JubileumMagazine - De Kroon

1940. De oorlog was net begonnen voor Nederland, de NSB van Anton
Mussert marcheerde triomfantelijk over de Utrechtse Maliebaan, de
Duitsers bestuurden de stad en na de roerige meidagen hernam het
leven zich. Kees de Kroon had de schildersvakschool afgerond en
trouwde dat jaar met Mien Küchler. Kees begon een eenmans-schildersbedrijf.
Want oorlog of geen oorlog, de mensen wilden hun huizen nog
steeds netjes in de verf.
Kees was als elfjarig jochie in 1930 met zijn ouders uit Friesland naar
Utrecht gekomen. Het gezin had geen rooie cent meer, nadat het aannemersbedrijf
van Kees’ vader failliet was gegaan. Het waren de jaren
van de wereldwijde economische crisis als gevolg van het instorten
van de beurzen in 1929. Kees en Mien kregen een woning aan de
Spinozaweg 72, aan de rand van Lombok.
Hij zal vast een tijdje schilder zijn geweest. Hoe lang weet niemand.
Hij heeft het zijn kinderen nooit verteld, voor zover zoon Jan weet.
Pa De Kroon was geen man van heel veel woorden. Maar feit is dat er
op een gegeven moment in die oorlogsjaren geen verf meer te krijgen
was. In zijn vrije tijd zeemde hij al ramen, vooral in zijn eigen buurt en
hij kreeg steeds meer klanten. Kees de Kroon liet het schilderen voor
wat het was en begon een glazenwasbedrijf in Oog in Al. En hij maakte
wat trappenhuizen van flats in de buurt schoon.
Pofboekje
Kees en Mien kregen snel kinderen. Elf stuks. In 1947 kwam Jan. ,,Ik was
de vijfde. Ik moet nog goed nadenken wat de volgorde is. Er viel niet
tegenop te zemen, met elf kinderen, het was pure armoei thuis. Vooral
in de winters. Pa richtte dan in de tuin een fietsenstalling in voor de
buurt, om wat te verdienen. Ik weet nog goed dat we meestal brood
met bruine suiker aten, meer was er niet. Kaas of worst? Man …, als er
een keer hagelslag was, hadden we al een reuzenfeest.’’
70 jaar De Kroon
Je probeert eens wat. Wat is ondernemen eigenlijk meer dan dat ene zinnetje waarmee Jan de
Kroon de zeventig jaren van het bedrijf samenvat? Je kunt gewichtig gaan doen over visies, bedrijfsplannen,
marktonderzoeken en strategieën, maar ‘je probeert eens wat’, past veel beter bij ‘zijn’ bedrijf.
,,De bedoeling van alles is dat het wat meer oplevert dan het kost. Als dat goed gaat, probeer je weer
iets nieuws. We hadden de tijd mee en zijn geld gaan verdienen. Het is een simpel verhaal eigenlijk.’’
KROONJUWEELTJE
Maar dat gold bijna voor alle gezinnen uit de buurt. Niemand had iets.
Jan zat – samen met het latere CPN-kamerlid en journalist Gijs Schreuders
– op de Anslijnschool aan de Vleutenseweg en daar heeft hij nog
een jaar warm gegeten. Dat was speciaal voor arme kinderen. En het
gezin De Kroon had bonnen waarmee moeder kinderkleren kon halen
bij een gemeentelijk depot aan de Wittevrouwensingel. Bij de Vaaltbrug,
tegenover de gevangenis.
‘Er viel niet tegenop te
zemen, met elf kinderen’
Jan ziet nog het pofboekje op tafel liggen. Van de Vivo. ,,Op de hoek
van de Spinozaweg en de Laan van Nieuw Guinea had je de Vivo van
Van Rooijen. In elke volkswijk had je een Vivo. En daar deed mijn
moeder de boodschappen. In de winter op de pof. Dan werd er in dat
boekje geschreven wat ze had gekocht, met de prijzen erbij en dan
werd er eens per week of eens per maand afgerekend. Maar bij ons
duurde het wel eens tot de lente voordat mijn vader weer geld had
om de schuld bij Van Rooijen af te lossen.’’
Zaterdagavond kwam Piet Sloof, de groentenboer uit de Paramaribostraat,
met een kist groenten en fruit, die hij die dag over had gehouden
en die tegen een zeer zacht prijsje aan de familie De Kroon werden
verkocht. Piet en Kees kenden elkaar goed. Als Piet kwam, zat de hele
kinderschare klaar voor de tobbe in de keuken. ,,Als je de eerste was,
had je schoon warm water. Er stond een ketel met water op het vuur en
er werd bijgeschonken als het te koud werd. Ik weet niet meer of er een
systeem was, maar de laatste die in die teil moest, had dikke pech.
‘Je had soms een jarenlange relatie met een klant en als dan de facilitair manager wisselde, kon het gebeuren dat de nieuwe alles naar zijn hand
wilde zetten. Dat je dus weer een nieuwe offerte moest uitbrengen. Dat gebeurde bij een ziekenhuiscentrum waar we al vanaf het begin naar volle
tevredenheid schoonmaakten. We hadden een weekeinde de tijd. Ik zei tegen Corrie: ‘Dat kost ons een hoop energie en we krijgen het toch niet,
omdat wij gewoon niet onder de kostprijs willen werken.’ Want ik had al in de gaten gekregen dat het onverantwoord goedkoop moest.
Bovendien... als je voor een dubbeltje goedkoper een goede relatie wilde eindigen..., tja. Dus wij maakten niks. We zijn wel naar die klant gegaan en
hebben gezegd: ‘we hebben geen offerte. Als we jullie houden, groeien we dit jaar weer twintig procent, als we jullie kwijtraken wordt het vijftien
procent. Maar wij willen dit jaar maar tien procent groeien.’ En toen zijn we weer het pand uitgelopen.’
(Jan en Corrie de Kroon)
17 |