Middelpolder (chemische waterkwaliteit: -; oeverontwikkeling: ++)

Flexibel peil;
van denken naar doen!
Korte samenvatting resultaten

Dit boekje geeft een korte eerste indruk van de resultaten per
onderzoeksgebied van het project: Flexibel peilbeheer van
denken naar doen! Een innovatief demonstratieproject
betreffende invoering flexibel peil op peilvakniveau.
Het project FLEXPEIL loopt van september 2010 tot 1
november 2012.
Dit boekje is gemaakt naar aanleiding van de bestuurlijke
interactieve bijeenkomst FLEXPEIL op 13 september 2012.
Meer informatie op:
www.innovatie.waternet.nl/projecten/flexibel-peilbeheer.nl

Wat is flexibel peilbeheer?
• Flexibel peil ≠ vrij peil ≠ natuurlijk peil
• Bij een flexibel peilbeheer is het streven om zo min mogelijk het peil te reguleren. Binnen
vastgestelde grenzen wordt de hoogte van het peil gestuurd door neerslag en verdamping. Het
waterschap legt de grenzen van deze peilmarge per polder vast in een peilbesluit. De bedoeling is
om geen of veel minder “gebiedsvreemd” (extern) water in te laten en stimulering van
oevervegetatie. De (soms getrapte) range is ingesteld op de wensen en/of eisen van
medegebruikers, maar niet zodanig dat afbreuk aan het juist genoemde wordt gedaan.
• Er bestaat veel verwarring over wat er precies onder een flexibel peil wordt verstaan. Het is van belang om
tot een eenduidige definitie te komen. Flexibel peil is niet hetzelfde als een vrij peil of een natuurlijk peil.
Natuurlijke peilen zijn peilen die niet worden beïnvloed. Deze komen in Nederland niet voor. Hiervoor is
in Nederland te veel veranderd aan de regionale hydrologie. Vrije peilen komen wel voor. Een vrij peil is
een peil dat niet gereguleerd wordt en dus volledig wordt gestuurd door neerslag en verdamping. Er zijn
geen grenzen gesteld aan het waterpeil. Het precieze peilverloop hangt af van de inrichting en de
geohydrologie. In de praktijk betekent dit dat de oppervlaktewaterpeilen in de zomer merendeel laag zijn
als gevolg van het neerslagtekort (verdamping > neerslag) en in de winter stijgen als gevolg van het
neerslagoverschot (neerslag > verdamping). In een klein aantal geisoleerde petgaten in de Westbroekse
Zodden is sprake van een vrij peil. Een flexibel peil is een vrij peil binnen bepaalde marges. De marges
van het flexibel peil zijn door het waterschap vastgelegd in het peilbesluit. Met een flexibel peil wordt meer
ruimte gegeven om mee te bewegen met neerslag en verdamping. Een specifieke vorm van flexibel peil is
getrapt flexibel peilbeheer. Hierbij mag een peil vrij fluctueren tussen marges die voor vaste delen van het
kalenderjaar gelden in verband met functies, zoals weidevogelbeheer.

