Lucas 1 vs 57-66 (20 dec.2009) - GKv Leek

Lezen: Lucas 1:57-80 (Marieke Heidema; Koen de Mare)
Tekst: Lucas 1:57-66
Zingen:
Liedboek 124 (na votum en groet) Dorith Lok: zingt adventslied
Ps. 86:4 (na de 10 woorden)
Gz. 48:1.2.3 (na de lezing)
Liedboek 134 (na de preek)
Gz. 48:4 (na de collecte)
Leek, 20 december 2009 – 4 e adventszondag
Gemeente van onze Here Jezus Christus!
Vanmorgen de laatste adventspreek over Lukas 1. Over Zacharias.(1) We zijn de adventsweken ook
met ‘em begonnen. Dat ie niet wou geloven wat de engel Gabriël tegen ‘em gezegd had. Dat is ’t
eerste wat je in Lucas 1 over Zacharias leest. Dat ie niet geloofde.(2) In ’t stukje van vanmorgen staan
de laatste woorden die we van Zacharias kennen. En daarin laat ie zien dat ie ’t uiteindelijk tóch
gelooft. (3) Kijk nog maar ‘es naar vs 64. Daar begint ’t al. Zodra Zacharias weer praten kan, gaat ie
God loven en prijzen. ‘Hij begon te spreken en loofde God.’En dan komt er daarna een complete
lofzang. Voor ieder die ’t maar horen wil getuigt Zacharias van z’n geloof in de trouw van God. God
had hun een zoon beloofd. En God was die belofte ook nagekomen!
En omdat ie gelooft is ’t ie ook gehoorzaam. Hij noemt z’n zoon Johannes.(4) Dat vond iedereen maar
raar. Maar Zacharias bleef d’r bij. Johannes moet ie heten. Omdat God dat zo wilde. Johannes, bij ons
is dat een naam. Maar voor de Joden is ’t eigenlijk een korte zin. ’De Here is genadig.’(5) God
ontfermt zich over zondige mensen. Dat is de boodschap die Johannes straks mag uitdragen. Als
voorloper van de Here Jezus. Johannes – z’n naam is tegelijk z’n boodschap. God is genadig. De
kortste preek aller tijden. Ik zou dus ook wel kunnen stoppen nu. Maar dat doen we maar niet. Ik maak
er wel ’t thema van voor de preek:
God is genadig! (6)
1. geeft blijdschap
2. vraagt geloof
3. wekt verwachting
1. Het is feest bij Zacharias en Elisabet! Ze beleven de dag van hun leven! Ze hebben een kindje
gekregen! Een jongen. En dan na een paar dagen de dag van z’n besnijdenis. Net als bij ons de doop
van je kleine een feestelijke dag!
Vandaag kijk je natuurlijk van een afstand naar ze. Twee oude mensen. Vrome mensen ook.
Bijbelheiligen zijn ’t voor ons. En eigenlijk spreekt ’t voor ons vanzelf dat ze geloofden. Ze leefden
toch in de tijd van de Bijbel. En toen was ’t gemakkelijk om te geloven?! Veel gemakkelijker dan in
de moderne wereld van nu. Ja, maar was dat eigenlijk wel zo? Als je de Bijbel wat nauwkeuriger leest,
dan wordt ’t beeld toch wel wat anders. Als Johannes geboren wordt..dan is z’n vader stom. God had
z’n mond op slot gedaan! Omdat Zacharias niet geloofde wat God verteld had! Dus blijkbaar was ’t
voor Zacharias helemaal niet zo gemakkelijk om te geloven.(7) Zelfs niet als God een engel uit de
hemel naar ‘em toe stuurt! En dat nog wel in ’t heilige van de tempel van God..Zelfs op die heilige
plek was ’t voor Zacharias niet gemakkelijk om te geloven!
Natuurlijk geloofde Zacharias dat God bestaat. En dat geloofde Elisabet ook. God is er, dat stond vast
voor hen. Maar hoe beleefden ze dat geloof nou met z’n beiden? God is er, ja zeker! En toch: zouden
ze nooit ‘es gedacht hebben: ja, God is er wel, maar wat merk je nou eigenlijk van Hem? Israël was
het volk dat op Gods bijzondere zorg en liefde rekenen mocht. Maar wat merkte je daar nou van?
