De haven 24/7 - Port of Rotterdam

2
De haven 24/7
Het zicHt Vanaf de bank in een radartoren
‘Het water, de geur van metaal en noeste arbeid die binnendrijft,
het licht dat continu verandert.’ Felicia Brokerhof woont sinds
2005 samen met haar man Casper in een oude Radartoren aan de
waterkant in Pernis. Van het weidse uitzicht geniet ze nog iedere
dag. Het is moeilijk voor mij om het mooiste moment van de
dag te kiezen. Kijk nu bijvoorbeeld: er zijn zwarte wolken, maar
ik zie ook een beetje blauw en wat wit. Het water kleurt groen.
Schitterend toch? Mijn man en ik hebben soms moeite om een
goed gesprek te voeren, omdat we allebei veel te snel afgeleid
worden door wat we buiten zien.’ Dat ze maar liefst zeventig
treden moeten beklimmen in hun toren, dat doet ze niets.
‘Oh nee hoor, geen last van. We zijn lange tijd op zoek geweest
naar een bijzonder plekje om te wonen. Die plek hebben we hier
gevonden.’ Felicia en Casper bij hun radartoren: ‘We worden vaak afgeleid door wat we buiten zien.’
Hoe staat Het met Maasvlakte 2?
Nieuw land biedt werklui
beschutting tegen storm
» Het werk aan de tweede
Maasvlakte gaat in herfst en winter
onverminderd door
» De westelijke kant van het nieuwe
land ligt nu boven water en
beschermt de baggeraars tegen
de najaarsstormen
in herfst en winter wil het aan de kust flink
stormen. De ontwerper en uitvoerder van de aanleg
van MV2, PuMa houdt hier rekening mee. PuMa
(Projectorganisatie uitbreiding Maasvlakte) is een
samenwerkingsverband van de waterbouwbedrijven
boskalis en Van oord. aan het begin van de herfst
moet de buitenste rand van het nieuwe land aan de
zuidkant zijn aangesloten op de bestaande kust. Dit
nieuwe land vormt zo een natuurlijke buffer tegen
de ruige najaarszee. Hierdoor kunnen de schepen,
bulldozers en werklui in de luwte doorwerken aan
het opspuiten van land. Deze buitenste schil van de
nieuwe Maasvlakte is de toekomstige westelijke
Beste Hans,
Horst Steinhoff, directeur Europoort
en ThyssenKrupp Veerhaven.
Het Havenbedrijf Rotterdam stelt de
tarieven vast voor de kade- en terreinhuur.
Overwegen jullie om deze te ver-
lagen nu havenondernemers moeite
hebben het hoofd boven water te houden?
Hans: We hebben de havengelden
met maar 1% verhoogd, minder dan de
inflatie. Ook geven we kortingen aan
rederijen die meer containers via
Rotterdam laten gaan. We kunnen niet
structureel inleveren op huuropbreng‑
sten, omdat een stabiele inkomsten‑
bron nodig is om investeringen in
de haven te doen zodat die verder
kan groeien zodra de economie weer
aantrekt. Dat gaat om 4 miljard euro
tot 2015. We zijn het bedrijfsleven op
langere termijn beter van dienst met
een blijvende investering dan met
tijdelijke verlaging van huurtarieven.
zeewering. Hij is vanaf de aansluiting op het land
ongeveer zes kilometer lang en zal straks uit zand en
duinen bestaan: een typisch Hollands strand.
gevaaR
Het moet overigens wel heel heftig stormen, willen
de schepen van PuMa hun werk neerleggen vanwege
gevaar. De kapiteins van de baggerschepen bepalen
in overleg met de organisatie aan de wal wanneer
doorwerken te gevaarlijk wordt voor schip en
bemanning. Dan zoeken de schepen beschutting in
de haven.
Zand dat wegwaait en wegspoelt als gevolg van storm
is één van de aandachtspunten voor PuMa bij de aanleg
van Maasvlakte 2. Hoe harder de wind en de stroming,
hoe meer zand er verdwijnt in zee. Met extra baggerwerk
als gevolg. Maar dit is niet anders bij de nederlandse
stranden en duinen. Het werk is wel zo gepland dat
weggespoeld zand voor het grootste gedeelte terecht
komt op de plek waar toch al zand moet komen.
kijk op pagina 5 hoe het opspuiten van nieuw land in
zijn werk gaat.
In elke Havenkrant mailen drie streekgenoten een vraag aan
Hans Smits, algemeen directeur Havenbedrijf. Dit keer is de
kwestie: wat doet het Havenbedrijf om de crisis te bestrijden?
Marcel van den Broek, Nautilus International,
de vakbond voor maritieme
professionals.
De zeemanshuizen bieden zeelieden een
dak boven het hoofd, maar ook geestelijke
bijstand. Ondanks inspanningen van
vrijwilligers is exploitatie steeds lastiger.
Willen jullie het besluit terugdraaien om
vanaf volgend jaar de zeemanshuizen
niet langer financieel te ondersteunen?
