Als ik nu moest stemmen, zou ik op een beken<strong>de</strong><br />
naam stemmen, iemand die veel op tv is. Ik weet<br />
dan alleen niets van <strong>het</strong> politieke programma van die<br />
partij. Ik vind trouwens dat politieke partijen meer<br />
moeten overleggen. Ze <strong>de</strong>batteren wel eens, maar<br />
daar komt niet echt veel goeds uit. Soms zie ik een<br />
stukje van een <strong>de</strong>bat en dan schreeuwen ze tegen<br />
elkaar. Ik hoef helemaal niet in <strong>de</strong> politiek. Liever<br />
word ik leraar, dat weet ik al heel lang. Liefst op mijn<br />
eigen college.”
Rita Verdonk (Verdonk) tij<strong>de</strong>ns <strong>het</strong> mon<strong>de</strong>linge vragenuur.
Bart van <strong>de</strong> Kamp (15)<br />
vmbo 4, theoretische leergang<br />
“Vandaag is eigenlijk een schoolreisje. Tij<strong>de</strong>ns maatschappijleer<br />
zijn we veel met politiek bezig. In <strong>de</strong><br />
Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong> bespreken ze <strong>de</strong> belangrijke dingen<br />
die gebeuren in <strong>het</strong> land. Hier nemen ze beslissingen,<br />
zoals over <strong>de</strong> 1040-urennorm voor scholieren.<br />
Zelf heb ik niet meegedaan aan <strong>de</strong> acties. Ik heb<br />
niets te staken, ik zit in <strong>de</strong> examenklas en heb geen<br />
zin in chaos. Driekwart van <strong>de</strong> school <strong>de</strong>ed wel mee.<br />
De eerste middag was een staking op <strong>het</strong> schoolplein.<br />
Voor <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> actie in Den Haag had je een<br />
brief met handtekening van je ou<strong>de</strong>rs nodig, an<strong>de</strong>rs<br />
mocht <strong>het</strong> niet. Volgens mij moeten ze leraren meer<br />
betalen, dan komt <strong>het</strong> met die uren ook wel goed.<br />
Politiek volg ik niet zo. Ik vind <strong>het</strong> moeilijk met al die<br />
verschillen<strong>de</strong> politieke partijen en fractievoorzitters.<br />
Ik ben dyslectisch, dat speelt ook mee.<br />
Ik wil zelf ook niet <strong>de</strong> politiek in. Verga<strong>de</strong>ren is niets<br />
voor mij. Ik vind wel dat er voor jongeren veel wordt<br />
gedaan. Er is goe<strong>de</strong> voorlichting over roken en drugs,<br />
alleen luisteren jongeren niet. Ik rook niet, ik ben<br />
meer een buitenstaan<strong>de</strong>r. Dat vind ik prettig, ik houd<br />
niet van drukte en uitgaan. Ik ben liever bezig met<br />
elektronica en techniek. Na <strong>het</strong> vmbo wil ik naar <strong>de</strong><br />
havo en dan <strong>de</strong> ICT in.”
Esther Ouwehand (PvdD) en Mariko Peters (GroenLinks) tij<strong>de</strong>ns een <strong>de</strong>bat.
