Accountant Worden 11
Accountant Worden 11
Accountant Worden 11
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ACCoUntAnt<br />
WORDEN<br />
“ons werk is<br />
ver gelijkbaar<br />
met dat van<br />
rechercheurs”<br />
NED<br />
okt 20<strong>11</strong>-<strong>11</strong><br />
Hoe ziet de<br />
administratie van<br />
de brutaalste<br />
omroep eruit?<br />
studenten magazine over accountants<br />
Beleggen in<br />
europese parkeergarages<br />
met<br />
Jeff Holland RA<br />
los de case<br />
op en win<br />
een iTunes-bon<br />
t.w.v. € 50,-
wat is een accountant? Een eeuwigheid geleden, zo rond de jaren 60<br />
van de vorige eeuw, waren er wel 15 beroepsverenigingen die daar allemaal<br />
het hunne over dachten. Daar kwam in 1974 een eind aan met een wet<br />
voor het accountantsberoep. Sinds die tijd bestonden er twee beschermde<br />
accountantstitels: AA en RA.<br />
Er was een groot verschil tussen deze<br />
twee titels. De eisen die aan RA’s, ofwel<br />
registeraccountants, werden gesteld,<br />
waren hoger en zij mochten als enige de<br />
jaarrekeningen van grote bedrijven<br />
controleren. De werkzaamheden van<br />
AA’s waren gevarieerder. Zij waren de<br />
vertrouwenspersonen van ondernemers<br />
in het mkb en hielden zich bijvoorbeeld<br />
ook bezig met belastingen. In 1999<br />
werden de eisen voor de twee soorten<br />
accountants gelijkgesteld en in 2007<br />
werden ook de opleidingseisen op elkaar<br />
afgestemd. Wettelijk is er geen verschil<br />
meer tussen AA-<strong>Accountant</strong>s en register-<br />
accountants. En ook in de dagelijkse<br />
praktijk zijn er meer overeenkomsten<br />
dan verschillen. De mkb-accountant mag<br />
ook controleren, AA’s en RA’s werken<br />
gebroederlijk bij hetzelfde bedrijf (pag. 4),<br />
ze hebben soort gelijke motivaties als<br />
ze voor zichzelf beginnen (pag. 28) en<br />
RA’s doen tegenwoordig heel wat meer<br />
dan alleen controleren (pag. 24).<br />
P.S. Heb je vragen, opmerkingen of een goed idee voor het volgende nummer? Mail me dan op<br />
2<br />
OEPS... In het vorige nummer stond een artikel over topschaatser stefan groothuis. een daarbij<br />
geplaatste foto van hem in zijn schaatspak was door ons bewerkt. Dat vond zijn sponsor niet leuk en<br />
dat begrijpen wij best. Hier zie je stefan in volle glorie.
Sinds vorig jaar delen alle geregistreerde<br />
accountants in Nederland zelfs één<br />
beroepsvereniging, de NBA (pag. 27).<br />
En vanaf dit nummer dus ook één maga-<br />
zine: <strong>Accountant</strong> <strong>Worden</strong>.<br />
<strong>Accountant</strong> <strong>Worden</strong> is de opvolger van<br />
AA-Zine. In dit blad lees je alles over<br />
het beroep van accountant. We kijken<br />
naar het samenstel- en advieswerk en<br />
we duiken in de auditpraktijk. We praten<br />
met accountants die werken bij de ‘big<br />
four’, bij kleine kantoren, bij overheden<br />
én in het bedrijfsleven. We zetten je zelfs<br />
aan het denken over de basis van het vak<br />
(pag. 10). En natuurlijk vertellen we hoe<br />
je zelf de titel kunt bemachtigen; het blad<br />
heet niet voor niets <strong>Accountant</strong> <strong>Worden</strong>.<br />
Ik denk dat het een prachtig magazine is Groetjes, Sanne<br />