Hans: Van het intrekken van steun is
geen sprake. In eerste instantie probeert
de Stichting Zeemanshuizen de eigen
broek op te houden. Maar als zij de
financiële eindjes niet aan elkaar kunnen
knopen, springen wij – tot een maxi‑
mum – bij. Dat doen we al jaren en die
afspraak geldt onverminderd. Overigens
investeert het Havenbedrijf op meer
plekken in de sociale structuur van de
haven, bijvoorbeeld met voorzieningen
voor vrachtwagenchauffeurs.
Deze foto is van eind juli dit jaar. De dunne lijnen in de foto geven aan waar nieuw land is
aangesloten op het vaste land in november. De buitenste ring wordt een typisch Hollands
strand met duinen. Het land in de cirkel is het eerste zichtbare deel van het haventerrein zelf.
‘ We
versterken
onze
internationale
positie
’
foto: Vincent MentZel
Rommert Dekker, hoogleraar
(haven)logistiek aan de Erasmus
Universiteit.
Is het verstandig dat het Havenbedrijf
geld steekt in het opzetten en uitbreiden
van buitenlandse havens (bijvoorbeeld
in Oman, maar ook in Duitsland en
Venlo) als het minder gaat in de ‘eigen’,
Rotterdamse haven?
Hans: Jazeker is het verstandig om
te investeren in extra binnenlandse
terminals, zoals Venlo. Het betekent
minder belasting van de A15. En dat
verbetert de bereikbaarheid van de
Rotterdamse haven. Ook is het beter
voor het milieu: binnenlandse terminals
zorgt voor meer vervoer per binnenvaart,
minder over de weg. Ook is het slim
om deel te nemen in buitenlandse
havens, zoals Sohar: zo versterken we
onze internationale positie, waarvan
Rotterdam ook weer profiteert.
foto: Marc bloMMaert
foto: HaVenbeDrijf
Gespot Oceaniumboot
Pinguïns in de haven van Rotterdam? Annette
Barendregt wist niet wat ze zag toen ze de Oce‑
aniumboot in de zoeker van haar fototoestel
kreeg. Terwijl de haven voor deze fanatieke
spotter uit Brielle weinig geheimen kent. Thuis‑
gekomen kwam ze er via het internet achter wat
ze had gefotografeerd. ‘Deze boot voorziet het
Oceanium in Diergaarde Blijdorp van vers zee‑
water’, vertelt ze. ‘Het water komt uit de ballast‑
tanks van containerschepen van P&O Nedlloyd.’
Het kleine tankerje is door het Havenbedrijf
geschonken aan de Rotterdamse dierentuin
en wordt bemand door (veelal gepensioneerde)
schippers van Maaskade Bevrachters. Via
Zonnetje aan de hemel, windstil, ideaal vaar‑
weer. Maar niet voor sleepbootkapitein Bas
van Hoorn. ‘Welnee, voor ons is dit saai weer.
Geef mij maar storm, regen en mist. Dan
wordt ons werk spannend. Dan moet je op scherp
staan en nadenken bij elke manoeuvre.’ Neem bij‑
voorbeeld de onstuimige nacht van 2 februari 2008.
Windkracht tien á elf. Golven zo hoog als een flat‑
gebouw. De Zhen Hua 10, een Chinees schip met vijf
gigantische containerkranen, dreigt op de kust van de
Maasvlakte te stranden. ‘Dus wij op volle kracht er‑
naartoe’, roept Bas in herinnering. ‘Golven van negen
meter hoog. We voeren er meer dóór dan óverheen.’
RamkoeRs
Geen alledaagse situatie – gelukkig – maar ze komen
voor. En dan moet je er als sleepbootkapitein klaar
voor zijn. ‘Het is heel belangrijk dat je dan je rust
bewaart’, vertelt Bas. ‘En overzicht houdt.’ De
containerschepen en tankers zijn bij het binnenvaren
van de haven ‘overgeleverd’ aan de sleepboten; bij
lage snelheden zijn deze stalen kolossen nagenoeg
onbestuurbaar. En door hun gigantische massa laten
ze zich ook niet zomaar in een andere richting duwen.
‘Je moet vooruit denken bij elke actie’, vertelt Bas.
‘En je ogen openhouden. De loods heeft de eindverant‑
woordelijkheid, maar die kan vanaf de scheepsbrug
niet alles zien. Bijvoorbeeld of de draaihoek groot
genoeg is. En als zo’n schip op ramkoers ligt…’
Bij het naderen van de haven worden de schepen
opgewacht door meestal twee – één voor, één achter –
en soms zelfs vier sleepboten. In totaal telt de haven
zo’n dertig sleepboten, verdeeld over drie sleep‑
diensten: Kotug, Smit en Fairplay. Welke dienst een
schip begeleidt, is contractueel afgesproken met de
rederijen. ‘Van onderlinge rivaliteit is geen sprake’,
vertelt Bas die de liefde voor het slepersvak met de
paplepel kreeg ingegoten: zijn vader voer op een
sleepboot, net als zijn opa.
