Wat u altijd al wilde weten van private equity maar nooit durfde ... - Nvp

Dit keer zoekt hij een staatssecretaris Buitenlandse Handel. “Dan
zijn we net zo vlug klaar als de vorige keer. Een business-functie,
hartstikke leuk.”
“Dus je doet het?”
“Ja natuurlijk!”
Dik wil maar zeggen: je moet ook het lef hebben om in dat zwarte
gat te springen. Alleen zijn vrouw moest de sprong nog even goedkeuren.
Bij Unilever verdiende hij toen tweeëneenhalf keer zoveel.
In het bedrijfsleven, zo kan je Dik tegenwerpen, wordt afbreukrisico
afgekocht met tekengeld en ontslagvergoedingen. Wat nou sprong
in het diepe? Dik bromt, zegt dat commissarissen soms na een
lange zoektocht op die ene ware stuiten die ze héél graag willen.
Die ene ware zegt op zijn beurt: okay, maar ik heb vijf aanbiedingen
op zak en ik wil een klapper maken. Ik wil een pakket en een
vertrekpakket. “Of we slikken of we zeggen: Dat is goed, wíj hebben
hoge verwachtingen en ú wilt een hoge honorering. Maar als
ú het niet waarmaakt, krijgt ú niks. Dan zegt hij: okay, maar ik wil
wel een beetje als ik eruit vlieg. Ik word niet beschermd door het
ontslagrecht. Nou, dat is dan afgesproken.”
“Laten we eerlijk zijn Wim”, zegt Olijslager, die hem kent uit de
raad van commissarissen van ABN Amro. “Er zijn teveel mensen op
dit niveau die primadonnagedrag vertonen. Ze denken dat ze alles
mogen.”
“Ik huldig de stelling”, zegt Dik, “dat vijf procent van elke doorsnede
van de samenleving niet deugt. Vijf procent van de vrouwen,
mannen, bestuursvoorzitters, private investeerders, journalisten,
fotografen. Is dat erg? Het is jammer. Er zijn mensen met wie ik
niks te maken wil hebben. Gun ik hen daarom het daglicht niet?
Natuurlijk wel.”
Tweede cultuurschok
Met dezelfde opgeruimdheid spreekt de causeur Dik over private
equity. Als commissaris maakte hij het fenomeen al drie keer van
dichtbij mee: bij Casema, Tele Atlas en Ziggo. Van de laatste werd
hij president-commissaris toen de firma’s Cinven en Warburg Pincus
kabelexploitant Casema en Essent Kabel kochten van de Amerikaanse
firma’s Providence en Carlyle. De topman die ooit de PTT
privatiseerde en opsplitste in KPN en TPG, maakt nu een tweede
cultuurschok voor het Nederlandse bedrijfsleven mee.
“ Er zijn teveel mensen op dit niveau
die primadonnagedrag vertonen”
Ooit zei Dik van zichzelf dat hij niet zo heel goed in luisteren is. Hij
zal het wel moeilijk hebben met die bemoeizuchtige investeerders?
Integendeel. Bij beurs-nv’s was hij bijvoorbeeld gewend dat zijn
persoon en beloningspakket werden voorgedragen aan de aandeelhoudervergadering.
Nu handelde hij alles af met twee, drie mannen.
‘Ronduit prettig.’
De top van Cinven en Pincus wilden dat hij als neutrale partij, zonder
grote belangen in Ziggo, meteen ook maar voorzitter van de
raad van commissarissen werd. Net als eerder bij Tele Atlas. Daar
maakte Dik trouwens een ‘komisch’ voorval mee. De Amerikaanse
wet schrijft voor dat de voorzitter wel aandelen in het bedrijf mag
hebben, maar slechts voor een laag percentage. Nu was Tele Atlas
de baby van een meneer die tevens president-commissaris was.
18 M A N A G E M E N T S C O P E
Om de uitbreiding in de VS te financieren, namen Amerikaanse
investeerders een belang van honderd miljoen euro. In ruil voor drie
commissarissenposten, in een board van vijf. Toen die meerderheid
eenmaal een feit was, zeiden de Amerikanen tegen de eigenaar:
u bent grootaandeelhouder, volgens de Amerikaanse wet kunt u
geen voorzitter blijven. Wie in deze zaal heeft geen aandelen in de
onderneming?
“Ik”, riep Dik.
“Dan ben jij nu voorzitter.”
Waar Dik wel erg aan moest wennen, is de wijze van vergaderen.
De Nederlandse wet zegt dat een commissaris ‘zonder last of ruggespraak’
denkt en besluit ‘in het belang van de onderneming’.
Punt. Dik begrijpt best dat een participerende commissaris in zijn
achterhoofd aan zijn eigen portemonnee denkt. Maar die moet het
Dik vooral niet laten mérken. Toch werd er tijdens die eerste vergaderingen
van Casema, ongeacht het onderwerp op de agenda,
druk gesmiespeld en gesmoest. Soms praatten commissarissen
openlijk door anderen heen.
Wat zou dit besluit betekenen voor de eigen investering?
Wat zou de bank ervan vinden?
“Naast elke commissaris zitten één of twee slaafjes, voorzien van
piepende en fluitende BlackBerry’s. Hoogst hinderlijk.”
Dit kan zo niet langer, had Dik toen gesproken. Als iemand hier
aan tafel de behoefte voelt even met zijn assistent te bespreken
wat een business case of wat dan ook voor consequenties voor zijn
portemonnee heeft, dan meldt u mij dat even. Ik schors dan de vergadering,
u neemt de tijd, u kijkt of een en ander uw persoonlijke
belangen niet schaadt en als u eruit bent, hervatten wij de vergadering
en hebben we het weer over het belang van de onderneming.
Dat is één. Twee: alle ondergeschikten met elektronica gaan de
gang op. Als er op hun apparaat iets verschijnt dat bloedbelangrijk
is, steekt hij zijn kop om de deur, en kunt u óók de gang op. “Kennelijk
waren ze zo tevreden over mij dat ze dit van me pikten.”
Weloverwogen besluit
De Amerikaanse variant op de Poolse Landdag hangt samen met
de Amerikaanse one tier. Toezichthouders en executives zitten er
in één grote, dagelijkse vergadering. Amerikaanse investeerders in
Nederland moeten soms wat wennen aan onze two tier, waarbij
commissarissen en bestuurders apart vergaderen. Nu maakt Den
Haag het binnenkort mogelijk ook in Nederland een one tier board
in te stellen. Fijn? Het zal ‘geen fluit’ uitmaken, denkt Dik.
Want wat is het voordeel van one tier? Je zit als commissaris in
een vergadering met het management, je bent zeer betrokken bij
de dagelijkse leiding, je bent beter op de hoogte en daarom beter
in staat gefundeerde beslissingen te nemen. Het nadeel? Zelfde
verhaal. Je zit bij alles aan, je wordt door van alles afgeleid, de
afstand is zo klein dat je geen weloverwogen besluit kan nemen. In
een two tier board heb je wél die afstand, maar het nadeel is dat
je niet weet wat er allemaal speelt. “Er zou een one-and-a-half tier
moeten zijn, die de nadelen van beide elimineert en de voordelen
combineert. Maar halfzwanger bestaat niet.“
Hij kan één reden bedenken waarom one tier beter is. Maar het is
volgens hem wel een oneigenlijk argument: je kan in een one tiervergadering
de cijferzucht van grootaandeelhouder-commissarissen
makkelijker blussen.
“Details en cijfertjes windt ze echt op. Tot in bijna griezelige details.