geworden. Misschien wil je nadat je het<br />
gelezen hebt ook verder in de accoun-<br />
tancy of denk je: dat nooit. Ik hoop dat<br />
je in ieder geval een beter beeld hebt<br />
gekregen van de vele mogelijk-<br />
heden die dit beroep biedt.<br />
Ik wens je veel leesplezier!<br />
s.vanderschee@nba.nl of tweet met @wordaccountant. We kunnen je input goed gebruiken!<br />
3
“<br />
bij mijn klanten<br />
in de hotelbranche<br />
slaaP ik weleens<br />
4<br />
”<br />
foto gemaakt bij Park Plaza Vondelpark, Amsterdam
AnneMartine Verloop koos na haar vwo voor<br />
de Hogere Hotelschool en daarna voor een universitaire<br />
studie Economie, die ze afsloot met Accountancy.<br />
Ze werkt al 4 jaar fulltime als RA<br />
bij Mazars in Amsterdam. In haar<br />
klantenpakket zitten zo’n 20<br />
klanten, verspreid over Nederland.<br />
”Er zit een bouwonderneming bij,<br />
een museum en een aantal hotels.<br />
Die laatste klanten heb ik ook<br />
gekregen omdat ik die wereld al<br />
een beetje kende.”<br />
On tour<br />
Tussen oktober en april zit Anne-<br />
Martine amper op kantoor in<br />
Amsterdam, maar is ze op tournee.<br />
Aan het werk bij de klanten.<br />
”Vrijwel elke week zit je dan bij een<br />
ander bedrijf om controles voor<br />
te bereiden en uit te voeren. Meestal<br />
in een team van 3 mensen. Als<br />
we in het zuiden van het land zijn,<br />
blijf ik bij mijn klanten slapen.<br />
Tenminste, als ze een hotel hebben.”<br />
Veel overleggen<br />
“Als je voor het eerst bij een<br />
bedrijf binnenstapt, voel je soms<br />
enige argwaan. Komen die accountants<br />
ons op de vingers kijken?<br />
Maar dat verandert snel als je<br />
overlegt met de financiële mensen<br />
en uitlegt wat de bedoeling is.<br />
Of met andere werknemers, zoals<br />
met de bediening of receptionistes.<br />
Ook zij hebben invloed op de<br />
jaarrekening, bijvoorbeeld als ze<br />
zelfstandig kunnen bepalen of<br />
hotelgasten in een rustig weekend<br />
korting krijgen.”<br />
De kick van controleren<br />
“Als RA ben je primair verantwoordelijk<br />
voor de controle van de<br />
cijfers. Hoe komen ze tot stand?<br />
Wat leggen ze in dit bedrijf vast<br />
en wat niet? Vastleggen, daar zijn<br />
we erg op gefocust. Als je iets<br />
niet vastlegt, heb je het ook niet<br />
gedaan. Dat geldt helemaal voor<br />
ons werk. Je kijkt naar mensen,<br />
naar processen, naar informatiestromen.<br />
Natuurlijk, wij werken<br />
voor onze klanten en zullen die,<br />
als de regels dat toestaan, altijd<br />
helpen. Maar bovenal voel je je<br />
verantwoordelijk voor de kwaliteit<br />
van de cijfers die een bedrijf naar<br />
buiten brengt. Betrouwbare cijfers,<br />
daar hebben stakeholders recht<br />
op. En de maatschappij. In die zin<br />
is ons werk vergelijkbaar met<br />
dat van rechercheurs of rechters:<br />
we doen aan waarheidsvinding.<br />
Dat doel mag voor sommigen<br />
abstract klinken, mij geeft het<br />
voldoening. Al sluit ik niet uit dat<br />
verpleeg- en verloskundigen<br />
vaker bloemen krijgen dan wij,<br />
accountants. Als een klant tevre-<br />
“na 4 jaar ben ik<br />
in dit vak alles-<br />
behalve uitgeleerd”<br />
