Peper online raadplegen - Jong Groen

dos s i E r
schaliEgas
intErviEw
annElEEn kEnis En
matthias liEvEns
'groEn vErzEt'
dos s i E r
holEbi's in dE
voEtbalwErEld
EditiE april/mEi/juni 2013
Peper
ERKENNING P702077 V.U. Joost Cammaert / Sergeant de Bruynestraat 78-82 / 1070 Brussel
driemaandelijks magazine van
België-Belgique
P.B.
9000 Gent X
8/5682

groenland
Buren
Gisteren is mijn onderbuur overleden.
Zijn ex-vrouw, waarmee hij nog
samenwoonde, heeft hem gevonden.
Hij had zich opgehangen. Radeloos
zat ze op de stoep, met de politie
erbij. Ik wist niet wat te zeggen, vroeg
of ze iemand had, ze zei nee. Toen
joeg de politie me naar binnen, waar
ik blij om was. Nadien kwam er een
andere agent aan de deur kloppen, om
vriendelijk te vragen of ik eerder iets
verdachts had gehoord. ‘Alles wijst
op zelfdoding, maar toch voor alle
zekerheid even een buurtonderzoek’,
zei hij.
—
Neen, niks speciaals gehoord. Geen
kletterende ruzie, geen vreemden
in het trappenhuis, niks. Alles welbeschouwd
had men kunnen zeggen
dat de man al een maand op reis was,
ik zou het geloofd hebben. Ik zag hem
al weinig maar de laatste tijd eigenlijk
helemaal niet meer. En dat, kon me
geen fluit schelen. ‘Gewoon, typisch
buren in de grootstad dus, eigenlijk’
De agent weer. Spijkers met koppen.
Wat ik de agent wel nog gezegd heb,
omdat ik toch iéts opvallends wilde
zeggen, was dat de laatste tijd de lift,
die rechtstreeks in de appartementen
uitkomt, altijd op hun verdiep moest
staan. Je kon er van op aan dat, als de
lift enkele minuten boven stond, hij
weer naar beneden werd geroepen.
Ik kon me daar verschrikkelijk in
opjagen.
—
Ik verdacht hem. Dan beeldde ik mij
in hoe hij daar zat, in z’n halletje, te
kijken naar de lift, om die na enkele
minuten afwezigheid terug naar
zijn verdiep te roepen. ’s Morgens, ’s
middags, ’s avonds, elk moment van
de dag. Dan dacht ik: heeft die nu
werkelijk niks beters te doen? De man
hád blijkbaar niks beters te doen want
nu staat de lift opnieuw waar ik hem
heb achtergelaten.
—
Mijn buurvrouw haar (ex-)man is
dood. Opgehangen. Toch ging ik bijna
onmiddellijk over tot de orde van de
dag. Wat voor een maatschappij is
dat? Geen gezonde, me dunkt. Als dat
gebeurt, is er sprake van vervreemding.
De anonieme, kille stad: een
bende mensen opeen die van elkaar
afhangen maar elkaar niet kennen
en niet willen kennen. Iedereen
ongeïnteresseerd.
—
Ik voel heimwee. Heimwee naar een
plek die niet langer bestaat. Heimwee
naar een plek waar iedereen iedereen
kent en dingen doet voor elkaar,
en mensen van alle rang en stand
’s zondags na de mis een babbeltje
slaan. Een dorp eigenlijk, maar dan
eentje van vroeger. Misschien is het
de dorpsjongen in mij die nu spreekt.
Niet zo ver gezocht gezien ik in zo’n
dorp de eerste achttien jaar van
mijn leven heb doorgebracht. Maar
misschien kennen ook stadsmensen
dit verlangen, en willen we heimelijk
allen terug naar zo’n dorp. Zijn we
bijgevolg compleet verkeerd bezig om
onze maatschappij in te richten zoals
we dat nu doen. Maken we onszelf
iets wijs door te doen alsof we niet
hunkeren naar een warme plek, where
everybody knows your name.
—
Niet naar zo’n warme plek verlangen is
voor mij even vreemd als niet verlangen
naar een warm nest. ‘Ach man,
je past niet in de stad, ga terug naar je
dorp.’ Mja. Het probleem: ’t is daar niet
veel beter meer. Misschien ben ik wel
2
rijp om me bij een romantische school
aan te sluiten? Of er zelf eentje te
starten? Helaas: lekker klagen hoe
het vroeger allemaal beter was, daar
schieten we natuurlijk ook niet veel
mee op.
—
Maar misschien kan ik proberen een
dorp in de stad te creëren? Door eens
langs te gaan bij mijn buurvrouw
bijvoorbeeld, en haar te vragen hoe
het gaat.
—
Goed idee, mocht ik het me niet zo
ontzien.
—
En niemand die me verplicht.
tekst: Bram van
renterghem

edito
Durven Dromen
De kranten blijven het koppen: ‘Jongerenwerkloosheid stijgt
opzienbarend’. Net dat was het onderwerp van ons congres in
Kortrijk. Met stevige debatten zijn we erin geslaagd concrete
initiatieven naar voor te schuiven voor onderwijs, arbeidsmarkt
en ondernemen. Ondertussen zijn de meerderheidspartijen
ook in gang geschoten. We hopen dat ze een ‘too little, too
latescenario’ kunnen afwenden.
Ook de themadag Identiteit ligt ondertussen achter ons. Op
het eerste zicht lijkt het een totaal ander thema dan jeugdwerkloosheid.
Maar Bleri Lleshi en Paul Verhaeghe leerden
ons het omgekeerde. Een rechts socio-economisch beleid
heeft wel degelijk invloed op wie we zijn, hoe we ons voelen
en gedragen. Over ons, politieke jongeren zegt men dat we
tegen schenen moeten schoppen en bakens moeten verzetten.
Terecht. De themadag leert ons dat we radicaal mogen, zelfs
moeten zijn. We moeten de nuance in debatten over diversiteit
en identiteit verdedigen. Wie hier een zwart-wit verhaal naar
voor schuift, dwaalt…
‘Dwalen’ is overigens iets waar zowel de Vlaamse en federale
regering in uitblinkt op vlak van visie op onderwijs en jongeren.
Minister Smet zit niet op zijn gemak op zijn onderwijsfiets. Dat
hij het stuur kwijt was, wisten we al langer. En hoe langer, hoe
meer gooit de N-VA spijkers op de baan opdat de broodnodige
onderwijshervormingen er niet zouden komen. De meerderheidspartijen
laten zich niet van hun mooiste kant zien, zoveel
is duidelijk.
Mogen kinderen nog kind zijn? Als het aan minister van
Binnenlandse Zaken Milquet ligt blijkbaar niet. Als een dief in
de nacht probeerde ze een verlaging van de leeftijd van 16 naar
14 jaar voor Gemeentelijke Administratieve Sancties door te
drukken. Zelfs een hoorzitting van het middenveld was uit den
boze. Groen en Ecolo namen het heft in eigen handen, samen
met écolo j en Jong Groen. De strijd tegen GAS en voor jeugdbeleid
is nog lang niet ten einde.
En er zijn nog dingen om naar uit te kijken. Midden mei vindt in
Mechelen de Algemene Vergadering van FYEG (Federation of
Young European Greens) plaats. We starten met een knaller op
17 mei: een lezing van ‘president’ Herman Van Rompuy, gevolgd
door een debat met onder meer Guy Verhofstadt en Thomas
Decreus. De lezing zal ongetwijfeld inspiratie bieden voor het
Europa waar wij als jonge ecologisten van dromen. En zo zegt
ook wie anders dan Paul Verhaeghe: “Politiek moet durven
dromen”.
Bram van Braeckevelt, voorzitter Jong groen
3
p4
p 7
p10
p12
p16
p19
p20
p22
p23
inhoud
dossier i
Schaliegas
congres
Jeugdwerkeloosheid
gevat
John Irving
interview
Anneleen Kenis en Matthias Lievens
dossier ii
Holebi’s in de voetbalwereld
afdeling in de kijker
Jong Groen Brussel
jong
Kersverse schepenen
cultuur
Hasselt
groene smoel
Leticia
Met stevige debatten zijn we erin
geslaagd concrete initiatieven
naar voor te schuiven om
jongerenwerkloosheid in te perken.

DOSSIER I
SchaliegaS
de vraag naar energiebrandstoffen stijgt voortdurend. nu het einde
van ruwe aardoliereserves (relatief) dichtbij is, ziet men de oplossing in
aardgas als energiebron voor verwarming en elektriciteitscentrales.
Schaliegas
4

