KwARTiER- mAKEn, werken aan ruimte voor anders-zijn
KwARTiER- mAKEn, werken aan ruimte voor anders-zijn
KwARTiER- mAKEn, werken aan ruimte voor anders-zijn
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
"zonder speciale<br />
inzet Bestaat er<br />
gerede Kans dat<br />
de ontmoeting<br />
met 'de ongewone<br />
ander' op niets<br />
uitloopt."<br />
pag<br />
17<br />
hoofdstuk 2<br />
Kwartiermaken. Over<br />
vreemdheid, gastvrijheid<br />
en opschorting<br />
lectoraat<br />
Bijzonder lectoraat<br />
Kwartiermaken<br />
openbare les<br />
Kwartiermaken,<br />
<strong>werken</strong> <strong>aan</strong> <strong>ruimte</strong><br />
<strong>voor</strong> <strong>anders</strong>-<strong>zijn</strong><br />
2 / KwartiermaKen. over vreemdheid,<br />
gastvrijheid en opschorting<br />
Introductie<br />
Aan kwartiermaakactiviteiten ligt de vraag van cliënten ten grondslag<br />
om, zoals een van hen het eens formuleerde, “lid van de<br />
wereld te mogen worden” (Scholtens & Kal, 1999). Dat lukt niet<br />
zomaar als je gek bent of gek bent geweest. “De dingen in de<br />
wereld gebeuren op afspraak of op <strong>voor</strong>spraak”, citeer ik<br />
Keefman, alias Jan Arends (1972). En omdat (weer Keefman) “psychiatrisch<br />
gestoorde mensen vaak niet worden verst<strong>aan</strong>” – ligt er<br />
een probleem. De psychiatrie heeft niet alleen lange tijd haar<br />
patiënten in (totaal)instituten opgesloten, maar sluit nog steeds<br />
en in zeker opzicht steeds meer ook zichzelf als discipline op.<br />
Met het in de jaren tachtig ingezette beleid van vermaatschappelijking<br />
wordt geprobeerd mensen met psychiatrische problematiek in<br />
de samenleving te laten terugkeren of hen in de samenleving te houden.<br />
Zorg dicht bij huis en maatschappelijke steun moeten ‘het lid<br />
van de wereld worden’ beter mogelijk maken. De paradoxale situatie<br />
doet zich evenwel <strong>voor</strong> dat de oriëntatie van de psychiatrie zich meer<br />
en meer verengt tot het medisch-biologisch discours. De deïnstitutionalisering<br />
lijkt <strong>aan</strong> haar als discipline <strong>voor</strong>bij te g<strong>aan</strong>. Dat is ernstig.<br />
Het dominante biomedische discours in de psychiatrie maakt het <strong>voor</strong><br />
zowel ggz-cliënten als andere burgers moeilijk <strong>anders</strong> te denken dan<br />
in (dichotome) termen van ‘psychisch ziek’ en ‘gezond’; ze maakt het<br />
moeilijk <strong>anders</strong> te denken over <strong>anders</strong>-<strong>zijn</strong>. En <strong>voor</strong> sociale integratie<br />
is juist dat belangrijk. De toename van biomedische kennis heeft het<br />
integratiepotentieel in de samenleving niet verhoogd. Meer van dit<br />
type kennis leidt wel tot meer geïdentificeerde psychiatrische problematiek,<br />
maar het leidt niet tot meer begrip of tolerantie <strong>voor</strong> mensen<br />
‘met een psychiatrische achtergrond’. In het navolgende introduceer<br />
ik een filosofische reflectie die moet helpen om ‘het <strong>ruimte</strong> maken<br />
<strong>voor</strong> de vreemde ander’ te doordenken en in de praktijk te realiseren,<br />
maar eerst sta ik stil bij de categorisering die ik uitvoer.
Change language