Kustwacht op Koers - Noordzeeloket

Nieuwe officier van justitie Noordzee, Anita van Dis-Setz, kijkt vooruit:
Kustwacht op Koers Nummer 6, december 2008
Kustwacht
op Koers
‘Visie ontwikkelen op handhaving op
de Noordzee’
‘Er worden aanmerkelijk meer zaken aangemeld’, consta-
teert officier van justitie Anita van Dis-Setz over handha-
ving op de Noordzee. ‘Dit komt mede doordat informatie
uit het Automatic Identification System van het KWC als
startinformatie én als ondersteunend bewijs gebruikt mag
worden. Handhaving bestaat uit toezicht (controle) en
opsporing. Wat willen we in dit opzicht met de Kustwacht
bereiken? In een visiedocument leggen we vast, waar we
over vier jaar willen zijn.’
Vanaf 1 september jl. is Anita van Dis-Setz verantwoordelijk
voor Noordzeezaken bij het Functioneel Parket
van het Openbaar Ministerie (OM) te Amsterdam. Nadat
Anita’s voorganger Pieter Groenhuis eind vorig jaar
onverwacht overleed, nam Yvonne van der Meer de
functie tijdelijk waar. Anita is bepaald geen nieuweling
bij het OM. Als officier van justitie werkte zij meer dan
tien jaar aan grote fraudezaken, zoals belastingfraude
In dit nummer:
• Anita van Dis-Setz: visie handhaving Noordzee 1
• Laura Snoep: markeren onder vlag Kustwacht 3
• Wisseling van de financiële wacht 6
• MAREX: scheepsramp oefenen aan tafel 6
• Kerstwens 8
Informatiebulletin van Kustwacht Nederland
Jaargang 2: Nummer 6, december 2008
Anita van Dis-Setz, sinds september officier van justitie
Noordzee
bij horecaondernemingen van Dudok, aandelenhandel
met voorkennis in het vastgoedfonds VHS en, meer
recent, de fraude bij Ahold, waarbij de ex-directeuren
door haar vervolgd zijn.
Anita is naar eigen zeggen nog met haar kennismakingsrondje
door de departementen bezig ten tijde
van dit interview, maar heeft al een positief beeld van
wat haar in haar nieuwe functie te wachten staat. ‘Een
portefeuille om verliefd op te worden,’ zo omschrijft
zij ietwat lyrisch haar nieuwe takenpakket. Wat haar
aanspreekt is de veelzijdigheid van de functie en de
vele externe contacten. Samen met de waarnemend
secretaris van de PKHN (Permanente Kontaktgroep
Handhaving Noordzee), Mel Raboen, vormt zij een
enthousiast nieuw duo dat aan de slag is gegaan om
de handhavingstaken van de Kustwacht beleidsmatig
1

vorm te geven. Anita is voorzitter van de PKHN en als
zodanig lid van het KW3 (het Kustwachtdriemanschap).
Ze praat met geestdrift én met haar handen om haar
ideeën duidelijk te maken.
BOA wordt KOA
‘Nu ik me in de dossiers verdiep’, vertelt Anita, ‘valt
me op dat enkele zaken al langere tijd spelen, zoals
de opleiding tot Kustwacht-BOA (de buitengewoon
opsporingsambtenaar). Een belangrijk dossier voor de
Kustwacht, maar door de bevoegdhedenkwestie ook
redelijk ingewikkeld. KLPD Unit Noordzee en AID zijn
in alle zaken bevoegd om op te treden, maar er zijn ook
veel opsporingsambtenaren met een eigen aanwijzing.
Die brengen we nu onder één noemer, specifiek voor
kustwachttaken. De PKHN heeft besloten de bevoegdhedenkwestie
te splitsen in een kortetermijnregeling en
een voor de lange termijn. Voor de korte termijn hebben
we tien feiten benoemd, waarop de KOA (Kustwacht
Opsporingsambtenaar, een nieuwe benaming)
mag verbaliseren. De bijbehorende opleidingen richten
we ook specifiek op de kustwachttaken. Medio 2009
zijn we naar verwachting hiermee klaar.’