den is over het efficiënte verloop<br />
van een controle, ben ik blij.<br />
Zeker als je controleert én af en<br />
toe adviseert.”<br />
Seizoenswerk?<br />
“In de winter is het hard werken,<br />
en maak je lange dagen. 9 uur<br />
’s avonds thuiskomen is dan heel<br />
normaal. In het voorjaar en de<br />
zomer is het iets rustiger, dan ben<br />
ik op kantoor in Amsterdam en<br />
heb ik tijd om mijn vakkennis<br />
verder te verdiepen. Ja, na 4 jaar<br />
ben ik in dit vak allesbehalve<br />
uitgeleerd. In de zomer heb je ook<br />
tijd om alle gemaakte overuren<br />
om te zetten in vakantiedagen.<br />
Volgende week zaterdag stap ik<br />
op het vliegtuig naar Peru en<br />
Bolivia. Het harde werken wordt<br />
dus zeker beloond.”<br />
www.werkenbijmazars.nl<br />
5
6<br />
“<br />
wij Zijn dÉ<br />
vertrouwens Personen<br />
van ondernemers<br />
”
Johan van Run deed hbo Accountancy in Breda,<br />
werkte 5 jaar bij Deloitte en stapte daarna<br />
over naar Mazars. Op de vestiging in Eindhoven werkt<br />
hij nu zes jaar, als junior manager.<br />
Hij hoopt dit jaar af te studeren<br />
als AA-<strong>Accountant</strong>. Hij zet zich in<br />
voor zo’n 50 klanten in het mkb,<br />
vrijwel allemaal Directeur<br />
Grootaandeelhouders (DGA’s) die<br />
verantwoordelijk zijn voor 150<br />
verschillende BV’s. Veel van zijn<br />
klanten zijn actief in de bouw.<br />
Aannemers, installatiebedrijven<br />
en wegenbouwbedrijven, maar er<br />
zitten ook garagehouders, restaurants<br />
en een vakantiebedrijf<br />
tussen. “Ze zijn soms wat directer<br />
dan de gemiddelde cliënt, denk ik,<br />
maar minstens zo daadkrachtig.”<br />
Uiteenlopende vragen<br />
Johan kent zijn klanten stuk voor<br />
stuk persoonlijk. “Al is hun band<br />
met mijn baas, die partner/aandeelhouder<br />
is en hen al jaren adviseert,<br />
ongetwijfeld nog inniger.<br />
In de basis ben ik verantwoordelijk<br />
voor het opstellen van de jaarrekeningen<br />
en aangiften inkomstenbelasting<br />
en vennootschapsbelasting<br />
van de ondernemer.<br />
Maar uiteindelijk wordt de echte<br />
toegevoegde waarde geleverd<br />
bij de advisering. Ik ben voor de<br />
klanten het eerste aanspreekpunt,<br />
de relatiebeheerder en een<br />
sparringpartner. Ze stellen je de<br />
meest uiteenlopende vragen, van<br />
zakelijk tot privé: zijn onze uurtarieven<br />
niet te hoog? Hoe zie jij<br />
de toekomst van mijn bedrijf?<br />
En zeker de laatste tijd: hoe moet<br />
het nu verder, hoe lang kan ik het<br />
volhouden om verlies te lijden?<br />
Moet ik overwegen een van de<br />
BV’s failliet te laten gaan? Ik kan<br />
mijn mensen niet aan het werk<br />
houden, wat kunnen we doen?”<br />
Denken over dilemma’s<br />
“In dit vak leer je de grote dilemma’s<br />
van ondernemers kennen.<br />
Neem een aannemer die een grote<br />
klus wil binnenhalen en een<br />
aanbesteding moet winnen. Hoe<br />
scherper je offreert, hoe groter<br />
de kans op die klus. En tegelijkertijd<br />
op een faillissement. Moeten<br />
er dan mensen uit, vragen ze je<br />
wel eens. Jan en Peter werken zich<br />
al 30 jaar te pletter voor me en<br />
zolang Ted geen 40 graden koorts<br />
heeft, zit hij op de zaak.<br />
