Jaarverslag 2006 - CDI Bwamanda

Jaarverslag 2006
C.D.I.-Bwamanda-België vzw
Foto: E. Vanhoucke
C.D.I.-Bwamanda-België vzw
Geldenaaksebaan 322 bus 2 • 3001 Heverlee
info@cdibwamanda.org • www.cdibwamanda.org
Tel 016 200 713 • Fax 016 206 250

Goede vrienden,
Voorwoord
Wij willen U hartelijk danken voor uw ondersteuning die we in de loop van vorig jaar mochten
ontvangen ten voordele van een der projecten die CDI-Bwamanda-België vzw ondersteunt. Wij bieden
u dan ook graag ons gedetailleerd jaarverslag aan in de volgende bladzijden.
Het jaar 2006 was in alle opzichten een spannend jaar. Diverse gebeurtenissen hebben hun stempel
gedrukt op de activiteiten van C.D.I.-Bwamanda.
Door het vertrek van enkele hogere kader- en directieleden van CDI-Bwamanda-Congo werd besloten
om een reorganisatie door te voeren. Deze operatie zorgde voor veel overleg en denkwerk en leidde
tot een duidelijker precisering van taken en verantwoordelijkheden van de diverse directies en
coördinatoren van de verschillende diensten. Als gevolg konden de voorziene projecten en
programma’s verder afgewerkt worden en kon er een succesvolle maïs en koffiecampagne
georganiseerd worden. CDI heeft intussen eveneens een strategisch plan opgemaakt voor de
verschillende diensten voor de komende jaren.
Het nieuwe organigram blijkt dus een goede zaak te zijn en is de vrucht van de inspanningen van de
Congolese verantwoordelijken, hierin bijgestaan door de directie en raad van bestuur van C.D.I.-
Bwamanda-België.
Zowel Benin als Congo (onze twee partnerlanden) kenden ook presidentsverkiezingen. Vooral voor
Congo was dit een zeer spannende periode: de eerste democratische verkiezingen op de diverse
niveaus.
De vrees voor een nieuwe burgeroorlog bleek gelukkig ongegrond en er kan terug op een vredige
manier verder gewerkt worden. De opluchting bij onze Congolese vrienden is duidelijk voelbaar: er is
weer hoop op vrede, stabiliteit en een betere toekomst voor de lokale bevolking. En dit geeft hoop op
een goed partnership met vele toekomstperspectieven voor ontwikkelingsinitiatieven in onze
actieregio’s.
Wij willen u dan ook nogmaals danken. Uw vertrouwen en financiële bijdrage is een niet te
verwaarlozen opsteker voor tienduizenden families. Wij rekenen ook in 2007 op uw solidariteit voor de
verdere structurele ondersteuning in de regio’s waar we werkzaam zijn.
Met onze welgemeende groeten,
Jacqueline Vanheers
Voorzitster
Heverlee 20 april 2007
3

Stand Van Zaken Projecten en Programma’s (per januari 2007)
1. Lopende programma’s bij Belgische en Europese instellingen
1.1. DGOS Medefinanciering - Actieplan (2003-2007)
o Ondersteuning van de gezondheidsvoorzieningen van CDI-Bwamanda a.s.b.l. – RDC
Budget 2006: 397.603 euro
Aangepast budget 2006: 383.456 euro
Budget 2007: 394.306 euro
Omschrijving actie
De actie heeft tot doel de medische dienst van Bwamanda te ondersteunen. Deze beheert
momenteel 8 gezondheidszones met zo’n 500.000 mensen in Noord-Equateur (in de
districten van Noord en Zuid Ubangi). De klemtonen van de actie zijn de curatieve,
preventieve en promotionele activiteiten te verhogen zodat bijvoorbeeld:
• medische zorgen financieel toegankelijk zijn
• er voldoende geschoold medisch, paramedisch en administratief personeel is:
• de medische zorgen kwalitatief verbeteren
• de participatie van de bevolking verhoogt
De toegang tot drinkbaar water is eveneens een prioriteit aangezien deze rechtstreeks de
gezondheid beïnvloedt. Dit resultaat is verder uitgewerkt in een programma dat gefinancierd
wordt door het Belgisch Overlevingsfonds, aangezien het budget binnen de DGOSactieplannen
te beperkt was om de doelstellingen te kunnen bereiken. Het BOF-programma
ging in augustus 2005 van start (zie 1.2).
Resultaten 2006
De kwaliteit van de zorgen is verbeterd via
Vorming Personeel
De zes verplegers van A2 niveau zetten hun studies voor het behalen van een A1 diploma
verder aan de ‘Instituts Supérieur de Technique Médical’ te Gemena en Kinshasa (twee te
Kinshasa en vier te Gemena).
Dokter Hyacinthe Mbalobolo beëindigde succesvol de specialisatie volksgeneeskunde
(santé publique) te Kinshasa, hij wordt de verantwoordelijke voor de medische dienst van
CDI-Bwamanda. Dokter Marius Made werd toegelaten tot dezelfde opleiding.
Een team van Artsen Zonder Vakantie (1 arts, 1 verpleegkundige, 1 vroedvrouw)
ondernam een missie naar Yakoma. De vorming was gericht op chirurgie en
gynaecologie.
Het ministerie van volksgezondheid organiseerde verscheidene regionale meetings in
Gemena en Gbadolite in verband met de verticale programma’s (bvb. slaapziekte, lepra,
rivierblindheid, enz.). De betrokken medische personeelsleden van CDI-Bwamanda
namen deel aan deze meetings.
5

De twee technische scholen voor verpleegkunde – Bikisa te Bwamanda en Sara Zo te
Yakoma – functioneerden normaal. Alle laatstejaarsstudenten slaagden voor het examen
van de centrale examenjury van het ministerie van volksgezondheid; hetzij 12 studenten
te Bwamanda en 9 studenten te Yakoma.
Een les in ITM Bikisa
Dokter Yves Heyligers werd als coöperant uitgezonden. Zijn taak als medisch raadgever
bestaat erin om de relatief jonge doktersploeg te begeleiden, omkaderen en raad te geven
bij het verder uitbouwen van de medische zorgen in de acht gezondheidszones waar CDI-
Bwamanda verantwoordelijk voor is.
Verbetering van de Infrastructuur en uitrusting
Naast de rehabilitatie van enkele gezondheidscentra en herstellingen aan de hospitalen
werden er uitrustingsgoederen aangekocht. Voor het hospitaal in Bwamanda werd een
industriële wasmachine aangekocht. Twee gezondheidscentra werden uitgerust met een
koelkast op zonne-energie (zonnepanelen en accessoires inbegrepen), voor het bewaren
van vaccins en medicijnen. Voor de contacten (1/maand) van de medische dienst met de
gezondheidscentra in de gezondheidszone Wapinda werd een landcruiser aangekocht.
Voorziening van medicamenten
De Congolese overheid heeft het initiatief genomen om de bevoorrading van essentiële
generische geneesmiddelen te laten verlopen via een nationale aankoopcentrale
(FEDECAME) en regionale distributiecentra. De regionale apotheek van CDI-Bwamanda
(PRB) werd uitgekozen om uit te bouwen tot één van de eerste regionale distributiecentra.
Dit project wordt gefinancierd door DGOS en op het terrein uitgevoerd door BTC. Onder
2.3 wordt dit project volledig beschreven.
CDI-Bwamanda kocht in 2006 medicijnen aan bij de nationale aankoopcentrale in
Kinshasa en niet meer in België.
6

Enkele cijfers
Hospitalen CDI-Bwamanda 2003 2004 2005 2006
Aantal hospitalen 6 6 6 6
aantal dokters (dd 31/12) 10 9 12 17
aantal verplegers (dd 31/12) 117 120 131 136
aantal gehospitaliseerden 14.886 16.571 18.963 17.587
aantal grotere operaties 2.494 2.088 2.594 2.818 (*)
aantal kleinere operaties 3.777 3.123 2.096 NB
aantal bedden 614 630 645 642
aantal bevallingen 3.045 3.172 3.170 3.181 (**)
(*) Waarvan 1.637 grotere operaties in Bwamanda.
(**) Waarvan 2.000 bevallingen in Bwamanda.
Gezondheidscentra CDI-Bwamanda 2003 2004 2005 2006
Aantal operationele gezondheidscentra 90 96 96 106
Gezondheidscentra binnen de
gezondheidszones van CDI-Bwamanda
Bwamanda 23 23 23 15
Boto (*) 16
Mawuya 10 10 10 11
Businga 15 17 17 15
Yakoma 11 12 12 12
Abuzi 13 14 13 15
Wapinda 10 10 10 10
Gezondheidscentra buiten de
gezondheidszones van CDI-Bwamanda
Bobito 1 1 1 1
Gemena 1 1 1 2
Bokilio 4 6 6 3
Kuma 1
Bumba 2 2 3 5
Gemiddelde actieradius (km) 8,56 8,01 8,56 8,56
Aantal operationele gezondheidscomités (%) 79,70 78,10 77,50 79,80
Aantal operationele nutritiecentra 3 4 4 4
Graad van gebruik van de diensten in de
gezondheidscentra (aantal "nieuwe
gevallen"/inwoner/jaar) – gemiddeld
Binnen de gezondheidszones van CDI-
Bwamanda
0,32 0,35 0,34 0,34
Bwamanda 0,47 0,45 0,60 0,38
Mawuya 0,26 0,42 0,18 0,32
Businga 0,17 0,18 0,19 0,13
Yakoma 0,29 0,22 0,23 0,27
Abuzi 0,22 0,20 0,16 0,14
Wapinda
Buiten de gezondheidszones van CDI-
Bwamanda
0,20 0,17 0,17 0,23
Bobito 0,40 0,56 0,68 0,83
Bumba 0,51 0,59 0,53 0,28
(*) Gezondheidszone Boto was voorheen deel van de gezondheidszone Bwamanda.
(**) In de loop van 2007 is voorzien dat het beheer van de gezondheidszone van Bosomanzi
opnieuw aan de Congolese staat wordt overgedragen.
7