Anita van Dis-Setz en Mel Raboen:
‘We zijn als het ware de motor’
‘Het doel om met slechts twee opstappers aan boord te
werken, halen we echter niet op korte termijn. Dat zit
hem namelijk in de controletaken.’ Anita tekent even uit,
dat je handhaving kunt splitsen in opsporing en toezicht
(controle). Daartussenin loopt als een dun lijntje het redelijk
vermoeden van schuld aan een strafbaar feit. ‘Voor
de opsporingskant hebben we nu tien feiten benoemd.
De controletaken moeten echter geregeld worden door
de betrokken departementen zelf. Daar is voor het OM
geen rol weggelegd, wij gaan niet over het toezicht. Wel
zorgen wij ervoor dat de departementen hieraan werken,
2 Kustwacht op Koers Nummer 6, december 2008
we zijn als het ware de motor. Inmiddels heeft de Raad
voor de Kustwacht een groep juristen toegewezen vanuit
de departementen. Zij gaan ervoor zorgen dat middels
een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) de KOA
ook controletaken mag verrichten op zee.’
‘Een portefeuille om
verliefd op te worden’
Voordelta
Het Functioneel Parket van het Openbaar Ministerie
regelt de operationele zaken in Amsterdam. Alleen de
rechtbank in Amsterdam is bevoegd voor Noordzeezaken.
De beleidsmatige werkzaamheden, zoals het
ontwikkelen van nieuw (Noordzee)beleid, vinden plaats
in Den Haag. Mel noemt als voorbeeld de Voordelta
voor de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden. ‘Er is
onder meer een bodembeschermingsgebied door de EU
aangewezen als compensatiegebied voor de aanleg van
Maasvlakte II. Hier mogen schepen – ook recreatievaartuigen
– niet zonder meer doorheen varen.’ De Voordelta
maakt deel uit van Natura 2000, een netwerk van
natuurbeschermingsgebieden binnen de Europese Unie.
Nederland heeft 162 Natura 2000-gebieden vastgesteld.
Doel is behoud en herstel van biodiversiteit in Europa.
Mel: ‘Beleidsmatig is de Voordelta qua handhaving een
heikel punt om te regelen. Hoe ga je handhaven, waar
ga je dat doen en wie doet wat? Tot één kilometer uit de
kust is het een taak voor de gemeenten (bestuurlijke indeling),
daarna valt het onder het Noordzeegebied. Ook
voor de Kustwacht wordt dit te zijner tijd een taak. De
provincies Zuid-Holland en Zeeland, Rijkswaterstaat en
het OM schreven een Handhavingsplan Voordelta, dat in
november van dit jaar openbaar werd.
PIN’s in Handhavingsplan
Om te kunnen vaststellen of de geplande doelen ook
gehaald worden, vertaalt de PKHN ze naar prestatieindicatoren,
de PIN’s. Anita: ‘Momenteel testen we de
PIN’s op hun bruikbaarheid voor 2009. Maar we willen
ook beleid formuleren voor de langere termijn. Daarvoor
zitten we als PKHN met de liaisons en de DKW
om tafel. We willen bijvoorbeeld informatie delen. In
concrete gevallen is dat nooit een probleem, maar in het
algemeen is handhaving een taak van de toezichthouders.
In januari 2009 staat het Visiedocument Noordzee
op de agenda van de PKHN. Dan stellen we vast wat de
rol van de Kustwacht hierin is en waar we over vier jaar
willen staan.’