Vergeet niet dat kleine bedrijven<br />
soms nog grote families zijn.<br />
Regelmatig moet ik een ondernemer<br />
voor bereiden op het<br />
zogenaamde kleiner groeien om<br />
rendabel te blijven.”<br />
Dicht bij de ondernemer<br />
“Het mooie van dit vak is: wij zijn<br />
dé vertrouwenspersonen van de<br />
ondernemers. Meer nog dan hun<br />
bankiers of wie dan ook. In financieel<br />
opzicht geven ze zich helemaal<br />
bloot, zakelijk en privé. Het<br />
is van belang ervoor te zorgen<br />
“ik moest een klant<br />
vertellen dat hij 2 ton<br />
verlies had geleden”<br />
dat de ondernemer jou vertrouwt.<br />
Hoe meer je hoort, hoe beter je<br />
kunt adviseren. Als een ondernemer<br />
het moeilijk heeft, voel je<br />
met ze mee. Natuurlijk: als een<br />
bedrijf dreigt om te vallen, kan<br />
zelfs de knapste accountant dat<br />
vaak niet voorkomen. Waar het<br />
om gaat, is dat je problemen<br />
tijdig signaleert, anticipeert en<br />
vooruitdenkt.<br />
Ik heb een klant met wie alles<br />
goed leek te gaan, hij had volop<br />
werk, maar zijn eigen administratie<br />
was niet helemaal deugdelijk. Ik<br />
moest hem vertellen dat hij 2 ton<br />
verlies had geleden. Hij kon het<br />
zich aanvankelijk niet voorstellen,<br />
dus moet je dat behoedzaam toelichten.<br />
Als hij je dan dankbaar is<br />
voor een helder inzicht, kan dat<br />
echt voldoening geven. Ja, je band<br />
met ondernemers die problemen<br />
hebben, is vaak hechter en intensiever<br />
dan met de meest succesvolle.<br />
Al kunnen die ook zorgen en<br />
vragen hebben. Maar wat kan een<br />
huisarts betekenen voor mensen<br />
die nooit iets mankeren?”<br />
www.werkenbijmazars.nl<br />
7
8<br />
OP DE LADDER<br />
stArter<br />
MIDCAreer MIDCAreer<br />
toPCAreer<br />
lenny severins<br />
kantoor dinkelberg & kuipers<br />
accountants en<br />
belastingadviseurs,<br />
son en breugel<br />
www.dinkelberg-kuipers.nl<br />
leeftijd 32 jaar<br />
functie relatiemanager<br />
leasewagen toyota prius<br />
woonplaats valkenswaard<br />
hobby bezig met<br />
motorrijlessen<br />
werkt sinds 2001<br />
“IK HAD VOLDOENDE BAGAGE IN HUIS,<br />
MAAR NOG NOOIT EEN<br />
HELE JAARREKENING GEDAAN”<br />
WAAR BEN JE NU MEE BEZIG? “Ik ben bezig met een<br />
jaar rekening. Verder ben ik alles aan het afronden voor mijn<br />
vakantie. We zitten nu in de vakantieperiode, dus gelukkig hoef<br />
ik slechts twee of drie klanten over te dragen aan collega’s.”<br />
WAAROM HEB JE GEKOZEN VOOR ACCOUNTANCY?<br />
“Mijn ouders hebben een eigen bedrijf, daar heb ik vroeger<br />
vaak de accountant langs zien komen. Zelf was ik goed met<br />
cijfers, daarom koos ik voor de richting boekhouden. Gaandeweg<br />
kwam ik erachter dat boekhouden voor mij niet genoeg<br />
is. Na de SPD ben ik daarom begonnen aan de postdoctoraalstudie<br />
AA en de Praktijkopleiding.”<br />
WAT VOND JE HET GROOTSTE VERSCHIL TUSSEN<br />
DE OPLEIDING EN DE PRAKTIJK? “Er is een groot verschil<br />
tussen theorie en praktijk. Toen ik na mijn SPD-opleiding<br />
bij Deloitte begon, was een van m’n eerste opdrachten om<br />
een jaarrekening samen te stellen. Ik had geen idee waar ik<br />
moest beginnen. Ik had voldoende bagage in huis, maar nog<br />