Aandachtspunten
- De gezondheidszones die onder beheer staan van CDI-Bwamanda, op gelijkwaardig
niveau brengen en operationeel maken.
- Het uitwerken van een strategisch kader en actieplannen voor de medische dienst van
CDI-Bwamanda.
- De financiering garanderen voor de werking van de medische dienst van CDI-
Bwamanda. Het werven van bijkomende fondsen blijkt noodzakelijk.
Recente ontwikkelingen
Het actieplan voor 2007 werd goedgekeurd door DGOS. De eerste schijf van de subsidie
kunnen we binnenkort verwachten.
De voorbereiding voor het nieuwe DGOS programma 2008-2013 is volop bezig. Het
strategische kader van de medische dienst werd uitgeschreven. Een eerste versie van het
actieplan is klaar, waarbij de nadruk ligt op:
- het aanbieden van het minimale activiteiten pakket door de gezondheidscentra,
- het aanbieden van het complementaire activiteiten pakket door de hospitalen,
- het optimale gebruik van de bevolking van deze – kwaliteitsvolle – diensten.
Dokter Hyacinthe Mbalabolo – de verantwoordelijke van de medische dienst van CDI-
Bwamanda – is in Kinshasa in behandeling voor rugklachten.
o Sociaal-Economische Ontwikkeling in Noord-Equateur – RDC
Budget 2006: 250.220 euro
Budget 2007: 268.198 euro
Omschrijving actie
De globale doelstelling is hier het “Verbeteren van het welzijn van de mens en zijn
leefgemeenschap, door hem/haar in staat te stellen om een economisch en sociaal
productief leven te leiden.“ door :
• een verbeterde voedselzekerheid
• een verhoging van het inkomen uit landbouw en landbouwverbonden activiteiten
• toegankelijke infrastructuren
• degelijk onderwijs voor iedereen en alfabetisering
• volksorganisaties die zich ontwikkelen tot doeltreffende ontwikkelingsfactoren
• capacity-building van CDI-Bwamanda-Congo
Resultaten 2006
Verbeterde voedselzekerheid en Verhoging van het inkomen uit landbouw en
landbouwverbonden activiteiten
Het jaar 2006 was voor de landbouwers een goed jaar in termen van productie,
voornamelijk voor maïs en koffie. Dit heeft zowel een invloed op de voedselzekerheid als
het inkomen van de landbouwfamilies.
CDI-Bwamanda behaalde haar vooropgestelde doelstellingen voor opkoop van de
producten. Een ander deel van het surplus van de boeren werd opgekocht door andere
opkopers in de streek. Helaas bleven de boeren met een deel van hun surplus zitten,
omwille van de te kleine opkoopcapaciteit van de opkopers ten opzichte van het
geproduceerde volume, de moeilijke toegang tot bepaalde gebieden of de verre afstand van
een aantal productiecentra tot een haven.
8

Aankoop landbouwproducten
door CDI-Bwamanda 2002 2003 2004 2005 2006
Gekochte Volume (in Ton) 4.991 5.424 5.259 6.418 7.415
Maïs 2.219 2.260 2.365 2.835 3.204
Soja 1 134 334 310 372
Koffie (rode bessen) 1.295 2.266 2.031 1.593 3.096
Koffie (gedroogde bessen) 1.476 764 529 1.532 743
Ongepelde Aardnoten 114
Gepelde Aardnoten 34
Aankoopwaarde (in euro) 327.423 346.395 435.654 591.340 921.195
Maïs 152.972 165.048 189.367 208.725 273.560
Soja 208 40.568 78.961 59.706 75.401
Koffie (rode bessen) 51.462 103.643 128.680 123.210 388.366
Koffie (gedroogde bessen) 122.781 37.136 38.646 199.699 183.868
Ongepelde Aardnoten 30.364
Gepelde Aardnoten 13.140
Gemiddelde prijs (euro/kg)
Maïs 0,07 0,07 0,08 0,07 0,08
Soja 0,39 0,30 0,24 0,19 0,20
Koffie (rode bessen) 0,04 0,05 0,06 0,08 0,12
Koffie (gedroogde bessen) 0,08 0,05 0,07 0,13 0,24
Ongepelde Aardnoten 0,27
Gepelde Aardnoten 0,39
Degelijk onderwijs voor iedereen en alfabetisering
In 2006 zette CDI-Bwamanda haar programma voor steun aan de scholen in de regio
verder. De steun had betrekking op:
- ter beschikking stellen van schoolgerei (schriften, krijt, pennen, enz.),
- aanwerving van twee gediplomeerde leraren talen (Engels en Frans),
- versterken van de capaciteiten van de leraren via het planningsatelier voor het opstellen
van een regionaal onderwijsplan,
- bouw van een gebouw voor de richting bio-chemie van de middelbare school
Bwamanda,
- technisch materiaal voor de technische scholen, o.a. freesmachine (schenking van GTI
Mortsel),
- enz.
Het slaagpercentage in de scholen die ondersteund worden door CDI-Bwamanda is
bevredigend, het ligt tussen de 60,3% en 78,8%. Het schoollopen van meisjes blijft wel een
aandachtspunt in de ondersteuning (de scholingsgraad varieert tussen 16,6% en 45,2%).
De ouders worden bewust gemaakt van het belang van onderwijs voor hun dochters, zowel
door de verantwoordelijken van de scholen als door de medewerkers van CDI-Bwamanda in
hun contacten met de lokale bevolking (o.a. dienst rurale ontwikkeling).
9

Volksorganisaties die zich ontwikkelen tot doeltreffende ontwikkelingsfactoren
De dienst rurale ontwikkeling schonk ook in 2006 specifieke aandacht aan de ondersteuning
van boerengroepen. Er waren vormingen voor de boerengroepen met betrekking tot het
goed snoeien van de koffiestruiken en het onderhouden van de koffievelden.
Ondersteuning boeren
door CDI-Bwamanda
Aantal begeleide
boeren (agriculteurs)
2002 2003 2004 2005 2006
17.067 24.145 32.742 43.550 53.549
Aantal begeleide
boerengroepen
386 306 589 812 964
Mannengroepen 246 189 360 479 568
Vrouwengroepen 130 93 137 181 233
Gemengde groepen 10 24 92 152 163
Omkaderend personeel
dienst rurale
ontwikkeling
19 19 19 20 22
Aantal CRDI (*) 94 94 94 120 126
(*) Centre Rural de Développement Intégral
Verder werd er nauw samengewerkt met de dienst rurale hydrologie voor de bewustmaking
van de bevolking voor het beheer van de waterpompen en –bronnen (financiële bijdrage,
onderhoud, eenvoudige herstellingen, gebruik, enz.) De twee diensten hebben de
dorpelingen geholpen om dorpscomités te vormen voor het beheer van de waterpunten.
Aandachtspunten
- Tracheomycose, een schimmelziekte bij de koffie, vernietigd nog steeds vele
koffiestruiken vooral in Yandongi en Wapinda. Ook in Bobito steekt deze ziekte de kop
op. CDI-Bwamanda werkt samen met het nationaal bureau voor de koffie een plan uit
om deze ziekte te bestrijden.
- Meer inspanningen voor het omkaderen van veeteelt bij de boeren.
- De toegang van meisjes tot onderwijs blijft een aandachtspunt in 2007, maar ook in het
nieuwe programma. In het programma 2008-2013 zal er een specifieke actie zijn voor
steun aan het onderwijs, waarbinnen meisjes een belangrijke doelgroep zijn.
- Meer verantwoordelijkheden overdragen aan de lokale volks- en basisorganisaties.
Recente ontwikkelingen
Er wordt uitgekeken naar nieuwe sojazaden om deze teelt nieuw leven in te blazen. Vooral
in Noord-Ubangi (Yakoma, Wapinda en Abuzi) zijn er goede perspectieven voor de sojateelt
en –verkoop. Een aantal opkopers kopen in deze regio op voor de bevoorrading van
Kisangani. Binnen het voedselhulpprogramma van CDI-Bwamanda (gefinancierd door de
Europese Gemeenschap, zie 2.2) is er eveneens ruimte voor de opkoop van soja.
10

o Landbouwontwikkeling in de Yaka-regio – RDC
Budget 2006: 131.374 euro
Budget 2007: 136.628 euro
Omschrijving actie
• Verhoging van het inkomen door verhoging van de productie (agro-veterinair) en
verbetering van de kwaliteit ervan
• Verbetering van de voedingsgewoonten
• Commercialisering en verwerking van landbouwproducten
• Verbetering en onderhoud van de wegeninfrastructuur
• Verbetering van de kwaliteit van het technisch onderwijs
• Versterking van de organisatie zelf (capaciteitsopbouw)
Resultaten 2006
Verhoging van het inkomen door verhoging van de productie (agro-veterinair) en
verbetering van de kwaliteit ervan.
Via vormingen en animatiesessies kregen de boeren informatie rond verschillende thema’s;
zowel landbouwtechnische thema’s als meer algemene thema’s die aansluiten bij het
dagelijkse leven (en moeilijkheden) van de rurale bevolking kwamen aan bod. In de lokale
bibliotheek van Popokabaka en Kasongo-Lunda kunnen de boeren meer informatie
terugvinden. Deze bibliotheken werden verder uitgerust met boeken.
Naast informatie-overdracht zorgde Proyaka er ook voor dat de boeren toegang hadden tot
verbeterde zaden van maïs, soja en aardnoten. Het werken in groep werd verder
gestimuleerd door de ondersteuning van boerengroepen met materiaal. In elk centrum
ontvingen 4 boerengroepen materiaal voor het bewerken van de velden (36 groepen in
totaal). In de centra Kasongo-Lunda, Kingunda, Kitenda, Pelende en Mawanga werd door
de boerengroepen een platform opgericht: ACODRIK wat staat voor Actions
Communautaires pour le Développement Rural Intégré de Kasongo-Lunda. Dit platform
groepeert een vijftigtal boerengroepen uit de vijf centra.
Een vrouwengroep aan het werk op het gezamenlijk veld
11