Wie en wat bepalen het waterpeil?
Uit dit onderzoek komt naar voren dat er binnen de poldergrenzen van alles verandert door het
instellen van een flexibel peil. Voordat we een beschrijving kunnen geven van deze effecten is
het goed om vast te stellen wat er nu precies verandert als gevolg van het instellen van een
flexibel peil. Hoe bepalend zijn de marges, de meteorologische condities en de beheerders?
Keuze peilmarges: vernatting of verdroging?
Doordat een flexibel peil wordt ingesteld kan het oppervlaktewaterpeil binnen een bepaalde
range vrij meebewegen met neerslag en verdamping. Dit betekent dat in natte perioden het
waterpeil mag stijgen, terwijl het waterpeil in droge perioden mag uitzakken. Hoeveel het
waterpeil mag stijgen (maximum peil) en zakken (minimum peil) is vastgelegd in het peilbesluit.
Flexibel peil zorgt niet per definitie voor vernatting of verdroging. Of een gebied natter wordt of
droger hangt vooral af van welk minimum en maximum peil wordt ingesteld in vergelijking met
de oude situatie en van de weersomstandigheden.
Hieronder is het fictieve jaarlijkse peilverloop geïllustreerd voor een watersysteem waar 1) het
minimum en maximum peil hoger liggen dan het oorspronkelijke peil (vernatting), 2) het
minimum en maximum peil lager liggen dan het oorspronkelijke peil (verdroging) en 3) waar het
maximumpeil hoger ligt dan het oorspronkelijke peil en het minimumpeil lager ligt dan het
oorspronkelijke peil (vernatting in de winter, verdroging in de zomer). De afbeeldingen laten zien
dat de effecten van flexibel peilbeheer voor een belangrijk deel afhankelijk kunnen van zijn van
de keuze van het minimum en maximum peil. Bij gemiddeld Nederlands klimaat zorgt flexibel
peilbeheer in de winter voor vernatting en in de zomer voor verdroging. Echter door de
afhankelijkheid van het weer is er grote jaar-tot-jaar variatie mogelijk.

Effecten flexibel peil zijn afhankelijk van keuze minimum en maximum peil
1: vernatting door flexibel peil 2: verdroging door flexibel peil 3: vernatting (winter) en verdroging (zomer)
De blauwe lijn geeft het peil aan met flexibel peil. De rode lijn met een vast/omgekeerd peilbeheer. De bruine lijn is het maaiveld.
Peilverloop is afhankelijk van minimum en maximum peil, maar ook van bijvoorbeeld
meteorologische condities en peilbediener: peilverloop Ronde Hoep in 2011
-2.4
-2.5
-2.6
-2.7
-2.8
-2.9
stuw omlaag
bui 13 juli
maximumpeil
minimumpeil
Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Jan

FLEXPEIL gebieden van waterschap Amstel. Gooi en Vecht

Natte situatie
Middelpolder
Werkzaamheden Stuw
Droge situatie

Middelpolder
• Middelpolder (chemische waterkwaliteit: -; oeverontwikkeling: ++)
• Flexibel peil is ingesteld februari 2011. De P-belasting was voor het nieuwe
peilbeheer hoog als gevolg van af- en uitspoeling van water vanuit de
percelen en als gevolg van de doorstroming met water vanuit de
hoofdwatergang. Het instellen van flexibel peilbeheer leidde tot isolatie. De
watersamenstelling verandert fors. De bijdrage van gebiedseigen water
neemt toe. De externe P-belasting wordt lager, maar de verblijftijd veel
groter. Het watersysteem verandert van een verblijftijdgestuurd systeem naar
een procesgestuurd systeem. De P-concentratie neemt als gevolg hiervan
fors toe. De sulfaatconcentratie neemt af. Flexibel peilbeheer heeft een licht
negatief effect op de waterkwaliteit als gevolg van isolatie. De toestand blijft
vergelijkbaar, namelijk troebel water met algen en kroos. Voor de
oeverontwikkeling is het instellen van flexibel peil positief. Het begroeibaar
areaal voor oeverplanten neemt tot 44% van het oppervlak open water toe
(dit is vooral te danken aan de oeverlengte, de taluds zijn vrij steil). Vraat
houdt de oeverontwikkeling vooralsnog tegen.