Betonningsvaartuig Frans Naerebout
Markeren onder de vlag van de Kustwacht
Ze zijn de ogen en oren op zee voor de Kustwacht. ‘Ze’
dat zijn de schepen die primair een andere taak uitvoe-
ren, maar een signaal naar de Kustwacht afgeven als er
ergens iets mis is. Of op verzoek van de Kustwacht te
hulp schieten als dat nodig is. Een van die schepen is de
Frans Naerebout, een betonningsvaartuig. Rijkswaterstaat
Noordzee (RWS NZ) legt de boeien en tonnen die vaarwe-
gen markeren, groen aan stuurboord, rood aan bakboord.
‘Maar we markeren altijd in opdracht van een beheerder
zoals de Kustwacht’, zegt Laura Snoep, plaatsvervangend
hoofd van de Regionale Vestiging Zuid.
‘Een beheerder kan ook het Rotterdamse Havenbedrijf
zijn of RWS Zeeland. Maar als een particuliere opdrachtgever
wil dat wij markeren op de Noordzee, moet
de Kustwacht altijd eerst akkoord geven.’ Een voorbeeld
is het windmolenpark op zee, dat valt onder het beheergebied
van de Kustwacht. ‘Behalve dat we het werk
uitvoeren, adviseren we ook over het aantal en het type
boeien’, aldus Laura, een enthousiaste veertiger (net)
die in dit werk gegroeid is. Na haar MEAO begon Laura
als secretaresse bij RWS Zeeland. ‘Na een reorganisatie
werden regio’s gevormd en werd ik ondersteuner van
het regiohoofd Zuid Vaarwegmarkeringdienst. Het werk
interesseerde me zeer en ik hield mijn ogen en oren
altijd goed open. Daarnaast ben ik verschillende cursussen
gaan volgen, om te kunnen begrijpen waar de nautische
collega’s het over hadden.’ Laura heeft zelfs haar
vaarbewijs gehaald, maar heeft niet de behoefte zelf
te varen. ‘Mijn maag is niet erg zeebestendig.’ Plaatsvervangend
regiohoofd was de volgende stap in haar
opmerkelijke loopbaan. Laura houdt zich vooral met |
de operationele zaken bezig, terwijl regiohoofd
Wim Risseeuw meer de beleidsmatige en begrotingstechnische
kant voor zijn rekening neemt.
Onder vlag Kustwacht
Deze dag varen we voor Kustwacht op Koers mee met
de Frans Naerebout, een van de vier betonningsvaartuigen
van regio Zuid. Het eerste wat opvalt, is dat er met
grote letters “Kustwacht” op het schip staat. ‘Wij varen
onder de vlag van de Kustwacht, waar we al jarenlang
Plv. regiohoofd Laura Snoep
mee samenwerken’, legt Laura uit. ‘Elke morgen melden
wij aan de Kustwacht in welk gebied we zitten, zodat zij
ons indien nodig kunnen inschakelen. Onze assistentie
kan er bijvoorbeeld uit bestaan om middels Vessel
Traffic Service aanwijzingen te geven aan schepen hoe
te varen bij een scheepsramp. Ook bij oliebestrijding of
als een jachtje in de problemen is, kan de Kustwacht ons
erop afsturen.’
Persbericht op de website van de Kustwacht:
Kustwacht op Koers Nummer 6, december 2008
Man overboord op de Westerschelde info 1,
14 augustus 2008
Op een melding om 13.45 uur van de Verkeerscentrale
Vlissingen dat een man overboord was gegaan
van het Belgische zeiljacht ‘Kahlan’, is door het
Kustwachtcentrum Den Helder een grote hulpverleningsactie
opgestart. Het jacht voer op de Westerschelde,
ongeveer 4 kilometer westnoordwest van
Breskens. Aan boord bevonden zich in totaal 3 personen.
