Download hier de spreekbeurt over de kameel - NVD Dierentuinen

Wilde kameel
Hoeveel bulten heeft een kameel op zijn rug?
Juist….. hij heeft 2 bulten. ‘Die andere’, met 1 bult,
heet dromedaris.
Dankzij deze bulten kan de wilde kameel goed
overleven in de woestijn van Azië; zijn natuurlijk
leefgebied. Hij heeft nog veel meer handige
eigenschappen zo kan hij tegen weinig voedsel en
water en ook nog eens tegen enorme kou ’s winters
en veel hitte ’s zomers. Toch zijn er nog maar heel
weinig wilde kamelen. Huiskamelen zijn er veel. Zij
worden overal ter wereld gehouden, vooral in woestijngebieden.
‘Paspoort gegevens’
Wilde kameel
Verspreiding:
Voedsel:
Leeftijd:
Gewicht:
Draagtijd:
Aantal jongen per keer:
IUCN-status:
(Camelus ferus of Camelus bactrianus)
wilde kamelen leven in Azië in Noordwest China en de
Gobiwoestijn in Zuidwest Mongolië, huiskamelen worden
overal ter wereld gehouden, vooral in woestijngebieden
grassen, takjes, bladeren, andere delen van planten
tot ±50 jaar in dierentuinen
tot 300-690 kg
gemiddeld 13 maanden
1, heel zelden 2
Ernstig bedreigd
Hoe zie ik eruit?
Heel goed aangepast…
Kamelen kunnen zo'n 2,5 meter hoog worden en 3,5 meter lang (met uitgestrekte
hals). Wilde kamelen zijn iets kleiner dan huiskamelen. Vaak zijn mannetjes iets
groter dan vrouwtjes. Opvallend zijn natuurlijk de twee bulten op de rug, waar een
vetvoorraad in zit (dus geen water zoals veel mensen denken!). De bulten vormen
een voedselvoorraad voor moeilijke tijden.
De vacht is bruin, met vooral op de nek en de rug lange haren. In het voorjaar
verliezen kamelen hun wintervacht in grote plukken tegelijk. Ze zien er dan een
beetje slordig uit.
De brede voeten van de kameel hebben een huidplooi tussen de twee tenen. Deze
zorgen ervoor dat zij niet zo makkelijk wegzakken in het zand. De onderkant van de
voeten is bedekt met een dikke eeltlaag: een
goede bescherming tegen doorns, rotsachtige
bodem, heet zand of juist sneeuw.
De ogen zijn door lange wimpers tegen zand en
stof beschermd. De spleetvormige neusgaten
kunnen worden afgesloten.
Schip der woestijn…
Wanneer kamelen lopen hebben ze een
merkwaardige, zwaaiende gang. Reizigers die een
tocht op een kameel maken, worden dan ook vaak

'zeeziek'. De dieren worden niet voor niets het 'schip der woestijn' genoemd! De
zwaaiende gang wordt veroorzaakt doordat kamelen 'telgangers' zijn. Dit wil zeggen
dat ze eerst de beide linkerpoten en dan de beide rechterpoten naar voren zetten.
Waar woon ik?
Verspreid in de woestijn…
Wilde kamelen zijn heel zeldzaam en komen alleen nog in een aantal kleine gebied
in de Gobiwoestijn in China en Mongolië voor. De temperatuur in dit gebied varieert
van -29 °C in de winter tot +38 °C in de zomer.
Huiskamelen…
Zo’n 3500 jaar geleden werden al tamme kamelen in centraal Azië gehouden. Ze zijn
gedurende de eeuwen door mensen meegenomen naar veel verschillende plaatsen
ter wereld. Zonder kamelen zou het bestaan van veel nomadenvolkeren in Azië
ondenkbaar zijn geweest. De dieren worden vooral gebruikt om spullen te vervoeren,
maar ook om op te rijden of om karren te trekken. Verder wordt de melk gebruikt en
het vlees gegeten. De huid levert mooi soepel leer op en de wol kleding en tapijten.
De mest wordt gebruikt als brandstof.
Verwilderde huiskamelen leven in woestijngebieden en op de steppen van Azië. In
Australië komen ook grote kuddes voor. Ook de kamelen die je in Nederland in
dierentuinen ziet zijn huiskamelen.
Wat eet ik?
Karig dieet…
Een kameel eet plantaardig voedsel. Soms
grassen, soms bladeren en takken van
struikgewas, net wat er maar te vinden is. De vaak
dorre en doornige planten groeien zeer verspreid
in de woestijnen en steppen. Een kameel moet dus
veel lopen om voldoende eten te vinden. Ze
hebben beweeglijke pluklippen en een gebit en
mond die goed zijn aangepast aan het eten van
harde, droge grassen en doorns. Door de
vetvoorraad die in de bulten zit, kunnen ze veel
dagen zonder eten. Wanneer dit vet wordt gebruikt, worden de bulten kleiner en
gaan ze slap hangen totdat de voorraad weer wordt bijgegeten.
In dierentuinen is altijd voldoende voedsel beschikbaar. Hier staat voornamelijk hooi
op het menu, aangevuld met wat rundveebrok of rundveekoek en takken met
bladeren.
Zuinige waterverbruikers…
Kamelen moeten het soms lang zonder water doen. Het lichaam van een kameel is
zo gebouwd, dat het heel zuinig omgaat met water. Ze zweten nauwelijks en plassen
ook heel weinig. In de mest van een kameel zit amper water. Ook het bloed kan meer
vocht kwijtraken dan bij andere dieren, zonder dat de kameel in de problemen komt.
Na een lange tocht door de woestijn kunnen ze het vochtverlies heel snel weer
aanvullen door tientallen liters water te drinken, tot wel 114 liter in 10 minuten. Dat is
gelijk aan ongeveer 570 bekertjes water! Een kameel kan zelfs zout of brak (halfzout)
water drinken omdat zijn speciaal aangepaste nieren het zout uit het water kunnen
halen.