De commercialisering van de producten blijft een moeilijkheid voor Proyaka omwille van
verschillende factoren: moeilijke verbinding met Kinshasa, frequente pannes aan de
vrachtwagens en de baleinière, te weinig commerciële capaciteiten binnen de organisatie,
enz. De organisatie slaagde er in om 504 zakken aardnoten (van 60 kg) te verkopen in
Kinshasa, de opbrengst ervan werd echter volledig opgebruikt voor het herstel van de
vrachtwagen. In de centra Kingunda en Kasongo-Lunda werd 10 ton droge koffie opgekocht
en ontpeld. Naar schatting is er nog 40 ton droge koffie beschikbaar in de centra Kasongo-
Lunda, Kingunda, Kitenda, Pelende en Mawanga. Voor de opkoop van de 10 ton koffie
werden 10 runderen uit de kraal verkocht.
Verbetering van de voedingsgewoonten.
In de gezondheidszones Popokabaka, Kitenda en Kasongo-Lunda werden 94
animatiesessies rond gezonde voeding georganiseerd (o.a. in samenwerking met Memisa).
Bijna 5.000 moeders werden hierdoor bereikt. In haar regelmatige contacten met de
gezinnen merkt Proyaka een verhoogde consumptie van maniokmeel gemengd met
maïsmeel.
Verbetering en onderhoud van de wegeninfrastructuur.
De 155 wegenwerkers onderhielden 425 km wegen waardoor de toegankelijkheid van de
regio gegarandeerd bleef.
Verbetering van de kwaliteit van het technisch onderwijs.
Hiervoor werden geen middelen voorzien in 2006.
Versterking van de organisatie zelf (capaciteitsopbouw).
De organisatie structureert zich verder: de raad van beheer kwam twee keer samen, de
statuten liggen ter goedkeuring bij de juridische autoriteiten.
De boekhouder en de gestionnaire volgden een vorming.
Aandachtspunten
- De verkoop van de reeds opgekochte koffie.
- Op punt stellen van de juridische structuur en organigram.
Recente ontwikkelingen
De Italiaanse NGO Isco nam contact op met de Zusters Van Maria voor een eventuele
samenwerking met Proyaka in het bisdom Popokabaka. Isco heeft bij de Europese Unie
reeds enkele programma’s omtrent voedselzekerheid in Bandundu afgewerkt; meer bepaald
in het bisdom Kenge. De positieve resultaten die ze behaalden willen ze uitbreiden naar
andere regio’s in de provincie.
In december ontmoetten we de verantwoordelijke en de programmabeheerder van Isco in
Charleroi waar ze de grote lijnen van het programma uitlegden. Het programma heeft als
doelstelling om de voedselzekerheid in de regio duurzaam te verbeteren. Alsook de
voedselzekerheid in Kinshasa en dit via evacuatie van landbouwproducten van het bisdom
Popokabaka naar Kinshasa. De belangrijkste resultaten situeren zich op het vlak van
onderhoud van wegen, evacuatie van landbouwproducten, vulgariseren van nieuwe en
aangepaste landbouwtechnieken.
Het programma werd eind januari 2007 ingediend bij de delegatie van de Europese
Commissie in Kinshasa. Indien dit programma goedgekeurd wordt is het een mooie kans
voor Proyaka. CDI-Bwamanda-België zal dan bekijken op welke manier ze complementair
kan zijn aan het EU-programma. We denken aan ondersteuning van boerengroepen op vlak
van inkomensgenererende activiteiten.
12

o Uitbouw van Twee Gezondheidszones (Tchaourou en N’Dali) – Benin
Budget 2006: 205.154 euro
Budget 2007: 213.443 euro
Omschrijving actie
De Hospitalen Saint Jean de Dieu van Boko en Saint Martin van Papané, beide Zone-
Hospitalen, hebben verplichtingen op gebied van hospitaal-normen. Deze verplichtingen
betreffen vooral de technische uitrusting, die het noodzakelijke minimum vastlegt om correct
de rol van Zone-Hospitaal op te nemen. Als confessionele hospitalen beschikken zij over
een zekere autonomie tegenover de Staat, maar moeten zo zelf instaan voor bepaalde
uitgaven.
Dankzij dit programma kunnen zij aan deze verplichtingen voldoen, niet alleen door aan de
normen te beantwoorden, maar ook en vooral door de kwaliteit van de aan de bevolking
verstrekte gezondheidszorgen te verbeteren.
De specifieke doelstellingen van de actie zijn:
• Verbetering van preventie van ziekten in de twee gezondheidszones
• Verhoogde kwaliteit van de geneeskundige verzorging van de hospitalen en
gezondheidscentra
• Verhogen van de capaciteit van de hospitalen en de gezondheidscentra
• Verhoogde financiële toegankelijkheid tot medische diensten
Resultaten 2006
De preventie van ziekten is verbeterd
De waterputten werden zoals voorzien, proper gemaakt en ontsmet om ziekten die via
besmet water overgedragen worden te voorkomen.
De huisvuilophaling ging verder en werd regelmatig gecontroleerd door de personen
aangesteld als verantwoordelijken voor hygiëne (‘agents d’hygiène).
De preventieve activiteiten, zoals sensibilisering, vaccinaties en prenatale consultaties
werden gerealiseerd in samenwerking met de omliggende dorpen.
De kwaliteit van de geneeskundige zorgen is verhoogd
Dankzij de steun via onderhoudsproducten en verbruiksgoederen kon de kwaliteit van
geneeskundige zorgen verbeteren. De werking van de hospitalen kon versterkt worden via
algemene werkingsmiddelen.
De opvang van personen besmet met het HIV-virus is verbeterd dankzij het budget dat ter
beschikking was voor de aankoop van specifieke medicijnen.
De gezondheidscentra Sanson en Kassouala kregen ondersteuning in de vorm van
medicijnen en werkingsmiddelen. Ze werden ook regelmatig opgevolgd door de
omkaderingsploegen van de gezondheidszone.
13

Investeringen
• In België werd materiaal aangekocht voor beide hospitalen. Het gaat voornamelijk om
instrumenten voor de diensten gynaecologie, materniteit en pediatrie: instrumenten voor
het uitvoeren van gewone bevallingen en keizersneden, weegschalen voor kinderen,
reanimatiemateriaal, stethoscopen, enz.
• Met steun van de bevolking (in geld en in natura) werden 18 familielatrines en 1 publiek
toilet gebouwd.
• Om de hygiëne en het comfort van de gehospitaliseerde patiënten te verhogen werden
wasserijen voor het hospitaallinnen en acht douches voor de patiënten gebouwd.
• De bestaande uitrusting van het laboratorium werd aangevuld om de werking ervan te
verbeteren.
• Een installatie voor de aanmaak van ontsmettingswater werd besteld, maar is nog niet
geleverd en in gebruik genomen.
• De rehabilitatiewerken aan het gezondheidscentrum Kassouala werden afgewerkt.
Vorming
• Opvolging aan huis van ondervoede kinderen: de vorming van moeders omtrent
gezonde voeding en de huisbezoeken gingen verder.
• Documentatie: de bibliotheek van Papané werd verder uitgerust, voor beide hospitalen
werd technisch-medische documentatie aangekocht.
• Bijscholing verpleegsters en verplegers: tijdens de personeelsvergaderingen werden
technisch-medische thema’s aangeraakt en uitgediept. De programma’s ter verbetering
van de kwaliteit van de zorgen (PIN, TETU, enz.) werden verder gezet.
• Bijscholing AVS en CVS: alle AVS en een aantal leden van de CVS kregen bijscholing.
• Meetings en bijeenkomsten: het personeel van de hospitalen nam deel aan een
regionale vorming rond gezondheidseconomie en aan vormingsdagen rond chirurgie.
Aandachtspunten
De verantwoordelijken van de hospitalen moeten de cohesie tussen de verschillende
partners en complementariteit en synergie tussen hun programma’s garanderen.
Recente ontwikkelingen
• In voorbereiding van de opmaak van een strategisch plan voor de toekomst van de
hospitalen (2008-2013) werd in november door elk hospitaal een driedaags atelier
georganiseerd. Hierop waren verschillende betrokken partijen uitgenodigd: personeel
van het hospitaal, de medecin-coördinateur van de Zone, afgevaardigden van de
mutualiteitenbeweging, … Ook CDI-Bwamanda-België en de Stichting Hubi & Vinciane
namen deel.
• Eind april 2007 wordt voor elk hospitaal een werkatelier georganiseerd voor het
uitwerken van het concrete meerjarenplan voor DGOS. Ook hieraan nemen CDI-
Bwamanda-België en de Stichting Hubi & Vinciane deel.
14

o Vorming van Vrouwen en Jongeren in de wijken van Oost-Kinshasa – RDC
Budget 2006: 103.180 euro
Budget 2007: 87.432 euro
Omschrijving actie
De actie - uitgevoerd door Adecom - omvat twee luiken:
• Alfabetiseringsprogramma:
o opleiding van alfabetiseringsvormingswerkers: vorming in alfabetiserings- en
bewustmakingstechnieken,
o toelevering van didactisch materiaal aan regionale alfabetiseringsinitiatieven,
Doelstelling: via alfabetiserings- en bewustmakingswerk in Kinshasa het doelpubliek
in staat stellen zich te bevrijden uit hun socio-politieke, economische en culturele
zwakke posities.
• Vorming van jonge vrouwen en alleenstaande moeders uit de oostelijke volkswijken
van Kinshasa via een tweeledig vormingsprogramma van
o algemene socio-politieke-economische en culturele basiseducatie,
o beroepsopleiding tot kapster, naaister, secretaresse, mecanicien of elektricien.
Doelstelling: deze vrouwen de middelen aanreiken om zich uit hun kwetsbare
situatie te bevrijden en tot een geslaagde socio-professionele integratie in de
samenleving te komen.
Resultaten 2006
De socio-economische positie van jonge meisjes, jongeren en vrouwen die gevormd werden
door Adecom, is versterkt.
In 2006 was er in de lessen en vormingen uiteraard veel bewustmaking voor de
verkiezingen die plaatsvonden in juli.
Van de 1916 personen die een alfabetiseringscursus met succes afmaakten, werden er
achteraf 1119 actief in de lokale gemeenschap. Het gaat bijvoorbeeld om lidmaatschap en
verantwoordelijkheden binnen een associatie, anderen vervullen taken in de parochie, de
wijk of de gemeente.
1641 vrouwen en 275 mannen hebben leren lezen en schrijven en hebben een kritisch
bewustzijn ontwikkeld met betrekking tot de socio-politieke realiteit.
Van de 2212 vrouwen die ingeschreven waren voor de alfabetisering (1511 niveau 1, 701
niveau 2) voltooiden er 1641 de module (1106 niveau 1, 535 niveau 2). Van de 491 mannen
die zich inschreven voor de alfabetisering (286 niveau 1, 205 niveau 2) voltooiden er 275 de
module (177 niveau 1, 98 niveau 2).
Dit resultaat werd mede gerealiseerd dankzij de ondersteuning van Adecom aan de lokale
alfabetiseringscentra. In 2006 werden 35 centra begeleid, waaronder twee nieuwe: Centre
Soeur Henriette en Centre Tondisa Ebala. In het tweede semester waren zes centra echter
niet meer operationeel, zij ontvangen dan ook geen steun meer van Adecom. Adecom
voorzag ook de opleiding van de lesgevers voor de lokale alfabetiseringscentra: achttien
nieuwe lesgevers werden gevormd in alfabetiseringstechnieken voor Lingala, Frans en
rekenen.
De tweede fase van de bouwwerken van het nieuwe vormingscentrum werd uitgevoerd.
De metselwerken werden afgerond en het dak van het nieuwe vormingscentrum werd
gelegd.
15

