KwARTiER- mAKEn, werken aan ruimte voor anders-zijn

pag
44
Intermezzo's:
Kwartiermakers
aan het woord
Portret Fritz Bremer
Dialoog over psychische ervaringen
Fritz Bremer is psycholoog en leidinggevende bij de Brücke
Neumünster – een instelling voor beschermd wonen met ook een
dagactiviteitencentrum. Vanuit de Brücke heeft hij een variatie van
multiloog 33 opgezet − een ‘Wanderpsychoseseminar’.
Psychoseseminars organiseerden aanvankelijk vooral het gesprek
tussen cliënten, verwanten en hulpverleners. In Neumünster
worden behalve deze drie groepen uitdrukkelijk ook professionals
van buiten de geestelijke gezondheidszorg en daarnaast ook
andere burgers/buurtgenoten/wijkbewoners uitgenodigd. Daarom
kan het psychoseseminar met recht een multiloog worden
genoemd. Het ‘Wander’ slaat op het rondtrekkend karakter van
de bijeenkomsten: men organiseert het seminar op de plek waar
men behalve cliënten, naasten en hulpverleners specifieke
professionals en/of burgers wil bereiken. Zo werden er behalve bij
de Brücke zelf seminars gehouden in het stadhuis, in het
gemeenschapshuis van de kerk, op een beroepscollege (vergelijk
ROC) en in een algemeen ziekenhuis.
Fritz Bremer werkt aan een participatiecultuur binnen de Brücke,
o.a. rond de (ook inhoudelijke) organisatie van de
psychoseseminars.
‘Psychiatrieerfahrener’ Matthias Behrendt omschrijft zijn ervaring
daarmee als volgt: “Normaal zijn betekent, aan de norm
gebonden zijn, oftewel aan normen, die een maatschappij voor
juist houdt. Maar wat betekent dat voor de integratie van mensen
die anders zijn? Het is goed te weten dat mensen met psychische
problemen ook een groot verlangen naar een normaal leven
hebben. (…) Als ik in een situatie beland, waarin er eisen aan mij
worden gesteld, kan ik ook vorderingen maken, tenminste als het
een situatie is die mij bemoedigt. Mijn ziekte is intussen dragelijk
geworden… Ik kon aan de relaties met mijn familie werken.
Daardoor kon ik mijn identiteit ontwikkelen. De eigenlijke
psychische kwetsbaarheid verlangt artsen die de mens als geheel
pag
45
Intermezzo's:
Kwartiermakers
aan het woord
zien en de betekenis van de ziekte voor deze persoon meer
serieus nemen. Ik zie me zelf nu weer als geheel. Ik ben daar heel
blij mee.”
Fritz: “Veel cliënten hebben de ervaring: ‘mijn mening telt toch
niet’. Want het eerste wat men vaak als psychisch zieke meemaakt
bij een opname zijn dwangmaatregelen, verregaande betutteling
en daarmee verlies van eigenwaarde. En juist deze uitsluiting, die
velen hebben meegemaakt, maakt het ‘weer meedoen’ moeilijk,
maar ook belangrijk. En wij, de professionals moeten het oude
denken achter ons laten, stoppen met over hun hoofden heen te
beslissen. We leren bewust om te gaan met het anders-zijn van
anderen; het leven van alledag van de mensen met wie we
werken. Hun maatschappelijke rol en participatie is veel meer een
onderwerp van gesprek en van handelen geworden. We zien ook
veel meer de beperkingen van onze interventies. (…) Het
meedoen in de samenleving van mensen met een psychiatrische
achtergrond wordt een thema voor de samenleving als geheel,
niet alleen voor de geestelijke gezondheidszorg. (…) We werken
aan de bevordering van maatschappelijk engagement, de inzet
van vrijwilligers en de inzet van ‘cliënten’ in het vrijwilligerswerk.”
(Zie ook Bremer, 2010)