nooit een hele jaarrekening gedaan. Zulke dingen moet je<br />
gewoon een keer in de praktijk hebben gedaan.”<br />
WAT IS DE BESTE TIP DIE JE OOIT KREEG? “Je kunt<br />
niet alles zelf weten, ook al zit je jaren in het vak. Wees dus<br />
niet bang om naar collega’s te stappen. Deze tip kreeg ik van<br />
mijn oude baas bij Deloitte en ik heb er altijd veel aan gehad.”<br />
WAT IS JE GROOTSTE BLUNDER? “Ik heb eens een klant<br />
met de verkeerde naam aangesproken. Ik verwarde hem met<br />
zijn broer. Dat was wel even gênant.”<br />
WAAR ZIE JE JEZELF OVER 10 JAAR? “Ik heb me dan<br />
verder bekwaamd in het adviseren van ondernemers en ben<br />
vennoot. Bij een kleiner accountantskantoor. Hoewel ik in<br />
mijn Deloitte-tijd veel heb geleerd – het is een fantastische<br />
leerschool – heb ik ook ervaren dat een groot kantoor niets<br />
voor mij is.”<br />
Onder de streep Uit het Accountancy Beloningsonderzoek 2010 blijkt dat startende accountants gemiddeld zo’n<br />
23.000 euro verdienen. Na zes jaar stijgt dat tot een bedrag tussen 53.500 en 71.500. <strong>Accountant</strong>s met meer dan 15 jaar<br />
werkervaring incasseren gemiddeld tussen 85.000 en 137.500 euro.
3<br />
1<br />
7<br />
Als accountant<br />
ben je de hele dag<br />
aan het rekenen<br />
Natuurlijk heb je veel met cijfers te maken, maar het<br />
beroep houdt veel meer in. Het gaat over bedrijven<br />
en over de mensen achter die bedrijven. Je kijkt naar<br />
elk aspect, niet alleen naar de omzetcijfers.<br />
4<br />
Als accountant<br />
werk je bij<br />
een accountants -<br />
kantoor<br />
Minder dan de helft van de accountants<br />
werkt bij een accountantskantoor. Met de<br />
titel op zak kun je ook aan de slag bij<br />
een bedrijf, de overheid of een organisatie.<br />
Bijvoorbeeld als financieel directeur.<br />
Accountancy<br />
is saai<br />
Iedere klant is anders en elke dag<br />
heb je weer met andere uitdagingen<br />
te maken. De ene dag zit je bij een<br />
platenmaatschappij, de andere bij<br />
een transportbedrijf.<br />
<strong>Accountant</strong>s<br />
zijn contactgestoord<br />
Hoe leg je een complexe eigendomsstructuur<br />
uit aan een ondernemer? Hoe maak je de bank<br />
duidelijk wat de sterke punten zijn van een<br />
ondernemingsplan? Een accountant is elke dag<br />
bezig met communiceren. Wie daar slecht in is,<br />
kan waarschijnlijk beter een ander vak kiezen.<br />
6<br />
2<br />
<strong>Accountant</strong> is<br />
een beroep<br />
voor mannen<br />
Nog steeds zijn mannen oververtegenwoordigd<br />
bij de accountantskantoren.<br />
Maar steeds meer vrouwen ontdekken<br />
dit mooie beroep. Zij zijn net zo succesvol<br />
als hun mannelijke collega’s.<br />
Zeven grootste<br />
mYthes over<br />
accountants<br />
5<br />
Als accountant<br />
zit je alleen<br />
maar op kantoor<br />
Als accountant ben je vaak op pad. Je bezoekt<br />
bijvoorbeeld een klant voor een adviesgesprek<br />
of je spreekt werknemers van een bedrijf om<br />
extra informatie te achterhalen voor een<br />
controle. Veel accountants zijn zeker de helft<br />
van hun werktijd niet op kantoor.<br />
<strong>Accountant</strong>s<br />
lopen altijd in<br />
kostuum<br />
Kledingkeuze is natuurlijk erg<br />