231 jongeren hebben professionele vaardigheden geleerd en zijn bewust gemaakt over een
aantal actuele thema’s.
Het gaat om 116 meisjes die afgestudeerd zijn in september 2006 (187 ingeschreven) en
115 jongeren die ingeschreven zijn voor het schooljaar 2006-2007 (104 meisjes en 11
jongens).
Adecom begeleidde 31 meisjes die de voorgaande jaren afstudeerden bij het opzetten van
een eigen atelier of het vinden van werk. Vijftien meisjes kregen begeleiding bij de start van
hun eigen atelier.
Alice kon een eigen atelier openen, dankzij ondersteuning van Adecom
Aandachtspunten
- Zwakke mobilisatie van middelen in de alfabetiseringscentra voor instaan van de
kosten. Demotivatie van lokale lesgevers door het ontbreken van middelen.
- Zwakke bijdrage van de ouders in de kosten voor de professionele vorming.
Enkele recente ontwikkelingen
CDI-Bwamanda-België heeft beslist om Adecom niet meer op te nemen als partner in het
volgende meerjarenprogramma van DGOS. De hoofdreden hiervoor is dat de missie en
doelstellingen van Adecom en CDI-Bwamanda niet genoeg bij elkaar aansluiten, waardoor
de meerwaarde van de samenwerking voor beide partijen niet maximaal is.
Adecom is echter een betrouwbare en sterke partner, die goed georganiseerd is en
jarenlange ervaring heeft op het terrein (volkswijken van Kinshasa). Daarom namen we
contact op met andere Belgische NGO’s om een eventuele samenwerking met Adecom te
voorzien. Een definitieve beslissing werd nog niet genomen.
16

1.2. DGOS Medefinanciering - Belgisch Overlevingsfonds (2005-2011)
Herstel van de toegang tot drinkwater binnen het integraal ontwikkelingsprogramma van
CDI-Bwamanda, Provincie Equateur-Noord, Zone Ubangi Noord en Zuid, Democratische
Republiek Congo
Budget Eerste jaar (aug 2005- juli 2006): 330.998 euro
Budget Tweede jaar: 293.380 euro
Omschrijving actie
De actie is gepland voor 5 jaar (2005-2009) en beoogt de verbetering van de
gezondheidstoestand van de bevolking in het noorden van de Evenaarsprovincie via een
duurzame verbetering van de toegang tot drinkwater en van de gebruiken in verband met
hygiëne en sanitatie. De verwachte resultaten van de actie zijn:
Resultaat 1. De toegang tot drinkwater is terug op niveau gebracht:
• 200 putboringen voorzien van handpompen zijn hersteld en/of vervangen
• 50 drinkwaterbronnen zijn gewonnen (en andere, alternatieve voorzieningen voor
drinkwater zijn uitgetest)
Resultaat 2. De beheerssystemen voor de watervoorziening garanderen het continue
gebruik en de duurzame toegang tot drinkwater:
• een financieringssysteem voor het onderhoud en de reparatie van de waterpunten, wordt
gedragen door de bevolking, is opgezet en is functioneel
• een beheerssysteem voor het beheer, de reparatie en het gebruik van de pompen is
opgezet en is functioneel
Resultaat 3. De gebruiken van de bevolking in verband met hygiëne en sanitatie zijn
duurzaam veranderd
Geplande activiteiten eerste jaar
Voor de drie resultaten werden onderstaande activiteiten gepland voor het eerste jaar van
uitvoering van het programma.
Geplande activiteiten resultaat 1: De toegang tot drinkwater is terug op niveau gebracht
• 200 putboringen voorzien van handpompen zijn hersteld en/of vervangen
- De toestand van de waterpompen diagnosticeren
- Vormen en bijscholen van de technische ploeg van de dienst hydrologie
- Uittesten van nieuwe types van pompen
- Definitieve keuze van de pompen
- Nieuwe pompen bestellen
• 50 drinkwaterbronnen zijn gewonnen (en andere, alternatieve voorzieningen voor
drinkwater zijn uitgetest)
- Prospectie van potentiële te winnen bronnen in de dorpen
- Uitwerken van de criteria voor de dorpen waar bronnen gewonnen zullen worden
- Sensibiliseren van de dorpelingen
- Verschillende technieken voor bronwinning analyseren
- Uitvoeren van de bronwinning
- Bestuderen van de optie van herstellen van traditionele waterputten
17

Geplande activiteiten resultaat 2: De beheerssystemen voor de watervoorziening
garanderen het continue gebruik en de duurzame toegang tot drinkwater
• een financieringssysteem voor het onderhoud en de reparatie van de waterpunten, wordt
gedragen door de bevolking, is opgezet en is functioneel
- Aanduiden van de potentiële technici voor het onderhoud van de pompen in de dorpen
- Vormen van de technici voor het onderhoud, de controle, de slijtage en de eenvoudige
herstellingen aan de pompen
- Vormen van de verantwoordelijken van de waterpunten voor het beheer ervan
- Sensibiliseren van de dorpelingen over het gebruik en de bescherming van de pompen
- Vormen van de leerlingen van de technische scholen in rurale hydrologie
• een beheerssysteem voor het beheer, de reparatie en het gebruik van de pompen is
opgezet en is functioneel
- Sensibiliseren van de boeren voor het (deels) financieren van de waterpunten
- Analyseren van bestaande systemen van fondsenverzameling voor de waterpunten
- Analyseren van de financiële capaciteiten van de dorpen om bij te dragen
- Analyseren van systemen van financieel beheer van de waterpunten
- Installeren van een systeem van financieel beheer van de pompen om de kosten van
onderhoud te dekken
Geplande activiteiten resultaat 3: De gebruiken van de bevolking in verband met hygiëne en
sanitatie zijn duurzaam veranderd
- Inventariseren van de bestaande werk- en omkaderingsmaterialen op vlak van hygiëne
en sanitatie
- Aanduiden van de lokale structuren die de boodschappen m.b.t. hygiëne en sanitatie
kunnen verspreiden
- Uitwerken van de samenwerkingsmodaliteiten met de andere lokale actoren in de
dorpen
- Bestuderen van de technische opties op vlak van drinkbaar water en sanitatie m.b.t.
hygiëne
- Oprichten van locale structuren (hygiëne comité), daar waar er geen bestaan
- Verbeteren van de interventie- en omkaderingsmethodologie op vlak van hygiëne en
sanitatie
- Vormen van de medische dienst en de dienst rurale ontwikkeling m.b.t. hygiëne en
sanitatie
- Vormen van de lokale structuren m.b.t. hygiëne en sanitatie
- Vormen en bijscholen van de technische ploeg rurale hydrologie in technieken en
beheer van voorziening van drinkbaar water, hygiëne en sanitatie
18

Rapport eerste jaar (gerealiseerde activiteiten)
De geplande activiteiten werden grotendeels gerealiseerd. Een aantal activiteiten werden
niet uitgevoerd in het eerste jaar en verschoven naar het tweede jaar. We geven hieronder
kort een aantal realisaties van het eerste jaar weer.
Resultaat 1. De toegang tot drinkwater is terug op niveau gebracht:
Van de 239 bestaande waterputten, zijn er 123 uitgerust met een waterpomp. Deze putten
zullen verder geanalyseerd worden op karakteristieken vooraleer de bestaande pompen te
herstellen of nieuwe pompen te plaatsen.
Twee nieuwe types van pompen werden uitgetest: Kardia 2000 en India II. Uiteindelijk werd
gekozen voor het type India II omwille van de robuustheid en de eenvoudige installatie en
onderhoud. Dertig van deze pompen werden reeds besteld en verstuurd. Twintig andere
worden begin 2007 besteld.
Er werden 65 potentiële waterbronnen geïdentificeerd in de verschillende centra van CDI-
Bwamanda. De selectiecriteria voor de uiteindelijk bronwinning zijn: (1) het dorp heeft geen
waterpomp, (2) de bron beantwoordt aan de technische karakteristieken voor bronwinning,
(3) de bevolking moet meewerken. Nog geen enkele bron werd gewonnen, aangezien de
verschillende technieken ervoor nog geëvalueerd worden.
Resultaat 2. De beheerssystemen voor de watervoorziening garanderen het continue
gebruik en de duurzame toegang tot drinkwater
In de dorpen werden reeds 52 lokale technici geselecteerd die zullen instaan voor het
eenvoudige onderhoud van de pompen. De bedoeling is om in elk dorp twee technici aan te
duiden zodat er 100 in totaal zijn (50 dorpen * 2 technici). Deze technici zullen een vorming
krijgen over de slijtage van de pompen en de eenvoudige herstellingen aan de pompen.
In de dorpen die uitgekozen werden om een waterpomp te plaatsen, werd een campagne
gehouden om de dorpelingen bewust te maken van het belang van een financiële bijdrage
voor het gebruik, onderhoud en beheer van de pompen. Deze dorpen moeten een
beheercomité oprichten dat zal instaan voor het beheer van de pomp.
Bestaande systemen voor financiële bijdrage aan de waterpompen zijn niet operationeel
omdat ze slecht gestructureerd zijn, slecht functioneren en de bijdragen onregelmatig zijn.
Bovendien blijkt uit analyse dat de financiële capaciteiten van de bevolking beperkt zijn.
CDI-Bwamanda probeert hier tegemoet te komen door de complementaire acties ter
verhoging van het inkomen van de dorpelingen (o.a. opkoop landbouwproducten).
Resultaat 3. De gebruiken van de bevolking in verband met hygiëne en sanitatie zijn
duurzaam veranderd
Wat betreft de gebruiken in verband met hygiëne en sanitatie, was het eerste jaar van het
programma vooral een optekenen, inventariseren en analyseren van wat er reeds bestaat
aan materiaal, kennis en structuren. Ontbrekende elementen dienen aangevuld te worden:
didactisch materiaal werden besteld, de medewerkers van de dienst rurale hydrologie en
van de medische dienst van CDI-Bwamanda zullen een vorming krijgen, lokale comités voor
hygiëne en sanitatie worden opgericht daar waar geen vergelijkbare lokale structuren
bestaan, enz. Dit resultaat krijgt verdere aandacht in de volgende jaren van het programma.
19

