De Tuinfluiter nr. 3 najaar 2007 - Zwn Volkstuinen

De IJsvogel
De blauwe schicht
Kenmerken
Als u in een flits een felblauwe schicht over het water ziet gaan, dan heeft u een IJsvogeltje gezien.
En dat is dan ook wat de meeste mensen van een IJsvogel zien: een blauwe flits en een luide scherpe,
fluitende roep. Als u het geluk heeft om een IJsvogeltje op een tak te zien zitten, dan blijkt hoe
fraai hij is: een spreeuwgrote vogel met een prachtige staalblauwe rug, een oranje borst, buik en
wangvlek en een scherpe dolkvormige snavel.
Habitat en leefwijze
IJsvogels zijn kenmerkende vogels van beken en rivieren, maar soms wordt ook wel langs stilstaande,
visrijke wateren genesteld. Belangrijk is dat er langs het water steile oeverranden aanwezig zijn.
Dat kan ook een omgevallen boom zijn met een grote wortelkluit. Daarin graven ze zelf een nesttunnel.
Die tunnel is 40-100 cm diep en aan het eind zit een nestkamer. Ze beginnen meestal in
maart - april met broeden. Na ongeveer 20 dagen komen de 4-8 eieren uit. IJsvogels hebben vaak 2
legsels per jaar.
's Winters worden IJsvogels ook bij meer open en brakke of zelfs zoute wateren gezien. Het belangrijkste
is dat er vis (zoals stekelbaarsjes) of waterinsecten (zoals libellenlarven) te vinden zijn. Ze
duiken meestal vanaf een overstekende tak het water in om een vis te vangen.
In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden is de IJsvogel erg kwetsbaar voor koude winters.
Als wateren dichtvriezen kunnen ze geen voedsel meer vinden en sterven er vele. Daardoor wisselt
de stand in Nederland sterk, zoals uit de bijgaande figuur blijkt. Doordat we al jaren geen strenge
winters meer hebben gehad, is de stand de laatste jaren behoorlijk toegenomen en schommelt nu
tussen de 500-600 broedparen.
De IJsvogel op ZWN
Sinds enkele jaren kunnen we IJsvogels op ZWN zien. Dat komt doordat de soort in aantal is toegenomen
en blijkbaar zitten er in de sloten rondom ons volkstuinenpark genoeg vis. Vooral langs de
Singel en de sloot achter de Maluslaan is geregeld in de periode juli tot en met februari (dus tijdens
het winterhalfjaar) een IJsvogeltje te zien, soms zelfs twee!. In het voorjaar verdwijnt de IJsvogel op
weg naar een broedgebied in de omgeving. Ze broeden bijv. nabij Spaarndam en in de binnenduinrand
bij Santpoort.
Tip voor tuinders met sloten: bevestig een stevig tak die uitsteekt tot boven het water en u hebt kans
dat een IJsvogel uw tak als uitkijkpunt kiest.
Polifinario
25 De Tuinfluiter, 51 e jaargang, nummer 3, najaar 2007