Israël was bezet gebied in die tijd.(8) De Romeinen waren er de baas. Keizer Augustus. Koning
Lucas 1:57-66 (20 december 2009)
1

Herodes. God bestaat. Ja, dat geloofde Zacharias ook wel. Maar maakt ’t eigenlijk wat uit dat God
bestaat als je niks van Hem merkt? Had God z’n volk niet vergeten? Nee, geloven was voor Zacharias
en voor Elisabet niet zo gemakkelijk als wij misschien wel denken. De tijd van de Bijbel is echt niet zo
veel anders als onze tijd.
En ze hadden ’t ook zo ervaren in hun eigen leven. Wat hadden ze graag een kindje van de Here
gekregen. Daar hebben ze ook om gebeden. Maar de jaren verstreken. En hoe Zacharias en Elisabet
ook baden, ze kregen maar geen kind.(9) En waarom zou je dan blijven bidden op den duur, als ’t toch
niks uithaalt? En toen kwam daar ineens die engel. Gabriël. En die vertelde dat ze tóch nog, op hun
leeftijd, een kindje zouden krijgen. Zacharias kon ’t niet geloven. Maar ’t was wel waar. Want Gods
Woord is altijd waar.
Dat bleek ook. Want Elisabet wordt zwanger. Ze heeft ’t stil gehouden, 9 maanden lang. Alleen haar
nichtje Maria heeft ze d’r van verteld. En dan wordt eindelijk Johannes geboren (10).En dan kan
Elisabet zich niet meer stil houden! Dan mag iedereen er ook van weten! De buren, vrienden en
kennissen, de familie, iedereen mag ’t horen. God heeft laten zien dat Hij er is! Ja, veel meer nog. God
heeft laten zien Wie Hij is en hoe Hij is! Hij is de Here, de God die zich aan zijn woord houdt. Deze
God is een God van liefde en genade. God heeft z’n volk Israël niet vergeten. God liet het stralend
licht uit de hemel over ons opgaan, zingt Zacharias in zijn lofzang. En Hij heeft Zacharias en Elisabet
niet laten voortmodderen in hun geloof dat soms zo zwak was.
God heeft zijn barmhartigheid groot gemaakt aan Elisabet. Ze had zo graag een zoon gekregen. God
gaf een zoon. Toen ze er allang niet meer op hoopte. Kijk dat is nou typisch God. Om zo te doen!
Barmhartig en genadig. God ontfermt zich over mensen die de moed zijn kwijt geraakt. Hij doet grote
dingen met mensen die zelf niks kunnen. Zo is de Here. Hij doet wat Hij belooft. (11)
Die uw God is en jouw God! Want, gemeente, zo is de Here vandaag nog steeds.(12) Het is vandaag
niet gemakkelijk om te geloven. De wereld om je heen leeft grotendeels zonder God..Ze hebben God
uit ’t leven weg gedaan. Leven zonder God: ’t lijkt zo gemakkelijk. Iedereen doet ’t toch? Ja, je gelooft
dat God er is. Je bent met God opgegroeid. Thuis bij je vader en moeder, met de kinderbijbel, op
school, op catechisatie en zo. Je wilt ook niet zonder God leven..En toch: Hij vult je leven niet. Het is
niet zo dat je kunt zeggen dat geloven je blij maakt. Nee, dat niet. Je hobbelt maar een beetje mee,
meer niet eigenlijk. Want je merkt immers toch niks van God in je leven?
Ja, maar zo hoef je niet te leven! Want God heeft je wat beloofd! Bv. dat Hij als een Vader voor je zal
zorgen. En merk je dat dan niet? Maar God draagt je toch elke dag? Je hoeft je zelf niet door ’t leven
heen te slepen! De Here heeft je beloofd dat Hij al je zonden wil vergeven. Merk je dat niet? Maar dan
vraag ik…wil je dan wel al je zonden overdragen aan de Here Jezus? Dat Hij ze wegdraagt aan zijn
kruis? God heeft beloofd dat Hij je leven wil veranderen door zijn Heilige Geest. God wil een ander
mens van je maken. Merk je daar niks van? Zeg je: ’t wordt toch nooit wat met mij?
Maar hoeveel zonde hou je achter dan? Omdat je die eigenlijk niet kwijt wil? Maar als je aan je
zonden vasthoudt, dan kan de Geest ook niet in je werken. Dan kan Hij z’n vruchten niet laten groeien
in je leven: liefde, blijdschap, vrede, geduld, vriendelijkheid en goedheid. En nog heel wat meer
dingen. Merk je er niks van? Zoveel als je gelooft, zoveel krijg je ook. En neem dat maar van de Here
aan. In geloof.