Natte periode
Rondehoep
Net aangelegde NVO

Ronde Hoep
• Ronde Hoep (chemische waterkwaliteit: +/-; oeverontwikkeling: +++)
Flexibel peil is ingesteld in december 2008. De externe P-belasting is hoog als gevolg van
af- en uitspoeling van water vanuit de percelen en als gevolg van inlaat van water uit de
boezem. De watersamenstelling verandert als gevolg van het instellen van flexibel
peilbeheer. De bijdrage van gebiedseigen water neemt toe. De P-concentratie neemt
hierdoor soms fors toe. De externe P-belasting wordt echter lager. De sulfaatconcentratie
neemt af. Flexibel peilbeheer heeft een licht negatief effect op de waterkwaliteit als gevolg
van isolatie. De toestand blijft vergelijkbaar, namelijk troebel water met algen en kroos.
Voor de oeverontwikkeling is het instellen van flexibel peil positief. Het begroeibaar areaal
voor oeverplanten neemt tot 94% van het oppervlak open water toe. Een deel van het
gebied raakt ook geïnundeerd. Vraat houdt de oeverontwikkeling vooralsnog tegen. Het
gebied heeft een belangrijke functie voor weidevogels. Hiervoor is de waterkwaliteit niet
beperkend. In Middelpolder en Ronde Hoep zijn metingen gestart naar het effect van
flexibel peilbeheer op maaivelddaling. Deze metingen zijn nog te kortdurend om al
resultaten van te presenteren.

Botshol

Botshol
• Botshol (chemische waterkwaliteit: +; oeverontwikkeling: +)
• Flexibel peil is ingesteld sinds februari 2011. De externe P-belasting ligt
onder de kritische grenzen. Het water is helder en wordt gedomineerd
door ondergedoken waterplanten. Door het brakke karakter heeft het
water een atypische visstand zonder bodemwoelende vis. Het lichtklimaat
in de plassen wordt vrijwel volledig bepaald door aan- of afwezigheid van
algen. Natte jaren leiden soms tot een tijdelijke omslag naar troebel water
als gevolg van fosfaatuitspoeling uit de percelen en algengroei in reactie
daarop. Flexibel peilbeheer leidt tot enige reductie van de externe Pbelasting,
maar deze reductie is beperkt door de grote wegzijging naar
Polder Groot-Mijdrecht (waardoor het waterpeil snel uitzakt en toch water
moet worden ingelaten) en doordat het inlaatwater wordt gedefosfateerd.
Flexibel peil is positief voor de waterkwaliteit. Het effect van flexibel
peilbeheer op de oeverontwikkeling is positief (in de exclosures). Flexibel
peilbeheer is een noodzakelijke voorwaarde voor oeverontwikkeling. Het
begroeibaar areaal voor oeverplanten neemt tot bijna 11% van het
oppervlak open water toe (dit is vooral te danken aan de oeverlengte, de
taluds zijn zeer steil). Vraat vertraagt de oeverontwikkeling vooralsnog.

Groene Jonker
Flauwe oevers
Zomer
Winter

Groene Jonker
• Groene Jonker (chemische waterkwaliteit: --; oeverontwikkeling: +++)
• Flexibel peil is ingesteld in voorjaar 2009. De externe P-belasting is hoog als
gevolg van af- en uitspoeling van water vanuit de percelen en als gevolg van inlaat
van water uit de boezem. Het instellen van flexibel peilbeheer leidt tot volledige
isolatie. Er wordt alleen water uitgelaten als het maximum peil wordt bereikt. De
watersamenstelling verandert hierdoor. De bijdrage van gebiedseigen water neemt
toe. Door het instellen van flexibel peil raken grote delen van het gebied in de
winter geïnundeerd en vallen grote delen van het gebied in de zomer droog. Dit
zorgt voor een enorme dynamiek. De P-concentratie neemt fors toe als gevolg van
de inundatie. De externe P-belasting wordt hoger. De sulfaatconcentratie neemt
ook toe, vermoedelijk als gevolg van oxidatie. Flexibel peilbeheer heeft een
negatief effect als we alleen kijken naar de waterkwaliteit. De toestand blijft echter
vergelijkbaar, namelijk troebel water met algen en kroos. Voor de
oeverontwikkeling is het instellen van flexibel peil zeer positief. Het begroeibaar
areaal voor oeverplanten neemt tot bijna 100% van het oppervlak open water toe.
Dit gebied wordt gedomineerd door de dynamiek en oevers. De waterkwaliteit is
ondergeschikt hieraan. Het gebied heeft een belangrijke functie voor (riet)vogels.
Hiervoor is de waterkwaliteit niet beperkend. Dit gebied laat de potenties van
flexibel peilbeheer op de lange termijn zien in een voormalig agrarisch gebied dat
gedeeltelijk is heringericht.

