Jaarverslag 2004 - CDI Bwamanda

Jaarverslag 2004
CDI-Bwamanda-België vzw
C.D.I.-Bwamanda-België vzw
Geldenaaksebaan 322 bus 2 • 3001 Heverlee
info@cdibwamanda.org • www.cdibwamanda.org
Tel 016 200 713 • Fax 016 206 250

2004 ! Een nieuw begin !
Voor CDI-Bwamanda-België vzw:
Voorwoord
Na ongeveer dertig jaar lang gehuisvest te zijn geweest in de Bankstraat 75 te Leuven – in het mooie
kader van het domein van de Paters Kapucijnen - zijn we in januari 2004 verhuisd naar de
Geldenaaksebaan nr 322/2 te Heverlee.
Voor het eerst kunnen we beschikken over ruime lokalen wat mogelijkheden biedt om met meer
creativiteit, arbeidsvreugde en efficiëntie te werken aan de projecten en programma’s ten voordele
van onze diverse partners in de Derde Wereld. Nieuwe horizonten kunnen aangeboord worden.
Een woord van dank aan de Paters Kapucijnen voor de jarenlange gastvrijheid die we mochten
genieten eerst in het klooster te Antwerpen en daarna in Leuven.
Voor CDI-Bwamanda-Congo asbl:
Na jaren van oorlog, onzekerheid en groeiende armoede is er eindelijk weer een lichtpuntje: eind 2003
werd er een transitieperiode ingesteld als voorbereiding op democratische verkiezingen in 2005.
Regelmatige transportverbindingen en vrije communicatie tussen de verschillende landsdelen werden
terug mogelijk.
Vanaf 2004 is er dan ook terug enige economische bedrijvigheid op gang gekomen; er zijn weer
afzetmogelijkheden naar Kinshasa en de bevoorrading aan goederen en diensten van het binnenland
herneemt stilaan.
Maar de rehabilitatie van de verschillende diensten en centra zal een langdurig proces zijn en gepaard
moeten gaan met belangrijke investeringen. Onvermijdelijk zal dit leiden tot de nodige
herstructureringen, aangepast aan de nieuwe context. Sedert april 2004 is er reeds een nieuwe
manager (Luc De Weerdt) ter plaatse om samen met de huidige directie (Pater Van Baelen/Ngaleko
Baranga) CDI-Bwamanda asbl op weg te leiden naar nieuwe horizonten in 2005.
Ondanks deze hoopgevende noten blijven er toch nog vele problemen zoals de onderbreking van de
voedselhulp in Kinshasa, de verkiezingsperiode die voor de deur staat in Congo, de enorme
economische en sociale crisis, … Er zijn ook nog veel fondsen nodig. We hopen dat we verder op
jullie ondersteuning mogen rekenen. We willen bij deze dan ook alle instanties, organisaties,
stichtingen en sympathisanten ten zeerste danken voor uw blijvende steun.
Jacqueline Vanheers
Voorzitster
2

1. Lopende programma’s
Projecten en Programma’s
1.1. Medefinanciering DGOS Actieplan (2003-2007)
o Ondersteuning van de gezondheidsvoorzieningen van CDI-Bwamanda a.s.b.l. – RDC
Budget 2004: 372.993 euro
Budget 2005: 391.495 euro
Omschrijving actie
De actie heeft tot doel de medische dienst van Bwamanda te ondersteunen. Deze beheert
momenteel 3 gezondheidszones met zo’n 500.000 mensen in Noord-Equateur (in de
districten van Noord en Zuid Ubangi). De klemtonen van de actie zijn de curatieve,
preventieve en promotionele activiteiten te verhogen zodat bijvoorbeeld:
• medische zorgen financieel toegankelijk zijn
• er voldoende geschoold medisch, paramedisch en administratief personeel is:
• de medische zorgen kwalitatief verbeteren
• de participatie van de bevolking verhoogt
De toegang tot drinkbaar water is eveneens een prioriteit aangezien deze rechtstreeks de
gezondheid beïnvloedt. Deze activiteit zouden we echter via een BOF-project willen
uitvoeren aangezien het budget binnen de DGOS-actieplannen te beperkt is om de
doelstellingen te kunnen bereiken.
Enkele resultaten van de actie
Als gevolg van de vrede in Evenaarsprovincie heeft de medische dienst van de rust kunnen
profiteren om verschillende activiteiten in 2004 te verwezenlijken die bijdragen tot een
globaal, toegankelijk en geïntegreerd gezondheidssysteem.
Door de nieuwe opdeling van de gezondheidszones in Congo is het totaal aantal
gezondheidszones gestegen van 306 naar 515. Voor CDI-Bwamanda betekent dit concreet
dat het aantal gezondheidszones dat door CDI wordt beheerd gestegen is van 3 naar 8 met
daarbij nog een aantal extra gezondheidsstructuren aan de periferie:
1. De Gezondheidszones van Bwamanda, Businga, Yakoma, Abuzi, Wapinda,
Boto, Bosomanzi en Mawuya.
2. De Gezondheidscentra Notre-Dame van Gemena, Bokilio, Boyakana en
Bomutu
3. De gezondheidspost van CDI-Gemena
I.v.m. de geografische dekking bestaat er in elk “air de santé” dat door CDI wordt beheerd
een functioneel gezondheidscentrum. Voor de nieuwe zones werd een extra inspanning
gedaan om de medische infrastructuren te verbeteren en om het personeel verder op te
leiden.
De doelstellingen op preventief en curatief vlak werden gehaald en dikwijls overschreden.
Zo bereikten we voor de gezondheidszone Bwamanda de volgende opmerkelijke cijfers:
Voorbeeld Resultaat Doelstelling 2004
- benutting van de bedden van het hospitaal 117 % > 80 %
- couverture RCG 113 % 100%
- couverture vaccinaties 103 % 85 %
Het overschrijden van de 100% voor de preventieve activiteiten is het gevolg van het feit dat
veel kinderen van buiten de zone hun vaccinaties lieten doen in de zone van Bwamanda.
De volgende cijfers illustreren de inspanningen op het gebied van financiële
toegankelijkheid: in 2004 was 55.36 % van de bevolking van de gezondheidszone
Bwamanda lid van de mutuelle (114.000 mensen) t.o.v. een doelstelling van 50%. In Abuzi
3

is de campagne nog niet op gang gekomen en was slechts 4.5 % van de bevolking lid t.a.v.
een 10 % als initiële doelstelling.
4
Het medisch personeel
kreeg diverse vormingen,
o.a. door specialisten van
de “Cliniques
Universitaires” en Artsen
Zonder Vakantie.
Daarnaast volgden enkele
personeelsleden een
vorming aan het ISTM van
Kinshasa. Het ministerie
van volksgezondheid
samen met diverse
nationale programma’s en
NGO’s deden verder
inspanningen voor het
verder vormen van de
directeurs Chefs de
Zones.
Op het gebied van drinkbaar water werden 103 pompen onderhouden en werden er twee
missies uitgevoerd als voorbereiding voor een vernieuwd programma op te zetten om de
waterputten te voorzien van nieuwe pompen.
Enkele recente ontwikkelingen
We namen contact op met het hospitaal van Tielt met de vraag of ze een partnership willen
uitbouwen met het hospitaal van Bwamanda. De raad van Bestuur van het hospitaal is nu
deze vraag aan het overwegen. Intussen heeft het hospitaal reeds materiaal aangeboden.
Dr Eise van Eyk en Dr Boone schonken een echografie apparaat voor gebruik in
Bwamanda.
Dr Jan Van Loon schonk voor de firma Arenco (Geel) 30.000 ampoules pédiatriques
ARTENAM (malaria)
In Bwamanda wil men werk maken van de uitbouw van een oogheelkundige dienst.
Momenteel zijn we aan het onderzoeken welke vormingen en investeringen hiervoor nodig
zijn.
o Sociaal-economische Ontwikkeling in Noord-Equateur - RDC
Budget 2004: 235.618 euro
Budget 2005: 247.306 euro
Omschrijving actie
De globale doelstelling is hier het “Verbeteren van het welzijn van de mens en zijn
leefgemeenschap, door hem/haar in staat te stellen om een economisch en sociaal
productief leven te leiden“ door:
• een verbeterde voedselzekerheid
• een verhoging van het inkomen uit landbouw en landbouwverbonden activiteiten
• toegankelijke infrastructuren
• degelijk onderwijs voor iedereen en alfabetisering
• volksorganisaties die zich ontwikkelen tot doeltreffende ontwikkelingsfactoren
• capacity-building van CDI-Bwamanda-Congo