Enkele cijfers
Het aantal pompen dat onderhouden werd en operationeel is in Bwamanda liep sterk terug
van 2005 naar 2006. Dit komt voornamelijk doordat er een tekort was aan wisselstukken om
herstellingen uit te voeren.
Aantal operationele pompen die onderhouden werden door CDI-Bwamanda
Centrum 2002 2003 2004 2005 2006
Bwamanda 70 61 65 84 41
Bobito 35 34 23 22 20
Gemena - - - - 2
Bokilio - - - 6 11
Mawuya 2 2 2 1 1
Businga 11 11 11 - 11
Yakoma 4 6 12 7 3
Abuzi 4 4 5 2 6
Wapinda 2 2 1 - 1
Bumba - - - - -
Totaal 128 120 119 122 96
In 2006 werden geen nieuwe waterbronnen gebruiksklaar gemaakt. De dienst rurale
hydrologie analyseerde wat de beste technische mogelijkheden zijn voor de bronwinning.
De bestaande bronnen werden onderhouden, zoals uit onderstaande tabel duidelijk wordt.
Aantal operationele bronnen die onderhouden werden door CDI-Bwamanda
Centrum 2002 2003 2004 2005 2006
Bwamanda 24 26 26 28 28
Bobito 32 35 35 37 37
Gemena 0 0 0 2 2
Bokilio 2 2 2 2 2
Mawuya 0 0 0 0 0
Businga 0 0 0 3 3
Yakoma 2 2 2 5 5
Abuzi 0 1 0 1 1
Wapinda 0 1 0 1 1
Bumba 0 0 0 0 0
Totaal 60 67 65 79 79
Recente ontwikkelingen
In de dorpen werden reeds 33 comités voor het beheer van de pompen samengesteld. Een
aantal van die comités hebben de inventaris van de gezinnen afgewerkt, 12 comités zijn
reeds begonnen met het verzamelen van fondsen voor de rehabilitatie van de pomp. De
inspanningen in de overige dorpen worden verhoogd om tegen eind april eveneens de
nodige fondsen bijeen te brengen.
De medewerkers van de dienst hydrologie van CDI-Bwamanda kregen een vorming rond de
installatie, het onderhoud en de reparatie van het nieuwe type van pompen (India). Tien
laatstejaarsstudenten van de richting industriële elektriciteit van Tambwisa hebben
elementaire kennis verworven over rurale hydrologie. De vorming voor de lokale technici is
uitgesteld tot de maand mei. In die periode zullen ook de leden van de beheercomités een
vorming krijgen.
In februari kon de coördinator van de dienst hydrologie kon – in Kinshasa – ervaringen
uitwisselen over verschillende technieken voor bronwinning met technici van het ‘Agence
pour le Développement des infrastructures dans le milieu Rural’ (ADIR). In maart werd
20

gestart met de bronwinning volgens aangepaste technieken: drie nieuwe bronnen werden
gewonnen in de dorpen Vabesu, Basa en Molegbe.
Aandachtspunten
Het verzamelen van fondsen door de beheercomités is het grootste aandachtspunt in dit
tweede jaar van uitvoering van het programma. De opkoop van landbouwproducten door
CDI-Bwamanda is daarbij een onmisbare aanvulling, aangezien het de bevolking financiële
middelen verschaft. CDI-Bwamanda blijft immers nog steeds de belangrijkste economische
actor in de regio.
Een nieuwe India pomp in één van de dorpen
21

1.3. Europese Unie - 100% financiering: PAR II (2004-2006)
Budget jaar 1: 579.895 euro
Budget jaar 2: 758.081 euro
Budget jaar 3: 668.025 euro
Omschrijving actie
Dit project wordt gefinancierd door Europese Gemeenschap in het kader van PAR II
(Europese Ontwikkelingsbank). Het betreft het manueel onderhoud van 190,1 km pistes en
de rehabilitatie van 355,4 km pistes met een gemechaniseerde eenheid. Van deze 545,5 km
wegen zijn er 224 km nationale wegen en 321,5 km landbouwwegen. Onderstaande tabel
geeft een detail van de verschillende trajecten die onderhouden werden.
Rehabilitatie door gemechaniseerde eenheid Type weg KM
Mbari – Bwamanda – Mogalo Landbouw 51
Gbatulu – Boto Landbouw 12
Bosepanga – Tandala Landbouw 31
Bonzale – Bobito Landbouw 8
Bonzale – Bozene Landbouw 20
Gemena – Mbari Nationale (RN6) 50
Mbari – Pont Boyase Nationale (RN6) 40
Bogilima – Bokilio Nationale (RN6) 38
Bokilio – Boyabo Nationale (RN6) 36
Boyabo – Mole Nationale (RN23) 60
Yakamba – Budjala Landbouw 9,4
Totaal gemechaniseerde rehabilitatie 355,4
waarvan landbouwwegen 131,4
waarvan nationale wegen 224
Manuele rehabilitatie KM
Bobisi – Bobindo Landbouw 51,2
Bongbada Shua – Bodigina Landbouw 19,9
Bowazi – Bogbase Landbouw 8
Bozene – Ndango Landbouw 30
Bobito – Yakamba Landbouw 43
Bondama – Bosamwa – Bodanganea Landbouw 38
Totaal manuele rehabilitatie 190,1
waarvan landbouwwegen 190,1
waarvan nationale wegen 0
TOTAAL REHABILITATIE 545,5
waarvan landbouwwegen 321,5
waarvan nationale wegen 224
22

Resultaten juni 2004- juni 2006
In het algemeen zijn de nationale wegen en de landbouwwegen gedurende gans het jaar
toegankelijk dankzij de rehabilitatie voorzien in dit project. Dankzij deze verbetering van de
toestand van de wegen, is de evacuatie van landbouwproducten mogelijk. Omgekeerd
kunnen ook afgewerkte producten uit de hoofdstad het binnenland makkelijker bereiken dan
voordien. Ook op sociaal vlak heeft het wegenonderhoud een positieve invloed: mensen
kunnen zich verplaatsen, gezondheidscentra en scholen kunnen bevoorraad worden, de
medewerkers van CDI-Bwamanda kunnen makkelijker bezoeken afleggen aan de boeren,
enz.
Mechanische rehabilitatie
Van de 355,4 km wegen die via een gemechaniseerde eenheid gerehabiliteerd dienen te
worden, werden er 205,7 km onderhouden.
De inspanningen concentreerden zich op de nationale wegen, gezien hun belangrijkheid
voor de regio. De mechanische interventie door CDI-Bwamanda werd dan ook positief
onthaald door de bevolking. Voor de interventie deden voertuigen een week over het traject
Gemena – Zongo, na de interventie kan het traject op minder dan 24 uren afgelegd worden.
De toestand waarin de RN6 zich bevond voor rehabilitatie
23

Manuele rehabilitatie
De RN6 na de mechanische interventie van CDI-Bwamanda
Manueel wegenonderhoud door de kantonniers
24
Van de 190,1 km wegen die
manueel gerehabiliteerd
dienen te worden, werden er
172,8 km onderhouden.
Dankzij de inspanningen van
de wegenwerkers werden
verscheidene centra
ontsloten.
Het manueel onderhoud
wordt verzekerd door
verschillende ploegen van
‘kantonniers’. Verschillende
ploegen staan onder
begeleiding van een ‘chef de
chantier’ die een vorming
kreeg over de technische
aspecten van manueel
wegenonderhoud.

Planning laatste jaar
Mechanische rehabilitatie
Twee mechanische brigades zullen ingezet worden om de overige 149,7 km wegen te
rehabiliteren. De werken werden als volgt gepland:
Traject Planning
Mbari – Pont Boyase 01/07/06 tot 09/08/06
Boyabo – Mole 01/07/06 tot 30/08/06
Bosepanga – Tandala 01/10/06 tot 30/11/06
Bonzale – Bobito 01/12/06 tot 15/12/06
Bonzale – Bozene 16/12/06 tot 11/01/07
Gbatulu – Boto 12/01/07 tot 31/01/07
Mbari – Pont Boyase 15/01/07 tot 30/01/07
Yakamba – Budjala 01/02/07 tot 02/04/07
Boyabo – Mole 01/02/07 tot 20/02/07
Mbari – Mogalo 22/02/07 tot 30/06/07
Manuele rehabilitatie
In het laatste jaar van het PAR II project moet CDI-Bwamanda starten met de werken op het
traject Bobisi – Bobindo (51,2 km). Daarnaast gaat ze verder met de manuele rehabilitatie
op de trajecten waar de werken reeds gestart (Bongbadasua – Bodigina, Bondama –
Bondanganea en Bowazi – Bogbase) maar nog niet voltooid waren. De trajecten waar de
rehabilitatie reeds voltooid was, worden verder onderhouden om de goede staat van de
wegen te behouden.
Een gedetailleerd verslag van de stand van zaken van het laatste jaar van het PAR II
project is nog niet beschikbaar. Algemeen beschouwd verlopen de werken zoals gepland.
Onderstaande tabel geeft een overzicht van alle wegenwerken die door CDI werden
uitgevoerd in de Evenaarsprovincie (met vooral EG of DGOS financiering)
Wegenwerken CDI-Bwamanda in
de Evenaarsprovincie
2002 2003 2004 2005 2006
Manuele kantonnage 615 519,9 606,1 797,5 790,61
nationale wegen Km 286,9 206,2 250,6 312,8 330,02
regionale wegen Km 84,1 30 61,7 111,6 49,05
plattelandswegen Km 244 283,7 293,8 373,1 411,54
Gemechaniseerd onderhoud
herprofilering Km 86 20 79,4 68,2
opvulling van gaten in de wegen m3 2806 543 811 48.297
Bouw bruggen 19 15 25 28 60
in hout 4 15 25 24 58
in metalen buizen 5
in betonen buizen 10 4 2
25

1.4. Ondersteuning van de mutuelle van CDI-Bwamanda (Christelijke Mutualiteiten en
Belgische Raffaisen Stichting)
Budget BRS CM
2006 27.000 29.700
2007 27.000 29.300
Omschrijving actie
De actie is aanvullend aan de DGOS-actie “Ondersteuning van de
gezondheidsvoorzieningen van CDI-Bwamanda a.s.b.l.” en moet bijdragen tot het realiseren
van het resultaat “verbetering van de financiële toegang tot de medische zorgen”.
In 1986 werd een mutualiteit opgestart in Bwamanda, deze droeg bij tot de verbetering van
de financiële toegang tot de medische zorgen. De samenwerking met de Christelijke
mutualiteiten België en de Belgische Raffaisenstichting (BRS) heeft het mogelijk gemaakt
om een gelijkaardig initiatief op te starten in andere gezondheidszones die in beheer zijn
van CDI-Bwamanda. In 2004 werd een mutualiteit opgestart in Abuzi en in 2005 in
Wapinda. Dankzij de CM en het BRS konden nieuwe lidkaarten ontwikkeld worden, met foto
om fraude beter te voorkomen. De CM en BRS voorzien onder andere een toelage voor de
druk van de lidkaarten en de jaarlijkse lidmaatschapzegels en het materiaal om de foto’s te
maken: digitale fototoestellen, printers en fotopapier. Daarnaast, kan een groot deel van het
budget gebruikt worden voor bewustmakings- en informatiecampagnes omtrent de
mutualiteit (hoe, wat, waarom, belang, …) in de zones waar de mutualiteit zal opgericht
worden.
Resultaten 2006
In de drie gezondheidszones is het aantal leden van de mutuelle gestegen. Toch verdienen
Abuzi en Yakoma nog extra aandacht en opvolging wil CDI-Bwamanda dezelfde positieve
resultaten behalen als in Bwamanda.
2002 2003 2004 2005 2006
Aantal Leden
Bwamanda 47.985 73.904 114.465 106.115 130.415
Abuzi 2.676 447 2.821
Yakoma 5.501 7.292
Percentage van
gehospitaliseerde patiënten
die lid zijn van mutuelle
71 60 77 74 67
In 2006 werd in de gezondheidszone Bwamanda een beheercomité opgericht voor de
mutuelle met verschillende organen waarin de bevolking vertegenwoordigd is. Deze
organen zijn een Algemene Vergadering, een Raad van Beheer, een uitvoerend comité en
een controle comité.
26