Onmiddellijk werden de reddingschepen van
de stations Breskens, Cadzand en Westkapelle van
de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij
gealarmeerd. Ook een politievaartuig, een loodsschip
en het Kustwachtvaartuig ‘Frans Naerebout’
zijn ingezet voor de zoekactie. Aan België is verzocht
een helikopter in te zetten. Later boden nog
enkele vaartuigen hun diensten aan. Er werd een
uitgebreid gebied doorzocht, maar tot op heden
helaas zonder resultaat.
3

Prioriteitenlijst
‘We hebben een landelijke consignatiedienst voor vaar-
wegmarkeren’, vervolgt Laura. ‘Dat wil zeggen dat we
24 uur per dag beschikbaar zijn. Bij slecht weer kunnen
boeien op drift raken. Als ik een oproep krijg, is het mijn
taak om de interne organisatie aan te sturen op basis
van de landelijke prioriteitenlijst. Als er bijvoorbeeld een
grote boei met licht bij Hoek van Holland uitvalt, is dat
gevaarlijk voor de scheepvaart. Zo’n boei staat dan ook
op de prioriteitenlijst. Bij té slecht weer kunnen wij geen
herstelwerkzaamheden uitvoeren, maar dat doen we
dan bij de eerstvolgende gelegenheid.’
Niet alleen markeren
‘Onze primaire dienstverlening bestaat uit markeren.
Sinds Kustwacht Nieuwe Stijl worden we planmatig
ingezet voor handhavingstaken. We weten nu van te
voren dat we in bepaalde weken geen markeringswerkzaamheden
kunnen verrichten, maar met opstappers
van de douane of AID rondvaren, bijvoorbeeld voor visserijcontrole.
Dit jaar hebben drie van onze vier schepen
in Zuid gevaren met mensen van de Kustwacht. In 2009
staan we voor vijf weken ingepland,’ besluit Laura het
gesprek aan de wal.
Via een ander RWS-geel schip klimmen we aan boord
van de varende Frans Naerebout en ontmoeten Cees
Marinisse, plaatsvervangend gezagvoerder. Vanmiddag
laat hij ons zien hoe zij één van de boeien met kettingen
op de Westerschelde controleren, een jaarlijks terugkerende
klus. Cees werkt al sinds 1981 voor RWS en heeft
Gezagvoerder Cees Marinisse heeft alle bekende apparatuur
en software als AIS aan boord. Nieuw is het programma
Qastor, dat voorlopig alleen op de Westerschelde in
gebruik is, ook bij het loodswezen. ‘Het programma meet
de actuele waterdiepte, waardoor minder aanvaringen met
boeien blijken plaats te vinden.’
4 Kustwacht op Koers Nummer 6, december 2008
een brede staat van dienst: scheepstimmerman, magazijnmedewerker,
zwervend matroos, bootsman en zo’n
vijf jaar stuurman/gezagvoerder van ms. Vliestroom
(een iets kleiner betonningsvaartuig). Nu is hij plaatsvervangend
gezagvoerder van de ms. Frans Naerebout.
Behalve voor vaarwegmarkering is het schip inzetbaar
voor ongevallen- en oliebestrijding, brandblussen,
scheepvaartbegeleiding bij ijsgang en sleepwerkzaamheden.
Wat de ‘ogen en oren’-functie betreft, vertelt Cees dat
ze via de Kustwacht vooral opstappers van de AID (voor
visserijcontrole) en de douane aan boord krijgen. ‘In die
weken functioneren we puur als “platform” voor het
werk van de handhavers. We hebben dan een RHIB
(opblaasbare boot) aan boord, waarmee we de opstappers
naar de gewenste schepen varen. Ongepland
waarschuwen we de Kustwacht natuurlijk ook als we
iets ongewoons zien, zoals toen we een reddingsboei
zagen drijven. Uit hun onderzoek bleek gelukkig dat
er geen ongeluk was gebeurd.’ Een enkele keer betreft
het werk voor een andere handhaver dan AID of
douane. Cees: ‘Een paar jaar geleden jaar werden we
net voor Kerst opeens opgeroepen. Grote geheimzinnigheid
en zelfs ons thuisfront mocht niet weten wat
we gingen doen. We moesten toen een drugsschip in
Brest (Frankijk) ophalen. Het had geen bemanning meer
aan boord, alleen mensen van de KLPD. We hebben
het schip vervolgens naar IJmuiden gesleept voor verder
onderzoek door de KLPD.’