Enkele resultaten van de actie
De actie heeft de voorziene planning kunnen volgen en verschillende resultaten bereikt.
De productie van de landbouw werd opgedreven en het rendement per hectare van de
verschillende gewassen werd verhoogd. Deze stijging werd behaald door een betere
beheersing van verschillende teelttechnieken die door de animatoren wordt onderwezen. De
behaalde resultaten in 2004 t.a.v. 2003 zijn: maïs van 796,8 tot 811 kg/ha; soja van 587,20
tot 596 kg/ha en aardnoten van 679,5 tot 805 kg/ha. Bovendien is het aantal verwezenlijkte
hectaren voor alle producten gestegen. Vooral de toename van de teelt van soja is zeer
belangrijk geweest gezien de aantrekkelijke prijs (van 420 ha naar 1.077 ha). Het aantal
landbouwers, veehouders en verenigingen dat door CDI wordt omkaderd heeft eveneens
deze stijging gevolgd.
Wat de wegen betreft: 457 km wegen werden onderhouden door kantonniers en 25 houten
bruggen werden gebouwd. Het geheel van wegennet werd zo in een staat van permanente
berijdbaarheid gehouden.
Het budget van de DGOS financiering voor het onderhoud van de wegen werd in de tweede
helft van 2004 volkomen toegewezen naar de wegen van Nord-Ubangi en Mongala
aangezien de wegen van Zuid-Ubangi via het project PARII van de Europese Unie
onderhouden worden.
i.v.m. de activiteiten van de scholen: Het
gemiddelde percentage van leerlingen dat
slaagde was hoger dan de doelstelling (71,90%
in plaats van 55 %). De versterking van de
capaciteiten van de leraren door de
bijscholingen dank zij de steun van de actie
heeft er gunstig gespeeld.
Er werden daarnaast diverse vormingen
gegeven. De deskundigen van het Centrum
van Economische en Sociale Studie van West-
Afrika (CESAO) gaven bijv. een intense
opleiding aan de ontwikkelingsanimatoren en
kaderleden van CDI. De thema’s die behandeld werden zijn "De institutionele versterking
van de instellingen" en "Steun aan de promotie van de inkomensgenererende activiteiten".
De directeur en de secretaris van de Dienst voor Rurale Ontwikkeling namelijk Simon
Timola Gbala en Paul Ndayada Wagbia gingen een cursus volgen in Guinée Conakry over
rurale activiteiten. Ze bezochten hiervoor enkele projecten van Trias en leerden er o.a. wat
de mogelijkheden zijn van ossentractie om het veld te ploegen.
Om een grotere afzet van koffie te kunnen garanderen aan de boeren geeft CDI de eerste
stappen gezet naar de introductie van de teelt van biokoffie. De organisatie AgroEco zond
daarom in het voorjaar een consultant om dit te bespreken met de kaderleden.
Recente ontwikkelingen
We legden contact met Jean-Paul Rousseau, een agronoom die lange tijd in Binga werkte.
We voorzien dat hij later in het jaar naar Bwamanda zal gaan in het kader van begeleiding
om de productieprocessen efficiënter te maken en om initiatieven op te starten voor
landbouwdifferentiatie (bv palmolie)
We hadden via Rob Dormaels een vergadering met Prof. Pecqueur en Prof. Tavernier van
de Karel de Grote Hogeschool om tot de uitwerking te komen van een project om biodiesel
te produceren op basis van palmolie en ethanol (dit laatste zouden ze lokaal kunnen stoken
op basis van bv. fruit of maïs). Wij onderzoeken nu het voorstel.
5

o Landbouwontwikkeling in de Yaka-regio – RDC met als doelstellingen
Budget 2004: 122.661 euro
Budget 2005: 128.797 euro
Omschrijving actie
• Verhoging van het inkomen door verhoging van de productie (agro-veterinair) en
verbetering van de kwaliteit ervan
• Verbetering van de voedingsgewoonten
• Commercialisering en verwerking van landbouwproducten
• Verbetering en onderhoud van de wegeninfrastructuur
• Verbetering van de kwaliteit van het technisch onderwijs
Enkele resultaten van de actie
Verhoging van het inkomen door verhoging van de productie (agro-veterinair) en verbetering
van de kwaliteit ervan
De omkadering en ondersteuning van de landbouwers werd in 2004 verder gezet. Er
werden onder andere verscheidene animaties en vormingen georganiseerd rond
verschillende thema’s. Een tweede rurale bibliotheek werd gebouwd in Kasongo-Lunda, die
in Popokabaka werd verder uitgerust. In elk centrum werden 4 boerenassociaties
ondersteund. Er wordt bewust gekozen voor zowel associaties van mannen, van vrouwen
en/of van jongeren. Op de demonstratievelden in de centra werden verbeterde zaden van
maïs, soja, aardnoten, groenten, enz. vermeerderd. In Imbela werd een modelboerderij voor
kleinvee gebouwd en geopend. De modelboerderijtjes die reeds bestaan kregen verdere
ondersteuning. Hetzelfde geldt voor de modelvisvijvers. De chef de centre is
verantwoordelijk voor het onderhoud en de exploitatie van deze demonstratievelden,
modelboerderij en visvijver.
In Kinshasa werd een terrein met een gebouw aangekocht. Hier worden de
landbouwproducten die uit het binnenland komen opgeslagen en wordt een administratief
centrum uitgebouwd.
Verbetering van de voedingsgewoonten
In drie gezondheidszones werden animaties rond gezonde voedingsgewoonten
georganiseerd. Hiervoor wordt samengewerkt met de referentiehospitalen die ondersteuning
krijgen van Memisa.
Commercialisering en verwerking van de landbouwproducten
De vrachtwagens en balinière deden
samen 18 ritten (heen en terug). In totaal
werd 155 ton aan landbouwproducten
getransporteerd. Om de activiteit van de
commercialisering te verbeteren werd
een nieuwe interventiestrategie
uitgedacht. Deze nieuwe strategie ging
van start begin maart (de laatste maand
van het activiteitenjaar 2004 voor
Proyaka) en de resultaten zijn op het
eerste zicht positief. De kosten worden
beperkt, ontvangen gelden worden
sneller in de kas gestort, er is een betere
opvolging van de voertuigen en een
striktere controle van het circuit.
Verbetering en onderhoud van de wegeninfrastructuur
Proyaka is verantwoordelijk voor het manuele onderhoud van 425 km rurale wegen. Deze
zijn ingedeeld in 9 trajecten, met telkens een aantal kantonniers en een verantwoordelijke
kapita. Er werd stof aangekocht, waarvan werkkledij voor de wegenwerkers gemaakt werd.
6

