Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
zover hem bekend is er nog nooit iemand<br />
aan de gevolgen van verontreinigde grond<br />
overleden.<br />
Zeespiegel<br />
Schotting veroorlooft het zich om even<br />
verder terug te kijken in de tijd. Kleine<br />
grafiekjes en enkele cijfers maken veel<br />
duidelijk. De zeespiegel is de afgelopen<br />
honderd jaar met 20 centimeter gestegen.<br />
Is dat zo zorgelijk? Nee. Als we dat extrapoleren<br />
naar de volgende honderd jaar<br />
dan hebben we alle tijd om ons aan te<br />
passen.<br />
Verder terug, 24.000 jaar geleden om precies<br />
te zijn, lag de zeespiegel zo’n 140<br />
meter lager dan het huidige peil. En daar<br />
hadden wij als mens helemaal niets mee<br />
te maken! De oorzaken daarvoor waren<br />
gelegen in geologische processen. Vanuit<br />
het perspectief van de geoloog is klimaatverandering<br />
heel gewoon.<br />
Broeikaseffect<br />
En het broeikaseffect dan? Opnieuw relativeert<br />
Schotting. Zonder broeikaseffect<br />
zou het hier op aarde gemiddeld 18 graden<br />
onder nul zijn. Wat tot nadenken<br />
stemt is dat de hoeveelheid CO 2 in de<br />
atmosfeer in een eeuw tijd exponentieel<br />
is toegenomen en dat de ijskap op de<br />
Moedig<br />
voorwaarts.<br />
Want Zeeland<br />
ligt in de<br />
frontlinie.<br />
Noordpool de laatste decennia significant<br />
is afgenomen. Hij somt de bekende<br />
manieren op om tot een reductie van CO 2<br />
te komen: energiebesparing en overschakelen<br />
op alternatieve energie. Daarnaast<br />
moeten we werken aan het klimaatbestendig<br />
maken van Nederland: in het<br />
waterbeheer, in de ecosystemen en in de<br />
landbouw. Ons landschap zal veranderen.<br />
De dijken gaan verder omhoog, er verschijnen<br />
meer en grotere windmolens en<br />
wie weet meer bollen van kerncentrales.<br />
Al maakt hij met een gebaar van afgrijzen<br />
duidelijk daar absoluut niet op te willen<br />
inzetten.<br />
Voorwaarts<br />
Schotting besluit zijn voordracht met een<br />
citaat van Gerard Reve: “Moedig voorwaarts”.<br />
Want Zeeland ligt in de frontlinie.<br />
Als grote kans ziet hij de techniek<br />
van warmte/koude opslag. Het is een sys-<br />
6 WANTIJ April ‘08<br />
De Oosterscheldekering is het voorbeeld van<br />
onbegrensd vertrouwen in de techniek.<br />
Foto: Jaap Wolterbeek.<br />
teem van energiebeheer dat economisch<br />
zéér rendabel is. Nederland en Zeeland<br />
zijn nog één grote witte vlek. “En het is<br />
zo’n mooi systeem,” zegt Schotting. “Als<br />
het eenmaal aangelegd is, zie je er niets<br />
meer van. Dat is toch wel wat prettiger<br />
dan die reusachtige moderne windmolens.”<br />
Schotting is optimistisch over de<br />
toekomst. Hij is er van overtuigd<br />
dat onze samenleving in staat is<br />
om zich al lerende aan te passen.<br />
“We worden geconfronteerd met<br />
energie-, water- en klimaatproblemen.<br />
We moeten voorkomen dat<br />
we met de rug tegen de muur<br />
komen te staan, dat we naar middelen<br />
moeten grijpen die we niet<br />
willen. We kunnen alles aan. De<br />
techniek is geen probleem, hoogstens<br />
gebrek aan geld” ●<br />
Peter Maas is lid van de <strong>Wantij</strong>redactie.
Change language