Serval - NVD Dierentuinen

Serval
De serval is een middelgrote kat, die opvalt door zijn lange poten en zijn korte
staartje. Die lange poten komen hem goed van pas als hij in het hoge gras op
muizen jaagt. Als hij dank zij zijn goede oren een prooidier in het gras hoort
lopen, springt hij er met een grote sprong feilloos boven op. Hij kan met zo’n
sprong zelfs vogels uit de lucht vangen.
Serval
Verspreiding:
Voedsel:
Leeftijd:
Gewicht:
Draagtijd:
Aantal jongen:
IUCN-status:
Hoe zie ik er uit?
(Leptailurus serval)
grote delen van Afrika, ten zuiden van de
Sahara
kleine dieren zoals vogels, muizen en
kikkers
tot 20 jaar in dierentuinen, in het wild
korter
man 16 tot 18 kg; vrouw 8,5 tot 12,5 kg
66 tot 75 dagen
2 tot 3
Niet bedreigd
Flaporen
Servals behoren tot de kleine katachtigen. De lengte van het lichaam is ongeveer 70 tot
100 cm. Mannetjes zijn groter en zwaarder dan vrouwtjes. Servals zijn slanke dieren met
een lange nek en lange poten. Zo kunnen ze goed boven hoog gras kijken. Hun vacht is
oranjebruin van kleur met zwarte vlekken en strepen. Ze hebben een witte buik. De
staart is kort vergeleken met de rest van het lichaam en heeft een zwarte punt. Ze
hebben de grootste oren van alle katachtigen. De grote, ronde flaporen raken elkaar
bijna aan. Servals kunnen erg goed horen en zien. Ruiken kunnen ze minder goed.
Waar woon ik?
Beschutting
Servals leven op de Afrikaanse savanne. Ze zijn
vaak in de buurt van water. Ook moeten er
voldoende hoog gras of rotsspleten aanwezig
zijn. Deze zorgen voor beschutting. Het zijn
dagdieren, die vooral in de voor- en namiddag
actief zijn. Ze rusten tussen het struikgewas, in
een rotsspleet of in een hol. Deze holen graven
ze niet zelf, maar zijn verlaten door andere
dieren. Ze komen niet voor in dicht beboste en
hele droge gebieden.
Wat eet ik?
Goede oren
Servals zijn carnivoren. Dat wil zeggen dat ze
vlees eten. Ze eten vooral knaagdieren en
andere kleine dieren, zoals vogels, hagedissen,
vissen en insecten. Ze jagen het meest in een gebied met veel hoog gras en struikgewas.
Hier komt hun scherpe gehoor goed van pas. Servals kunnen door hun grote oren hele

zachte geluiden horen. Als het donker is gaan servals zelfs alleen op hun gehoor af. Ze
zijn heel succesvol in het jagen. Van de tien jachtpogingen lukken er overdag vier en 's
nachts zes. Leeuwen bijvoorbeeld, zijn minder succesvol. Bij hen lukken er maar drie van
de tien jachtpogingen.
Hengelen
Servals kunnen horen waar een vogel of en ander diertje over de grond loopt. Ze sluipen
dan naar het geluid toe en verrassen de prooi met een snelle sprong. Met een paar
klappen wordt de prooi buiten westen geslagen en doodgebeten. Met hun lange,
beweeglijke voorpoten kunnen servals knaagdieren uit hun holen halen. Als servals horen
dat er een knaagdier in een ondergrondse gang loopt, weten ze precies waar ze moeten
gaan 'hengelen'. Servals zijn goede zwemmers. Op jacht naar kikkers en vissen waden ze
rustig door het water.
Muizensprong
Als de serval een vogel laag door de
lucht hoort of ziet vliegen, springt hij
omhoog. Deze sprong wordt een
'muizensprong' genoemd. Alle poten
komen tegelijk los van de grond en de
vogel wordt met de voorpoten uit de
lucht gevist. De kleine katten kunnen
ongeveer twee meter hoog springen en
vier meter ver.
Mijn familie en ik
Wie ruik ik?
Servals leven solitair, zoals bijna alle
katachtigen. Solitair betekent dat de
dieren niet in groepen leven, maar
alleen. Ze hebben elk een eigen territorium. Dat is een woongebied. In dit territorium
worden andere soortgenoten weggejaagd. Vrouwtjes mogen in het territorium van
mannetjes komen. Als er een man in het territorium van een andere man komt, wordt hij
weggejaagd. Servals geven de grenzen van hun territorium aan door met urine te
sproeien. Ook wrijven ze hun kin en wangen tegen voorwerpen aan, waarbij ze kwijlen.
In de poten van servals zitten zweetklieren die een aparte geur afgeven. Hiermee
schrapen ze over de stam van een boom. Andere servals ruiken daardoor dat het gebied
van een ander is. Mannelijke en vrouwelijke servals vormen alleen om te paren een paar.
Ze rusten en jagen dan een aantal dagen samen. Daarna gaan ze ieder weer hun eigen
weg.
Verstopt
Na een draagtijd van ongeveer 75 dagen worden er twee tot drie jonge servals geboren.
Het nest waar de jongen ter wereld komen is goed verborgen. Het bevindt zich vaak in
een verlaten hol van een ander dier, of tussen rotsen of dicht struikgewas. De jongen
worden naakt en met gesloten ogen geboren. De moeder staat er alleen voor bij het
grootbrengen van haar jongen. Ze is de hele dag bezig met de verzorging en het halen
van voedsel. De eerste drie weken drinken de jongen alleen maar melk bij hun moeder.
Daarna eten ze af en toe vlees.
Eerste stapjes
De jonge servals blijven vier tot vijf weken in het nest. Hier zijn ze goed beschermd. Na
vijf weken komen de jongen stapje voor stapje naar buiten. Ze gaan dan met hun
moeder mee die hen leert jagen. De prooien die ze vangt, doodt ze niet, maar geeft ze
aan haar jongen om mee te oefenen. De jongen zijn zelfstandig als ze ongeveer negen

tot twaalf maanden oud zijn. Dan jaagt een moeder het eerst de jonge mannetjes weg.
De jonge vrouwtjes mogen iets langer blijven. Als ze zelf jongen kunnen krijgen, jaagt de
moeder ook haar dochters weg.
Help!
In een aantal landen mag er niet op servals gejaagd
worden, in andere landen nog wel. Vanwege hun 'mooie'
vacht worden servals gedood door stropers. Van hun
vacht maken mensen dan bontjassen. Voor één bontjas
zijn vele servalvelletjes nodig. Ook boeren doden servals.
Ze zijn bang dat de servals hun vee opeten. In gebieden
waar veel mensen wonen, komen bijna geen servals meer
voor. In andere gebieden neemt het aantal servals gelukkig weer toe.
Wist je dat...
...de natuurlijke vijanden van de serval hyena's, Afrikaanse wilde honden en
luipaarden zijn?
Omdat servals zo klein zijn worden ze wel eens voor prooidieren aangezien. Vooral jonge
servals zijn erg kwetsbaar en worden soms opgegeten door deze dieren.
...servals goed kunnen klimmen?
Als servals zich bedreigd voelen, klimmen ze snel in bomen of op rotsen.
...servals met elkaar 'praten' door te grommen, te
mauwen, huilende geluidjes te maken en te
knorren?
Om elkaar iets duidelijk te maken, gebruiken ze niet
alleen geluiden maar ook lichaamstaal. Door zichzelf
groot te maken, hun tanden te laten zien en dreigend
met hun poot te slaan zeggen ze bijvoorbeeld: "Pas
op!"