Versterking van de organisatie zelf (capaciteitsversterking)
Een verbeterde versie van de statuten werd uitgewerkt, onder andere met de vrijwillige hulp
van een Belgische jurist. Er werd ook contact genomen met de Kongolese administratie
voor de formaliteiten van de registratie. De Algemene Vergadering dient nu verder de
statuten af te werken en een reglement van interne orde van de organisatie op te stellen.
Recente ontwikkelingen
Enkele niet voorziene moeilijkheden hebben echter een aantal activiteiten afgeremd.
In de pool Popokabaka (centra Popokabaka, Dinga, Kasinsi en Imbela) was er een
dreigende toestand van hongersnood door de terugkeer van duizenden Congolezen uit
buurland Angola. Deze teruggekeerde vluchtelingen trokken door de regio van Kasongo-
Lunda en Popokabaka. Om het hoofd te bieden aan die situatie volgde Proyaka volgende
strategie:
1 Organiseren van verkoop van voedselwaren in Popokabaka: aankoop van maniok in
Kasongo-Lunda en verkoop in Popokabaka.
2 Organiseren van extra vormingen en –animaties rond landbouw en
voedselgewoonten in de getroffen regio.
Momenteel is de toestand gestabiliseerd.
o Uitbouw van Twee Gezondheidszones (Tchaourou en N’Dali) – Benin
Budget 2004: 199.284 euro
Budget 2005: 209.248 euro
Omschrijving actie
De Hospitalen Saint Jean de Dieu van Boko en Saint Martin van Papané, beide Zone-
Hospitalen, hebben verplichtingen op gebied van hospitaal-normen. Deze verplichtingen
betreffen vooral de technische uitrusting, die het noodzakelijke minimum vastlegt om correct
de rol van Zone-Hospitaal op te nemen. Als confessionele hospitalen beschikken zij over
een zekere autonomie tegenover de Staat, maar moeten ze zelf instaan voor bepaalde
uitgaven.
Dankzij dit programma kunnen zij aan deze verplichtingen voldoen, niet alleen door aan de
normen te beantwoorden, maar ook en vooral door de kwaliteit van de aan de bevolking
verstrekte gezondheidszorgen te verbeteren.
De specifieke doelstellingen van de actie zijn:
• Verbetering van preventie van ziekten in de twee Sanitaire Zones
• Verhoogde kwaliteit van de geneeskundige verzorging van de hospitalen en
gezondheidscentra
• Verhogen van de capaciteit van de hospitalen en de gezondheidscentra
• Verhoogde financiële toegankelijkheid tot medische diensten
7

Enkele resultaten van de actie
Recente ontwikkelingen
Om het beheer van de hospitalen te verbeteren werden twee
beheerders tewerkgesteld die het werk van de dokters moeten
verlichten. Daarnaast werd er werk gemaakt van de bouw van
een administratieve blok.
Er werd veel aandacht geschonken aan de verbetering van de
laboratoria aangezien de ziekenhuizen van Papané en Boko
als zone-ziekenhuizen een belangrijke functie vervullen bij de
diagnose van ziekten.
Daarnaast werden activiteiten zoals vorming van verplegers,
aids-bestrijding en onderhoud van waterputten in de streek
prioritair gesteld.
Twee dokters van deze hospitalen volgen in 2005 een jaar stage in België in het kader van
hun opleiding tot gynaecoloog en kinderarts.
o Vorming van Vrouwen en Jongeren in de wijken van Oost-Kinshasa – RDC
Budget 2004: 96.064 euro
Budget 2005: 100.867 euro
Omschrijving actie
• Vorming van jonge vrouwen en alleenstaande moeders uit de oostelijke volkswijken
van Kinshasa: een tweeledig vormingsprogramma van
o algemene socio-politieke-economische en culturele basiseducatie,
o beroepsopleiding tot kapster, naaister, secretaresse, mecanicien of
elektricien.
Doelstelling: deze vrouwen de middelen aanreiken om zich uit hun kwetsbare
situatie te bevrijden en tot een geslaagde socio-professionele integratie in de
samenleving te komen.
• Alfabetiseringsprogramma:
o opleiding van alfabetiseringsvormingswerkers: vorming in alfabetiserings-
en bewustmakingstechnieken,
o toelevering van didactisch materiaal aan regionale
alfabetiseringsinitiatieven,
Doelstelling: via alfabetiserings- en bewustmakingswerk in Kinshasa het doelpubliek
in staat stellen zich te bevrijden uit hun socio-politieke, economische en culturele
zwakke posities.
Enkele resultaten van de actie
• Alfabetiseringsprogramma:
Voor de alfabetiseringscursussen werden in de 22 centra 2410 deelnemers ingeschreven
(waarvan 2054 vrouwen en 356 mannen). Hiervan voltooiden er 1708 de vorming (waarvan
1503 vrouwen en 205 mannen), 1494 kunnen correct lezen en schrijven, 1023 kunnen de
problemen van hun milieu analyseren en 830 zijn geïntegreerd in hun gemeenschap. De
cursussen worden gegeven door 57 lesgevers, waarvan 27 vrouwen en 30 mannen.
8

• Professionele vorming
De eerste fase van de werken van het nieuwe
vormingscentrum werden gerealiseerd: de
funderingen van en de omheining rond het
gebouw werden opgetrokken.
Voor het schooljaar 2004 – 2005 schreven 184
jongens en meisjes zich in voor een vorming bij
Adecom. Het gaat om 37 meisjes in de opleiding
snit en naad, 42 meisjes voor de opleiding
schoonheidsverzorging en 22 meisjes en 32
jongens voor computerlessen. Drie maanden
stage werd georganiseerd voor 53 meisjes die
hun opleiding reeds beëindigd hebben. Deze
stage laat toe om de vergaarde kennis tijdens de
opleiding te verdiepen en versterken. In januari konden deze stagiaires een brevet van
professionele vaardigheden behalen.
Tijdens de beroepsopleiding komen ook socio-economische thema’s aan bod, zoals
mensenrechten, de rechten van de vrouw, sparen en krediet, HIV/AIDS, enz. De meisjes en
jongens werden bewust gemaakt en beter geïnformeerd over deze thema’s.
Na de opleiding krijgen de studenten nog begeleiding. Regelmatig brengen de
verantwoordelijke van het programma een bezoek aan de oud-studenten en adviseren hen
bij het opzetten en uitbouwen van hun naaiatelier of kapsalon.
De ouders of andere familieleden die instaan voor de zorg van de student (echtgenoot bvb.)
werden ook betrokken bij de opleiding. De meisjes die een opleiding volgen bij Adecom
moeten immers zelf de materialen aankopen die hiervoor nodig zijn; stof, garen, kammen,
make-up, etc. Door de moeilijke economische toestand in het land is dit niet altijd
eenvoudig. Daarom dat de familie mede gemotiveerd wordt om de studente in kwestie te
steunen.
Recente ontwikkelingen
Een externe evaluatie werd uitgevoerd door twee consultanten (een Congolees en een
Camerounees). De evaluatoren besloten dat de acties van ADECOM een significante
bijdrage geleverd hebben aan de veelvuldige problemen van de bevolking in de volkswijken.
Uit de evaluatie bleek echter ook dat enkele alfabetiseringscentra een te geringe capaciteit
hebben om hun visie te definiëren. In het algemeen hebben de alfabetiseringscentra het
moeilijk om middelen bijeen te halen om hun werking te financieren. Er wordt nagedacht
over nieuwe manieren en technieken aangepast aan elk centrum. Er wordt eveneens werk
gemaakt van een betere opvolging van de centra.
Het centrum voor de professionele vorming blijft een ware oefenschool voor de
voorbereiding van jonge meisjes op de ondernemingszin. Het centrum staat op het punt om
zich ook open te stellen voor jongens. Hiervoor is men het tweede centrum aan het bouwen.
Tijdens de nacht van 19 op 20 december werd er ingebroken in de kantoren van Adecom,
door een tiental gewapende militairen. De brandkoffer met inhoud, twee draagbare
computers, twee fototoestellen, een Tv-toestel en enkele kleinere materialen werden
meegenomen. De nachtwaker werd tijdens de inbraak opgesloten. Verscheidene deuren en
poorten werden beschadigd. Er wordt nog gezocht naar de daders. Het was de eerste maal
dat Adecom met zo’n evenement af te rekenen kreeg in de 16 jaren dat ze werkzaam zijn in
de volkswijken van de grootstad.
9