Praktijk is leidend
‘In totaal hebben we 44 bemanningsleden voor onze
vier schepen in regio Zuid. Een bemanning bestaat uit
negen personen, in principe vaste ploegen. Buiten kantooruren
hebben we gemixte ploegen, maar we zorgen
ervoor dat er bij die negen mensen altijd iemand is die
het schip goed kent. Ook handig bij ziekte en verlofdagen.
Aan boord kunnen vijftien man slapen, maar in
principe keren we ’s avonds terug naar Vlissingen, onze
thuishaven.’ Voor deze dag heeft Cees ‘binnenwerk’ gepland,
waarmee hij bedoelt dat hij niet de zee opgaat.
‘Het is buiig weer en dat brengt hoge golven op zee
met zich mee. Vandaar dat we nu op de Westerschelde
aan het werk zijn. We krijgen tweemaandelijks een
overzicht van werkzaamheden die we in de volgende
periode moeten uitvoeren. Dat plannen we dan zelf van
dag tot dag in.’ Laura regelt dat vanuit haar kantoor en
tekent hierbij aan: ‘De praktijk moet leidend zijn.’

De Frans Naereboot heeft een kraan met een hefcapaciteit
van 10 ton en een reikwijdte van 15 meter. Via de
deels open zijkanten van de boot kunnen de bemanningsleden
hun (markerings]werk uitvoeren. Bij slecht weer
lijnen ze zich vast om niet overboord te spoelen.
Jaarlijks wordt een boei op locatie gecontroleerd, om de
drie jaar krijgt hij op de wal een opknapbeurt. De boei
zit in dit geval met zestig meter lange kettingen vast aan
een blok beton van 3.000 kg op de bodem. Kettingen en
boei worden schoongespoten en gecontroleerd, waarna
de boei weer het water in kan. De mannen spuiten slib
en zeesterren terug het water in. Nieuw is de ontwikkeling
van kunststof boeien, sinds drie jaar in gebruik: beter
zichtbaar, onderhoudsvriendelijk en recyclebaar.
Kustwacht op Koers Nummer 6, december 2008
5

Wisseling van de financiële wacht
René (rechts) wenst zijn opvolger Marco veel succes
De Kustwacht heeft sinds 17 november 2008 een
nieuwe controller in de persoon van Marco Meeuwisse.
Hij heeft de controllerstaak overgenomen van René van
de Burgt, die als marineman de afgelopen tweeëneenhalf
jaar werkzaam is geweest in het Kustwachtcentrum.
Hij was de eerste controller bij Kustwacht Nederland
Nieuwe Stijl. Een van de belangrijkste opdrachten was
om de verschillende taken van de Kustwacht samen te
brengen in één integraal plan, waarin materiële, personele
en voor het eerst ook financiële middelen onder
één noemer werden gebracht. ‘Het Activiteitenplan en
Begroting (APB) is inmiddels een begrip in de bedrijfsvoering
geworden. Door de verlate overdracht van
twee kustwachtvliegtuigen en de uitgestelde inwerkingtreding
van de rijksrederij kan ik zelf niet meemaken
of alle ideeën ook in de praktijk zullen werken. Toch,
terugkijkend was het wel een van de leukste en meest
uitdagende functies die ik in de afgelopen jaren heb vervuld,’
aldus René. ‘De Kustwacht heeft steeds als familie
aangevoeld en met deze herinnering zal ik zeker aan dit
6 Kustwacht op Koers Nummer 6, december 2008
veelzijdige en unieke bedrijf terugdenken.’ René is nu
geplaatst als Hoofd Logistieke Dienst op het Luchtverdedigings-
en Commandofregat Hr. Ms. Tromp en daarmee
verantwoordelijk voor de logistieke bedrijfsvoering
aan boord. ‘Dit schip zal de komende twee jaren mijn
nieuwe thuis worden en ik hoop een aantal interessante
en uitdagende reizen all over the world te mogen meemaken.’