Lineke Merel van Bakker Rees (18) (17)<br />
vwo mbo 61,<br />
sociaal cultureel werk<br />
“We “Ik word komen opgeleid hier vanuit om projecten <strong>het</strong> vak te organiseren maatschappijleer voor<br />
waar verschillen<strong>de</strong> we veel over doelgroepen: politiek praten. allochtone Ik zie mezelf vrouwen wel of in<br />
een jongeren. politieke Je kunt functie. in een Als buurthuis <strong>Kamer</strong>lid uitein<strong>de</strong>lijk, terechtkomen maar als<br />
eerst activiteitenbegelei<strong>de</strong>r on<strong>de</strong>raan beginnen of in als een fractieme<strong>de</strong>werker. bejaar<strong>de</strong>ncentrum, Ik<br />
heb maar een ik wil dui<strong>de</strong>lijke <strong>de</strong> politiek mening in. over zaken en ik lees veel<br />
kranten. De beeldvorming Ik vind <strong>het</strong> over interessant jongeren om is mee negatief. te praten. Je leest Ik<br />
zou nooit voor eens <strong>de</strong> over socialisten een jongere kiezen, die <strong>de</strong> sinds PvdA haar of elf<strong>de</strong> <strong>de</strong> SP. vrij- Er<br />
moet willigerswerk meer gelijkheid doet bij komen een bejaar<strong>de</strong>nhuis. in <strong>de</strong> samenleving. De politiek Veelverdieners<br />
moet meer verdienen jongeren werven. gelijk veel Voor te maatschappijleer<br />
veel. Als ik kon<br />
kiezen schreef zou ik een ik op werkstuk <strong>de</strong> plek met van Guusje als vraag ter of Horst populari- willen<br />
zitten. sering van Alle <strong>de</strong> zaken politiek behartigen een positief binnen of Ne<strong>de</strong>rland, negatief effect dat<br />
is heeft interessant. op jongeren. Ik vind Het dat blijkt <strong>de</strong> geen houding effect naar te hebben. allochtonen<br />
Je moet toe jongeren beter kan. dus zien Er moet te motiveren een positiever voor <strong>de</strong> beeld poli-<br />
komen tiek. Laten over zien allochtonen. dat <strong>het</strong> wel Hoe interessant ik dat wil is. bereiken? Niet ak-<br />
Ik koord zou gaan eerst als on<strong>de</strong>rzoek <strong>de</strong> minister laten zegt doen. ‘leuk Ook voorstel, vind ik dat <strong>de</strong><br />
discussie leg ik in mijn interessant laatje’, maar over in hoever <strong>de</strong>bat <strong>de</strong> gaan overheid en om toe- kan<br />
ingrijpen zeggingen achter vragen. <strong>de</strong> <strong>de</strong>ur van <strong>het</strong> ou<strong>de</strong>rlijk huis. Kleine<br />
Ik zou kin<strong>de</strong>ren graag ontbijt een betere geven regeling op school zien bijvoorbeeld bij <strong>de</strong> jeugdof<br />
een zorg. opvoedcursus Nu moet een voor jongere ou<strong>de</strong>rs soms voor een ze half aan jaar kin<strong>de</strong>ren wach-<br />
beginnen. ten voor opname. Wel goed Als zo’n je anorexia cursus <strong>de</strong>nk hebt, ik, kun dan je weten tegen<br />
ou<strong>de</strong>rs die tijd wel allang waar dood ze aan zijn. beginnen. Ik zou graag Dui<strong>de</strong>lijke <strong>de</strong> Voorzitter regels<br />
zijn mevrouw belangrijk, Verbeet thuis willen en in zijn. <strong>de</strong> samenleving.”<br />
Dat is een moeilijke<br />
maar ook leuke positie. Je kunt vanaf haar plek <strong>de</strong><br />
hele zaal inkijken en ie<strong>de</strong>reen observeren. En je kunt<br />
mensen in <strong>de</strong> re<strong>de</strong> vallen.”
In <strong>de</strong> Han<strong>de</strong>lingenkamer staan verslagen van <strong>de</strong> plenaire verga<strong>de</strong>ringen.