Aardgaswinning gebeurt in ondergrondse
holtes waar door vergisting
van planten en organisch materiaal
methaan is ontstaan. Die holtes zijn
vaak afgesloten door hard gesteente,
en het volstaat dus om er een ‘gat in
te prikken’ en het gas naar boven te
doen stromen. In Europa gebeurt dit
in de Noordzee en in het Noorden
van Nederland nabij Groningen. Met
het huidige ontginningsritme is er
in Nederland een reserve voor 20
jaar. Maar net zoals bij aardolie zal de
sector steeds minder verdienen aan
aardgas en moeten maatschappijen
dus op zoek naar nieuwe bronnen..
Die zoektocht leidt naar schaliegas.
Schaliegas zit in kleine belletjes in
gesteente gevangen, vergelijk het
met een spons. Ontginnen is dus moeilijker,
gewoon ‘prikken’ is onmogelijk.
Bovendien zitten die gasbelletjes vaak
in harde gesteenten en op zo’n twee
tot drie kilometer diep.
What the frack?
Om aan het gas te geraken, is in de
Verenigde Staten ‘hydraulic fracturing’
of ‘fracking’ ontstaan. Deze
techniek kraakt het gesteente tot
gruis en maakt de gasbelletjes vrij. Zo
kan men het naar het aardoppervlakte
oppompen.
Om het gas te ontginnen boort men
in een L-vorm naar de gassteenlaag
en explosieven kraken of splijten de
steenlaag voor een eerste maal.
Daarna pompt men door de pijp een
cocktail van water, zand en chemicaliën
onder hoge druk (400 tot 1000
bar) naar beneden om het gesteente
nog verder te kraken. Het water en
het zand houden de scheuren open
en de chemicaliën ontsmetten het
water. Eén van die chemicaliën is
kankerverwekkend benzeen. Maar
het meest verontrustende is dat het
recept van de cocktail niet publiek
bekend is wegens ‘bedrijfsgeheim’.
Na het fracken wordt de mix terug
opgepompt in bassins naast de
boorput, daar wordt het mengsel
geloosd en verdampt gedeeltelijk. Dat
opgepompte water bevat vaak radioactieve
stoffen die van nature diep
in de ondergrond zitten. Aangezien
de boren en leidingen vaak vele jaren
dienst doen, zijn ze na al die tijd zelf
ook radioactief.
“Zonder gevaar” zeggen de frackingbedrijven
en het Amerikaanse
Environmental Protection Agency
“want het fracken vindt plaats op
enkele kilometers van de waterlagen.”
Al duiken in de Verenigde Staten
steeds meer symptomen op: ondrinkbaar
kraantjeswater dat in brand
vliegt als men er een vlam bijhoudt,
biodiversiteit sterft af in beken,
diverse gezondheidsproblemen bij
mensen en dieren…
“Ze hadden
aangetoond dat het
giftig was, maar zeiden
dat er geen risico was.
Het is Orwelliaans”
Gas Patch roulette
Nadia Steinzor maakte voor
Earthworks, een Amerikaanse ngo,
de studie ‘Gas Patch Roulette’
met onthutsende resultaten. 34
luchttesten en 9 watertesten bij 35
huishoudens in en rond ontginningsvelden
registreerden bij 108 personen
klachten. De meeste klachten zijn
nasale en ademhalingsproblemen,
stemmingswisselingen en neurologische
problemen. Hoe dichter bij de
boorputten, hoe meer symptomen.
Uit de meetresultaten bleek dat de
‘gemiddelde’ hoeveelheid aceton,
tolueen en benzeen in de lucht meer
dan 20 procent boven de normen van
5
de staat Columbia lagen. In het water
zaten maar liefst negentien chemicaliën
die het neurologisch systeem
en de oren, neus en mond aantasten,
zeventien hebben invloed op de ogen,
elf op de lever, negen op de nieren, zes
op de hersenen en het hart…
Op zeven van de negen plaatsen bleek
te veel mangaan in het water te zitten
en op vijf van de negen te veel ijzer. Dat
mangaan is verantwoordelijk voor longproblemen
(bronchitis, pneumonitis), is
ontvlambaar en vormt een bedreiging
voor waterorganismen. Zelfs het radioactieve
strontium is in het drinkwater
teruggevonden. Daarmee neemt de
kans op kanker of botziektes toe.
En toch beweren boormaatschappijen
en beleidsmakers in publieke hoorzittingen
dat er geen gevaar is en dat
het fracken noodzakelijk is om genoeg
energie op te wekken.
loGistiek
Het is niet alleen de cocktail van
water, zand en chemicaliën die
vervuilt. Het Departement of
Environmental Conservation van
de staat New York berekende dat
er tussen de 895 en 1.350 vrachtwagenladingen
per boorput nodig
zijn, waarvan 400 tot 600 om water
aan te voeren en 200 tot 300 om het
afvalwater terug af te voeren.
fictie?
DOSSIER I
In 2010 maakte Josh Fox een ophefmakende
reportage over de invloed
van het kraken op het leefmilieu en
biodiversiteit in en rond de ontginningsvelden.
Fox ging langs bij de
weinige bewoners die hun land niet
verkochten. Zij wonen nu tussen de
boortorens en zien soms de zon niet
meer door de vele dampen. Enkelen
gaan zelfs naar de ‘waterautomaat’
om zeker zuiver water te drinken.
Zijn zoektocht naar een wederwoord

DOSSIER I
vanwege de boormaatschappijen is
afgewimpeld met ‘we contacteren
u wel’. De enige die Fox wel voor de
camera kreeg was ‘klokkenluider’
Weston Wilson. Hij werkt als milieuingenieur
voor het Amerikaanse
federale agentschap Environmental
Protection Programme (EPA), maar
sprak in eigen persoon.
Wilson schreef een protestbrief aan
het Congres dat concludeerde dat de
chemicaliën “giftig waren maar niet
gevaarlijk”. Een wet onder de Bushadministratie,
aangestuurd door Dick
Cheney, laat sinds 2005 zelfs toe om
dichtbij waterreserves chemicaliën te
injecteren voor gas- en olieboringen.
Wilson geeft dan ook aan dat de
Amerikaanse overheid en EPA moedwillig
wegkijken van de effecten en
niets doen. Ze erkennen de toxiciteit,
maar ondernemen geen actie.
“Orwelliaans” noemt Wilson het.
Wilsons opinie is bevestigd begin
november 2012. Twee medewerkers
van het Pennsylvania Departement
of Environmental Protection kwamen
naar buiten met het nieuws dat de
instelling rapporten manipuleerde.
Die hadden aangetoond dat het water
koper, zink, nikkel, aceton, chloroform
bevatte.
insPector toxic
Professor Emeritus van de
Universiteit van Californië Theo
Colborn deed onderzoek naar de
effecten van de ontginning. Zij
waarschuwt dat effecten zich soms
pas decennia later manifesteren en
de hormoonhuishouding en neurologische
processen grondig verstoren.
Dat zorgt voor hersenschade, zwellingen,
reukverlies…
Omdat de overheid geen data
verzamelde over de samenstelling van
de cocktail, deed zij dat aan de hand
van monsters, veiligheidsinstructies
en vrachtwagens. Daaruit bleek dat
verschillende chemicaliën kankerverwekkend
zijn.
en in euroPa?
Na de vondst van schaliegas in de
Verenigde Staten, begonnen de
proefboringen in Europa. In Frankrijk
waren er zes vergunningen om
schaliegas en -olie op te sporen, maar
midden juni werd er onder publieke
druk een wet gestemd die de vergunning
introk wanneer het via fracking
gebeurt. In twee gevallen was dit zo.
De nieuwe president Hollande liet
eind vorig jaar nog weten dat hij zijn
“verantwoordelijkheid zal nemen als
er een propere techniek komt”.
Ook in Bulgarije is er een moratorium
op het gebruik van de techniek en
Tsjechië begon medio 2012 aan de
voorbereiding van een moratorium.
Bij de Duitse ministers van Milieu en
Economische Zaken roept de techniek
twijfels op en Duitsland is dan ook
bezig om regels op te stellen om fracking
tegen te gaan. Ierland vaardigt
tijdens een studieperiode van zeker
twee jaar geen nieuwe licenties uit.
In november 2012 stelde een studie
van het Directoraat-Generaal voor
het Milieu van de Europese Unie dat
er door het vele waterverbruik een
hoog risico bestaat op een vermindering
van de watervoorziening en dat
er hoog risico is voor lucht-, water- en
grondvervuiling . Daarbij komt ook
het landgebruik en veel verkeer voor
de hele exploitatie. Begin 2013 hield
de Europese Commissie een bevraging
bij de Europese bevolking naar
de mening over niet-conventionele
energiewinning. De - vrij suggestieve
- bevraging peilde naar de verwachte
hinder en hoe de Europese regelgeving
hier zou kunnen op inspelen.
Resultaten zijn nog niet gekend.
6
afWachtenDe houDinG
van BelGië
In februari kreeg staatssecretaris
voor Leefmilieu Melchior Wathelet
een vraag in het Parlement over
het standpunt van ons land over de
energiewinningsmethode. Zo zou er
schaliegas te vinden zijn in de Kempen
en de streek rond Luik.
De staatssecretaris antwoordde een
‘pragmatisch standpunt’ te willen
innemen tot er meer concrete plannen
zijn. Voor de Vlaamse regering lieten
zowel minister van Leefmilieu Joke
Schauvliege en minister-president
Kris Peeters weten dat ze nog geen
uitspraken doen omdat er nog geen
concrete aanvragen zijn gebeurd.
Don’t frack my mother
In de Verenigde Staten groeit alleszins
het protest. Begin maart lanceerden
beroemdheden Yoko Ono en zoon
Seon Lennon het lied ‘Don’t Frack my
mother’. Allerlei artiesten werkten
mee aan een wervend internetfilmpje
dat wereldwijd al op bijval kon
rekenen van beroemdheden Robert
De Niro, Liv Tyler, Salman Rushdie…
Omdat beelden zoveel meer zeggen
dan woorden is de documentaire
‘Gasland’ van Josh Fox aan te
raden (te bekijken op YouTube).
ARGUS organiseerde een lezing
over fracking. Op de website van
Jong Groen kan je de samenvatting
vinden. Dave Neslin, die niet
wenste mee te werken aan de
documentaire, gaf eind maart
meer uitleg hoe de staat Colorado
de impact van het fracken zo veel
mogelijk probeerde te vermijden.
auteur: Peter Bayens

een
wervelend
congreSweekend
zoals ieder jaar organiseerde jong groen ook dit jaar
een congres. dit jaar was het opzet duidelijk anders dan
andere jaren. voor het eerst trokken we er een weekend
voor uit. we namen uitvoerig het thema jeugdwerkloosheid
onder de loep en werkten aan een inhoudelijk interessante
en uitdagende tekst, breed gedragen door de
leden. het congres was in meerdere opzichten een schot
in de roos.
7
een heus traject
congres
Jeugdwerkloosheid is in deze tijden
een uitermate relevant, maar ook
bijzonder complex thema. De
congreswerkgroep stampte een heus
traject uit de grond. Dat startte met
een Open Forum, de ledenvergadering
van Jong Groen, waar verschillende
facetten van jeugdwerkloosheid in
kleine groepen werden besproken.
Daarna kwam er een Themadag met
interessante sprekers, zoals Chris
Serroyen (ACV), Philippe Van Parijs
(prof. filosofie Universiteit Oxford)
en Peter Mertens (PVDA) die ons
van de nodige input voorzagen.
De congresgroep ging aan de slag
met al de input en dat resulteerde
in een flinke congrestekst. Met
een kritische blik gingen leden en
afdelingen de tekst te lijf en schreven
ze de nodige tekstaanpassingen en
amendementen.