2. Dat is ’t tweede punt: Gods genade vraagt geloof. (13) Zacharias heeft de boodschap die de engel
Gabriël bracht niet geloofd. En toen moest ie van God z’n mond dicht houden. Hij kon niet meer
praten. Dat was heel erg. Want normaal zou Zacharias de tempel uit komen om de mensen op ’t
tempelplein te zegenen. Daar wachtten ze ook op. Wat een kans was dat om de mensen nu met een blij
gevoel naar huis te sturen! Zacharias had ze ’t blijde nieuws kunnen vertellen waar ze nou al zo lang
op zaten te wachten. Maar dat ging nu niet. Zacharias kon d’r geen woord uit krijgen. Hij kon ze niet
eens de gewone dagelijkse zegen meegeven. Laat staan die blijde boodschap van de engel dat God een
nieuw begin ging maken met zijn volk Israël. En zo was ’t ie zelf door z’n ongeloof een blokkade voor
Lucas 1:57-66 (20 december 2009)
2

de doorwerking van de blijdschap over Gods genade. En nu is dan eindelijk hun zoontje geboren. Bij
z’n besnijdenis zal die z’n naam krijgen. En iedereen, familie, vrienden, de buren, gaat d’r van uit dat
ie Zacharias zal heten. Net zoals z’n vader. Want dat was de gewoonte in die tijd. Maar dat gebeurt bij
dit kindje niet. ’Nee’, zegt Elisabet, ‘hij gaat geen Zacharias heten, maar Johannes!’
Is Johannes dan een mooiere naam dan Zacharias? Nou, op zich niet. Zacharias is ook een hele mooie
naam. Die betekent: de Here gedenkt. God gedenkt zijn verbond. God denkt aan zijn beloften, aan zijn
genade. Dat verschilt niet zo veel van ‘Johannes’: de Here is genadig. Nee en toch moet ie ‘Johannes’
heten. Die naam die God zelf genoemd had.
Want hij is niet in de eerste plaats kind van z’n vader. Niet allereerst een geschenk aan z’n moeder.
Nee, Johannes is Gods geschenk aan Israël. Wie Johannes ziet moet niet denken aan z’n vader en
moeder. Maar die moet alleen maar denken aan de Here: de Here is genadig. Dat moet iedereen weten.
Daar mag iedereen troost uit putten. Er waren in die tijd natuurlijk wel meer jongens die Johannes
heetten..Maar dat was dan omdat anderen in je familie ook zo heetten. Dat was dus niet zo bijzonder.
Maar dat ‘t zoontje van Zacharias en Elisabet heette, dat was wel bijzonder. Niemand in de familie
heette zo. Dat geeft aan zijn naam een bijzondere betekenis.
Familie en buren snappen d’r niks van. Wat wil Elisabet toch met die naam Johannes? Dan leggen ze
uiteindelijk de kwestie maar aan z’n vader voor. Die moet de knoop dan maar door hakken. Hij heeft
er de hele tijd stil bij gezeten. Hij kon ook niks zeggen. Maar hij kan wel horen wat ze tegen ‘em
zeggen: hoe moet die nou heten? En dan schrijft Zacharias ’t antwoord op: ’Johannes is zijn naam!’
Kijk en als Zacharias dat opschrijft, laat ie zien dat ie ’t evangelie gelooft dat de engel Gabriël hem
verkondigd had. (14) Nee, dat ie een zoon zou krijgen dat hoeft ie niet meer te geloven. Want dat ziet
hij al. Maar dat z’n zoon een speciale taak zal krijgen, dat hij ’t is die de beloofde Messias mag
aanwijzen, dat ziet ie nog niet. Maar hij heeft nu ’t begin gezien van de vervulling van Gabriels
boodschap. Nou, dan gelooft ie ook dat God de rest van z’n beloften zal vervullen…
Zo mag ’t ook gaan in uw geloof en jouw geloof.: van ’t één naar ’t ander. Begin maar bij ’t begin,
heel simpel. Dat God als een Vader voor je zorgt. Als je niet blind bent, zie je dat elke dag. Nou, en
trek daar dan in geloof je conclusies uit: als God dit doet, zal God ook z’n andere beloften voor mij
waarmaken!
En dan komt ’t bij Zacharias ook van geloven tot loven.(15) Die twee horen ook bij elkaar trouwens.