1.2. Voedselhulp in Kinshasa
Sinds juli ontvingen we geen financiering meer van de EG wegens de breuk
tussen de EG en het netwerk van de NGO’s dat de budgetten beheerde
(Euronaid). De EG zou de voedselhulp terug opnemen – maar er is een
serieuze vertraging.
Het secretariaat van CDI-Bwamanda deed een speciale inspanning om geld
in te zamelen voor CDI- voedselhulp. Deze actie bracht 115.000 euro op.
In totaal distribueerde CDI-Bwamanda Congo +/- 2.400 ton maïs op in de
periode juli-december. De prijs werd hierbij gesubsidieerd met een bedrag van
315.529 euro waarvan dus 115.000 euro door CDI-Bwamanda België en
200.529 euro door CDI-Bwamanda-Congo.
Intussen heeft de EG laten weten dat ze de voedseldistributie terug op gang
wil zetten en heeft ze een aanbesteding gelanceerd waarbij CDI-Bwamanda zal intekenen.
1.3. 100% financiering: PAR II (2004-2006)
Budget 2004: 655.333 euro
Budget 2005: 655.333 euro
Omschrijving actie
Dit project wordt gefinancierd door de Europese Gemeenschap in het kader van PAR II (Europees
Ontwikkelingsfonds). Het betreft rehabilitatie van 200km pistes met een gemechaniseerde eenheid en
het onderhoud van 300 km pistes met manueel wegenonderhoud.
De EG keurde het project in april 2004 goed.
Er is o.a. voorzien om volgend materiaal te kopen:
• 1 bulldozer
• 1 nivelleermachine
• 1 lader
• 1 pletwals
• 3 kipwagens
Resulaten 2004
We kochten 4 tweedehandsmachines nl een nivelleuze, een bulldozer, een trilwals en een lader. In
het oorspronkelijke budget werden echter nieuwe machines aangevraagd. Zodoende kunnen we met
goedkeuring van de EG met het uitgespaarde geld (327.500 euro) extra middelen aankopen: o.a.
porte-char om de bulldozer te vervoeren, camion-citerne, camion atelier, auto, tractopelle, ….
De machines werden vooraf onderzocht op hun technische prestaties door Dhr. Willy Lavigne. Ze
zullen verscheept worden in het voorjaar van 2005.
We schreven een internationale aanbesteding uit voor de aankoop van de 3 nieuwe kipwagens. Het
betreft 4*4 tientonners.
In maart werd tussen de indieners een keuze gemaakt worden voor Iveco om de vrachtwagens tegen
ten laatste eind september in Kinshasa te hebben.
10

2. Nieuwe aanvragen waarvoor we nog op financiering wachten
2.1. Medefinanciering Belgisch Overlevingsfonds
2.1.1. Situering
Het Belgisch Overlevingsfonds is een initiatief van het Parlement, in antwoord op het "Manifest tegen
de honger" dat begin jaren ‘80 door 77 Nobelprijswinnaars opgesteld werd. Het werd opgericht om de
voedselzekerheid te verbeteren van de meest kwetsbare bevolkingsgroepen in de armste landen. Het
BOF financiert programma’s in landen met een chronisch voedseltekort, ter vrijwaring van de
overlevingskansen van personen die bedreigd worden door honger, ondervoeding, armoede en
uitsluiting. De programma’s hebben een geïntegreerde aanpak om de voedselzekerheid van gezinnen
en plaatselijke gemeenschappen in landelijke en halfstedelijke omgevingen te verbeteren.
In 2003 en 2004 hebben we een document opgemaakt waarin we onze strategie uiteengezet hebben
voor de uitwerking van onze programma’s om zo financiering te kunnen krijgen bij het Belgisch
Overlevingsfonds. De projecten die we willen uitvoeren betreffen:
• Herstel tot toegang drinkbaar water binnen het integraal ontwikkelingsprogramma
van CDI-Bwamanda, Noord-Equateur, RDC (vanaf 2005)
• Drinkwater en sanitatie in Sud-Borgou, Benin (vanaf 2005)
• Opwaarderen van de landbouw in Bandundu, RDC (vanaf 2006)
Het strategisch kader dat we indienden betreft de periode 2004-2011 voor een budget van 5.015.000
euro. Het document werd door de administratie reeds goedgekeurd en ligt nu ter ondertekening bij de
minister.
2.1.2. actie“Herstel van de toegang tot drinkwater binnen het integraal
ontwikkelingsprogramma van CDI-Bwamanda, Provincie Equateur-Noord, Zone Ubangi Noord
en Zuid, Democratische Republiek Congo”
Budget over vijf jaar: 1.536.212 euro
Budget 2005: 330.998 euro
Omschrijving actie
De actie is gepland voor 5 jaar (2005-2009) en beoogt de verbetering van het welzijn van de totale
bevolking door een betere beschikbaarheid en toegankelijkheid van drinkbaar water.
OBJECTIEVEN:
Globaal objectief
Verbetering van de gezondheidstoestand van de bevolking in het noorden van de
Equateurprovincie
Specifiek objectief
Duurzame verbetering van de toegang tot drinkwater en van de gebruiken in verband met hygiëne en
sanitatie
VERWACHTE RESULTATEN
1. De toegang tot drinkwater is terug op niveau gebracht:
• 200 putboringen voorzien van handpompen zijn hersteld en/of vervangen
• 50 drinkwaterbronnen zijn gewonnen (en andere, alternatieve voorzieningen voor
drinkwater zijn uitgetest)
2. De beheerssystemen voor de watervoorziening garanderen het continue gebruik en de
duurzame toegang tot drinkwater
• een financieringssysteem voor het onderhoud en de reparatie van de waterpunten,
gedragen door de bevolking, is opgezet en is functioneel
11