congres
een PittiG conGres
Gastheer van dienst was de erg
sympathieke ploeg van Groen en Jong
Groen Kortrijk. Bloemen en pluimen
schieten te kort om hen te bedanken
voor hun gastvrijheid. Ze verwenden
ons bij aankomst met een uitgebreid
brunchbuffet in de Orangerie.
Daarna begaven we ons naar de
Budascoop, waar ondervoorzitster
Lies het startschot gaf voor een
lange reeks stevige debatten. We
lanceerden en bespraken maar liefst
50 voorstellen om jeugdwerkloosheid
aan te pakken. We willen de
arbeidsmarkt toegankelijk maken
voor jonge werkzoekenden, vernieuwend
ondernemen stimuleren
en het onderwijs hervormen. Per
onderdeel lichtten de leden en
afdelingen de amendementen
krachtig toe. Aanwezigen konden uit
hun stoel rechtspringen en direct
inpikken op de discussie met argumenten
pro of contra. Dit leverde
uiteraard enkele pittige discussies
op. De congreswerkgroep vervulde
haar rol door de vele voorstellen
op een levendige en sterke wijze te
verdedigen.
Zo willen we een taskforce van
verschillende overheden en de sociale
partners. We gaan resoluut voor
voldoende en kwalitatief werk door
jongeren zoveel mogelijk te begeleiden
en te streven naar reguliere
contracten in plaats van interimarbeid.
Jonge werkenden hebben vaak
veel kosten te betalen, terwijl hun
loon eerder laag te noemen is. Daarom
stellen we voor om te starten met
een hoger loon dat gedurende de
loopbaan een minder grote stijging
door anciënniteit kent. We bepleiten
een 45-jarige loopbaan, waarbinnen
je de mogelijkheid krijgt om 10 jaar
tijdskrediet op te nemen. Vanaf 3
maanden is de werkgever verplicht
jou te laten vervangen.
We hebben flink gedebatteerd
over de verschillende statuten.
Het resultaat van de stemronde
is dat we het statuut van ambtenaren,
bedienden én arbeiders op
een kwalitatieve manier willen
gelijkschakelen. Nieuwe en andere
ondernemingsvormen zoals coöperatieven
moedigen we ten zeerste
aan. Ondernemingen krijgen van
ons de nodige ademruimte door een
transparante fiscaliteit waarbij we
de notionele belastingsaftrek willen
afschaffen.
We kunnen tot slot niet akkoord gaan
met de uitstroom van 12% ongekwalificeerde
jongeren. Daarom dringen
drastische onderwijshervormingen
zich op. Kleinere klassen zijn absoluut
noodzakelijk voor een degelijke,
kwalitatieve en gedifferentieerde
aanpak. We stellen de opdeling tussen
het lager en secundair onderwijs
ter discussie en opteren voor een systeem
van 3 keer 4 jaar (in plaats van 2
keer 6 jaar). Zo kunnen leerlingen een
8
latere en dus betere keuze maken.
Het onderwijs in Brussel kan volgens
ons het best op het niveau van het
Brussels Gewest aangepakt worden.
Immersieonderwijs zou in Brussel
bovendien de standaard moeten zijn.
In Vlaanderen willen we het sterk
promoten. Leerlingen krijgen dan
een aanzienlijk deel van de lessen in
een andere taal dan de schooltaal. Dit
versterkt de broodnodige meertaligheid
van de jongeren.
een fijne afsluiter van
De DaG
Na deze intensieve en boeiende
namiddag legde de ploeg van de
gaststad ons opnieuw in de watten.
We hieven het glas op een eerste
succesvolle en intensieve dag. Het
was het uitgelezen moment om bij te
praten, contacten te leggen en – in
vele gevallen – de congres-
discussies levendig verder te zetten.
De aanwezige gelukkigen genoten
daarna van Kortrijkse sliertjes met
zelfgemaakte vegetarische saus,
vergezeld van een wijntje of een

of meerdere lokale biertjes. Met
gehuurde fietsen doorkruisten we
Kortrijk richting jeugdverblijfcentrum
de Warande. Enkele vermoeide zielen
konden er genieten van een welverdiende
nachtrust. De nachtvlinders
onder ons wilden echter nog een vervolg
breien aan de reeds goed gevulde
dag. Ze doken met veel plezier de stad
weer in en lieten zich onderdompelen
in het bruisende nachtleven. Tussen
lokale pot en pint hielden ze geanimeerde
cafégesprekken en smeedden
ze wilde plannen die af en toe het
barkrukniveau overstegen. Ten slotte
was er zelfs plaats voor een dansje op
min of meer ritmische wijze.
concreet en creatief
aan De slaG
Op zondag kregen we van de lokale
ploeg een lekker en uitgebreid
ontbijt. Versterkt door enkele
moedige leden die de weg naar De
Warande wisten te vinden, konden we
kiezen uit vier workshops. We gingen
zo erg kort na de behandeling van de
congrestekst concreet en creatief
aan de slag met de tekst. De eerste
groep ‘In actie’ kreeg veel praktische
tips over hoe je een goede actie op
poten kan zetten. Daarna werden
ze uitgedaagd om enkele al dan niet
uitvoerbare acties uit te denken over
het thema Jeugdwerkloosheid. In een
andere groep ‘In discussie’ kregen
de deelnemers concrete tips om
goed en ad rem te debatteren. Erg
creatief gingen de leden van de groep
‘In beeld’ te werk door ludieke stop-
motionfilmpjes op te nemen. Tot slot
konden de taalvrienden onder ons in
de werkgroep ‘In de pen’ spitsvondige
en snedige oneliners verzinnen,
bijgestaan door een man van de ploeg
achter de fameuze ‘Loesje’-tekstjes.
Met veel enthousiasme stelden we
achteraf de resultaten aan elkaar
voor. Kamerlid Bart Caron en een
kompaan zorgden voor een muzikale
afsluiter met enkele opmerkelijke
covers. Na een woordje van voorzitter
Bram gingen we met een fijn gevoel
huiswaarts.
9
congres
auteur: sander nachtergaele

gevat
in een
menS
71 is hij inmiddels, maar
nog steeds verontwaardigd.
de amerikaanse schrijver
john irving kan ontsteken
in een driftige uiteenzetting
over de intolerantie
ten aanzien van mensen
met een seksuele voorkeur
die niet aan de zogenaamde
norm beantwoordt. het
is die verontwaardiging
die irving ertoe bracht zijn
recentste roman 'in one
person' (in het nederlands
vertaald als 'in een mens')
te schrijven.
Het is niet voor het eerst dat Irving
in een roman afrekent met seksuele
onverdraagzaamheid. Ook in ‘The
World According To Garp’ (in het
Nederlands ‘De wereld volgens Garp’),
de roman die Irving in 1978 zijn grote
doorbraak bezorgde, speelt deze
thematiek een bijzondere rol.
Als we dan toch
intolerant moeten zijn,
laten we het dan zijn
tegenover intolerantie
Toch voelde Irving zich, door het
blijvende haatdragende discours van
sociaal-conservatieve groeperingen
10
in de Verenigde Staten, genoodzaakt
het thema opnieuw een prominente
plek te geven. Irving beschouwt ‘In
One Person’ dan ook als zijn meest
politieke roman sinds ‘The World
According To Garp’. Wanneer Irving
over zijn recentste roman praat, pleit
hij vurig voor tolerantie. Al heeft die
tolerantie duidelijke grenzen. Als we
dan toch intolerant moeten zijn, stelt
Irving, laten we het dan zijn tegenover
intolerantie.
Tot zover het promopraatje. In
interviews een betoog houden over
seksuele (in)tolerantie is één zaak, het
thema uitwerken in een roman een
andere. De vraag is dus of Irving erin
slaagt zijn kritiek te verwerken tot
een interessant boek. Niet helemaal,
zo blijkt.
© lander loeckx