Geloven leert God loven. Als Zacharias heeft opgeschreven hoe z’n zoon moest heten, maakt God een
eind aan z’n gedwongen zwijgen. Eindelijk kan Zacharias weer praten! Na al die maanden, eindelijk!
En wat lees je dan, in vs 64? ‘En hij begon te spreken en loofde God.’
En hij loofde God! Ik vind dat een mooi zinnetje in dit stuk uit Lukas 1. Heel treffend. Dit is nou ’t
laatste wat je van Zacharias in de Bijbel leest: ‘hij begon te spreken en loofde God.’ En je vraagt je
onwillekeurig af: zou dat nou ook van ons gezegd kunnen worden, als je de balans van je leven
opmaakt?
Niet: hij mopperde altijd. Niet: ze snauwde de hele dag….
Niet: hij had altijd en overal kritiek op. Of ze had ’t altijd over een ander…
Niet: hij had ’t alleen maar over zichzelf. Of ze klaagde en zeurde altijd…
Maar: hij loofde God - zij maakte de Here groot…
Wat mooi als mensen dat van je kunnen zeggen. Je kinderen bv., of je kleinkinderen. Ja nou, maar
Zacharias was ook een geval apart. Die maakte toch wat mee van God op z’n ouwe dag! Dan wil je
God ook wel loven, natuurlijk. Maar u gelooft toch, net als Zacharias? En je hebt toch nog veel meer
gezien dan hij? De Here Jezus, geboren in Bethlehem, zijn kruis voor onze zonden.. Je hebt toch echt
alle reden om God te loven? Gelooft u? En jij? Nou, laat dan merken in de manier waarop je met
elkaar spreekt. En over elkaar. Laat daar dan iets in doorklinken van de lof op God! (16)
Lucas 1:57-66 (20 december 2009)
3

3. Tenslotte ’t derde: Gods genade wekt ook verwachting. Kijk maar: de gebeurtenissen in huize
Zacharias hebben diepe indruk gemaakt op de mensen. Ze hebben d’r heel wat over afgepraat met
elkaar. ’Raar dat die jongen Johannes moest heten. Ja, maar z’n vader zei dat ie een profeet zou
worden..Een hele belangrijke. En wat zou die te vertellen hebben straks? Wat zou z’n boodschap zijn?
Nee, veel wisten ze d’r nog niet van. Hoe die zal optreden en wat ie zal zeggen, dat moeten ze nog
afwachten. Maar die naam van ‘em spreekt in ieder geval al boekdelen.(17) Johannes: de Here is
genadig. Als een profeet zo heet dan wordt ’t spannend om uit te zien naar de dag van z’n optreden. Zo
praten de mensen over Johannes. ’Mensen, we hebben iets om naar uit te zien in deze donkere tijden:
de genade van God!’
Dat mogen wij vandaag ook tegen elkaar zeggen: ‘we hebben iets om naar uit te zien in deze donkere
tijden!’ Want wij leven ook in verwachting. En wij mogen onze verwachting nog veel hoger stellen
dan de mensen toen. Johannes mocht profeteren van de genade van God die met Jezus komen zou. Wij
hebben gezien hoe die genade van God vlees en bloed geworden is in Jezus Christus.(18) We hebben
z’n begin gezien in Bethlehem, zijn eind aan ’t kruis van Golgotha. Zo genadig is God nou: dat Hij
onze zonden verzoent door Jezus’ sterven..
En nog meer: we hebben ook Jezus’ nieuwe begin gezien in zijn opstanding uit de dood. Een nieuw
begin van een grootse toekomst voor zondige mensen: eeuwig leven op een nieuwe aarde. Zo genadig
is God nou: dat Hij ons erfgenamen maakt van ’t eeuwige leven in heerlijkheid! (19)
Door Jezus. Dat is de naam van onze Verlosser. Net als Johannes een naam die door God zelf bedacht
is. Een naam met een boodschap. Met Jezus zegt God wat Hij aan u en jou kwijt wil: je redding. Want
Jezus betekent: de Here redt. Dat wil God met u en met jou doen. Je redden,voor eeuwig. Dat heeft
God laten zien in Bethlehem en op Golgotha..
En sindsdien hebben we in donkere tijden iets om naar uit te zien: de dag van onze volkomen
verlossing. Laten we daar maar veel met elkaar over praten. En God loven om wat Hij voor ons
gedaan heeft. Laten we dat nu dan doen met het zingen van gezang 134 uit het liedboek.
Amen.
Lucas 1:57-66 (20 december 2009)
4