2. Projecten en programma’s die door CDI-Congo worden uitgevoerd buiten financiering van
CDI-België
2.1. Europese Unie - FED programma
o Herlancering van de landbouw in de Evenaarsprovincie
Budget: 1.829.270 euro (3 jaar)
Het project beoogt de verhoging van de landbouwproductie van de landbouwbevolking in
Noord-Equateur teneinde de eigen behoeften te dekken en overschotten te
commercialiseren. Volgende activiteiten zijn voorzien:
Ter beschikking stellen van kwalitatieve landbouwinputs (zaaigoed, materiaal)
Vulgariseren van betere teelttechnieken
Opkoop en commercialisering van landbouwproducten
Verwachte resultaten zijn de commercialisering van 6.000 ton maïs, 3.000 ton koffie, 500
ton soja en 500 ton aardnoten per jaar.
o Herlancering van de landbouw in Bandundu
Budget: 1.824.494 euro (3 jaar)
Het project beoogt de verhoging van de landbouwproductie en de rehabilitatie van rurale
pistes om commercialisering mogelijk te maken. Het betreft:
Rehabilitatie van 150 km pistes
Ter beschikking stellen van kwalitatieve landbouwinputs (zaaigoed, materiaal)
Vulgariseren van betere teelttechnieken
Uitbouw van een centrum voor opkoop en verwerking van landbouwproducten
Opkoop en commercialisering van landbouwproducten
De evolutie van de activiteiten in Bandundu (regio Mateko) wordt beschreven in het
volgende deel (pg. 28 en volgende).
o Veevoeders (Kinshasa)
Budget: 535.745 euro (3 jaar)
Uitbreiding van de kippenteelt in Kinshasa en productie van veevoeders
27

2.2. Europese Unie - "Aide alimentaire pour les démunies de Kinshasa, avec achat local au
Nord-Equateur et au Bandundu"
Budget:1.666.121 euro (3 jaar)
Jaarlijkse distributie van 4.200 ton maïsmeel en 450 ton sojameel
Voor het nieuwe project van voedselhulp organiseerde de EU een aanbesteding waarop 66
inschrijvers reageerden. Slechts drie voorstellen werden weerhouden waaronder dat van CDI
Bwamanda met het project "Aide alimentaire pour les démunies de Kinshasa, avec achat local au
Nord-Equateur et au Bandundu". Op 25 oktober ontving CDI-Bwamanda (Congo) de formele
goedkeuring van het project.
Het project voorziet, over een periode van 3 jaar, levering van 12.600 ton maïsbloem en 1.350 ton
soyabloem aan zowat 70.000 armen in Kinshasa. Daarvoor zal in Noord-Equateur en in Bandundu
14.000 ton maïs en 2000 ton soja rechtstreeks bij kleine boeren worden opgekocht. De
voedselhulp wordt niet gratis verdeeld maar tegen een sterk gesubsidieerde sociale prijs verkocht
via een netwerk van basisorganisaties. Het project voorziet de mogelijkheid om bij een
verbetering van de sociaal-economische toestand de sociale prijs geleidelijk op te trekken om zo
te komen tot een marktconforme verkoop. CDI-Bwamanda hoopt op die manier een duurzame
markt van "kwaliteitsvol lokaal voedsel tegen een schappelijke prijs" te kunnen creëren die de
belangen van producenten en consumenten op elkaar afstemt.
Het totale projectbudget bedraagt 1,66 miljoen Euro, waarvan 1,5 miljoen Euro EU toelage en
166.121 Euro eigen bijdrage te mobiliseren door CDI-Bwamanda.
2.3. DGOS via Belgische Technische Coöperatie – Steun aan de Regionale Distributiecentrales
voor essentiële generische geneesmiddelen
De Congolese overheid heeft het initiatief genomen om de bevoorrading van essentiële
generische geneesmiddelen te laten verlopen via een nationale aankoopcentrale (FEDECAME)
en regionale distributiecentra.
De regionale apotheek van CDI-Bwamanda (PRB) werd uitgekozen om uit te bouwen tot één van
de eerste regionale distributiecentra. Via de Belgische Technische Cooperatie (BTC) zal de PRB
uitgebouwd worden tot CAMENE (centrale d’achat de médicaments essentiels Nord-Equateur).
Op termijn moet CAMENE alle 32 gezondheidszones van de noordelijke Evenaarprovincie
bevoorraden met essentiële generische medicijnen.
CAMENE in Bwamanda
De regionale apotheek werd door CDI-Bwamanda opgericht om de eigen gezondheidsstructuren
van medicijnen te voorzien. Van in het begin echter kwamen ook andere gezondheidscentra en
hospitalen zich bevoorraden in de PRB.
Via subsidies van DGOS ondersteunt BTC CDI-Bwamanda voor de uitbouw van de PRB tot
CAMENE. CDI-Bwamanda is de verantwoordelijke voor de uitvoering. Tot eind 2009 wordt de
werking van de CAMENE gesubsidieerd. De bedoeling is dat CAMENE tegen dan zelfbedruipend
zou zijn.
28

Tot nu toe werden volgende activiteiten gerealiseerd:
- Begin augustus werden de stocks van de PRB in de CAMENE ondergebracht.
- In augustus 2006 werd een apotheker aangeworven voor de CAMENE, hij is op dit moment
de enige apotheker in de ganse Evenaarprovincie met uitzondering van Mbandaka.
- Een Land Cruiser werd ter beschikking gesteld van CAMENE. Deze doet dienst voor de
prospectiereizen van de directie van de CAMENE naar de 32 gezondheidscentra en
hospitalen in de drie districten in de noordelijke Evenaarprovincie (Zuid-Ubangi, Noord-Ubangi
en Mongala).
- Het CAMENE gebouw werd gezet op een terrein tussen de verpleegschool ITM Bikisa en het
hospitaal. De oplevering gebeurde eind maart 2007.
- Op 15 februari 2007 vertrok Pierre Nanson als coöperant naar Bwamanda. Hij staat in voor de
logistieke ondersteuning van de CAMENE; stockbeheer, kostprijsberekening, aankopen, enz.
behoren tot zijn takenpakket.
Zicht op het bijna voltooide CAMENE gebouw
e officiële inhuldiging, in aanwezigheid van de Gouverneur van de Evenaarprovincie, is
D
geprogrammeerd tegen midden april 2007. Een evaluatie van het BTC-project is gepland in de
loop van 2008.
29

Evolutie van CDI-Bwamanda in Bandundu
De heer Jean-Paul Rousseau (Belgian Senior Consultants) ondernam een bezoek aan de activiteiten van
CDI-Bwamanda asbl in de provincie Bandundu in de regio rond het centrum Mateko. Wij geven hier
informatie omtrent de evolutie van de activiteiten ginds uit het verslag van zijn bezoek.
Het project Mateko dat startte in maart 2005, via een driejaren financiering van de Europese Unie, heeft
volgende doelstelling:
“ De voorgestelde actie viseert de verbetering van de toestand van de rurale bevolking door de herlancering
van de familiale landbouw in het gebied tussen de rivieren Kwilu en Kasaï in de provincie Bandundu. De
verhoging en de diversificatie van de landbouwproductie moeten bijdragen aan de verhoging van de
voedselzekerheid en aan de verhoging van de koopkracht. De prioritaire begunstigden zijn de boeren die
toegang zullen krijgen tot landbouwinputs van goede kwaliteit en die de mogelijkheid krijgen om het surplus
van hun producten te verkopen aan CDI-Bwamanda of aan andere opkopers. “
De economische landbouwactiviteiten
De aankoopcampagnes konden enkel gerealiseerd worden dankzij de rehabilitatie van landbouwwegen om
de regio te ontsluiten. In 2005 herstelde CDI-Bwamanda 108,5 km wegen, in 2006 305,4 km.
Onderstaande tabel geeft de voorziene en de gerealiseerde hoeveelheden weer van de producten die CDI-
Bwamanda opkocht. Voor maïs en aardnoten werden de voorziene hoeveelheden gerealiseerd, voor soja en
rijst niet. De sojateelt werd in 2005 geïntroduceerd. De 700 kg die gerealiseerd werd in 2005, diende als
multiplicatiezaad voor het tweede jaar. De oogst viel echter tegen omwille van het verlies aan kwaliteit van
de zaden doordat er slechts één seizoen geplant werd. Door de introductie van een tweede sojaseizoen kan
CDI-Bwamanda een reserve opbouwen aan multiplicatiezaden. Binnen een aantal jaren zullen de resultaten
van deze inspanningen zichtbaar worden. De sojateelt zal enerzijds dienen voor lokale consumptie
(voornamelijk voor verzwakte groepen), anderzijds is er het vooruitzicht van afzet in Kinshasa (1000 ton per
jaar). Rijst wordt in de regio nog niet geteeld en is momenteel geen prioriteit.
Opkoop CDI-Bwamanda: voorziene en gerealiseerde hoeveelheden
Product Jaar 1 (2005) Jaar 2 (2006) Jaar 3 (2007)
Voorzien Gerealiseerd Voorzien Gerealiseerd Voorzien
Maïs Ton 510 540 1020 1052 2041
Soja Ton 21 0,7 52 6 103
Rijst Ton 111 0 167 0 278
Aardnoten Ton 100 75 150 204 250
De hoeveelheden die opgekocht werden, werden geëvacueerd naar Kinshasa. Geen enkel product werd ter
plekke getransformeerd. Het eerste jaar waren de wegen nog volop in onderhoud en beschikte CDI-
Bwamanda niet over voldoende vervoermiddelen voor evacuatie. De producten werden daarom opgeslagen
en in kleine hoeveelheden via gehuurde boten op de rivier Kamtcha geëvacueerd tot de haven van Mimbien
op de rivier Kasaï. Van daaruit werden de producten met de eigen boten van CDI-Bwamanda naar Kinshasa
verscheept. De oogst van 2006 werd over het gehele traject (Kamtcha + Kasaï) via de eigen boot van CDI-
Bwamanda, met schuiten van 30 à 35 ton geëvacueerd. De kosten werden hierdoor echter niet drastisch
gedrukt. CDI-Bwamanda probeerde daarom als alternatief voor het traject op de Kamtscha een transport
per weg uit. Dit bleek aanzienlijk goedkoper te zijn, de komende campagne zal daarom op die manier
gewerkt worden. De inspanningen voor rehabilitatie van de weg zullen dan ook verhogen.
30