literatuur, theater en
iDentiteit
‘In One Person’ vertelt de recente
geschiedenis van Amerika met het
tragikomische levensverhaal van
een biseksuele schrijver. Een groot
deel van het verhaal beschrijft de
schooltijd van het hoofdpersonage
Billy en zijn eerste seksuele verlangens.
Het is in die periode dat bij Billy
de liefde voor literatuur en theater
ontstaat. Wat betreft literatuur
heeft Billy twee uitstekende gidsen:
zijn stiefvader met een voorliefde
voor Shakespeare en Miss Frost, de
mysterieuze bibliothecaresse die
Billy meteen in vuur en vlam zet.
Literatuur kan ons af
en toe tot steun of
hulp zijn door licht te
werpen wanneer ons
levenspad door het
donker gaat
Literatuur speelt in Billy’s ontwikkeling
dan ook een belangrijke rol:
doordat Miss Frost Billy steeds de
juiste boeken in de handen weet te
duwen, vindt Billy in de verhalen die
hij leest antwoorden op zijn eigen
problemen. Hij ziet zijn gevoelens
en problemen terugkeren in wat
hij leest, en zo krijgt zijn identiteit
vorm. Meer nog dan een roman
over seksuele tolerantie is ‘In One
Person’ misschien wel te lezen als
een liefdesbrief aan de literatuur.
Literatuur, zo lijkt Irving te zeggen,
kan ons op het soms warrige en
moeizame levenspad vergezellen en
daarbij af en toe tot steun of hulp zijn
door licht te werpen wanneer het
pad door het donker gaat.
Eenzelfde rol schrijft Irving toe aan
het theater, wat al duidelijk is in
de titel van de roman. In één mens
zitten vaak verschillende personen
samen, iemands identiteit is nooit
eenduidig. Niet alleen wanneer we
Ibsen of Shakespeare op de planken
brengen, spelen we theater, maar de
hele wereld blijkt een schouwtoneel.
De rol die we spelen, hangt af van de
context. Theater blijkt ook de uitgelezen
plek om te reflecteren over de
samenhang tussen onze genderrol
en identiteit. Irving grijpt hiervoor
terug naar de traditie waarbij mannen
alle rollen voor hun rekening nemen.
In Shakespeares komedies levert dit
vaak een interessant spel op, bijvoorbeeld
in ‘As You Like It’, waar vrouwen
zich als mannen verkleden. Wanneer
in Shakespeares stukken mannelijke
acteurs vrouwelijke rollen spelen,
biedt dit meteen een leuke inkijk
in het belang van gender voor onze
identiteit. Irving speelt hierop in met
het personage van Billy’s grootvader,
steracteur bij de lokale amateurtheatervereniging,
al bestaat zijn
repertoire louter uit vrouwenrollen.
Wisselen van genderrol in het theater,
wat Irving ook doortrekt naar het
fenomeen van de drag queens, is de
uitgelezen manier om een deel van de
identiteit te ontwikkelen die anders
onontgonnen terrein zou blijven. En
dat is niet enkel zo voor gender, op
allerlei vlakken blijkt het theater een
veilige plek om naar hartelust met
identiteit te experimenteren.
een PlotWenDiG te veel
De manier waarop Irving de betekenis
van literatuur en theater voor de
vorming van identiteit aftast, biedt bijgevolg
een interessante basis voor een
reflectie over persoonlijkheidsontwikkeling.
Maar door het thema van de
seksuele diversiteit gaat Irving de mist
11
© lander loeckx
gevat
in. Bijna elk personage met een rol van
betekenis in de roman heeft homo- of
transseksuele neigingen. Hierdoor
verliest Irvings verhaal geloofwaardigheid.
Ook de suggestie dat Billy zijn
biseksualiteit erfde van zijn homoseksuele
vader en graag in vrouwenkleren
vertoevende groot-vader, klinkt
geforceerd. Irving lijkt zich met ‘In
One Person’ dus bezondigd te hebben
aan het principe ‘overdaad schaadt’.
Bij de zoveelste plotwending waaruit
blijkt dat een personage minder aan
de seksuele norm beantwoordt, is het
moeilijk om als lezer in het verhaal mee
te blijven stappen.
Theater blijkt de
uitgelezen plek om
te reflecteren over
de samenhang tussen
onze genderrol en
identiteit
Irving levert met ‘In One Person’ dus
een verhaal af dat de lezer uitnodigt
tot reflectie over zowel identiteit als
normaliteit. Verhaaltechnisch kent
de roman echter een aantal mankementen.
Hoewel ‘In One Person’
vlot geschreven is en ondanks de
overdreven plotwendingen aangenaam
leesvoer blijft, is het boek niet
meteen de beste kennismaking met
het werk van John Irving. Wie toch
graag eens een boek leest van hem en
geïnteresseerd is in het thema dat in
‘In One Person’ behandelt, kan beter
met ‘The World According To Garp’
beginnen.
auteur: leen verheyen
© lander loeckx

interview
groen verzet
“De wortels van De huiDige ecologische
crisis moeten teruggebracht
worDen naar het kaPitalisme.”
in een overvolle zaal van de gentse vooruit stelden anneleen
kenis en matthias lievens eind vorig jaar hun
boek 'de mythe van de groene Economie' voor aan het
publiek. deze jonge academici zijn al jaren actief in de
groene beweging en wilden na de klimaattop in kopenhagen
nieuwe tendensen uit de internationale climate
justice-beweging introduceren in vlaanderen. het boek
probeert een antwoord te geven op niet-evidente vragen:
wat loopt er fout in het project van de 'groene economie'
waar ngo's, bedrijven en politieke partijen elkaar zouden
moeten vinden? kan je sociale en milieudoelstellingen wel
overlaten aan de vrije markt? hoe kunnen mensen zich
vandaag engageren? peper peilde naar de antwoorden.
De twee auteurs hebben een uiteenlopende
achtergrond. Matthias
Lievens verdiepte zich in de politieke
filosofie en werkt als postdoctoraal
onderzoeker aan het Leuven Centre
for Global Governance Studies.
Anneleen Kenis – in een ver verleden
nog woordvoerster van Jong Agalev -
behaalde na haar studie psychologie
een master in duurzame ontwikkeling
en menselijke ecologie, en voltooit
momenteel een doctoraat over ecologisch
burgerschap, bewegingsopbouw
en politisering aan de Leuvense
universiteit. Ingrediënten om tot
een spraakmakend boek te komen.
“De transitie naar een duurzame
toekomst kan niet zonder diepgaande
maatschappijverandering. En zo’n
verandering vraagt volgens ons meer
sociale gelijkheid, meer democratie
en minder markt.”
hoe kom je op het idee om een
boek als dit te schrijven?
anneleen: Dat is een goede vraag.
Jullie zijn niet de eersten die zich
afvragen hoe bewuste ecologisten,
want dat zijn we wel degelijk, er in
hemelsnaam bij komen om een boek
met als titel ‘de mythe van de groene
economie’ te schrijven. Zijn we er dan
niet allemaal van overtuigd dat we
een vergroening van de economie
nodig hebben? Gaan we het weinige
dat er voor het klimaat gebeurt nu ook
nog eens in vraag stellen? Want dat er
dringend iets moet gebeuren, staat
als een paal boven water. Momenteel
zetten we volop koers in de richting
van een opwarming van 4 graden en
meer, en niemand weet eigenlijk hoe
de planeet er dan nog zal uitzien. Er
is dus wel degelijk een heel grote,
12
dringende nood om onze samenleving
te vergroenen.
Matthias: Maar de vraag is of
dat wel is waar het project van de
‘groene economie’, zoals het vandaag
internationaal steeds meer vorm
krijgt, over gaat. Want dat is toch
belangrijk om te onderstrepen:
als we het hebben over de ‘groene
economie’ hebben we het over een
heel specifiek maatschappijproject
dat een aantal internationale actoren
– zoals de Wereldbank, de Europese
Commissie, de OESO en een aantal
coalities van beleggers en investeerders
– vandaag naar voren schuiven.
Hun project vertrekt vanuit het idee
dat we de marktmechanismen en de
innovatiekracht van het kapitalisme
moeten aanboren om de transitie
te maken naar een meer duurzame
samenleving.
anneleen: Of om het in de woorden
van Thomas Friedman, de bekende
columnist van de New York Times te
zeggen: “Er is maar één iets groter dan
moeder aarde, en dat is vader winst”. En
daarom, zo beargumenteert hij, kunnen
we vader winst maar beter mobiliseren
om moeder aarde te redden. De vraag is
natuurlijk of deze boutade wel klopt: of
je people, planet en profit wel zo makkelijk
kunt verzoenen. Kan je sociale en
ecologische doelstellingen nastreven
en er tegelijkertijd ook nog eens winst
mee maken? Wij denken alleszins dat er
belangrijke redenen zijn om daaraan te

twijfelen. In de praktijk zien we dat de
profit meestal centraal blijft staan, er
misschien een heel klein beetje planet
wordt gered, maar lang niet genoeg,
en dan nog ten kost van de people.
Het punt is dat de ‘groene economie’
volgens ons een verhaal is dat mensen
verlokt, maar uiteindelijk is gebaseerd
op een aantal ficties: alsof je groen kunt
zijn maar tegelijk de kaart kunt trekken
van ongebreidelde groei, alsof je altijd
win-win situaties kunt creëren, alsof
je met marktmechanismen sociale
doelstellingen kunt realiseren, alsof je
met emissiehandel ontwikkeling in het
Zuiden kunt creëren.
waar liggen volgens jullie de
wortels van de crisis?
Matthias: De wortels van de huidige
ecologische crisis moeten volgens
ons teruggebracht worden naar het
kapitalisme, met zijn ongebreideld
groei- en winststreven, zijn focus op
concurrentie en de korte termijn, de
enorme sociale ongelijkheid waarop
het steunt, en de privatisering en
commodificering (het tot koopwaar
maken) van alles wat men maar kan
bedenken. Het neoliberalisme, waar
we vandaag mee te maken hebben,
kunnen we zien als een poging om dit
kapitalistische model tot het uiterste
door te voeren.
De ‘groene economie’
is een verhaal dat
mensen verlokt, maar
uiteindelijk is het
gebaseerd op een
aantal ficties
13
interview
anneleen: Eigenlijk is het gewoon
absurd dat men kan denken (of
mensen kan wijs maken) dat we
ditzelfde model ook nog eens moeten
toepassen om de ecologische crisis
te keren. Want dat is uiteindelijk waar
het project van de ‘groene economie’
over gaat. Overal moet een prijs op
worden geplakt: van ‘ecosysteemdiensten’
die naar ‘waarde’ moeten
worden geschat, tot het aankopen
van ‘propere lucht’, of het spreken
over ‘natuurlijk kapitaal’. Individuen
moeten duurzaam gaan ‘consumeren’,
bedrijven ‘groen’ of ‘maatschappelijk
verantwoord ondernemen’, waar
mogelijk moeten er nieuwe markten
worden gecreëerd en tegelijkertijd
wordt er volop geëxperimenteerd
met nieuwe vormen van privé-eigendom
en patentering, en dit allemaal
zogezegd in naam van het milieu. Het
is de meest vergaande poging in onze

