2000 I t - Tento.be

Meester met Sint-Andrieskruis
Kokosnootbeker
Antwerpen, 16 15-16 16, kokosnoot en zilver, hoogte 37, 3 cm,
diameter voet 9,5 cm, inv. 103
Op de kokosnoot zqn drie velden uitgesneden met telkens twee
taferelen: De schepping van Eva en Oe boodschap aan Maria;
De zondeval en De geboorte van Christus; De uitdriiving uil het
paradiis en De aanbidding der wi;zen. Het is mogelijk dat het vrij
onhandige snijwerk iets ouder is dan de zilveren zetting.
Kokosnootbekers werden vervaardigd van de 15de tot de 19de
eeuw. De kokosnoten werden ingevoerd uit Indië, de Afrikaanse
Westkust en loter ook uit Zuid-Amerika. Ze werden beschouwd als
een kostbaar materiaal. In Antwerpen kwamen deze bekers in het
begin van de 17de eeuw geregeld voor. SDC
Renaissance
Opvallend voor de 16de en 17de eeuw was een
overvloed aan drink- en schenkgerei van zeer uiteenlopende
materialen en vormen. Runderhoornen die door herders
en boeren als drinkgerei werden gebruikt, konden door
een rijke zilverzetting omgetoverd worden tot pronkstukken
voor adel en gilde. Maar toch gaf men de
voorkeur aan kostbare en zeldzame materialen. Reeds in
de late Middeleeuwen werden grote exotische noten door
een zilveren zetting verwerkt tot drinkgerei. In de 16de
eeuw werd de kokosnoot bij voorkeur fraai besneden met
bijbelse of mythologische taferelen in decoratieve
omlijstingen. Zoals in de Bourgondische tijd werden
drinkschalen eveneens vervaardigd uit fraaie houtsoorten,
schelp, bergkristal of halfedelstenen in zilveren, vergulde
of gouden zetting, al dan niet voorzien van een
rijkbewerkt deksel. Onder Italiaanse invloed kwam ook
de 'tazza', een brede drinkschaal op hoge stam, in zwang.
Kokosnootkannetje
Antwerpen, co. 1540, kokosnaaf en zilver, hoogte 23 cm,
diameter voet 7 cm, inv. 33
Normaal gezien werden de kokasnoten gevat tussen drie, soms vier
bonden en versierd met een zelfde aantal voorstellingen. Dit kannetje
met zeven banden en evenveel taferelen vormt een uitzondering.
Dit heeft waarschijnlijk te maken met de onderwerpkeuze, met name
de zeven ploneten Zon/ Apollo, Maan/Diana, Mercurius, Saturnus,
Jupiter, Mars, Sirius/Venus. De dierenriemtekens zqn eveneens
opgenomen. De taferelen gaan terug op een reeks planetenplakeHen
die daar Peter Flötner te Neurenberg ontworpen werden in
1537-1541. De standring werd vervangen in de 19de eeuw en
ook het oor blijkt te zijn vernieuwd. SDC
OPENBAAR KUNSTBEZIT IN VLAANDEREN 2000/3 35