Diverse realisaties
Sinds de start van het project werden verschillende herstellingen en bouwwerken ondernomen, er blijven
echter nog een aantal onmisbare werken uit te voeren.
Kantoor en garage
Een oude oliefabriek in Mateko aan de rivier Kamtcha werd ingericht als kantoor, opslagruimte en garage. Er
dient nog een overdekte ruimte bij te komen waar het rollend materieel kan ondergebracht worden bij
regenval.
Rollend materieel
Het project beschikt momenteel over 1 pick up 4x4, 1 alle terrein wagen en 4 vrachtwagens. Aan de
vrachtwagens dienen een aantal aanpassingen te gebeuren. Het aantal vrachtwagens dient ook uitgebreid
te worden voor de verdere ontwikkeling van de activiteiten.
Woningen
De bestaande woning bij de oliefabriek werd ingericht als woning voor de verantwoordelijke van het project.
Er is elektriciteit beschikbaar dankzij een stroomgroep, een satelliet-antenne verzekert een internet en e-mail
verbinding. Om minimaal comfort en hygiëne te garanderen dient er nog een installatie voor de voorziening
van water geïnstalleerd te worden. Verder is een overdekte ruimte voor de wagen van het project ook aan te
raden.
Kort bij het perceel van CDI-Bwamanda werd een woning gebouwd voor de tweede verantwoordelijke van
het project. Deze woning beschikt ook over elektriciteit, maar niet over water.
Watervoorziening
In het budget van het project is 37.000 euro beschikbaar voor de watervoorziening. Dit budget wordt
verdeeld over: bronwinning 10.000 euro, kanalisatie en pomp 10.000 euro en watertoren 17.000 euro. Dit
werd nog niet gerealiseerd, maar is wel een prioriteit.
Wegennetwerk en bruggen
De rehabilitatie van het
wegennetwerk is zeker een van
de belangrijkste realisaties van
het project. Tijdens de eerste
twee jaren werden 106 km
wegen manueel gerehabiliteerd.
Momenteel worden 300 km
wegen onderhouden door 325
kantonniers. In 2007 zullen aan
het netwerk 200 km wegen
toegevoegd worden, het aantal
kantonniers zal verhoogd
worden tot 500.
De eerste twee jaren werden
door CDI-Bwamanda 9
oversteekplaatsen verbeterd, 5
bruggen hersteld en de brug
Letun en die van Kiban
heropgebouwd.
31
De Letun brug voor heropbouw door CDI-Bwamanda:
de pijlers van de brug zijn verzakt.

Fotoreportage Mateko (foto’s JP-Rousseau)
1. GEBOUWEN EN BURELEN
WONING PROJECT VERANTWOORDELIJKE - WONING TWEEDE VERANTWOORDELIJKE - BUREEL
2. BRUGGEN EN WEGEN
LETUN BRUG (NA HEROPBOUW) – KIBAN BRUG – WEG NAAR PANU(ONDERHOUD DOOR BTC)
3. VRACHTWAGENS
DE ZWAKKE PUNTEN : LUCHTFILTER - VERING VOORAAN – VOORRUIT
4. HAVENS
MIMBIEN – PANU – MANGAI
32

Vooruitzichten voor 2007
Om het huidige project te verduurzamen vroeg CDI-Bwamanda aan de Europese Unie een verlenging en
aanvulling van de huidige lopende project in en rond Mateko. Deze bijkomende financiering van 500.000
euro over twee jaar zal zich voornamelijk concentreren op de renovatie van de duwboot en de schuiten, de
ingebruikname van de olieslagerij in Kinshasa voor de verwerking van aardnoten, onderhoud van de wegen
door de lokale bevolking en diversificatie van de productie. De onmiddellijke begunstigden van het project
zijn de 10.000 gezinnen die omkadering genieten van CDI-Bwamanda (ongeveer 80.000 personen).
Daarnaast is CDI-Bwamanda als organisatie ook een onmiddellijke begunstigde van de financiering
aangezien de infrastructuren, werkingsmiddelen en capaciteiten ondersteuning krijgen via het project.
Besluit
De start van de activiteiten in Mateko kende een goede start. Dankzij het project gefinancierd door de
Europese Unie, kon CDI-Bwamanda reeds een stijging en diversificatie van de landbouwproductie
realiseren. Dat draagt in de eerste plaats bij aan de verbetering van de voedselzekerheid. Daarnaast heeft
het eveneens een positieve invloed op de koopkracht van de bevolking, omdat ze de mogelijkheid heeft om
het surplus te verkopen aan CDI-Bwamanda.
33

Missies
Periode Persoon Reden van de missie
24/12/05 tot
6/01/06
18/12/05 tot
17/01/06
13/02 tot
20/02
24/03 tot
21/04
26/03 tot
03/04
26/03 tot
08/04
20/04 tot 1/05
9/06 tot 19/06
12/06 tot
19/06
13/07 tot
31/07
13/07 tot
18/08
Plaats van de
missie
Hans Lemaire Interne audit Bwamanda - RDC
Jean-Paul
Rousseau
Advies koffie CDI-Bwamanda N-Equateur - RDC
Marleen Vos Voorbereiding 11 11 11 Campagne
Jean-Paul
Rousseau
Koen Lein
Piet Van Assche,
Guido
Deburchgrave
Jacqueline
Vanheers
Kim Leemput,
Marc Van Laere
(DMOS)
Koen Lein,
Jacqueline
Vanheers
Guy Poppe
7/08 tot 18/08 Jos D'Hooghe
25/09 tot
21/10
3/11 tot 12/11
27/11 tot
16/12
27/11 tot
13/12
Evaluatiemissie Proyaka & Advies koffie
CDI-Bwamanda
Zone Hospitalen Boko en Papanè:
Opvolging DGOS actieplannen, start
voorbereiding nieuw meerjarenplan
DGOS
Zone Hospitalen Boko en Papanè:
Opvolging DGOS actieplannen, start
voorbereiding nieuw meerjarenplan
DGOS, Raad van Bestuur
Opvolging werking CDI-Bwamanda asbl
Opstellen strategisch plan
onderwijsactiviteiten CDI-Bwamanda -
in samenwerking met DMOS
Opvolging DGOS actieplannen, start
voorbereiding nieuw meerjaren plan
DGOS, etc.
Rondreis in N-Equateur naar aanleiding
van eerste ronde verkiezingen
Mateko &
Kinshasa - RDC
Popokabaka &
Bwamanda - RDC
Benin
Benin
Koen Lein Opvolging werking CDI-Bwamanda asbl RDC
Voorbereiding en follow-up van de
koffie-campagnes - overdracht van de
documentatie van de koffiedossiers
Koen Lein Opvolging werking CDI-Bwamanda asbl RDC
Kim Leemput,
Jacqueline
Vanheers, Piet
Van Assche
Zone Hospitalen Boko en Papané:
opstellen strategisch plan (werkatelier)
Kinshasa &
Bwamanda - RDC
Bwamanda - RDC
Kinshasa - RDC
N-Equateur - RDC
Kinshasa en
Bwamanda - RDC
Benin
Koen Lein Opvolging werking CDI-Bwamanda asbl RDC
Dr. Luc
Vanderheyden,
Griet Smet,
Barbara Standaert
Artsen Zonder Vakantie: algemene
chirurgie, verpleegkunde operatiezaal
en vroedkunde
Yakoma - RDC
34

Bezoekers uit het Zuiden
Periode Bezoeker Reden van bezoek
16/12/05 tot
7/01/06
Emiel Vanhoucke kerstvakantie + tussentijds verslag activiteiten
23/12/05 tot
7/01/06
22/12/05 tot
8/01/06
26/01
1/02
Luc De Weerdt kerstvakantie + tussentijds verslag activiteiten
Jean-Marc
Ackermans
Nestor Bazeye -
Adecom
Nestor Bazeye -
Adecom
kerstvakantie + tussentijds verslag activiteiten
bespreking huidig DGOS programma
overleg toekomstig DGOS programma
10/03 tot
16/03
Luc De Weerdt overleg situatie CDI-Bwamanda asbl
15/03 tot
26/03
Célestin Abubambi
en Robert Maindo
vorming CIRAD, Malongo, bedrijfsbezoeken koffie
24/03 tot
01/04
Ngaleko Baranga overleg situatie CDI-Bwamanda asbl
9/04 tot 13/04 Luc De Weerdt overleg situatie CDI-Bwamanda asbl
01/04 tot
17/04
P. Kamiel De
Grieck
vakantie + bezoek kantoor Heverlee
1/05 tot 12/06 Robert Gillyns jaarlijkse vakantie + tussentijds verslag activiteiten
20/05 tot
28/05
Luc De Weerdt overleg situatie CDI-Bwamanda asbl
20/06 tot
13/07
Emiel Vanhoucke jaarlijkse vakantie + tussentijds verslag activiteiten
07/07 tot
07/08
Jean-Marc
Ackermans
jaarlijkse vakantie + tussentijds verslag activiteiten
10/07 tot
03/09
Zr. Greta Moens vakantie + tussentijds verslag activiteiten
28/07 Luc De Weerdt definitieve terugkeer
20/08 tot Père Jean-Bertin opdrachten voor Capucijnen + overleg situatie CDI-
05/10 Nadonye
Bwamanda asbl
25/08 Yves Heyligers vertrek als coöperant
21/10 tot 6/11 Robert Gillyns vakantie + tussentijds verslag activiteiten
24/10 tot
16/11
Eduard Ngandu en
Pierre Nbongato
Bezoekers voor 11.11.11 Campagne
16/12 tot
18/01
Jean-Marc
Ackermans
kerstvakantie + tussentijds verslag activiteiten
20/12 Emiel Vanhoucke definitieve terugkeer
26/12 tot
15/01/07
Robert Gillyns kerstvakantie + tussentijds verslag activiteiten
35

Bezoek Célestin Abubambi en Robert Maindo
Twee kaderleden, Robert Maindo uit Yakoma en Célestin Abubambi uit Bwamanda, waren in maart 2006 op
bezoek in België en Europa.
Ze liepen een stage aan het Instituut voor tropische landbouw van Frankrijk in Montpellier, meer bepaald bij
CIRAD - Centre de Coopération Internationale en Recherche Agronomique pour le Développement.
Daaropvolgend konden ze een bedrijfsstage lopen bij Malongo nabij Nice (cfr foto), een dochteronderneming
van Koffie Rombouts.
Robert en Célestin tijdens de stage bij CIRAD
Het is hier op zijn plaats om de directeur van Malongo te danken voor zijn vertrouwen in CDI-Bwamanda en
voor de inspanningen die hij voor CDI-Bwamanda leverde. Zo heeft hij in november 2005 de activiteiten van
CDI-Bwamanda bezocht in Kinshasa, Bwamanda, Bobito en Gemena. In het productengamma "Commerce
Equitable" heeft Malongo een koffie op markt gebracht met de vermelding "Origines Moka d'Ethiopie - Congo
Plantation" zowel in pakjes gemalen koffie als in individuele doses voor espressokoffie.
Aan Célestin Abubambi en aan Robert Maindo is tijdens hun bezoek zeer klaar en duidelijk uitgelegd welk het
belang is van een goede kwaliteit. Om een goede kwaliteit koffie te bekomen is er grote zorg vereist van het
begin tot het einde van de koffieteelt; onder meer aan de wijze van het oogsten, het drogen, het stockeren op
alle niveau's en het transporteren. In de hangars te Antwerpen hebben zij kunnen constateren wat de impact op
de koffie is van insijpelend vocht in de container.
Ons inziens zullen Célestin Abubambi en Robert Maindo goede ambassadeurs zijn naar de ganse Ubangistreek
voor wat betreft het aanmoedigen van aangepaste teel-, oogst- en verwerkingsmethodes.
36