interview
geschiedenis om markttechnieken
los te laten op ons leefmilieu. De
vraag is natuurlijk waar dat toe leidt.
Wij denken alleszins dat er genoeg
redenen zijn om ons hart vast te
houden als we het typisch neoliberale
recept ook nog eens gaan toepassen
op de natuur.
Een van de punten waar jullie
op focussen is de emissiehandel.
Een slecht concept
volgens jullie?
Matthias: Emissiehandel is het
paradepaardje van de ‘groene economie’,
en het prototype van wat we hier
net aanhaalden. Het gaat om een zeer
vergaande poging om de ecologische
crisis via marktmechanismen te lijf te
gaan. Men gaat niet enkel een prijs
plakken op de uitstoot, maar ook
een artificiële markt creëren om die
uitstoot te verhandelen, en er op
te speculeren. Er zijn vandaag zelfs
in emissiehandel gespecialiseerde
beurzen, die een heel arsenaal
aan financiële spitstechnologie
toepassen.
anneleen: Het resultaat? Het
emissie-handelsysteem heeft tot nu
toe nauwelijks bijgedragen aan de
strijd tegen de klimaatverandering,
maar het levert wel mooie winsten
op voor heel wat bedrijven, en niet
meteen voor de meest duurzame.
Denk bijvoorbeeld aan BP, Shell, Esso,
Arcelor Mital. Duidelijker kan het niet
zijn dat in dit soort maatregelen de
‘winst’ centraal blijft staan.
Matthias: Daarnaast zijn er nog tal
van andere problemen aan het emissiehandelsysteem
verbonden. Zo leidt
het tot een arsenaal van ecologische
en sociale catastrofes. Grootschalige
damprojecten, biobrandstoffen
of agro-industriële plantages van
snelgroeiende gewassen: het zijn niet
meteen projecten die bekend staan
om hun duurzaamheid. Toch kan je met
dit soort projecten emissiekredieten
verwerven, die je vervolgens kan
gebruiken om je eigen uitstoot te
compenseren, of simpelweg te verkopen
op de markt. Niet zelden wordt de
lokale bevolking in het globale Zuiden
van hun grondgebieden verjaagd
om er dit soort van projecten neer
te zetten die de Westerse uitstoot
zouden moeten ‘compenseren’. Het is
niet voor niets dat emissiehandel een
vorm van koolstofkolonialisme wordt
genoemd. Het emissiehandelsysteem
lijkt soms bijna een manier om toch
maar niet te veranderen wat er echt
moet veranderen: een energiesysteem
gebaseerd op fossiele
brandstoffen en een ongebreidelde
groeilogica. Eigenlijk is emissiehandel
letterlijk en figuurlijk lucht verkopen.
De wortels van de
huidige ecologische
crisis moeten
teruggebracht worden
tot het kapitalisme
is de ernst van de klimaatopwarming
en andere milieuproblematieken
al bij het brede
publiek doorgedrongen?
anneleen: Uiteraard niet. Anders
zou er wel meer actie komen. Aan
de andere kant is actie ook geen
onmiddellijk gevolg van bewustzijn.
Mensen kunnen perfect beseffen dat
er iets moet gebeuren, maar gewoon
geen perspectieven zien om iets te
doen. Omwille van die machteloosheid
ondernemen ze niets, terwijl ze
eigenlijk wel zouden willen. Een groot
14
probleem vandaag is dat mensen zich
nog erg moeilijk een alternatief kunnen
inbeelden voor de huidige liberale
marktmaatschappij, terwijl elke
grondige analyse van de ecologische
problematiek toont dat zo’n alternatief
nodig is. Op die manier geraak je
snel vast. Bovendien maakt diezelfde
ideologie dat we onszelf voornamelijk
zijn gaan zien als consumenten, en
dat ‘strijd’ als het ware uit de mode
is geraakt. Ook dat versmalt het handelingsperspectief.
Het enige wat we
nog lijken te kunnen doen is duurzaam
‘consumeren’, of bedrijven, via dialoog,
te proberen overtuigen duurzaam
te gaan ‘produceren’. Als die dialoog
niet lukt, zit je vast. Je kwaad maken
mag niet meer. Zelfs niet als je in de
krant leest dat tijdens de voedselcrisis
een bedrijf als Monsanto gigantische
winsten maakt, terwijl de graanprijzen
stijgen, en honderden miljoenen
mensen honger hebben. Zelfs niet als
datzelfde bedrijf vervolgens eigen
genetisch gemanipuleerde producten
begint te ‘verkopen’ als groene oplossing
voor de klimaatverandering. Als
er dan ook nog eens het valse verhaal
wordt opgehangen dat de markt de
ecologische crisis wel gaat oplossen,
is het hek helemaal van de dam. Veel
mensen weten dat dit verhaal niet
klopt, maar het is niet zo makkelijk er
tegenin te gaan.
in het boek schrijven jullie dat
er zich in de huidige samenleving
een postpolitiek klimaat
aftekent. dat klinkt als een
paradox voor jongeren die zich
politiek engageren.
anneleen: Met ‘postpolitiek’
bedoelen we natuurlijk niet dat
er geen partijen, parlementen
of regeringen meer zijn. Wat we
bedoelen is dat er nauwelijks nog
plaats is voor fundamentele politieke
discussies en debat. Het punt is dat

de huidige ideologie zo dominant is
geworden dat het erg moeilijk is je in
te beelden dat de maatschappij er ook
heel anders kan uitzien. Daarbij komt
nog dat de conflicten en machtsongelijkheden
die onderliggend zijn aan
onze maatschappij voor een groot
deel onzichtbaar zijn. Er wordt gedaan
alsof onze maatschappij de simpele
optelsom is van individuen, maar dat is
natuurlijk onzin.
Matthias: We willen natuurlijk
niet suggereren dat die postpolitiek
‘totaal’ is. Er zijn altijd mensen die zich
engageren en die er tegenin gaan, die
macht, conflict en ongelijkheid naar
de oppervlakte brengen. Maar het
overheersende klimaat is er niettemin
een waarin dat niet gebeurt.
jullie zoeken een remedie
tegen de crisis in postkapitalistische
alternatieven. wat kunnen
we daaronder verstaan?
Matthias: Het komt er op aan dat
belangrijke keuzes op democratische
wijze door de gemeenschap worden
gemaakt in plaats van ze over te laten
aan de markt. Daarbij kunnen andere
waarden en criteria spelen dan geld
en winst. Je kan bijvoorbeeld rekening
houden met de ecologische gevolgen
en de lange termijn. Je kan inzetten op
hernieuwbare energie, ook al weet je
dat fossiele brandstoffen momenteel
goedkoper zijn. Als je de marktprincipes
laat varen, wordt het mogelijk
om rekening te houden met een
hele hoop dingen die nu uit de boot
vallen. Ook al hebben zuivere lucht of
biodiversiteit geen geldwaarde, het is
evident dat ze toch uiterst belangrijk
zijn.
anneleen: Zijn het de financiële
markten of is het de democratische
gemeenschap die beslist wat de fundamentele
investeringsprioriteiten
zijn? Dat is de kernvraag. Als je het
van op een afstandje bekijkt, is het
toch absurd dat banken en andere
financiële actoren beslissen waar de
investeringsprioriteiten liggen? Hoe
is het mogelijk dat zoiets essentieel
als energievoorziening in handen is
van privébedrijven als Electrabel die
zich nauwelijks bekommeren om de
sociale en ecologische gevolgen van
wat ze doen? Hoeveel zonnepanelen,
zonneboilers of windmolens kan je
installeren met de miljarden euro’s
winst die Electrabel jaarlijks uitkeert
aan zijn aandeelhouders?
Het emissiehandelsysteem
heeft
tot nu toe nauwelijks
een bijdrage gehad
aan de strijd tegen de
klimaatverandering
het laatste hoofdstuk van het
boek heeft 'geen transitie
zonder revolutie'. is hier sprake
van radicalisering?
Matthias: Revolutie betekent vele
dingen: Greenpeace spreekt over
energierevolutie, sinds kort heeft
iedereen in de Arabische wereld de
mond vol van revolutie. In de kern
betekent het: op vrij korte termijn
behoorlijk diepgaande veranderingen
realiseren. In die zin lijkt het ons
meer dan legitiem om dat woord te
gebruiken voor de uitdaging waar we
voor staan. Het is natuurlijk niet zo
dat we alles in één keer zullen kunnen
veranderen. Maar het is wel belangrijk
om diep bewust te zijn van de omvang
van wat ons te wachten staat.
15
interview
wat kan een individu volgens
jullie vandaag best doen om bij
te dragen aan noodzakelijke
systeemveranderingen?
anneleen: Zich informeren, zich
organiseren en op allerlei manieren
aan de alarmbel trekken. We moeten
de aandacht vestigen op wat er echt
moet gebeuren: fossiele brandstoffen
moeten blijven waar ze zitten, onder
de grond, de winst- en groeilogica
moet aan banden worden gelegd,
de financiële sector gekortwiekt en
we moeten bewust inzetten op de
transitie naar een duurzame samenleving
los van de vraag of er winst mee
kan worden gemaakt. Dat kan vele
vormen aannemen: van initiatieven
zoals voedselteams of repairshops die
ons minder afhankelijk maken van de
markt, tot manifestaties en directe
acties die de ernst van de situatie
zichtbaar maken en vervuilende
praktijken aan banden leggen.
Matthias: Maar ook lid worden van
de vakbond, een ngo of politieke partij
is belangrijk. We gaan maar sterk
genoeg zijn om iets te veranderen als
we ons organiseren.
anneleen: James Hansen, de
bekende Amerikaanse klimaatwetenschapper,
nam enkele dagen geleden
ontslag bij de NASA, om zich volop te
kunnen wijden aan klimaatactivisme.
Wellicht kunnen we nog iets leren van
zijn strijdvaardigheid.
Anneleen Kenis, Matthias Lievens,
De mythe van de groene economie,
Uitgeverij EPO
auteur: steven leysen