Lineke Michelle Bakker Gerrits (18) (18 jaar)<br />
vwo havo 65<br />
“We “Met komen geschie<strong>de</strong>nis hier vanuit hebben <strong>het</strong> we vak <strong>het</strong> maatschappijleer<br />
over <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong><br />
waar <strong>Kamer</strong> we gehad. veel over Hoe politiek <strong>de</strong> grondwet praten. tot Ik zie stand mezelf kwam wel onin<br />
een <strong>de</strong>r Thorbecke. politieke functie. Ik vind Als politiek <strong>Kamer</strong>lid zelf uitein<strong>de</strong>lijk, niet zo interes- maar<br />
eerst sant. Om on<strong>de</strong>raan telkens beginnen weer dat als geklets fractieme<strong>de</strong>werker. aan te horen van Ik<br />
heb mensen een dui<strong>de</strong>lijke die op een mening punt over blijven zaken doordrammen en ik lees veel en<br />
kranten. niet eens Ik altijd vind <strong>het</strong> met interessant <strong>de</strong> goe<strong>de</strong> om argumenten. mee te praten. BovenIk<br />
zou dien voor heb <strong>de</strong> ik socialisten <strong>het</strong> druk. Ik kiezen, heb wel <strong>de</strong> PvdA betere of dingen <strong>de</strong> SP. Er te<br />
moet doen meer dan <strong>de</strong> gelijkheid politiek. komen in <strong>de</strong> samenleving. Veelverdieners<br />
Nu ik 18 ben verdienen en mag gelijk stemmen, veel te ga veel. ik me Als wel ik kon ver-<br />
kiezen diepen zou in <strong>de</strong> ik op partijprogramma’s. <strong>de</strong> plek van Guusje Bij ter <strong>de</strong> Horst vorige willen ver-<br />
zitten. kiezingen Alle heb zaken ik dat behartigen ook gevolgd. binnen Als Ne<strong>de</strong>rland, ik zou mogen dat<br />
is kiezen, interessant. wil ik <strong>Kamer</strong>lid Ik vind zijn. dat Ik <strong>de</strong> zou houding graag naar mensen alloch- aan<br />
tonen <strong>de</strong> tand toe willen beter voelen. kan. Er Vragen moet stellen. een positiever Luisteren beeld naar<br />
komen hun uitleg over en allochtonen. druk uitoefenen Hoe door ik dat heel wil kritisch bereiken? te<br />
Ik zijn. zou Als eerst er iets on<strong>de</strong>rzoek hapert, waarom laten doen. wordt Ook <strong>het</strong> vind niet ik goed <strong>de</strong><br />
discussie uitgevoerd? interessant Hoe gaat <strong>het</strong> over wel hoever lukken? <strong>de</strong> overheid kan<br />
ingrijpen Zelf zou achter ik <strong>het</strong> <strong>de</strong> aanpassingsbeleid <strong>de</strong>ur van <strong>het</strong> ou<strong>de</strong>rlijk voor buitenlan- huis. Kleine<strong>de</strong>rs<br />
kin<strong>de</strong>ren aanpakken. ontbijt Ik geven vind dat op school buitenlan<strong>de</strong>rs bijvoorbeeld nog te- of<br />
een veel opvoedcursus in hun eigen cultuur voor ou<strong>de</strong>rs blijven voor hangen ze aan terwijl kin<strong>de</strong>ren ze in<br />
beginnen. Ne<strong>de</strong>rland Wel leven. goed Als zo’n wij op cursus vakantie <strong>de</strong>nk zijn, ik, dan passen weten we<br />
ou<strong>de</strong>rs ons toch wel ook waar aan. ze Ik aan ben beginnen. zelf in Colombia Dui<strong>de</strong>lijke geboren regels<br />
zijn en na belangrijk, twee maan<strong>de</strong>n thuis en geadopteerd. in <strong>de</strong> samenleving.” Ik ben nog twee<br />
keer teruggeweest om mijn biologische zusjes op te<br />
halen. Later wil ik graag lerares wor<strong>de</strong>n. Omgaan met<br />
kin<strong>de</strong>ren en kennis overdragen vind ik leuk. Een gevarieer<strong>de</strong><br />
baan en niet suf.”