360 gRaden
Sleepboten zijn er in soorten en maten. Maar ze zijn
allemaal wendbaar en gigantisch sterk. ‘Het type
waar ik nu op vaar, rotortug genaamd, kan 75 ton
trekkracht leveren. Sterkere en veiligere schepen zijn
er niet in de Rotterdamse haven’, vertelt Bas. Ook
bijzonder is dat de rotortug drie schroeven heeft
– één achter, twee voor – die elk 360 graden kunnen
draaien. ‘Met deze schepen kun je letterlijk je naam
in het water schrijven.’
Omdat sleepboten direct in actie moeten kunnen
komen, 24 uur per dag, slaapt de bemanning aan
boord. ‘Eén week werken, één week vrij. Gaan we
op zee – meestal om booreilanden te verslepen –
dan blijven we twee weken. Wel met een dubbele
bemanning die elkaar aflost.’ Eén of twee weken
non‑stop op het water: Bas vindt het geen straf.
Integendeel. ‘Nee joh, dit is een prachtvak. Het woord
‘sleur’ komt niet voor in mijn woordenboek.’
Aankomst van een schip
1 De scheepsplanner
checkt of het
schip naar de haven
kan, geeft planning door.
2 De kapitein maakt reisvoorbereiding
en geeft aankomsttijd door aan de
scheepsagent.
3 De scheepsagent
geeft aankomsttijd aan
havenmeester door.
4 Diepzeeloods komt bij
Cherbourgh aan boord, die
het schip verder begeleidt.
5
Regionale loods neemt
bij aankomst Rotterdam
de begeleiding over.
5
Havensleepboten
manoeuvreren het
schip de haven binnen.
Europahaven
nieuwEiland
Een toefje zand steekt uit boven het water
in de Maasmond bij de Papegaaiebek.
Hier legt het Havenbedrijf een nieuw
eiland aan van ongeveer zes voetbalvelden
groot. Het eiland vormt straks een
‘veiligheidsbuffer’ voor de tankers met
vloeibaar gas die vanaf 2012 aanmeren
op de Papegaaiebek. Op het eiland, dat
niet toegankelijk is voor mensen, kunnen
planten en dieren hun gang gaan. De
bedoeling is dat zaadjes van planten
vanuit natuurgebieden rondom Voorne
via deze tussenstap de Nieuwe Waterweg
oversteken naar Hoek van Holland.
8
7
6
1
Engels kanaal
2 3 4
Schip draait
180˚
GROOT
5
BRITANNIË R’dam
Roeiers maken
het vrachtschip vast
aan meerpalen
Le Havre
Cherbourgh
FRANKRIJK
Havensleepboot:
5218 apk
Trekkracht
30 -65 ton
De haven 24/7 3
HET CIJFER
5 euro
Zoveel verdienen forenzen die in
de ochtendspits de A15 mijden.
Het is een project van De Verkeersonderneming.
De 530 deelnemers
aan het project SpitsScoren
geven ‘s ochtends via een smartphone
de alternatieve reis door.
Via de ingebouwde GPS worden
ze gevolgd. Wie wegblijft van de
A15 in de spits vangt 5 euro en
spaart de smartphone bij elkaar.
Kijk op: www.spitsscoren.nl
Het lot van de k assel liGt in Handen van sleepBootk apitein Bas van HooRn
Koelbloedig en kalm
» Sleepboten brengen schepen de haven binnen én
houden ze op hun plek tijdens stormachtig weer
» Koelbloedigheid is op zo’n moment cruciaal, zegt
sleepbootkapitein Bas van Hoorn
een ondergrondse pijpleiding in het Schie‑
Schiekanaal krijgt het Oceanium op deze
manier elke maand 600.000 liter vers zeewater.
‘Typerend voor de Rotterdamse haven’, zegt An‑
nette. ‘Met zijn allen werken aan de meest effi‑
ciënte oplossingen voor alledaagse problemen. ’
www.annettebcit.web-log.nl
illustratie: loek weijts
Kapitein Bas van
Hoorn sleept autoschip
de Kassel uit de
Brittanniëhaven bij
Rozenburg richting
Calandkanaal
Als het stormt…
…bestaat het gevaar dat schepen, aangemeerd
in de haven, losslaan van hun trossen door
de extreme druk waarmee de wind tegen het
oppervlak van het schip drukt. als dit dreigt
te gebeuren, wordt de hulp ingeroepen van
sleepboten. Die duwen tegen de zijkant van
het schip om zo de spanning van de trossen
te halen. Daarmee samenhangend krijgen
sommige schepen bij stormachtig weer geen
toestemming om de haven binnen te varen. in
verband met de lading (‘hoge deklast’) of het
scheepstype (bijvoorbeeld booreilanden) kan
veilige binnenkomst niet worden gegarandeerd.
Dat het ondanks de aanwezigheid van ongeveer
dertig sleepboten toch nog mis kan gaan, bleek
tijdens de zware storm op 18 januari 2007: een
containerschip sloeg los en ramde de kade van de
Maasvlakte olie terminal (Mot) waardoor circa
800 ton olie in de haven stroomde.
foto: fMax/saM rentMeester