dossier ii
16

holeBi'S in
de voetBalwereld
“oP amateurniveau is er geen
Probleem, bij De Profs is het
echter helemaal anDers”
holebi's en topvoetbal, het
is geen evidente combinatie.
de populairste sport ter
wereld wacht nog steeds
op haar eerste bekende
topspeler die zich out als
homo. peper focuste op
het hoe en waarom van dit
laatste grote taboe in het
rijk van koning voetbal.
Een decembernacht, vorig jaar in
Londen. In zijn slaapkamer zit de
Amerikaanse voetballer Robbie
Rogers te schrijven aan een tekst. De
letters prijken op het scherm, maar
Rogers besluit om het artikel niet te
publiceren. Voorlopig, want na lang
twijfelen post hij het twee maanden
later toch op zijn blog. Zijn boodschap?
Dat hij homoseksueel is. “25
jaar was ik bang”, schreef hij. “Bang
om te laten zien wie ik werkelijk was.
Bang om afgewezen te worden, bang
dat mijn geheim in de weg van mijn
dromen zou komen te staan. Maar
geheimen zijn zwaar om te dragen.
Probeer na al die tijd maar eens uit te
leggen aan je dierbaren dat je homo
bent. Maar langs de andere kant
realiseerde ik me dat ik pas echt van
het leven zou kunnen genieten als ik
eerlijk zou zijn.”
Rogers besloot om voorlopig een
punt achter zijn carrière te zetten.
Ondanks zijn nog jonge leeftijd had
hij nochtans al heel wat bereikt in het
voetbal. Zeven jaar eerder maakte hij
de oversteek naar Europa om naar het
Nederlandse Heerenveen te trekken.
Dat werd geen succes, maar terug
in Amerika nam zijn loopbaan een
hogere vlucht. De middenvelder werd
kampioen met zijn team Columbus
Crew en verdiende er eveneens zijn
eerste selecties bij de Amerikaanse
nationale ploeg. Hij vertegenwoordigde
ook zijn land op de Olympische
Spelen in Peking. Zijn goede
resultaten werden opgemerkt door
Europese clubs, zodat hij in 2012 bij de
Engelse tweedeklasser Leeds United
belandde. Daar werd hij - onder andere
omwille van blessures - uitgeleend aan
Stevenage.
De outing van Rogers was geen
groot nieuws. In Vlaanderen bleef
de berichtgeving beperkt tot enkele
kleine artikels. Toch is Rogers maar
een van de zeldzame voetballers die
tot nu toe uit de kast is gekomen (zie
ook kaderstuk, red.). “Er zijn inderdaad
17
niet veel bekende homoseksuele
voetballers die zich geout hebben”,
zegt Yves Aerts, coördinator van de
Vlaamse en Brusselse belangenvereniging
voor holebi’s en transgenders
çavaria. “Daarvoor bestaan verschillende
verklaringen. De meest
courante is dat dit te wijten is aan de
verschillende clichés die er bestaan
over sport. Populaire sporten zoals
voetbal worden historisch gezien
met zeer veel mannelijke kenmerken
geassocieerd. De perceptie bestaat
daar dat er geen plek is voor vrouwelijke
trekjes. In dat geval is het dus niet
gemakkelijk om als speler je comingout
te doen. Onderzoek toont ook aan
dat het in teamsporten moeilijker is
om uit de kast te komen”, gaat Aerts
verder. “Je moet dan immers rekening
houden met je medespelers en trainers.
Het is dus zeker geen probleem
van het voetbal alleen. Dat kan je ook
merken aan het lage aantal bekende
holebisporters in het algemeen.
Een derde factor die een drempel
kan vormen zijn de externe actoren.
Daarmee worden sponsors en publiek
bedoeld. Uit vrees voor hen zwijgen
holebi’s vaak over hun geaardheid.”
Pink Devils
dossier ii
Echt bekende voetballers hebben zich
tot nu toe nog niet geout, maar dat
betekent niet dat holebi’s niet graag
tegen een bal trappen. In België zijn
er bijvoorbeeld de Pink Devils, die
zichzelf op hun website voorstellen
als de enige homovoetbalploeg in
ons land. “Al klopt dat niet helemaal”,
zegt penningmeester en voorstopper
van het team Peter De Schryver. “Er
spelen ook soms hetero’s mee. Al
mag hun niveau niet opvallend hoger
liggen (lacht). “De ploeg bestaat
sinds 1999”, licht De Schryver toe.
“Toen waren er al een aantal van onze
spelers actief bij Active Company, een
holebisportorganisatie in Antwerpen.

dossier ii
Maar daar hadden ze enkel een vrouwenploeg.
Samen met enkele geïnteresseerden
van de Mechelse holebi- en
transgendervereniging HLWM hebben
zij de Pink Devils opgericht. Ons eerste
tornooi in Sydney was geen succes. We
waren nog maar pas bezig te trainen
en waren zo goed als kansloos. We
hebben al onze wedstrijden verloren.
Nu is ons niveau beter, maar het blijft
in de eerste plaats een hobby. Elk jaar
spelen we bijvoorbeeld een internationaal
tornooi en daar koppelen
de meeste spelers een vakantie aan
vast. Dit jaar is het dichtbij huis. In
Antwerpen vinden binnen enkele
maanden namelijk de World Outgames
plaats, een internationaal sportevenement
dat om de vier jaar door de
homogemeenschap wordt georganiseerd.
Daar zullen teams vanuit alle
windstreken aan deelnemen: Japan,
Amerika, Argentinië, Tsjechië, etc. .”
Zelf heeft Peter De Schryver nog geen
last gehad van homofobe opmerkingen
op of rond een voetbalveld. “Elk
maand spelen we een match in België
tegen een heteroploeg en het is nog
nooit gebeurd dat we achteraf niet
met elkaar op café konden gaan”,
zegt hij. “Dat zijn wedstrijden zoals
alle wedstrijden in het cafévoetbal,
namelijk puur voor de fun. Op het
professionele niveau is de situatie
natuurlijk anders. Ik ben er zeker van
dat er in de Belgische eerste klasse
holebivoetballers actief zijn, maar zij
durven zich niet te outen. Volgens mij
is daar één duidelijke reden voor: het
publiek. Bij de clubs zelf is seksuele
geaardheid al lang geen issue meer.
Wat je daarentegen allemaal op een
tribune soms hoort valt niet te schatten.
Niet enkel over holebi’s, maar ook
racistische opmerkingen. Bovendien
hebben supporters vaak een grote
invloed op het team. Denk maar aan
Carl Hoefkens die bij Club Brugge
dankzij de fans in de basis staat. Dan
ga je als holebi wel twee keer nadenken
vooraleer je uit de kast komt.”
actie
Volgens De Schryver is er dus een
mentaliteitswijziging nodig bij de
supporters. Yves Aerts van çavaria
vult aan: “De verschillende bonden en
de clubs moeten hun verantwoordelijkheid
nemen”, stelt hij. “Ze moeten
een duidelijk signaal geven dat
homofobie op en rond een voetbalveld
niet kan getolereerd worden.” De
politieke wereld is intussen ook bezig
met maatregelen. Zo organiseert
de stad Mechelen samen met de
voetbalclubs Racing en KV en het
Meldpunt Discriminatie een jaarlijks
evenement tegen homofobie in het
voetbal en draagt ook Vlaams Minister
voor Gelijke Kansen Pascal Smet
zijn steentje bij. Of toch niet? “Smet
kondigde enkele maanden geleden
een groots actieplan aan dat dit jaar zou
starten, maar daarover is het nu zeer stil
geworden”, zegt Aerts. “De minister zei
dat het meer ging zijn dan een chartertje
en dat er gewerkt ging worden rond
sensibilisering en rolmodellen. Het blijft
echter allemaal zeer vaag.”
Aangezien we ook benieuwd waren
naar het plan trokken we op onderzoek
uit. We contacteerden het
kabinet van minister Smet, waar we
in eerste instantie een medewerker
bereid vonden om de actie toe te
lichten. Op de dag van het interview
bereikte ons echter het bericht dat er
niet over de actie gecommuniceerd
zou worden. Hoogst merkwaardig en
een verhaal dat dus ongetwijfeld nog
een staartje zal krijgen.
Heb je nog vragen over de Pink
Devils? Surf dan zeker eens naar
hun website www.pinkdevils.
be of contacteer ze via het
e-mailadres info@pinkdevils.be.
18
Robbie Rogers is niet de eerste
voetballer die zich out als holebi.
Enkele anderen zijn hem met
wisselend succes voorgegaan.
Justin Fashanu: Ongetwijfeld
het meest tragische verhaal.
Fashanu was in de jaren tachtig
een beloftevolle Engelse speler.
De geruchten over zijn bezoeken
aan homobars vielen echter niet in
goede aarde. Zijn trainer noemde
hem zelfs publiekelijk ‘een vuile
flikker’. Na een knieblessure ging
het bergaf met zijn carrière en
toen hij zich outte als holebi kreeg
hij het zwaar te verduren bij collega’s
en zelfs familie. Kort nadat
een zeventienjarige jongen hem
valselijk beschuldigde van seksueel
misbruik pleegde hij zelfmoord
David Testo: Amerikaanse
voetballer die lang in de MLS
speelde, de hoogste voetbalklasse
in de Verenigde Staten en Canada.
Testo outte zich in 2011 publiekelijk
op de radio en zei dat zijn
medespelers, trainers en familie
hem daarin steunden. Hij is ook lid
van de adviesraad voor ‘You can
play’, een campagne die opgericht
is om homofobie te bestrijden in de
sportwereld.
Anton Hysén: Zweedse verdediger
die actief is in de derde klasse in zijn
land. Hij kwam twee jaar geleden
uit de kast en wordt sindsdien als
een rolmodel beschouwd.
Jonathan De Falco: Voormalige
verdediger bij onder andere La
Louvière, Brussels en Racing
Mechelen. De Falco moest stoppen
met voetballen na een botsing
op training en outte zich in 2011.
Tot nu toe is hij de enige bekende
Belgische holebi die op professioneel
niveau heeft gevoetbald. Over
zijn outing liet hij optekenen dat de
voetbalwereld nog niet klaar is voor
openlijk homoseksuele spelers.
auteur: thomas lamm
© lander loeckx