Westbroekse zodden

Westbroekse zodden
• Westbroekse Zodden (chemische waterkwaliteit: ++; oeverontwikkeling: ++)
• In de Westbroekse Zodden is al circa 20 jaar sprake van flexibel peil in enkele
hydrologisch geisoleerde petgaten met als doel mesotrofe verlanding. Onderzocht
wordt of in het gehele peilvak een flexibel peil kan worden ingesteld met als doel
de mesotrofe verlanding vanuit open water via trilveen naar veenmosrietland.
Belangrijk is om het aandeel kwel te vergroten. De externe P-belasting is lager dan
de kritische P-belasting. Dit zou ook zo zijn zonder flexibel peil, maar door het
instellen van flexibel peil is de externe P-belasting nog lager. Het water is over het
algemeen helder. De bodem speelt in sommige petgaten mogelijk een beperkende
rol, omdat sprake zou kunnen zijn van sulfidevorming. In andere petgaten (in het
noordelijk deel) is dit niet het geval. Flexibel peilbeheer is zeer positief voor de
oeverontwikkeling alhoewel de oevers steil zijn en vraat de ontwikkeling in de weg
staat. Voor de Westbroekse Zodden zou het gunstig zijn voor de waterkwaliteit en
ecologische ontwikkeling om in het gehele peilvak flexibel peil in te stellen. De
externe P-belasting zou verder worden verlaagd (met name in het zuidelijk deel)
en het aandeel kwel zou hierdoor toenemen

Oostelijke
Binnenpolder van
Tienhoven

Oostelijke Binnenpolder van
tienhoven
• Oostelijke Binnenpolder van Tienhoven (chem. waterkwaliteit: ++;
oeverontwikkeling: ++)
• In de Oostelijke Binnenpolder van Tienhoven is al circa 20 jaar sprake van
flexibel peilbeheer in een afgesloten natuurgebied met meerdere petgaten.
In de zomer staat het gebied in open verbinding met de rest van het
peilvak. Er stroomt echter nauwelijks water vanuit het peilvak het
natuurgebied in. De externe P-belasting in de petgaten is lager dan de
kritische P-belasting. Dit zou ook zo zijn zonder flexibel peil, maar door het
instellen van flexibel peil is de externe P-belasting extreem laag.
Regenwater is de belangrijkste bron. Door het omlaag zetten van het
waterpeil in de zomer is er ook invloed van kwelwater. Ten slotte is er ook
enige invloed vanuit de percelen. Het water is over het algemeen helder.
Het getrapte flexibel peilbeheer pakt positief uit voor de waterkwaliteit en
is ook positief voor de oeverontwikkeling. Vraat houdt de
oeverontwikkeling vooralsnog tegen.

Loosdrechtse plassengebied
Keukentafelgesprek
Meetoptelling participatief meetnet Oevervegetatie
Meetopstelling Deltares & B-WARE

Loosdrechtse plassen
• Loosdrechtse Plassen (chemische waterkwaliteit: +; oeverontwikkeling: +)
• Flexibel peil is ingesteld 1 oktober 2011. De externe P-belasting ligt in de buurt van
de kritische grenzen. De aanwezigheid van zeer fijn niet afbreekbaar slib houdt
vooralsnog herstel van helder water tegen. Dit slib is vrijwel continue in de
waterkolom aanwezig. De invloed van wind (als gevolg van de grote strijklengte)
en de aanwezigheid van bodemwoelende vis zorgen ervoor dat deze toestand
stabiel is. Flexibel peilbeheer zorgt voor een beperkte afname van de externe Pbelasting.
Dit is positief voor de waterkwaliteit. Het effect op processen in de
percelen in het achterland van de Loosdrechtse Plassen is waarschijnlijk beperkt.
De peilverschillen zijn hier gering door de invloed van kwel vanuit de Utrechtse
Heuvelrug. We verwachten niet dat het instellen van een flexibel peil zal zorgen
voor een omslag naar helder en plantenrijk water. Het effect van flexibel
peilbeheer op de oeverontwikkeling is positief (in de exclosures). Flexibel
peilbeheer is een noodzakelijke voorwaarde voor oeverontwikkeling. Het
begroeibaar areaal voor oeverplanten is tot 5% toegenomen, omdat er slechts 15
cm peilmarge is. Bij een grotere peilmarge zou zowel waterkwaliteit als
oeverontwikkeling meer profiteren.