Bezoek Eduard Ngandu en Pierre Nbongato
In november kwamen Eduard Ngandu en Pierre Nbongato op bezoek in België, in het kader van de 11.11.11
novembercampagne ‘Recht op Voedsel’. Ze logeerden bij enkele gastgezinnen in West-Vlaanderen en
genoten van hun eerste bezoek aan België. De lokale 11.11.11-comités hadden een boordevol programma
ineengestoken, met vele interessante ontmoetingen en bezoeken.
Uiteraard werden de acties van de lokale comités ondersteund met bijvoorbeeld een presentatie van CDI-
Bwamanda, deelname aan de collecte-actie, uiensoep uitdelen, deelname aan een debat, enz.
Er werden verschillende scholen bezocht,
vooral door Eduard die directeur was van de
technische school Tambwisa 1 . Het ging
zowel over lagere scholen, technische
middelbare scholen als algemene
middelbare scholen. Wat zowel Eduard als
Pierre trof was de goede uitrusting waarover
de scholen beschikken.
Op het programma stonden ook bezoeken
aan verschillende boerderijen en de
groenteveiling in Roeselare. Een biologische
geitenboerderij trok de aandacht van Pierre
– agronoom en landbouwer. De uitrusting en
middelen waren allen eenvoudig, maar de
organisatie van het werk was zeer goed.
Eduard Ngandu en Pierre Nbongato in West-Vlaanderen
Tussendoor was er ook nog tijd voor toerisme en ontspanning. Pierre en Eduard bezochten Ieper, Kortrijk en
Brugge. Er werd een bezoek gebracht aan de kust en de haven van Zeebrugge. Zelfs een bezoek aan
Boulogne-sur-mer paste in het drukke schema.
Een minpunt tijdens de reis was dat Pierre drie dagen moest opgenomen worden in het hospitaal. Hij bleek
getroffen door het Hepatitis E virus (zie verder). Door de goede zorgen, was hij er snel weer bovenop en kon hij
de rest van het programma afwerken.
Na het programma van 11.11.11 vonden Pierre en Eduard de tijd om onze kantoren te bezoeken. We kregen
een uitgebreid verslag van hun ervaringen in West-Vlaanderen. Ze drukten hun sterke bewondering uit voor
de vrijwilligers van de 11.11.11 comités en al wat zij doen voor mensen die ze niet kennen.
Met CDI-Bwamanda konden Pierre en Eduard nog enkele bezoeken afleggen. Dankzij Sabine De Bethune
kregen ze een gegidst bezoek in de kamer en senaat. Daarnaast trok Eduard naar het GTI te Morstel, waar
hij een mooie cheque voor de activiteiten van CDI-Bwamanda mocht ontvangen. Pierre moest diezelfde dag op
controle in het Instituut Tropische Geneeskunde te Antwerpen en bracht daarna een bezoek aan Pater
Leonard Van Baelen. De twee gasten konden samen de haven van Antwerpen bezoeken onder begeleiding
van Jos D’Hooghe.
De ervaringen van de drie weken België zullen Eduard en Pierre niet gauw vergeten. Ze ondervonden aan den
lijve dat veel mensen in Vlaanderen zich – belangeloos – inzetten voor het zuiden. Ze konden eveneens
ervaren dat fondsen verzamelen nogal wat inspanningen vergt (bijvoorbeeld uren door de regen lopen). Bij
afloop van hun bezoek, zegden ze hun ervaringen en impressies te willen delen met de medewerkers van
CDI-Bwamanda en de plaatselijke bevolking. Om hen duidelijk te maken dat er in Vlaanderen, in België
mensen zijn die om hun werk en hun initiatieven geven, erachter staan en steunen.
1 Eduard is ondertussen benoemd tot technisch verantwoordelijke van CDI-Bwamanda.
37

Deelname aan activiteiten, vergaderingen, studiedagen, vormingen, enz.
Datum Organisator Plaats Omschrijving activiteit
6/jan Coprogram Brussel Deelname Zuidgroep
27/jan Senioren KU Leuven Leuven Diavoordracht over de projecten van Artsen
Zonder Vakantie in Benin
31/jan Provincie West-
Vlaanderen
Roeselare Debat: Heeft Ontwikkelingssamenwerking
zin - Prof. Develtere
3/feb Max Havelaar Brussel Deelname Debat Fair Trade (o.a. Frans Van
der Hoff)
9/feb 11.11.11 Brussel Deelname Centraal Afrika Overleg
18/feb 11.11.11 Brussel Deelname Politiek forum 11.11.11
25/feb Missiekring Herentals Herentals Missiefeest
7 tot 10 mrt CIRAD Montpellier Studiedagen bij CIRAD met Robert Maindo
en Célestin Abubambi
11/mrt Gemeente Destelbergen Destelbergen Infostand op VerdraaiDe Wereld
11 tot 15 mrt Malongo Nice Bezoek koffiebranderij Malongo met Robert
Maindo en Célestin Abubambi
20/mrt CDI-Bwamanda Brugge Bezoek Supremo met Robert Maindo en
Célestin Abubambi
22/mrt CDI-Bwamanda Almelo NL Bezoek aan Neuteboom met Robert Maindo
en Célestin Abubambi
23/mrt CDI-Bwamanda Antwerpen Bezoek aan Rucquoy en aan koffiehaven
met Robert Maindo en Célestin Abubambi
23/mrt CDI-Bwamanda Mortsel Bezoek aan GTI-Mortsel met Robert Maindo
en Célestin Abubambi
28/mrt MasMut Brussel Openingszitting MasMut
30/mrt Afrika Filmfestival (Diest) Diest Film + debat ivm CDI-Bwamanda
(moderator = Zinzen)
30/mrt Afrika Filmfestival
(Rotselaar)
1/apr Vrienden van de Kwango
vzw
Rotselaar Film + debat ivm CDI-Bwamanda
(moderator = Koen Ooms)
De Pinte Voorstelling Proyaka op Feest van de
Kwango
26/apr Coprogram Brussel Deelname Workshop - opstellen strategisch
kader (1/2)
26/apr Incofin CV Gent Deelname Algemene Vergadering Incofin
CV
28/apr Coprogram Brussel Deelname Workshop - opstellen strategisch
kader (2/2)
4/mei Afrika Filmfestival
Leuven
Leuven Vertoning Congo River - 100 gratis tickets
verdeeld aan sympathisanten CDI-
Bwamanda
16/mei 11.11.11 Brugge Brugge Voorjaarsklassiekers: voorstelling CDI-
Bwamanda
18/mei BRS Leuven Voorstelling mutuelle CDI-Bwamanda op
BRS Clubavond
18/mei 11.11.11 Kortrijk Kortrijk Voorjaarsklassiekers: voorstelling CDI-
Bwamanda
19/mei BTC Brussel Seminarie: 'Cultures pérennes en RDC'
20/mei Derdewereldraad Leuven Infostand op Wereldfeest
23/mei 11.11.11 Roeselare Roeselare Voorjaarsklassiekers: voorstelling CDI-
Bwamanda
38

Datum Organisator Plaats Omschrijving activiteit
29/mei CDI-Bwamanda, WWF
en Karel de Grote
Hogeschool
Antwerpen Vergadering in verband met Brite Oil -
Biodiesel project
29/mei 11.11.11 Diksmuide Diksmuide Voorjaarsklassiekers: voorstelling CDI-
Bwamanda
10/jun CM Roeselare 100 jaar CM Roeselare-Tielt
25/sep Koffie Rombouts en
Hilton
Antwerpen Deelname persconferentie van Koffie
Rombouts in Hilton Antwerpen ter
gelegenheid van de week van de Fairtrade
29/sep 11.11.11 Hooglede Hooglede Infovoormiddag : voorstelling CDI-
Bwamanda
1/okt 11.11.11 Izegem Izegem Deelname Partnermarkt 40 40 40
3/okt DGOS en PwC Brussel Infovergadering ivm methode en verloop
screening programma-erkenning NGO’s
3/okt Kapucijnen Antwerpen Deelname Viering 150 jaar Kapucijnen in
Antwerpen
3/okt Max Havelaar en
Wereldcafé Leuven
Leuven Voordracht rond Afrika en Fairtradeondernemen
5/okt Univesha verzekeringen Antwerpen Deelname colloquium omtrent
binnenscheepvaart
16 en 17 okt ADA en BRS Luxemburg Deelname Workshop on Performance
Indicators for Microinsurance Practitioners
20/okt Coprogram Brussel Deelname Ledenconsultatie ivm nieuwe
regelgeving DGOS
20/okt BRS Leuven Deelname Clubavond BRS
21/okt Limburgs Platform
Ontwikkelingssamenwerking
Okt/Nov 11.11.11 West-
Vlaanderen
Hasselt Voorstellen CDI-Bwamanda op Blikopener
(vormingsmoment voor vrijwilligers)
Deelname van CDI-Bwamanda-Congo aan
campagne 11.11.11 via twee bezoekers:
Eduard Ngandu en Pierre Nbongato
Okt/Nov 11.11.11 Limburg CDI-Bwamanda-Congo = infopartner voor
campagne 11.11.11
11/nov Koen Bultynck Aalst Benefietconcert Koen Bultucnk
14/nov CDI-Bwamanda en GTI
Mortsel
14/nov CDI-Bwamanda en Koffie
Rombouts
Mortsel Bezoek aan GTI Mortsel met Pierre
Ngbongato en Edouard Ngandu
Antwerpen Bezoek aan Koffiebranderij Rombouts met
Edouard Ngandu
24/nov Coprogram Brussel IKOS vorming (1/3)
30/nov Time Magazine London Viering Jubileum 'European Hero'
7/dec Coprogram Brussel IKOS vorming (2/3)
8/dec Coprogram Brussel IKOS vorming (3/3)
21/dec DGOS Brussel Seminarie: 'Gezondheidzorg in Congo'
39