• een beheerssysteem voor het beheer, de reparatie en het gebruik van de pompen is
opgezet en is functioneel
3. De gebruiken van de bevolking in verband met hygiëne en sanitatie zijn duurzaam
veranderd
Stand van Zaken
De actie wacht op goedkeuring
2.1.2. actie “Drinkwater en sanitatie in de sanitaire Zones van Tchaourou en N'Dali-Parakou,
Benin”
Budget over vijf jaar: 1.474.594 euro
Budget 2005: 287.066 euro
Omschrijving actie
De actie is gepland voor 5 jaar (2005-2009) en beoogt de verbetering van het welzijn van de totale
bevolking door een betere beschikbaarheid en toegankelijkheid van drinkbaar water.
OBJECTIEVEN:
algemeen
Bijdragen aan een verbetering van de levenskwaliteit in de sanitaire zones van Tchaourou en N'Dali in
het departement Borgou, Benin
Specifiek operationeel:
Realiseren van een duurzame toegang tot drinkwater en tot sanitatieinstallaties en - mechanismes en
het mogelijk maken van een aangepast gedrag met betrekking tot hygiëne voor de bevolking in de
betrokken zones
Strategisch: De versterking van de capaciteiten en de positie van de sleutelactoren in de drinkwater-
en sanitatiesector, namelijk:
de bevolking en de gemeentelijke autoriteiten in het bouwheerschap
de intermediaire organisaties in hun rol als sociale begeleider
VERWACHTE RESULTATEN
1. 85 waterpunten (putboringen, putten, uitbreidingen van waterleidingen, broncaptaties) zijn
gebouwd of gerehabiliteerd en functioneel.
2. De regels met betrekking tot hygiëne en sanitatie zijn geïntegreerd in de
drinkwaterinterventies en zetten een gepaste gedragsverandering in de gemeenschappen
in beweging.
3. De gemeenschappen eigenen zich de bouwwerken toe.
4. De lokale administraties van de betrokken gemeentes nemen hun rol op in de drinkwater-
en sanitatiesector, zoals voorzien in de decentralisatie
5. De intermediaire organisaties (Helvetas, PACEA en de lokale NGO's) zijn versterkt om de
gemeenschappen te begeleiden in het beheer van de sector en de bouwwerken.
Stand van Zaken
De actie wacht op goedkeuring
12

2.2. Medefinanciering Europese Gemeenschap
2.2.Situering
De Europese Gemeenschap doet geregeld “calls for proposals” waarbij we de kans krijgen om een
projectvoorstel in te dienen. De kans op goedkeuring is echter niet zeker. Normaal financiert de EG
ongeveer gemiddeld één op vier van de ingediende projecten.
2.2.2. Ingediende projecten
In totaal hebben we drie projecten ingediend. De financiering ervan is nog totaal onzeker. Indien het
derde project goedgekeurd wordt (water) zal het tweede zeker wegvallen (en omgekeerd).
Titel Project Duur (aantal jaar) Totaal Budget
projet “Contribution à
l’amélioration des mécanismes
(capacités) de prises en charge
de développement local » - R. D.
Congo
2
459.254,70 €
projet « Rétablissement Durable
de l’accès à l’eau potable au
Nord-Equateur » - R.D. Congo
Projet « Rétablissement durable
de l’accès à l’eau potable au
Nord-Equateur » (R.D. Congo)
5
5
656.380,80 €
1.425.903 €
3. Projecten die door CDI-Congo worden uitgevoerd buiten financiering
van CDI-België
De belangrijkst hier zijn drie projecten die door de Europese Gemeenschap gefinancierd
worden binnen het FED programma:
o herlancering van de landbouw in de Evenaarsprovincie
Budget: 1.829.270 euro (3 jaar)
Het project beoogt de verhoging van de landbouwproductie van de landbouwbevolking in
Noord-Equateur teneinde de eigen behoeften te dekken en overschotten te
commercialiseren. Volgende activiteiten zijn voorzien:
• Ter beschikking stellen van kwalitatieve landbouwinputs (zaaigoed, materiaal)
• Vulgariseren van betere teelttechnieken
• Opkoop en commercialisering van landbouwproducten
Verwachte resultaten zijn de commercialisatie van 6.000 ton maïs, 3.000 ton koffie, 500 ton
soja en 500 ton arachides per jaar.
o herlancering van de landbouw in Bandundu
Budget: 1.824.494 euro (3 jaar)
Het project beoogt de verhoging van de landbouwproductie en de rehabilitatie van rurale
pistes om commercialisatie mogelijk te maken. Het betreft:
• Rehabilitatie van 150 km pistes
• Ter beschikking stellen van kwalitatieve landbouwinputs (zaaigoed, materiaal)
• Vulgariseren van betere teelttechnieken
• Uitbouw van een centrum voor opkoop en verwerking van landbouwproducten
• Opkoop en commercialisering van landbouwproducten
13

o Veevoeders (Kinshasa)
Budget: 535.745 euro (3 jaar)
• Uitbreiding van de kippenteelt in Kinshasa en productie van veevoeders
Missies naar Buitenland / bezoekers aan Bwamanda
14
Van 18 tot 20 januari ontving de medische dienst van
C.D.I.-Bwamanda bezoek van Artsen zonder
Vakantie. Er werden afspraken gemaakt voor enkele
korte missies van Belgische artsen om in het
hospitaal van Bwamanda enkele vormingen te geven.
De Belgische Ambassadeur in Congo, de heer
Nijskens, bezocht van 21 tot 24 februari de
activiteiten van C.D.I.- Bwamanda in de
Evenaarsprovincie. (zie foto hiernaast). Na een
onderhoud met de kaderleden bezocht hij het
centrum Bobito. Onze mensen ter plekke hadden de
indruk dat de Ambassadeur zeer gevleid was door de
sympathieke ontvangst die hem te beurt viel.
In februari bezocht Hilde De Beule (AgroEco)
Bwamanda om de agronomen een opleiding in
biologische koffieteelt te geven.
In februari/maart 2004 vond een zending plaats van Geert Vanderstichele (Protos) en Jos Van
Steenwinkel voor de uitwerking van een programma van rehabilitatie van de dienst
watervoorziening van CDI. Dit project is gebonden aan het Belgisch Overlevingsfonds
waarvan de goedkeuring voor het begin van 2005 wordt verwacht (zie hierboven).
In het kader hiervan werd er nadien besloten om de bestaande pompen, die totaal verouderd
zijn, te vervangen door een nieuw type pompen. Het oude type pompen, hoewel van hoge
kwaliteit, worden immers gekenmerkt door hoge kosten, net zo goed op het niveau van de
investeringen als op vlak van wisselstukken.
Jos Van Steenwinkel vertrok daarom in december terug naar Bwamanda. Hij had daarvoor
contact genomen met de fabrikant van pompen van het type Kardia en Inkar. Dit laatste type
is een afgeleide van het type India Mark II, de meest verspreide manuele waterpomp in
ontwikkelingslanden. De twee types zijn gekenmerkt door een goed evenwicht tussen:
• Eenvoudigheid
• Robuustheid en betrouwbaarheid
• Technische kwaliteit en afwerking van de onderdelen
• Investeringskosten en onderhoudskosten
Daarnaast kreeg Jos de taak om een aantal dringende reparaties te doen, zoals onder andere
aan de pomp van het hospitaal en aan de pompen van de watertorens.
Van elk type waren drie pompen verzonden naar Bwamanda. Deze pompen waren ter plekke
in december.
Uit het verslag van Jos: “De dag na aankomst in Bwamanda werd onmiddellijk gestart met de
werken. De tijd was immers beperkt en ik was vooral ongerust over de staat van het materiaal
dat ongeveer 15 jaar niet meer gebruikt was. Van de vroegere onderhoudsploeg waren nog
enkele arbeiders in dienst, de ‘maître-foreur’ en enkele mecaniciens zijn overleden. Ik begon
dan ook met het opleiden van een nieuwe ploeg, samengesteld uit mensen van de oude
ploeg, enkele mecaniciens van de technische dienst en de huidige chef de service.
Op 29 december werden de voorbereidingen getroffen voor de eerste boring aan de
watertoren. De volgende dag werd de boring uitgevoerd en werd de nieuwe elektrische pomp
geïnstalleerd. Om 18u op de laatste dag van 2004 werd dit werk afgerond.