Loenderveen Oost

Loenderveense plas
• Loenderveense Plas (chemische waterkwaliteit: ++;
oeverontwikkeling: ++)
• Flexibel peil is ingesteld in februari 2011. De externe P-belasting is laag
door de geïsoleerde ligging en het zeer grote percentage open water.
Visstandbeheer heeft in 2005 gezorgd voor een omslag naar helder water.
Sindsdien is de plas langzaam volgegroeid met ondergedoken
waterplanten. Flexibel Peilbeheer zorgt voor een afname van inlaat en een
toename van kwel op de momenten dat het waterpeil uitzakt. De externe
P-belasting neemt hierdoor nog verder af. Dit is positief voor de
waterkwaliteit. Het effect van flexibel peilbeheer op de oeverontwikkeling
is positief (in de exclosures). Flexibel peilbeheer is een noodzakelijke
voorwaarde voor oeverontwikkeling. Het begroeibaar areaal voor
oeverplanten is tot 7 % van het oppervlak open water toegenomen
(hoewel de oeverlengte beperkt is, taluds zijn gunstig). Vraat vertraagt de
oeverontwikkeling vooralsnog.

Voorjaar 2011
Nieuwe Keverdijikse polder
Winter 2011
Vegetatie Kiemmatjes NIOO

Nieuw Keverdijk
• Nieuw Keverdijk (chemische waterkwaliteit: ?;
oeverontwikkeling: +++)
• Flexibel peil is ingesteld in twee peilvakken in oktober 2011.
In Nieuw Keverdijk is pas in het najaar van 2011 flexibel peil
ingesteld. Het is op dit moment nog niet goed mogelijk om
effecten op de waterkwaliteit te beschouwen. Het effect op
oeverontwikkeling is in de eerste zomer al zeer positief. Het
begroeibaar areaal voor oeverplanten neemt tot bijna 85%
van het oppervlak open water toe.

