Te velde bij boer Mtamu, een Afrikaanse suikerriet- teler. - Grasspriet

L E E S T E K S T
Te velde bij
boer Mtamu,
een
Afrikaanse
suikerrietteler.
Trek je stevige rubberlaarzen maar snel
aan want je bent op een Afrikaanse suikerrietplantage
aangekomen. Boer
Mtamu zal je iets meer vertellen over
suikerriet, een belangrijk suikerwingewas
uit het zuiden. Je zult niet alleen
proeven van zo’n stukje suikerriet, maar
ook even proeven van een stukje van
het niet altijd even zoete leven van een
suikerrietboer.
Welkom op mijn kleine suikerrietplantage
in Afrika. Voel je de vochtige warmte
al? Springen de zweetparels al op je
voorhoofd ? Aha, dan zitten we goed,
want suikerriet houdt van hoge temperaturen
en van veel regen. Zullen we
verstoppertje spelen? Het is hier immers
een ideaal plekje om je onzichtbaar te
maken. Die suikerrietstengels zijn nog
stukken groter dan die van de maïs bij
jullie. Zalig dus om je te verstoppen achter
die lange, smalle grasspriet... oh nee,
suikerrietplanten.
Kom, ik vertel je wat meer over dit suikerriet,
hoe de plant eruit ziet, wat je
eruit haalt, hoe je aan zo’n lekker
“snoepje” komt. Maar denk niet dat het
alleen maar snoep en zoetigheid is.
Suikerriet vraagt veel zware arbeid.
Net zoals vele boeren houd ik suikerriet
omwille van verscheidene redenen. Ik
som er enkele van op: suikerriet is een
sterk gewas, het kan wel wat droogte
verdragen en weet hevig weerstand te
bieden tegen ziektes.
Je hoeft maar één keer om de tien jaar
suikerriet te planten, daar het een plant
Akkerbouw 4.1
4
Foto: Wereldmediatheek
is die gedurende zoveel jaren produceert.
Het tijdstip van planten en oogsten is
nogal vrij te kiezen.
Je mag suikerriet ook aanplanten op
niet-vlakke terreinen, want je hoeft de
grond niet jaarlijks om te ploegen.
De plant is niet zo veeleisend wat de
bodem betreft. Verschillende bodemsoorten
zijn goed.
Hoe heb ik mijn kleine plantage nu aangelegd
?
Wel, eerst ben ik op zoek gegaan naar
goed plantmateriaal: korte stekken van
suikerrietplanten. Dus geen zaadjes als
pril begin, maar kleine stukjes van een
volgroeide suikerrietplant.
Dan moest ik mijn veldje nog zorgvuldig
klaarmaken, alvorens de stekjes in de
grond te stoppen. Twee keer ploegen en
één keer degelijk eggen is echt wel nodig.
De stekjes steek ik natuurlijk niet zomaar
in de grond. Eerst behandel ik ze
tegen allerlei ziektes en dan plant ik ze
ongeveer zes centimeter diep in de
grond. Ik zet ze netjes op een rij zodat de
planten voldoende zonlicht, voedingsstoffen
en water kunnen aantrekken.
Vandaar die brede rijen van anderhalve
meter waar je daarnet bent doorgerend.
Je ziet dat mijn plantage omrand is door
een brandgang: een strook van bonen,
pompoen of zoete bataat. Kortom,
gewassen die niet zo brandbaar zijn.
Wel, dat is niet zomaar. Suikerriet is heel
gevoelig voor vuur. Eens een vlam vat
krijgt op de plantage loopt het vuur er
heel snel doorheen. Vandaar dat ik die
brandgangen heb aangelegd omheen de
kleinere deelpercelen van de plantage.
Er komen nog heel wat zorgen kijken bij
het kweken van suikerriet. Het onkruid
vormt vooral tijdens de kinderperiode
van het suikerriet een serieuze bedreiging.
Ook insecten zijn vijanden van
deze zoete stengelplant.
Ik moet ook wel een beetje geduld kunnen
opbrengen want de kleine stekjes
hebben niet minder dan 18 maanden
nodig vooraleer ze oogstrijp zijn. Maar
dan mag onze plant echt wel fier zijn
want op dat moment is ze om en bij de
drie meter hoog ! Om te oogsten snijd ik