“De boring aan de watertoren”
15
Op twee januari werd gestart met de
tweede boring aan het ziekenhuis van
Bwamanda. Daar had een krankzinnige
slaapzieke de put gesaboteerd door er de
pomp in te gooien waardoor het hele
hospitaal bijna zonder water zat. Ook
deze boring werd met succes voltooid.
Tijdens de boringen trof een andere ploeg
de voorbereidingen voor de installatie van
de manuele pompen. Betonnen
putranden werden gebouwd op de plaats
waar de pompen moesten komen. De
installatie van de nieuwe types van
handpompen is zeer eenvoudig, zeer goed gedocumenteerd door de fabrikant en kan door
twee personen gebeuren. Het basisonderhoud van de pompen kan uitgevoerd worden door
een opgeleide persoon met hulp van de dorpelingen. Op vijf januari werden twee nieuwe
pompen geïnstalleerd.
Op het einde van de missie was er een
kleine vergadering met Dr. Xavier N’Siesi,
Patrick Ngamo, Ndjoré (chef de forage)
en Willy Lavigne. Naast een overzicht van
de uitgevoerde werken, kon ik ook mijn
vaststellingen formuleren over het
ontbreken van een systeem voor het
beheer van het waternetwerk en het
elektriciteitsnetwerk. Samen werden
enkele ideeën geformuleerd die de
huidige toestand kunnen verbeteren.”
Piet Van Assche en Koen Lein vertrokken in februari en oktober naar Benin om de lopende
acties op te volgen en om een nieuw programma voor te bereiden rond drinkbaar water. Dirk
Glas van de NGO PROTOS vergezelde hen in februari ter voorbereiding van dit laatste
programma.
Als gevolg hiervan werd een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met Helvetas-Benin die
verantwoordelijk zal zijn voor de uitvoering van het BOF-project “Drinkwater en sanitatie in
Sud-Borgou, Benin”.
Patrick Maselis bezocht in het voorjaar, samen met enkele topmanagers uit Vlaanderen, de
maïserie van CDI-Bwamanda in Kinshasa.
In april gaf An Dewaele (South Research) in Bwamanda een opleiding in projectbeheer en
begeleidde ze een aantal sessies van de strategische planning van de Chef de Centres.
Kim Leemput vertrok in mei voor drie weken naar Congo om er de DGOSmedefinancieringsactiviteiten
op te volgen.
Noël Maes, hoofdredacteur van de krant van West-Vlaanderen, vertrok in de zomer naar
Bwamanda voor een gecombineerd bezoek aan de Kapucijnen en CDI-Bwamanda. Nadien
verscheen er een artikel in de Weekbode.
In juli gaf een expert van CESAO (Burkina Faso) de opleiding “promotion d'assocations
villageoises" & "activités génératrices de revenu" in Bwamanda.

Freddy Moens, die lid is van onze raad van bestuur en lange tijd actief was als dokter in
Bwamanda, bracht in november na vele jaren een bezoek aan het binnenland. Daar
analyseerde hij de activiteiten van de Mutuelle in Bwamanda en de opzet van een nieuw
ziekenfonds in Abuzi. Deze programma’s worden ondersteund door de Christelijke
Mutualiteiten (CM) en de Belgische Raiffeisenstichting (BRS). Zijn indrukken willen we u niet
onthouden.
“Ik vertrok samen met Patrick Develtere, broer van Annemie die onze kinderen nog in de klas
had in Bwamanda, en die 25 jaar geleden een sociologische studie in het dorp Bungba deed.
Patrick is nu verbonden aan het Hoger instituut voor de arbeid (HIVA ) in Leuven en reisde
samen met collega Johan Stessens, een landbouwkundige, in het kader van een algemene
evaluatie over C.D.I.-Bwamanda. Dokter Koenraad Bultynck, een cardioloog van Artsen
Zonder Vakantie was de vierde man.
16
Terwijl het er op de meeste diensten nog rustig
aan toe gaat in het begin van de
opkoopcampagne, gonst het in het ziekenhuis
van de bedrijvigheid. Het doet deugd te zien dat
de oudere garde samen met nieuwe krachten de
toeloop van zieken in goede banen leidt. De
infrastructuur is nog dezelfde met uitzondering
van het nieuwe gebouw gesponsord door
Memisa. Daar gebeurt de diagnose, behandeling
en opvolging van slaapzieken; dit gebouw staat
nu – gelukkig – bijna leeg 1 .
Terwijl Patrick en Johan de verschillende Diensten van C.D.I. bezoeken en overleggen met de
verantwoordelijken concentreer ik mij op de werking van de Mutuelle in Bwamanda. Dr.
Bultynck is al ingeschakeld in de consultaties en zaalrondes en heeft een lesprogramma
opgesteld, zowel voor de dokters als voor 14 laatstejaars verpleegkundigen in Bikisa.
De mutuelle is sinds twee jaar aan een heropleving begonnen: 73.000 leden in 2003 en dit
jaar 114.465. De mensen betalen nu ongeveer één Euro (of 450 Francs Congolais) om
gedurende één jaar een reductie van 80 % voor hospitaalkosten te krijgen. Tijdens de
inschrijvingen worden foto’s gemaakt, zodat ieder lid een geplastificeerde lidkaart met pasfoto
heeft. Dit wordt sterk gewaardeerd door de mensen en het maakt het beheer van het systeem
sluitend en tegelijkertijd eenvoudiger.
In dezelfde logica worden de gegevens
van de leden uit de registers van de
verschillende dorpen in een
geïnformatiseerd bestand ingetikt. Na
overleg werden een aantal gegevens
weerhouden die een permanente
opvolging van de evolutie van de
mutuelle vergemakkelijkt en doelgericht
onderzoek in de toekomst mogelijk maakt
(bijv. profiel van families die lid of geen lid
zijn en redenen van niet hernieuwen van
lidmaatschap).
De bevolking wordt ook in toenemende
mate betrokken bij de organisatie en het beheer van het systeem. Zo worden jaarlijks
vergaderingen gehouden met vertegenwoordigers van de comités de santé en de comités van
de CRDI’s 2 waar onder meer de rekeningen en balans van het boekjaar worden voorgesteld
en de discussie over de hoogte van de jaarlijkse premie tot geanimeerde debatten leidt.
Tijdens ons verblijf konden wij deelnemen aan een vergadering met een 50–tal
vertegenwoordigers. Het ging er over de mutuelle maar evenzeer over andere belangrijke
1 Door de inspanningen van C.D.I. - ondersteund door Memisa - is de slaapziekte in de streek bijna onder controle
2 CRDI = Centre Rural de Développement Intégral