Mijn familie en ik
Samen…
In het wild leven kamelen in kuddes tot hoogstens
30 dieren. Deze groepjes bestaan uit vrouwtjes en
jonge dieren onder leiding van een hengst. Andere
mannetjes vormen afzonderlijke hengstengroepjes.
In de paartijd kunnen de hengsten flink vechten om
de vrouwtjes. In die tijd wrijven de mannen vaak
met de achterkant van hun kop tegen hun bulten.
Zij verspreiden zo een sterk ruikende stof uit een
klier op de kop. Ook brullen de hengsten veel in
die periode. Bij een gevecht met een ander,
probeert een mannetje zijn hals over die van een
tegenstander heen te slaan en hem zo naar beneden te drukken. Ook kunnen ze
bijten of spugen.
Trage jongen…
Kamelen paren liggend. De draagtijd is 13 maanden. Meestal wordt er één jong
geboren.
Veel pasgeboren hoefdieren staan al binnen enkele minuten. Een jonge kameel heeft
enkele uren nodig voordat hij zover is. De moeder doet ook wat minder moeite om
daarbij te helpen. Een kameel is op een leeftijd van 3 -5 jaar helemaal volwassen en
leeft die tijd bij zijn moeder.
Help!
Bedreiging…
Doordat de mens deze dieren is gaan houden en gebruiken zijn er nog velen te
vinden. De echte wilde kameel is zeldzaam geworden. Het totale aantal wordt
geschat op ongeveer 1000 dieren en gaat achteruit. Dit komt door jacht en het
kleiner worden van het leefgebied doordat het gebruikt wordt als graasgebied voor
vee of voor mijnen en andere industrie. Ook is het een probleem wanneer wilde
kamelen jongen krijgen met huiskamelen, daardoor verdwijnt de echte wilde kameel.
Een natuurlijk probleem is dat het aantal plaatsen waar water is te vinden kleiner
wordt. Doordat kamelen de keus hebben uit minder plaatsen om te drinken is de
kans groter dat ze daar ten prooi vallen aan wolven.
Bescherming…
Wat kan helpen voor het voortbestaan van de wilde kameel is dat in Mongolië en
China natuurreservaten zijn opgericht in, alle dieren en natuur die hierin leven
worden beschermd. Ook is er een fokprogramma opgericht door de stichting de “Wild
Camel Protection Foundatoin” (http://www.wildcamels.com). Het fokken gaat
langzaam omdat er maar 15 wilde kamelen in het fokprogramma zijn en vrouwtjes
vaak maar 1x per jaar 2 jaar een jong krijgen. Deze stichting zoekt donateurs zodat
ze kunnen doorgaan met het beschermen van de wilde kameel.
Wist je dat…
...de vacht en de vetbulten van de kameel ook als isolatie dienen tegen de hitte van
de zon?

...wanneer de kameel echt uitgehongerd is en geen plantaardig materiaal vindt, hij
ook vis, vlees, botten, huiden, touw, sandalen of tenten eet?
...de kameel vanuit elk neusgat een groefje heeft lopen naar zijn lippen zodat het
vocht dat uit zijn neus loopt meteen weer opgevangen wordt?
…de kameel zijn eten herkauwt net als een koe, maar zijn magen toch anders zijn?
Films en Links:
http://www.studiozodiac.tv/Home.aspx?MovieID=104&Title=Kamelen 2009
http://www.studiozodiac.tv/Home.aspx?MovieID=18&Title=Kamelen
Wil je weten, in welke dierentuin je deze diersoort in het echt kunt zien, gebruik dan
de ‘Dierzoeker’ op www.nvddierentuinen.nl.