Naardermeer

Flexpeil experiment Naardermeer
• In het Naardermeer wordt in een afgesloten gedeelte het effect van flexibel peil op diverse aspecten van het functioneren
van het watersysteem onderzocht. Met name het effect van een flexibel peilrange tussen -1,40 en – 0,90 m NAP op
hoogveenbos wordt onderzocht, omdat de kwaliteit van dit bijzondere Natura2000 habitat niet achteruit mag gaan.
Hoogveenbos is gevoelig voor wisselende grondwaterstanden. Het hoogveenbos is in Naardermeer ontwikkeld bij het
huidige redelijk stabiele peilbeheer (fp -1,10 en -0,90 m NAP ). Vanuit de oevervegetatie is het wenselijk om de peilrange
van het flexibele peilbeheer te vergroten. Ook een lagere externe aanvoer van fosfaat is wenselijk, die door middel van een
grotere range van flexibel peil kan worden bereikt..
• Het isoleren van het onderzoeksgebiedje is goed gelukt.Door de natte zomers van 2011 en 2012 was het lastig om het
oppervlaktewaterpeil te laten uitzakken. Metingen aan grondwaterporie-chemie laat verschillen zien tussen de verschillende
vegetatietypen en ook in de diepte. De chemische veranderingen van het poriewater als gevolg van veranderde
grondwaterstanden zijn goed terug te meten in het veld. Verlaging van het oppervlaktewaterpeil leidt tot oxidatie van de
oever, waarbij veel sulfaat lijkt vrij te komen dat zou kunnen uitspoelen naar de oppervlaktewaterlaag. De uitspoeling van
sulfaat en mogelijk andere stoffen naar de waterlaag kan leiden tot een verslechtering van de waterkwaliteit en is mogelijk
mede de oorzaak van de waargenomen toename van draadalgen in de Krabbescheersloot in de zomer.
• Het hoogveenbos is gevoelig voor verdroging. Het neerslagoverschot is echter in belangrijke mate sturend voor de
watervoorziening van het bos. De effecten van een lager oppervlaktewaterpeil hebben vermoedelijk slechts tot op een
beperkte afstand van de sloot effect op de waterstanden in het hoogveenbos.
• Met behulp van een zogenaamde SOFIE-cel (Sediment Or Fauna Incubation Experiment, SOFIE, Vink, 2002) is een
ongestoord sediment-watersysteem geïsoleerd. Er zijn lab-metingen met behoud van de heersende redoxcondities
uitgevoerd. Op dit systeem zijn twee peilveranderingen uitgevoerd, conform het scenario van eenmalige droogval (periode
van 7 dagen) en inundatie. Dit scenario zet een aantal geochemische veranderingen in gang die echter niet tot een
irreversibele verandering van het systeem hebben geleid. Ook lijkt geen van de effecten van permanente aard te zijn. Al met
al worden er geen significante risico’s voor de waterkwaliteit verwacht door peilverandering. De flux van fosfaat richting het
oppervlaktewater is door het peilscenario weliswaar verhoogd, maar dit effect zal zich naar verwachting binnen enkele
weken stabiliseren. Hierbij moet worden opgemerkt dat de fosfaatflux in de voorliggende situatie, vergeleken met andere
watersystemen, qua grootte-orde vrij beperkt is.
• Bij het introduceren van flexibel peilbeheer als beheermaatregel kan het echter zo zijn dat de peilveranderingen meer
frequent voorkomen en mogelijk langduriger van aard zijn. Met name in dat laatste geval is het niet uit te sluiten dat
naleveringsprocessen van nutriënten kunnen leiden tot een (tijdelijke) eutrofiering van het oppervlaktewater.
• Het onderzoek wordt in 2013 voortgezet.

Het Botmar

Het Botmar
• Botmar (chemische waterkwaliteit: +/- ; oeverontwikkeling: +/-)
• Het Botmar was voor het instellen van flexibel peilbeheer verblijftijd
gestuurd. Dat wil zeggen dat de verblijftijd zo kort was dat processen in
het watersysteem ondergeschikt waren aan de waterkwaliteit van het
inlaatwater. De verblijftijd was kort door het grote oppervlak aan polders
dat voor de aan- en afvoer afhankelijk was van de Botmar. Na het instellen
van flexibel peilbeheer is de verblijftijd hoger geworden, alhoewel er nog
altijd polders afwateren op de Botmar (voor de inlaat zijn deze polders
overigens niet meer afhankelijk van de Botmar). De externe P-belasting is
als gevolg van deze veranderingen verlaagd. De bijdrage van flexibel peil
is echter minimaal, omdat het afwaterend oppervlak nog altijd veel groter
is dan het oppervlak van de Botmar zelf. De hydrologische buffers die
flexibel peil creëert zijn snel verbruikt. Het waterpeil stijgt snel naar het
maximum bij afvoer vanuit de polders. In de praktijk is er geen sprake van
flexibel peil. Het instellen van dit “flexibel peil” heeft dus waarschijnlijk ook
geen positief effect op de oeverontwikkeling.

Fugelhoeke

Fugelhoeke
• Fugelhoeke (chemische waterkwaliteit: +; oeverontwikkeling: +)
• De externe P-belasting is lager dan de kritische P-belasting en het
doorzicht is vrij goed. De bijdrage van af- en uitspoeling aan de belasting
is beperkt. De waterbodem lijkt het belangrijkste probleem. Hoge
sulfideconcentraties in het bodemvocht voorkomen vermoedelijk het
herstel van ondergedoken waterplanten. Verder zorgt de bodem voor
interne nalevering van nutriënten. Het effect van flexibel peilbeheer op de
waterkwaliteit is positief, maar vermoedelijk onvoldoende voor een
structurele verbetering. Hiervoor zijn maatregelen nodig gericht op de
waterbodem. De marge van 20 cm in combinatie met de steile oevers
zorgen slechts voor een beperkte toename van het begroeibaar areaal. Bij
een grotere marge mogen veel positievere effecten worden verwacht.
Mogelijk krijgt de oever dan een dusdanig grote impuls dat het ook de
waterkwaliteit kan beïnvloeden.

