"De Nijverheid". IJzer-, koper - Historische vereniging Oud Leiden

'DE NIJVERHEID'
van de grote ijzersmeltovens 13,80 m, die van de kopersmeltoven 7,60 m,
die van de gemetselde smidsvuring 1,25 m boven de nok van het dak, en
die van de ijzeren smidsvuring twee meter boven de hoogste kant van de
dakschuinte. Overigens bood Schreden ter geruststelling van de buren
meteen aan dat de ijzeren schoorsteen van de ijzeren smidsvuring met ongeveer
een meter kon worden verhoogd.
Vervolgens kreeg Schreden in april 1845 toestemming tot het afbreken
van drie panden (die blijkbaar pas waren gekocht) op de hoek Groenesteeg­
Vestestraat, de grond te verhelen aan de fabriek en er een werk- en bergplaats
te bouwen. 23 En blijkbaar was het nog steeds niet groot genoeg. In
september 1846 droeg Jacobus Planjer, koopman en aannemer van publieke
werken en als zodanig zeker een goede kennis van Schreden, hem in eigendom
een huis over aan de westzijde van de Herengracht wijk 7 nr. 118 voor
f 2.500. 24 Een paar dagen later kwam de toestemming dit huis aan de
Herengracht naast de fabriek ook tot fabriek te mogen inrichten en gebruiken,
en de stoep ervoor als opslagruimte te gebruiken. 25 In 1850 mocht
hij voor vier maanden wegens buitengewone werkzaamheden palen in de
Herengracht slaan en er een stellage op bouwen; het volgende jaar werd
hem vergund een vlonder in de Herengracht te maken, tegen een recognitie
van f 2,50 per jaar. 26 Helaas blijkt uit een en ander niet haarscherp wan­
neer de fabriek haar nieuwe voorgevel aan de Herengracht heeft gekregen,
maar dit zal vermoedelijk in 1847 plaatsgevonden hebben. Oude foto's van
dit deel van de Herengracht (nrs. 36-38) laten een eenvoudige gevel met
glen)zeren ramen zien.
Gasfabrieken en schroefstoomboten
De zaken namen vooral een grote vlucht toen Schreden deelgenoot werd in
firma's die industriële ondernemingen op poten zetten, in het bijzonder gasfabrieken.
Aan de realisering van de gemeentelijke gasfabriek in Leiden had
hij op grote schaal deelgenomen, onder meer door de levering van gashouders.
Pionier daarbij was stadsarchitect Salomon van der Paauw, die
vermoedelijk zijn opgedane kennis ruimhartig met Schreden heeft gedeeld.
Zo nam Schreden vanaf 24 juni 1850 een nieuwe gasfabriek in Nijmegen
in exploitatie, mogelijk al met partners, maar daarvan is weinig bekend. In
101