Jonggroen
BruSSel
een bruisenDe afDeling
in onze hoofDstaD
19
afdeling in de kijker
BeWoonBaar
verklaarD
Een betaalbare woning huren of kopen
in Brussel wordt steeds moeilijker.
Tegelijkertijd staan tienduizenden
panden leeg. Het is duidelijk dat beide
problemen elkaar zouden kunnen
opheffen mits een degelijk actieplan.
Daarom nodigen we je uit op ons
debat over leegstand op 26 mei in het
Rits. We leggen enkele stellingen op
tafel waarover experts en publiek met
elkaar in debat kunnen treden.
kortom het eerste debat dat Brussel
op zijn huisvesten zal doen daveren.
ecoGraffiti
“Tag eens een huis!” Wie regelmatig
door de hoofdstad wandelt heeft
het ze misschien al opgemerkt; de
ecograffiti van Jong groen Brussel.
Met onze mostags markeren we
leegstaande panden in Brussel om de
problemen van woningnood en leegstand
onder de aandacht te brengen.
Hiernaast zie je het sjabloon voor
onze ecograffiti. Benieuwd hoe het
resultaat van de tags eruitziet? Bekijk
het filmpje op de facebookpagina van
Jong Groen Brussel.
Brussel2050. ja misschien.
nee aBsoluut!
Samen met écolo j daagt Jong Groen
Brussel jongeren uit om een toekomstbeeld
voor Brussel te bedenken.
En dit op een creatieve wijze naar
buiten te brengen. Alle kunstwerken
– van heerlijk utopisch tot denk eens
out-of-the-box - worden tentoongesteld
op 26 april in la Tentation. Bij het
ter perse gaan van de peper was de
winnaar van onze kunstwedstrijd nog
niet bekend, de spanning is nog even
te snijden.Neem zeker een kijkje op
www.brussel2050.be.
auteur: Wanda lauWers
© lander loeckx

jong
kerSverSe
Schepenen
groen kwam na de gemeenteraadsverkiezingen van
14 oktober als één van de winnaars uit de bus. dat leidde
in heel wat gemeenten tot beleidsdeelname. onder de
groene verkozenen zijn opvallend veel jongeren, een kers
op de taart voor jong groen. maar het eindigt natuurlijk
niet bij de verkiezingen. peper is nieuwsgierig naar hoe
het de jongeren in de praktijk vergaat en zocht katrijn
conjaerts en rist heylen op, schepenen in respectievelijk
overpelt en hulshout.
ben je tevreden met je
bevoegdheden?
Katrijn: Ik heb de bevoegdheden
wonen, milieu en natuur, energie en
duurzaamheid. Wij vonden het heel
belangrijk dat we wonen of ruimtelijke
ordening kregen, daar lag voor ons
de lat. Het is dus wonen geworden.
Samen met milieu is het een zeer
ruime bevoegdheid waardoor je met
heel veel aspecten van het beleid in
aanraking komt. Met andere woorden:
ik mag me met heel veel dingen
bemoeien (lacht).
rist: Bij mij is het een hele boterham:
cultuur, erfgoed, milieu, energie,
duurzaamheid, verkeer en mobiliteit
en ontwikkelingssamenwerking.
Ik ben er zeker blij mee. Het zijn de
bevoegdheden die het meest aansluiten
bij onze kernpunten. We missen
als groenen natuurlijk wel ruimtelijke
ordening, een belangrijk punt in ons
programma. Maar het moest mij ook
nog een beetje liggen hé.
hoe is het om als jongere in zo'n
schepencollege te stappen?
Katrijn: Ik maakte me niet echt
zorgen over het feit dat ik jong ben
op zich, ik ken voldoende jonge
mensen die de vloer aanvegen met
oudere politici. Ik twijfelde vooral of
ik capabel genoeg zou zijn. Je komt
bij ervaren rotten terecht en door je
onervarenheid moet je jezelf toch
extra bewijzen. Ik ben ervan overtuigd
dat dat enkel lukt als je er hard voor
werkt. Op het moment van mijn
verkiezing ben ik beginnen lezen,
lezen en nog eens lezen. En dat houdt
niet op. Ik probeer zoveel mogelijk
informatie in mij op te nemen. Ik kan
oprecht zeggen dat ik de job enorm
fijn en uitdagend vind. Met spijt in het
hart zal ik de sleutels van het gemeentehuis
over 3 jaar afgeven.
rist: Bij ons is de gemiddelde leeftijd
van het schepencollege 35 jaar. Ik
ben dus niet eens de jongste. Dat
geeft natuurlijk een heel dynamisch
college. Aan de andere kant hebben
we allemaal nog veel te leren. De
administratie voelt aan dat er nieuwe
wind waait. De betrokkenheid met
het dagelijkse werk van onze mensen
is enorm gestegen. De secretaris is
20
de ganse werking aan het aanpassen.
Alle dossiers passeren eerst bij de
bevoegde schepen, terwijl ze vroeger
rechtsreeks naar het college gingen.
In de SWOT-analyse van de gemeentelijke
diensten komt ‘nieuwe politieke
wind’ naar voor als de grootste kans
voor de gemeente. Hoge verwachtingen
dus!
werd je er meteen in gesmeten?
rist: Ja hoor, De budgetbesprekingen
voor 2013 heb ik onmiddellijk meegedaan.
Dat ging toen wel hard - en nog
steeds eigenlijk.
Katrijn: Mijn eerste activiteit als vers
benoemde schepen was de gemeentelijke
nieuwjaarsreceptie. Honderden
wangen heb ik gekust. Toen heb ik
geleerd dat schepenen ook fysiek
afzien (lacht).
lukt het om vast te houden aan
je doelstellingen?
rist: Na een maand had ik al twee
sluiproutes van zwaar verkeer doorgeknipt
door er doodlopende straten
van te maken. De reacties van de
betrokken bewoners was schitterend,
in volgorde ging het van verbijstering
naar woede, argwaan, aanvaarding en

