Planningshouding van een vakbond Vakbonden werden in eerste ...

Metafoor, stoplicht óf rotonde?
óf ?
Een andere planningshouding is wenselijk. Werken we met:
- Stoplichten; reguleren, agentje spelen, autoriteiten laten bepalen, óf
- zetten we in op eigen interactie, zelfsturend vermogen en empowerment? 2 .
Aangezien instituties wegvallen en een nieuwe virtuele wereld op komst is (denk aan
webcam en chatten voor een 2nd opinion; een toename van transparantie), is het niet
zinvol vast te houden aan het stoplichtmodel. Veel zaken kunnen en willen de mensen
zelf bepalen zonder onnodige interventie van derden. Maak een rotonde waarop je kan
doorrijden als de situatie dat toelaat; van rationeel reagerend op oude situaties tot meer
intuïtief in nieuwe situaties, dit leidt tot meer wederzijds en interactief handelen. Het
keuzegedrag van mensen is hierin soms op ratio en soms op intuïtie.
De Unie als vakbond ziet daarin haar rol als facilitator en inspirator en slechts regulerend
daar waar nodig “de oudere die de rotonde niet op durft” moet natuurlijk geholpen
worden. Keuzes zitten ‘m daarbij in het soort aanvliegroute; is dat ethiek, cultuur of
psychologie? Daarbij verandert de mate van interactiviteit in evoluerende contexten;
- Een duidelijk voorbeeld van contextverandering is het proces wat bedrijf Vekoma
heeft meegemaakt: bij hun productie van mijnwagentjes werd op een gegeven
moment voortgebouwd op de reeds aanwezige competenties, om zo vervolgens
rollercoasters te gaan bouwen voor pretparken (www.vekoma.nl).
- De helpdesk functie kan verder worden ontwikkeld in een nieuwe context om zo
de klant te leren om vragen te formuleren, om zo maximale output te realiseren.
- Voorbeeld van gebruik van nieuwe media (een nieuwe context): het publieke
domein wordt aangewend om te klagen over machtsmisbruik en misstanden op de
werkvloer.
Dit alles wil niet zeggen dat het verleden klakkeloos de rug toe moet worden gekeerd,
alsof er geen respect is voor het verleden. Zo kan het nuttig zijn gebruik te maken van
bijvoorbeeld Schama’s beschrijving (1987); Terughoudendheid ten aanzien van succes
doet zich al vroeg voor (17 e eeuw) in de Nederlandse cultuur. Het verleden is echter
alleen nodig om te leren, anders is het niet functioneel en blijft het nostalgie (á la gouden
koets);
De horeca dient zich te draaien naar de toekomst. De basisdienst van weleer (‘hapje
eten’) volstaat op termijn gewoon niet meer. De klant brengt je hierin zelf verder; een
product aan hen afleveren is een middel maar niet het eigenlijke doel. Als mens willen we
ten diepste allemaal maar één ding; waardering. Als je de ander speciaal laat voelen
boek je je letterlijke winst.
2 Toevoeging interviewers: “bounded rationality” (Herbert Simon, 1976): Het besluitvormingsproces doorloopt
cirkelgewijs fasen van intelligence (informatieverzameling en vraagstelling), design alternatives (keuze tussen
alternatieven), maar is niet gebaseerd op volledige informatie en informatieverwerkende capaciteit, maar op
intuïtie en vaak bij toeval: het hangt van context af hoe de verschillende fasen worden ingevuld.