Voorzitter<br />
Kabinet (vak-K)<br />
Spreekgestoelte<br />
Interruptiemicrofoon<br />
1
Zetelver<strong>de</strong>ling Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong><br />
De Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong> heeft 150 zetels voor 150 volksvertegenwoordigers.<br />
Hoe meer stemmen een politieke<br />
partij tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>verkiezingen wint, hoe<br />
meer zetels <strong>de</strong>ze partij krijgt in <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>.<br />
In <strong>de</strong> zetelver<strong>de</strong>ling kun je zien hoeveel zetels een<br />
politieke partij (fractie) heeft en waar die fractie zit<br />
in <strong>de</strong> plenaire zaal; <strong>de</strong> grote verga<strong>de</strong>rzaal met <strong>de</strong><br />
blauwe stoelen. Elk <strong>Kamer</strong>lid heeft hier een vaste<br />
plaats.<br />
Zetels<br />
CDA<br />
PvdA<br />
SP<br />
2<br />
Voorzitter<br />
Kabinet (vak-K)<br />
Spreekgestoelte<br />
Interruptiemicrofoon<br />
41<br />
33<br />
25<br />
VVD<br />
PVV<br />
GroenLinks<br />
21<br />
ChristenUnie<br />
9 D66<br />
3 Verdonk 1<br />
7<br />
PvdD<br />
6 SGP 2<br />
2
Het Binnenhof met <strong>de</strong> gebouwen van <strong>de</strong> Eerste <strong>Kamer</strong> en <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>.
Meer weten over politiek<br />
Den Haag is <strong>het</strong> centrum van <strong>de</strong> lan<strong>de</strong>lijke politiek.<br />
Op televisie zie je vaak ministers en <strong>de</strong> ministerpresi<strong>de</strong>nt<br />
in <strong>de</strong>bat met <strong>Kamer</strong>le<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> grote verga<strong>de</strong>rzaal.<br />
Zitten ministers nu ook in <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>?<br />
En wat doen Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>le<strong>de</strong>n eigenlijk precies?<br />
De Eerste <strong>Kamer</strong> en Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong> vormen samen<br />
<strong>het</strong> parlement, <strong>de</strong> volksvertegenwoordiging. Ook wel<br />
Staten-Generaal genoemd. Ministers zijn vaak in <strong>de</strong><br />
Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>, maar werken op hun eigen ministeries.<br />
Ze komen naar <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong> om vragen te beantwoor<strong>de</strong>n,<br />
voor overleg en <strong>de</strong>bat met <strong>Kamer</strong> le<strong>de</strong>n.<br />
Ministers maken <strong>de</strong>el uit van <strong>de</strong> regering.<br />
Op <strong>de</strong> website www.twee<strong>de</strong> kamer.nl, on<strong>de</strong>r ‘Hoe werkt<br />
<strong>het</strong>?’, lees je on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re wat Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong>le<strong>de</strong>n<br />
doen.<br />
Wist je dat er ook een Der<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong> bestaat? Dat is<br />
een website met lespakket van <strong>de</strong> Eerste en Twee<strong>de</strong><br />
<strong>Kamer</strong> voor leerlingen in <strong>het</strong> basison<strong>de</strong>rwijs. Je kunt er<br />
ook <strong>de</strong>batteren. Kijk hiervoor op www.<strong>de</strong>r<strong>de</strong>kamer.nl.<br />
Informatie over <strong>de</strong> Eerste <strong>Kamer</strong> kun je vin<strong>de</strong>n op<br />
www.eerstekamer.nl. Wil je meer weten over <strong>de</strong> regering<br />
en <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong> ministeries? Kijk dan op<br />
www.regering.nl.
Colofon<br />
Dit is een uitgave van <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> <strong>Kamer</strong> <strong>de</strong>r Staten-Generaal<br />
Bezoekadres<br />
Plein 2<br />
Den Haag<br />
Postadres:<br />
Postbus 20018<br />
2500 EA Den Haag<br />
Tekst en ontwerp:<br />
Dienst Communicatie<br />
Print:<br />
Facilitaire Dienst<br />
Fotografie:<br />
Hans Kouwenhoven en Hollandse Hoogte<br />
Meer informatie:<br />
T: 070 - 318 30 40<br />
E: publieksvoorlichting@twee<strong>de</strong>kamer.nl<br />
www.twee<strong>de</strong>kamer.nl<br />
Vermenigvuldigen van informatie uit <strong>de</strong>ze publicatie is niet<br />
toegestaan zon<strong>de</strong>r uitdrukkelijke toestemming van <strong>de</strong> uitgever.<br />
Augustus 2008<br />
ISBN/EAN:<br />
978-90-78654-04-9