René wenst iedereen veel succes bij het verder
ontwikkelen van Kustwacht Nederland Nieuwe Stijl.
Kustwacht op Koers verliest hiermee een gewaardeerd
redactielid, al heeft René beloofd als ‘buitenlandcorrespondent’
zijn oren en ogen voor ons open te houden.
Een nieuw redactielid heeft zich de afgelopen maanden
al warm gelopen: Marco Meeuwisse, burgercollega
van René bij de marine, waar hij al vele jaren in het
financiële veld werkzaam is. Marco heeft namens de
directeur Planning en Control van CZSK de laatste jaren
een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van de
nieuwe financiële administratie van defensie (FINAD).
Gevraagd naar zijn eerste ervaringen bij de Kustwacht
geeft Marco aan: ‘De baan als controller is een fantastische
uitdaging. Ik heb de laatste maanden al enkele
dagen meegelopen met René en mijn beeld van een
dynamische baan met veel contacten buiten defensie
werd bevestigd. Het lijkt me geweldig om het werk van
René verder uit te bouwen en Kustwacht Nederland nog
beter op de politieke kaart te krijgen. Ik bewonder zeer
wat René in de afgelopen jaren heeft neergezet. Ik vind
het bovendien bijzonder om in deze tijd van krimpende
(defensie)budgetten mee te werken aan een organisatie
waar groei bijna vanzelfsprekend is.’
MAREX: scheepsramp oefenen aan tafel
Hoe kun je de samenwerking tussen Search and Rescue-
diensten en passagiersschepen oefenen? Tien jaar geleden
organiseerde het Kustwachtcentrum daartoe voor het eerst
een ‘papieren oefening’, MAREX genaamd. Met deelne-
mers uit de praktijk worden oplossingen bedacht voor pro-
blemen die zich kunnen voordoen met passagiersschepen
op zee. Aanbevelingen ter verbetering van de coördinatie
bij rampen en incidenten op zee zijn hiervan het resultaat.
Op 8 oktober 2008 is de jaarlijkse oefening MAREX
(Maritime Excercise) gehouden. Dit keer was het een
zogenaamde ‘papieren’ oefening met de rederijen die
veerdiensten onderhouden tussen Nederland en het
Verenigd Koninkrijk. Volgend jaar mei zal de MAREX
bestaan uit een live oefening met een veerboot van
DFDS Seaways, waarmee we buitengaats een grootscheepse
evacuatie-oefening (400 personen) uitvoeren.
Vele diensten die betrokken zijn bij een dergelijke operatie,
nemen dan deel.

Beproefde oefenmethode
De zogenaamde Table Top-oefening is een beproefde
oefenmethode. De deelnemers worden verdeeld over
vier groepen, waarbij in elke groep zo veel mogelijk
disciplines zijn vertegenwoordigd. De groepen discussiëren
over een scenario, dat in delen wordt aangeboden.Tevens
formuleert de groep antwoorden op gestelde
vragen. Na elk scenariodeel bespreken de groepen
gezamenlijk de geformuleerde standpunten.
De Table Top Excercise dient meerdere doelstellingen:
• Optimaliseren van de samenwerking tussen veerdiensten
en SAR-diensten.
• Met een breed georiënteerd panel oplossingen ontwikkelen
voor problemen die zich kunnen voordoen
tijdens incidenten op zee met passagiersschepen.
• Trainingen verzorgen voor alle diensten/departementen
die direct betrokken zijn bij het afhandelen van
grote rampen en incidenten op zee.