facetten van het leven zoals, onderwijs, landbouw, wonen, etc. Nogmaals het gefundeerde
van een geïntegreerde globale aanpak aantonend.“
In het najaar bezocht het Medisch Tropisch Instituut Bwamanda naar aanleiding van een
studie ivm mutuelles.
Het Hoger Instituut voor de Arbeid (Patrick Develtere en Johan Stessens) bezocht
Bwamanda in November met de bedoeling om de toekomstplannen te evalueren. Hiervoor
werd een drieledige studie gemaakt:
o Beschrijving en toetsing van “Het ontwikkelingsmodel van CDI-Bwamanda“ vanuit
historisch perspectief (1969- 2002):
• integrale aanpak
• belang van de economische basis van de aanpak
• beschrijving andere evoluties
o Beschrijving van de huidige toestand waarin CDI-Bwamanda zich bevindt
o Toetsing van de huidig plannen
Het rapport van de studie zal in het voorjaar van 2005 klaar zijn.
In samenwerking met Artsen Zonder Vakantie konden enkele specialisten uitgezonden
worden naar het hospitaal van Bwamanda. Midden oktober reisde Dokter Koenraad Bultynck
af. In november was het de beurt aan Dr. Van Eyck, een gynaecoloog, samen met twee
verpleegsters. De beide werkbezoeken waren succesvol.
Programma Dr Koen Bultynck, zending als cardioloog naar het CDI hospitaal te Bwamanda
15/10 tot 06/11/2004:
consultatie van lokaal gediagnosticeerde 'cardiale' patiënten in het
ziekenhuis te Bwamanda:
• evaluatie van de cardiale pathologie aan de hand van anamnese,
klinisch onderzoek, ECG .
• evaluatie van de reeds ingestelde of de nog in te stellen therapie
• herevaluatie na enkele dagen ter objectivatie van beoogde
therapie-effect (follow-up)
formele opleiding:
• theoretische uiteenzettingen voor het voltallige artsenkorps
• theoretische uiteenzetting voor BIKISA, de lokale verpleegschool
verbonden aan het ziekenhuis:
visites aan enkele centres de santé
De zending van Dr. Bultynck was een uitstekende opvolging van het bezoek van een ploeg
cardiologen van de Cliniques Universitaires de Kinshasa. Cardiologie is een recent nieuw
aanbod in de medische diensten van C.D.I.-Bwamanda.
17

Programma Dr Eise van Eyck, Inge Van Gils, Laurence Scheppens zending als gynaecoloog
& verpleegsters naar het CDI hospitaal te Bwamanda 01/11 tot 22/11/2004:
• Algemene indrukken
o “…Het opereren met de plaatselijke artsen was aangenaam. In het begin
werden operaties gedaan door de gynaecoloog met assistentie van de locale
artsen, vervolgens omgekeerd. De motivatie en leergierigheid waren groot.
Een aantal technieken, zoals het niet hechten van het peritoneum /
doorlopende hechttechniek/ supravaginale hysterectomie, zal in de toekomst
meer toegepast worden. Dit zal leiden tot korterdurende operaties en minder
gebruik van hechtmateriaal. Bewust werden geen operaties verricht zonder
aanwezigheid van een locale arts.…”
o “Het ziekenhuis in Bwamanda functioneert, ondanks de beperkte middelen,
goed. De patiënten moeten wel betalen voor een behandeling maar het
bedrag is niet zo hoog dat een behandeling door geldgebrek uitblijft. Doordat
het ziekenhuis onderdeel uitmaakt van het CDI kan het mee profiteren van de
bestaande faciliteiten zoals transport naar de centres de santé. Het
onderhoud aan de wegen zorgt voor een goede bereikbaarheid vanuit het
ziekenhuis voor supervisie van de c.d.s maar is ook van voordeel voor de
patiënten bij verwijzing naar het ziekenhuis.
Deze goede infrastructuur is een belangrijke factor geweest in het succes van
een project ter bestrijding van de slaapziekte.In een paar jaar is het aantal
gevallen sterk gedaald.
Van deze infrastructuur kan nog meer geprofiteerd worden dan nu het geval
is, met name op het gebied van preventie en de primary health care. Ik heb in
overweging gegeven een project op te zetten om zwangere vrouwen met HIV
op te sporen en te behandelen. Daarmee kan de kans op besmetting van de
pasgeborene significant dalen. Ik vermoed dat de O.M.S wel belangstelling
heeft voor een dergelijk project en ook in Bwamanda is er draagvlak.”
• Doel van de missie: Kennisoverdracht i.v.m.:
o Specifiek:
Infertiliteit,
Genitale infecties,
behandeling van menorhagie
Transmissie HIV van zwangere/moeder naar kind
Echografie
Zwangerschap en complicaties.
o Algemeen:
Behandeling van menorhagie
Basisprincipes van de verpleging
Vitale parameters
Hoe verloopt een zorg
Handhygiëne
Verzorging van bedlegerige patiënten volgens het SVH-plan voor
comateuze patiënten en hemiplegie
In december was er in Bwamanda het bezoek van een inspectrice van het FLO (Diana
Houtzager) ivm de verkoop van Max Havelaar koffie door CDI-Bwamanda. De inspectie
bevestigde dat CDI aan de Max Havelaar voorwaarden voldoet.
18

Bezoekers
In september kwam Sr. Odette Nzwanga, gestionnaire van Proyaka, op bezoek
Ngaleko Baranga werd in mei uitgenodigd door Max Havelaar in het kader van de Quinzaine du
Commerce Equitable. In oktober werd hij eveneens uitgenodigd door de Horeca-sector van Frankrijk
om promotie te maken over koffie met het Max Havelaar label. Deze campagne werd gesteund door
Max Havelaar Frankrijk. Hij bracht ook een bezoek aan de Fairtrade Labelling Organizations
International te Bonn. De FLO is de koepelorganisatie van de Fairtrade organisaties
19
Dokter Xavier N’Siesi nam op 8 en 9 oktober deel aan het
internationaal colloquium ‘Renforcer les réseaux mutualistes pour
construire un monde solidaire!’, georganiseerd door de Christelijke
Mutualiteiten.
Judith Schepers, de verantwoordelijke voor de regionale apotheek,
volgde van 6 tot 18 september de opleiding ‘Gestion des
Médicaments dans les Pays en Développement’. Deze vorming
werd georganiseerd door de Stichting Ida, Nederland.
In november hadden we het bezoek van Nestor Bazeye, algemeen secretaris van Adecom.
Verkoop koffie
CDI-Bwamanda a.s.b.l. exporteert sinds geruime tijd koffie aan Max Havelaar (FLO) – voorwaarden.
Voor de behartiging van de commerciële contacten in Europa en de follow-up van de administratieve
dossiers werkt Jos D’Hooghe op vraag van CDI-Bwamanda binnen ons secretariaat.
Daar waar het jaar 2003 een kentering betekende op het vlak van de koffieverkopen aan FLOlicentiehouders,
betekende het jaar 2004 een nieuwe doorbraak.
De verkopen in balen van 60 kg uitgedrukt over de voorbije vier jaren bedroegen:
2001 8 632 balen
2002 7 001 balen
2003 9 070 balen
2004 14 094 balen
In 2004 was Neuteboom nog steeds de belangrijkste klant.
Niettegenstaande de stijging van de omzet speelde de uiterst lage dollarkoers echter parten. Doordat
we een gemiddelde koers van USD 1,3 per EUR hadden mogen we stellen dat we een kleine USD
400 000 minder opbrengsten gerealiseerd hebben dan voorzien..
Tot 2004 gebeurde de invoer van de koffie voornamelijk via Nederland. In 2004 werden verder
inspanningen ondernomen om met andere partners in België en Frankrijk contacten te leggen, wat
redelijk gelukt is.
Tegen het einde van 2004 werd er zo in totaal via vijf kanalen koffie verscheept naar drie landen in
Europa, nl. Nederland, België en Frankrijk.
Bij de onderhandelingen met de invoerders is het belangrijk om te weten welk soort koffie CDI dient te
produceren. Bij CDI leefde bijvoorbeeld de gedachte dat gewassen koffie méér gegeerd zou zijn bij de
koffiebranders dan ongewassen koffie en sinds enige tijd werd er dan ook absoluut voorrang gegeven
aan de verwerking van gewassen koffie.