uiteindelijk openlijke steun. Ik merk
dat we als groenen niet in termen
van stenen denken, maar in termen
van concepten. Onze coalitiepartner
wil graag gebouwen zetten: een
gemeenschapscentrum, een nieuw
chirolokaal, een kinderopvang… Ik
ben eerder bezig met een degelijk
vrijwilligersbeleid uitwerken, een
ruimtelijk uitvoeringsplan voor
dorpskernen ontwikkelen, initiatieven
rond klimaat opzetten,….
Katrijn: Het grootste probleem
is dat je van in het begin overladen
wordt met informatie en afspraken.
Vaak ontbreekt het aan tijd om rustig
na te denken. Ik heb nu het deel van
ons verkiezingsprogramma met mijn
bevoegdheden uitgeprint en opgehangen.
Dat wordt mijn rode draad. Je
kan honderdeneen voorstellen interessant
vinden, maar uiteindelijk ligt
je prioriteit bij de ideeën die je voor
de verkiezingen belangrijk vond. En
ja, na vier maanden is het al duidelijk
dat die misschien niet allemaal even
gemakkelijk te realiseren zijn, maar ze
vertrekken van de juiste ingesteldheid
en die probeer ik vast te houden.
rist: Ik heb de vorige legislatuur
geprobeerd om realistisch oppositie
te voeren. Ik kreeg dan nog vaak het
verwijt dat ik niet realistisch was.
Het antwoord op mijn allereerste
tussenkomst was: “Rist,… je bent nog
jong…” (lacht). Ik heb nooit beweerd
dat het allemaal gemakkelijk was,
maar alles staat of valt met politieke
wil. Praktische moeilijkheden worden
vaak gebruikt om een politieke onwil
te verbergen. Als je weet wat je wil,
kan je veel bereiken. Een gemeente
heeft eigenlijk veel macht.
maak je ook soms grappige
dingen mee?
rist: De schepen van openbare
werken is een oude chirokameraad.
Dus durven er wel eens chirostreken
naar boven komen. Tijdens de bloedserieuze
budgetbesprekingen was het
de sport om elkaar zo veel mogelijk
koekjes te voederen. Als je even niet
keek lagen er drie speculaasjes en een
stuk cake naast je koffie.
Katrijn: Ik ben bij het eerste
schepencollege lukraak op een stoel
gaan zitten. De schepen naast me zei
dat die stoel al van iemand anders
was, maar dat ik de stoel ernaast kon
gebruiken. Dus ik verplaats mij. Komt
er een andere schepen binnen, zat
ik blijkbaar op de stoel die hij voor
zichzelf in gedachten had! Dus heb ik
mij met rollende ogen weer verplaatst
en mezelf afgevraagd of ik wel met
volwassen mensen aan tafel zat. De
eerste keer dat ik in het rijtje van
schepenen moest staan om mensen
te ontvangen, stond ik ook al op de
verkeerde plaats. Blijkbaar is die
rangorde binnen het schepencollege
géén onbenullig detail (lacht).
hoe verloopt de overschakeling
van oppositie naar
meerderheid?
Katrijn: We hebben in Overpelt
nooit een verkozene gehad. Nu ineens
21
jong
deelnemen aan de meerderheid is
zeker niet evident. Het politieke spel,
de lopende dossiers,... we moesten
ons in sneltempo inwerken. Vanuit
de meerderheid bekijk je de zaken
toch anders. Als je een maand lang
bezig bent met budgetbesprekingen
en de oppositie komt dan met een
voorstel dat wel goed is, maar dat
financieel moeilijk haalbaar is, dan heb
je als meerderheid toch een andere
verantwoordelijkheid. Je moet keuzes
maken. Als het schip zinkt, zinkt ook
de lading.
rist: Als Groen dragen we democratie
hoog in het vaandel. In de oppositie
gaat dat vanzelf, maar in de meerderheid
moet je consequenter zijn. Het
is niet gemakkelijk, maar ik meen
het wel met die democratie: er is een
werkgroep erfgoed opgericht waarin
ook leden van de oppositie zetelen,
het huishoudelijk reglement is opener
geworden en de algemene toon op de
gemeenteraad is veranderd.
waar droom je verder nog van?
Katrijn: Ik hoop dat we onze Groengroep
kunnen uitbouwen de komende
jaren, zodat we de werklast wat
kunnen verdelen. Daarnaast hoop ik
dat we de mensen kunnen overtuigen
van de kracht van onze partij, dat ze
tevreden zijn met het beleid dat we
helpen realiseren en dat ze zich geen
gemeentebestuur zonder Groen meer
kunnen voorstellen.
rist: Ik droom momenteel vooral van
mijn twee weken oude zoon, toch in
de korte periodes van slaap (lacht).
Maar als schepen wil ik onze visie op
de gemeente verder verfijnen, het
dorpsplein heraanleggen, werk maken
van gescheiden rioleringen, het
cultuurdecreet, eenrichtingsverkeer,
opleidingen,…
auteur: sien verstraeten

cultuur
h asselt
Waar denk jij spontaan aan bij het horen van Hasselt?
Limburg, fruitvlaai, fietspaden om van te velodromen, stad
van jenever, speculaas en shopplezier? Als jij eerder spontaan
aan flauwe moppen à la ‘Limbabwe’ denkt, dan heb je
vast nog niet de mooiste plekjes van deze stad verkend.
Hasselt heeft ondertussen wat bekendheid verworven als
stad van de smaak en van shopplezier, maar heeft ook een
uitstekend aanbod aan kunst en cultuur. Dat is heel wat
minder bekend. Enkele budgetvriendelijke cultuurtips voor
een bezoek aan deze kleine, maar bruisende provinciale
hoofdstad:
Z33 art center
kerSverSe
Schepen
Z33 is een huis voor actuele kunst, een ontmoetingsplaats
voor experiment en innovatie. Hier worden het hele
jaar door projecten getoond die een kritische positie
innemen ten opzichte van de maatschappij. De projecten
en tentoonstellingen moedigen de bezoeker aan om op
een nieuwe manier naar dagdagelijkse dingen te kijken.
Prijs voor dit alles? Gratis! Bovendien is Z33 gelegen in het
prachtige begijnhof, wat de ervaring van een bezoek alleen
maar rijker maakt.
adres: Zuivelmarkt 33, 3500 hasselt
ciaP
Ook CIAP is een huis voor actuele kunst. En ook hier kan
men meestal gratis van tentoonstellingen proeven. CIAP
bouwt al 30 jaar een brede werking uit op het gebied van
actuele beeldende kunst. Ze organiseert tentoonstellingsprojecten
en sensibiliseert en informeert het publiek door
middel van excursies, publicaties en lezingen. De ruime
expositieruimte van CIAP vindt men binnen de site van een
oude gelatinefabriek, een locatie die, net zoals bij de Z33,
een bezoekje net iets meer waard maakt.
adres: armand hertzstraat 21, 3500 hasselt
22
kunstencentrum BelGië
Kunstencentrum België biedt heel wat vernieuwende
culturele activiteiten aan. Video en film, dans en theater,
concerten, exposities en performances, u noemt het,
kunstencentrum België biedt het aan. Dit aanbod wordt
extra gekleurd door literatuur en poëzie, muziek- en
filmfestivals, themaprojecten, try-outs, open podia, enz…
Kunstencentrum België geeft steeds de voorkeur aan
jonge kunstenaars en vernieuwende groepen en gezelschappen.
Geen dogma’s of vaste concepten, prioritair zijn
frisheid en artistieke dynamiek.
adres: Burgemeester Bollenstraat 54, 3500 hasselt.
auteur: stefanie leekens

In de groene smoel tonen we telkens
een ander gezicht van Jong Groen.
Leticia bijt de spits af.
leticia
Mijn eerste activiteit bij Jong Groen
was de Startdag in 2011, ik was toen
nog maar een paar maand lid en actief
bij Groen Meise. Gezien het gebrek
aan jong bloed en opvolging voor onze
afdeling, had ik mij voorgenomen om
een Jong Groen afdeling op te richten.
De Startdag bood de nodige do’s en
dont’s samen met het geruststellende
gevoel dat ik er niet alleen voor
stond. Twee maand later was een
eerste ledenwerving een feit.
Nationaal ben ik actief in de
werkgroepen afdelingen, website
en communicatie. En binnen de
provinciale werking van Groen
Vlaams-Brabant hoop ik mee Jong
Groenen te motiveren om samen iets
op te bouwen over de gemeentelijke
grenzen heen. Momenteel werk ik aan
een actie tegen de verbreding van de
Brusselse ring.
Ik vind het geweldig om op de
Toogpraat tussen pot en pint rond
bepaalde thema’s te discussiëren.
Iedereen heeft zo zijn specialiteit en
standpunt. Op die manier leer je als
nieuwkomer ook snel bij.
Hier in het Cultureel Centrum van
Strombeek valt altijd iets te ontdekken.
Er zijn wisselende tentoonstellingen
en er is een breed aanbod aan
podiumkunsten. Ik hou van deze plek
omdat er vaak verrassende dingen
te zien zijn die je blik verruimen en
23
groene smoel
waarmee je anders zelden in contact
komt. In de foyer zit jong en oud
samen voor een lekkere dagsoepschotel.
Hier is niemand gehaast, het
is één van de weinige plekken waar het
lijkt alsof de tijd even stil staat. Komt
altijd goed uit met mijn agenda :)
Mijn culturele achtergrond maakt me
mee tot wie ik ben: mijn vader was een
politiek vluchteling uit Uruguay. Hij
kwam in Brussel studeren, ontmoette
er ons moeder op een Jazzfestival
en van het een kwam het ander. Mijn
broers en ik werden van kleins af aan
drietalig opgevoed. Zo spreken we
vlot Nederlands, Frans en Spaans. Daar
ben ik zeer dankbaar voor.

klimeetjeslanD
jong groen
klimaattoP ‘13
Woensdag 3 tot zondag 7 juli
eeKlo
www.jonggroen.be/klimeetjesland
Jong Groen is een politieke jongerenorganisatie
die jongeren de kans
geeft mee te bouwen aan een betere
wereld. Een wereld met aandacht voor
de problemen van alle mensen en het
milieu.
Jong Groen wil zoveel mogelijk jongeren
bij groene politiek betrekken. Dit
doen we door een fris en gevarieerd
activiteitenaanbod. We bouwen mee
verder aan het groen-progressieve
gedachtegoed en verspreiden het.
Standpunten, activiteiten en meer
info over Jong Groen op www.jonggroen.be.
Doe mee
Je kan ook lid worden van Jong Groen.
Zo ontvang je niet alleen gratis deze
Peper, maar blijf je via de ledennieuwsbrief
ook op de hoogte van
alle activiteiten. Lid worden van Jong
Groen kost je helemaal niets en doe je
heel eenvoudig op
WWW.jonggroen.be/iKdoeMee
“Volg ons op twitter
(@jonggroen) en facebook!”
aGenDa
Gedrukt op 100% post-consumer
recyclagepapier met vegetale inkten.
Vrijdag 17 Mei
Europalezing met
Herman Van Rompuy,
Mechelen
Woensdag 26 juni
Tapas op het terras
Woensdag 3 tot
zondag 7 juli
Klimeetjesland, Jong Groen
klimaattop ‘13
Vrijdag 30 augustus tot
zondag 1 septeMber
Zomerweekend Groen,
Nieuwpoort
WerKten Mee aan
dit nuMMer:
Peter Baeyens, Lies Corneillie, Elke
Dierckens, Karen Kerff, Thomas Lamm,
Stefanie Leekens, Steven Leysen, Filip
Meutermans, Sander Nachtergaele, Bram
Van Braeckevelt, Suzanne Van Brussel,
Bram Van Renterghem, Leen Verheyen,
Sien Verstraeten
Hoofdredactie:
Karen Kerff, Lies Corneillie
Eindredactie:
Sien Verstraeten
Fotoredactie:
Sien Verstraeten
Vormgeving:
MadebyHanna.com
Heb je interesse om onze redactie te
vervoegen, mail dan vliegensvlug naar
sien@jonggroen.be.