• Oefenen van informatie-uitwisseling tussen de ver-
schillende (inter)nationale autoriteiten die betrokken
zijn bij een calamiteit.
• Inzicht verschaffen in de werkmethodes van de
diverse betrokken autoriteiten.
• Kennis maken met elkaar en uitwisselen van werkervaring
bij de afhandeling van grote incidenten.
• Aanbevelingen doen om de coördinatie van rampen
en incidenten op zee te verbeteren.
Ervaringen: evacuatie passagiersschip
Een van de doelstellingen van de oefening is het uitwisselen
van werkervaring bij de afhandeling van grote
incidenten. De oefendag wordt daarom ook benut om
één of meer deelnemende diensten iets te laten vertellen.
Deze keer was dat de heer Boer van TNO, die een
presentatie gaf over de problemen bij evacuatie van een
passagiersschip. Ter introductie draaide Boer een korte
De deelnemers discussiëren in groepen over een scenario
en beantwoorden vragen
Breed samengestelde groep deelnemers
Kustwacht op Koers Nummer 6, december 2008
In 1998 begon het Kustwachtcentrum met deze oefening.
Daarmee voldoet het KWC aan het gestelde
in de SOLAS wetgeving (Safety Of Life At Sea). In
deze wet staat omschreven dat de effectiviteit van
het samenwerkingsplan tussen SAR-diensten en
passagiersschepen minimaal één keer per twaalf
maanden moet worden getest door middel van een
oefening.
Dit jaar telde de oefening 35 deelnemers van DFDS
Seaways, P&O Ferries, Stena Line, Kustwachtcentrum,
Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij,
Korps Landelijke Politie Diensten, Openbaar
Ministerie, Veiligheidsregio Kennemerland, Defensie
Helikopter Commando, Bristow Helicopters, Havenbedrijf
Amsterdam, Departementaal Coördinatie
Centrum Verkeer en Waterstaat alsmede TNO.
film over de ramp op 6 maart 1987 met de veerboot
Herald of Free Enterprise. Dit ongeluk illustreert de
paniek die kan ontstaan en de gevaren die men tegenkomt
bij het zinken van een groot passagiersschip. In
zijn presentatie besprak Boer het gedrag van passagiers
in een noodsituatie, de geschiktheid van evacuatiemiddelen
voor oudere passagiers en de zichtbaarheid van
evacuatieroutes.
Oefening: explosie op veerboot
Na indeling van de groepen start de oefening. Het
eerste scenario handelt over de DFDS veerboot King
of Scandinavia. Deze komt met ruim 1.300 passagiers
en bemanningsleden in slecht weer terecht. Op het
ladingdek doet zich een explosie voor, gevolgd door een
brand die snel overslaat naar diverse vrachtwagens en
hevige rookontwikkeling tot gevolg heeft. De groepen
krijgen vragen te beantwoorden over initiële response,
prioriteiten, wie geïnformeerd moet worden en wat er
geregeld moet worden.
Oefening: veerboot maakt water
In het tweede scenario vaart dezelfde veerboot in dichte
mist en komt in aanvaring met een vissersschip. Er
ontstaat lekkage en de veerboot maakt water. Ook hier
vragen over maatregelen aan boord, gewenste hulp,
initiële acties op het gebied van alarmering, beeldvorming
en informatie-uitwisseling met het Kustwachtcentrum.
Daarnaast zijn er vragen over de maatregelen die
de rederij neemt en welke voorbereidingen aan landzijde
worden getroffen om een grootschalige aanlanding
van personen, waaronder gewonden, efficiënt te
7

laten verlopen. Als het ongeval escaleert, moeten er aan
boord beslissingen genomen worden over de evacuatie
van de opvarenden. Het Kustwachtcentrum moet
een besluit nemen of een On Scene Coördinator (OSC)
aangesteld wordt en wie dat zou moeten zijn. Aan de
landzijde beraadt men zich op de registratie van de aangelande
slachtoffers en de eerste opvang van gewonden
en niet-gewonden. Erg belangrijk is de coördinatie
van omgang met de media, die in groten getale op een
dergelijk ongeval afkomen.