Inderdaad het grote voordeel van gewassen koffie is dat deze gemaakt wordt op basis van verse rode
bessen en dat de verdere verwerking volledig in handen van CDI is. De goede kwaliteit is dus
verzekerd.
Bij de aankoop van droge bessen weet men minder van tevoren welke de kwaliteit zal zijn. Zij kunnen
immers groen getrokken zijn en dus aanleiding geven tot zwarte bonen.
Vandaar dat CDI meer en meer afstapte van de droge behandeling en overging naar de duurdere
natte behandeling.
We constateerden dan ook tot onze verbazing dat er een grotere vraag is naar ongewassen koffie op
de internationale markt aangezien deze zeer geschikt is voor toepassingen in de grote apparaten
waar instant koffie of “fresh brew coffee” wordt klaargemaakt. Op basis van deze info heeft CDI haar
productieproces dan terug aangepast.
De campagne van de gewassen koffie van 15 november 2004 tot januari 2005 is wat de aantallen
betreft een succes geweest. Met de twee installaties in Bwamanda en Yakoma heeft men 7 999 balen
en 50 kg geproduceerd opdat het net geen 8 000 balen zouden zijn. De productie van de vorige
campagne gewassen koffie bedroeg 7.211 balen.
Voor de huidige campagne ongewassen koffie voorziet men een productie van 11.800 balen. Vorig
jaar waren dat er slechts 4.353.
Als we de verkopen van 2004 kunnen consolideren in 2005, dan mogen we zeker van een succes
spreken.
Varia
o Op 15 maart vertrok Luc De Weerdt met zijn gezin
naar Congo om er voor CDI te werken als NGO-
Cooperant. Hij maakt deel uit van de Algemene
Directie van C.D.I.-Bwamanda. De eerste taak die Luc
volbracht was de deelname op de “Ronde Tafel
Conferentie voor landbouw en voedselveiligheid” in
Kinshasa.
o Aangezien de Kapucijnenbroeders uit de Bankstraat
verhuisden, dienden we een nieuwe locatie te vinden
voor onze burelen. We vonden deze in de
Geldenaaksebaan 322 in Heverlee, waar we reeds onze magazijnen hadden. Op het eerste
verdiep was immers een plaats van 270 m 2 vrij. Er waren echter nog geen kantoren ingericht.
Dit gaf ons het voordeel dat we de ruimte naar eigen believen konden inrichten. De verhuis
gaf ons eveneens de gelegenheid om een “Lokaal Netwerk” (LAN) te installeren.
o Delfine Belcaen, een eindejaarsstudente EHSAL (Europese Hogeschool Brussel), maakte een
eindverhandeling over de mogelijke herlancering van katoen in de Ubangi Regio.
Aan de Katholieke Universiteit van Leuven maakte een Lieselotte Callebaut, studente politieke
en sociale wetenschappen, haar eindverhandeling over CDI met als titel “Van
Gemeenschapsontwikkeling naar Sociale Economie”.
o Na 24 jaar besliste het feestcomité van Morkhoven om geen Missiefeest meer te organiseren.
Als dank voor hun jarenlange inzet en piekfijne organisatie van het missiefeest zetten wij hen
op 19 september in de bloemetjes. Na een dankviering volgde een receptie. Naar gewoonte
werd er ook dit jaar een mooi bedrag ingezameld: 8.095 euro. Dit bedrag werd gebruikt voor
de financiering van de voedselhulp. We houden er aan om de medewerkers van het
missiefeest bij deze nog eens te bedanken voor hun jarenlange inzet. Van harte dank aan
allen!
20

We namen deel aan volgende activiteiten:
Deelname activiteiten in Vlaanderen
Datum Organisator Activiteit
2-feb Coprogram Studiedag Capaciteitsversterking
10-feb Alumni Geneesheren 50 jaar Lovanium-Unikin-F.C.K.-K.U.Leuven: Symposium en infobeurs
en Apothekers
KULeuven
10-feb OGAAL infobeurs en symposium Medische Ontwikkelingshulp
12-feb Agribex Agribex Landbouwsalon
4-mrt BOF Overlegdag
9-mrt Coprogram Overlegdag met DGOS
9-mrt Kauri, StudentAid &
Vredeseilanden
Voedsel: mensenrecht of koopwaar
9-mrt CM bespreking mutuelle Bwamanda met secretarissen CM
12-mrt Kiwanis Roeselare Voorstelling CDI-Bwamanda
13-mrt Kiwanis Aartselaar Benefietavond ten voordele van waterproject CDI-Bwamanda
18-apr Davidsfonds Plantenbeurs: infostand te Grasheide (Putte)
14-mei 11.11.11 Werkgroep voeselzekerheid Congo
29-mei 3° Wereldraad Wereldfeest Leuven : infostand
Leuven
2-jun 11.11.11 Werkgroep voeselzekerheid Congo
8-jun Telema Telema-vergadering Proyaka (presentatie schema commercialisering -
opvolging activiteiten)
22-jun EHSAL Thesisverdediging "Feasibility-studie in verband met de invoering van
katoen in het noorden van de Evenaarsprovincie (DRC)
26-jun TRIAS Trias-samenzijn
29-jun Kauri Debat: Rol van Belgische bedrijven in ontwikkelingssamenwerking
30-jun 11.11.11 Actie Congo nav 44 jaar Onafhankelijkheid en 1 jaar transitie
2-jul 11.11.11 - Trias werkgroep microfinanciering Congo
14-jul 11.11.11 Infomeeting Hannelore Delcour - landencoordinator 11.11.11 in Congo
10-sep Mateko Quo Vadis Panelgesprek + Film
10-sep Telema Telema-avond
15-sep 11.11.11 Vergadering Portaalredacteurs Portaalsite 11.be
17-sep Coprogram Ledenconsultatie - nieuwe regelgeving
19-sep C.D.I. Receptie feestcomité Morkhoven
20-sep Gesprek met ere-gouverneur Verplaetse
5-okt Seminarie
Kauri/Belgische
koffiefederatie
From the Coffee Crisis towards a sustainable future for the whole coffee
community
10-okt Kapucijnen Afscheidsviering naar aanleiding van verhuis
15/ & 16
/10/2004
Christelijke
Mutualiteiten
18-okt Gemeente
Destelbergen
26-okt Commerce Equitable
& Restauration
Collective
Seminarie "sterkere mutualistische netwerken voor meer solidariteit in de
wereld"
Voorstellen projecten 2005
21
Le commerce Equitable, la restauration collective: a-t-on les moyens de
travailler ensemble

Datum Organisator Activiteit
27-okt Klein Seminarie
Brugge
voorstelling CDI-Bwamanda - discusie i.v.m.Congo
16-nov St-Amands College
Kortrijk
16-nov Kiwanis - Aartselaar
en Ronde Tafel 73
Bornem
Voorstelling C.D.I.-Bwamanda & activiteiten (4 klassen 3de graad secundair)
Voorstelling CDI-Bwamanda + waterproject
16-nov Barnum Roeselare Voorstelling CDI-Bwamanda
23-nov Eurac Algemene Vergadering
23-nov St Leo College Voorstelling CDI-Bwamanda
26-nov OCIV OCIV DEBAT ivm voedselveiligheid in Congo
27-nov AZV Algemene Vergadering
30-nov Kauri/Coalitie "ik ben Ronde Tafel koffie
verkocht"
1-dec HIVA Opening nieuwe burelen HIVA
13-dec CM Roeselare-Tielt Voorstelling CDI-Bwamanda aan de algemene vergadering
21-dec Braambos (KTRO) Interview met Pater Van Baelen
22
Daarnaast namen we deel aan
het Centraal Afrika Overleg
(11.11.11) en de Zuidgroep
(Coprogram). We zijn ook
actief in de raad van bestuur
van Max Havelaar, Coprogram
en de Stichting Hubi en
Vinciane.