de stengel onderaan af. De plant voelt
zich dan zeker niet ‘de kop afgesneden’
want zij groeit lustig verder om opnieuw
groot te worden. Als dat niet dapper is !
Mijn suikerriet is dapper, maar ik moet
ook dapper blijven want de internationale
markt maakt het boeren zoals ik
niet gemakkelijk. Wij steken zeer veel
energie in onze suikerrietplantage maar
maken weinig kans om een eerlijke prijs
te krijgen voor onze producten. De prijs
van het suikerriet schommelt zeer fel.
Komt daar dan nog bij dat er nu kunstmatige
zoetstoffen te koop zijn in de
winkels zodat de vraag naar natuurlijke
suikers vermindert. En als de vraag vermindert
dan daalt de prijs .
Het is pijnlijk om te zien dat mijn buur,
grootgrondbezitter, met zijn reuzeplantage
veel geld binnenhaalt en dat terwijl
de werk- en levensomstandigheden van
zijn werknemers (vaak suikerrietsnijders)
niet zelden erbarmelijk zijn.
Maar genoeg daarover, nu eerst proeven.
De stengel van het suikerriet zit vol
zoet sap. Wij vinden dit een heerlijk
snoepje. Door eenvoudigweg aan die
stengel te likken, ga je niet veel uit de
reuzelolly krijgen. Nee, zuigen moet je
doen. Je moet er iets voor over hebben
om te proeven van dat suikerig goedje.
Wij, suikerrietboeren uit het zuiden,
moeten ook hard zwoegen voor die zoetigheid.
IEDER
VOOR
ALLEN
Ieder Voor Allen is de Niet-Gouvernementele
Organisatie voor ontwikkelingssamenwerking
van Boerenbond, met een
partnerwerking in het zuiden en een
educatieve werking in het noorden. Voor
meer info bel Hilke Evenepoel, stafmedewerker
ontwikkelingseducatie,
016/24.21.45.
4
4.2 Akkerbouw
L E E S T E K S T
naam: suikerriet
familie: grassen
grootte: tot 3 meter
ouderdom: tot 10 jaar
vindplaats: de tropen
nut voor de mens: suikeroogst
vijand: vuur
Foto: Wereldmediatheek

W E R K B L A D
Te velde bij boer Mtamu, een Afrikaanse suikerrietteler.
1. Tropisch klimaat
Suikerriet wordt vooral geteeld in een tropisch klimaat. Zoek in je atlas:
1. De streken met een tropisch klimaat en kleur ze op het bijhorend kaartje.
2. Drie landen waar suikerriet geteeld wordt.
3. Duid op de wereldkaart de ligging van die drie landen aan en zoek de hoofdstad.
2. Voor- en nadelen
Boer Mtamu overweegt om zijn kleine suikerrietplantage te verkopen aan de grootgrondbezitter en bij hem in dienst te gaan.
Welke voor- en nadelen kan die beslissing hebben voor Mtamu ?
V O O R D E L E N N A D E L E N
3. De suikerrietplantage van Mtamu is afgebrand
1. Welke werken moet boer Mtamu uitvoeren vooraleer hij een nieuwe plantage heeft?
2. Hoeveel maanden zal het duren vooraleer hij terug suikerriet kan oogsten ? Verklaar je antwoord !
4. Men zegt dat suikerriet een zeer dankbaar gewas is om te kweken.
Kan je de redenen hiervoor vinden ?
Akkerbouw 4.3
4
kreeftskeerkring
evenaar
steenbokskeerkring