Leerpunten
Er was voldoende stof tot discussie en daarvan werd in
ruime mate gebruik gemaakt. Uit de oefening kwam
een aantal leerpunten naar voren met betrekking tot:
• het voorkomen van paniek: snel en duidelijk communiceren
naar de passagiers en het snel aanwezig
hebben van reddingseenheden;
• de evacuatieproblematiek: passagiers gaan bij een
evacuatie iets doen wat zij nog nooit gedaan hebben.
Dat kan resulteren in vertraging en letsel. Op
cruiseschepen heeft men veelal te maken met oudere
passagiers, wat de evacuatie bemoeilijkt;
• de opvang van slachtoffers: goede opvang is essentieel.
Alleen aan de wal zetten is niet voldoende. Er
moet nazorg zijn en een goede registratie;
Kerstwens
In 2008 zijn we als Kustwacht
verder gegroeid
naar een transparante,
productgerichte organisatie.
Gelukkig zijn we
verschoond gebleven van
ernstige incidenten. Steeds
meer verbetert de samenwerking
tussen alle deelnemende
ministeries en vat de gedachte post dat
het onze Kustwacht is. In het najaar van 2009 zal
de evaluatie van de Kustwacht plaatsvinden, iets
waar ik vol vertrouwen naar uitzie. Ik wens u allen
en uw naasten prettige Kerstdagen toe, een veilige
jaarwisseling en een voorspoedig 2009.
Jankees Trimpe Burger, directeur Kustwacht
8 Kustwacht op Koers Nummer 6, december 2008
• de voorlichting naar de media: er moet snel gedetailleerde
informatie komen en alle betrokken diensten
moeten op communicatiegebied zorgen voor eenheid
in de berichtgeving;
• de afhandeling van het incident: (strafrechtelijk) onderzoek
wordt zo snel mogelijk opgestart om verlies
van bewijsmateriaal te voorkomen.
Drukke oefenkalender
Het Kustwachtcentrum neemt deel aan vele andere
(inter)nationale oefeningen, hetzij live, hetzij in
‘papieren’ vorm, zoals:
OFFEX: Table Top Exercise met de offshore maatschappijen
op de Noordzee;
WADDEX: Oefening met de wadloopverenigingen en
hulpverleningsinstanties rond de Waddenzee;
NOREX: Oefening met het Regionaal Beheersteam
Noordzeerampen en het Operationeel Team Kustwacht
(zie Kustwacht op Koers nr. 3, juli 2008);
BOLD MERCY: Een tweejaarlijkse oefening in NATOverband,
waarbij grensoverschrijdende samenwerking
wordt geoefend.
Bovendien komen er bij het KWC vaak ad-hoc aanvragen
binnen van KNRM-stations, offshore maatschappijen
et cetera, om deel te nemen aan een lokale oefening.
Een drukke oefenkalender dus, waarnaast we ook
nog veel aandacht besteden aan interne opleidingen en
trainingen. Daarover een andere keer meer.
Peter Verburg, KWC
Colofon
Kustwacht op Koers is een tweemaandelijks informatiebulletin,
bestemd voor alle betrokkenen bij Kustwacht Nederland.
Uitgave: Kustwacht Nederland
(0223) 65 83 33 / 34
Redactie: Kustwachtcentrum:
Jankees Trimpe Burger, René van de Burgt, Marco
Meeuwisse
Openbaar Ministerie Functioneel Parket:
Marcel Smit
Rijkswaterstaat Noordzee: Ronald van den Heuvel
BCP: Isabel Couwenberg
Fotografie: Isabel Couwenberg, KWC