‘t Swin

‘t Swin
• ´t Swin (chemische waterkwaliteit: +/-; oeverontwikkeling:
+/-)
• De externe P-belasting ligt in de buurt van de kritische
grenzen, waarbij moet worden aangemerkt dat de invloed van
dijkse kwel vermoedelijk groot is. Als gevolg hiervan zou de
externe P-belasting nog iets hoger kunnen zijn. De peilmarge
is na het instellen van flexibel peilbeheer slechts 8 cm, terwijl
de beheerders van Wetterskip Fryslân in de praktijk al uitgaan
van een marge van 10 cm. Het effect op de oevers is dus
gering. Feitelijk is er geen sprake van flexibel peil in ’t Swin.
De potenties zijn hier overigens groot.

De Deelen

De Deelen
• De Deelen (chemische waterkwaliteit: +/-; oeverontwikkeling: -- tot ++)
• De externe P-belasting in de Deelen ligt onder de kritische grenzen. Sinds 2003 is
sprake van flexibel peilbeheer. Met ingang van 2011 is de marge teruggebracht
van 50 cm naar 15 cm. De af- en uitspoeling is de belangrijkste nutriëntenbron. Afen
uitspoeling zorgt bovendien voor sulfaat. In het verleden heeft de inlaat van
boezemwater voor een belangrijke belasting gezorgd. Nu wordt er voor de inlaat
gebruik gemaakt van water uit de zandwinplas met een lage P-concentratie. De
Deelen is heel erg heterogeen. In de meer geïsoleerde petgaten is sprake van P
nalevering vanuit de waterbodem, terwijl in de “hoofdwatergang” door het gebied
inlaatwater dominant is. Vermoedelijk is er veel organisch slib in het gebied dat
herstel in de weg staat (verstorend voor lichtklimaat en vorming van sulfide).
Lokaal is sprake van groei van ondergedoken waterplanten, maar op de meeste
plaatsen domineren vermoedelijk algen. De visstand is gevarieerd en bevestigt dat
er zowel plekken zijn met ondergedoken waterplanten als plekken waar het water
troebel is. Flexibel peil is in theorie zeer gunstig voor oeverontwikkeling, maar het
experiment met flexibel peil is in 2010 versoberd omdat het flexibel peil legakkers
zou aantasten door oxidatie. Mogelijk speelt vraat hier ook een rol. Door vraat zou
oeverontwikkeling achterwege kunnen blijven, waardoor oxidatieprocessen
dominant worden en verlanding achterwege blijft. Dit vraagt nader onderzoek.

Rottige Meenthe

Rottige Meenthe
• Rottige Meenthe (chemische waterkwaliteit: +/-; oeverontwikkeling:
++)
• Een deel van de Rottige Meente is geïsoleerd van de rest van het peilvak.
Hier is sinds 1974 sprake van een flexibel peilbeheer. De externe Pbelasting
is lager dan de kritische P-belasting. De belangrijkste bron is afen
uitspoeling van fosfor uit de percelen. Het lichtklimaat voldoet niet. In
de Rottige Meenthe zit veel bodemwoelende vis. Verder is er vermoedelijk
sprake van sulfide-toxiciteit in de waterbodem, waardoor ondergedoken
planten niet goed kunnen groeien. Flexibel peilbeheer heeft nog niet voor
helder water gezorgd. Hiervoor zijn aanvullende maatregelen nodig gericht
op de waterbodem. Flexibel peil is gunstig voor de oevers. Het
begroeibaar areaal is fors. Dat de oevers slecht ontwikkeld zijn, kan een
gevolg zijn van vraat.