belangrijk. Je wil er tenslotte<br />
representatief uitzien. Maar dat<br />
betekent niet dat je altijd strak<br />
in het pak moet. Dit hangt af van<br />
het type klant dat je bezoekt.<br />
9
“DIt vAk kAn nog ve<br />
InteressAnter wo<br />
“In een blad als dit wil ik graag beginnen met een loflied<br />
op ons beroep. Accountancy is een prachtig, nuttig en<br />
maatschappelijk relevant vak. Het is leuk, boeiend en het<br />
biedt talloze mogelijk heden om je te ontwikkelen. Dat geldt<br />
zowel voor de register accountant die primair controleert<br />
als voor de AA-<strong>Accountant</strong> die veel meer adviseert.”<br />
10
el<br />
rDen”<br />
Marcel Pheijffer (1967)<br />
is hoogleraar Forensische<br />
Accountancy aan de<br />
universiteiten nyenrode<br />
en leiden. Hij schrijft<br />
veelbesproken blogs op<br />
accountant.nl en steekt<br />
zijn mening over het<br />
vak niet onder stoelen<br />
of banken.<br />
<strong>11</strong>
12<br />
Maar... ?<br />
”Maar ik heb ook kritiek. Bij met name de grotere<br />
accountantskantoren zie je de spanning<br />
tussen de zakelijke belangen, de commerciële<br />
doelstellingen, en de plicht om zuivere, betrouwbare<br />
beelden van bedrijven naar buiten<br />
te brengen. <strong>Accountant</strong>s moeten twee heren<br />
dienen. En de heer die hun betaalt, de cliënt,<br />
kan baat hebben met het manipuleren, als het<br />
ware het photoshoppen van de jaarrekening.<br />
Dat is een weeffout in het systeem die geen<br />
naaister kan herstellen. De schijn van belangenverstrengeling<br />
zal altijd blijven, alle onafhankelijkheidsregels<br />
ten spijt.”<br />
Moeten accountants dan maar<br />
overheidsdienaren worden?<br />
“Nee, het is onzin om alle heil van de overheid<br />
te verwachten. Of van de officiële toezichthouders.<br />
Kijk naar de DSB-casus en de rol<br />
daarin van de DNB en de AFM. De stapeling<br />
van toezichthouders is duur, stroperig en<br />
in effectief en vormt geen absolute waarborg<br />
op het voorkomen van fouten. De oplossing<br />
moet uit de markt komen. Belanghebbenden,<br />
inclusief overheden en toezichthouders,<br />
zouden per geval moeten bepalen aan welke<br />
vorm van controle behoefte is. <strong>Accountant</strong>skantoren<br />
moeten daardoor meer concurreren<br />
op basis van kwaliteit en toegevoegde<br />
waarde en niet op prijs. De accountant wordt<br />
dan gedwongen om weer creatief, kritisch en<br />
vindingrijk te zijn.”<br />
<strong>Accountant</strong>s kunnen dus<br />
meer dan ze nu laten zien?<br />
“Ja. Een controlerend accountant, kun je<br />
zeggen, geeft een gezondheidsverklaring af.<br />
Maar de röntgenfoto’s die we maken, kunnen<br />
scherper. De thermometer kan er dieper in.<br />
Een jaarrekening vertelt niet altijd het complete<br />
verhaal, ook omdat we ons beperken tot de<br />
financiën. Ik pleit voor een meer verhalende<br />
manier van verslaglegging.<br />
Hoe zit het met de risicobeheersing? Met de<br />
functieopbouw? Hoe stabiel zijn de verhoudingen<br />
binnen een bedrijf ? Hoe gevaarlijk is de grote<br />
afhankelijkheid van ICT? Cijfers zeggen veel,<br />
maar niet alles. Ter vergelijking: hoe tevreden<br />
of mondig of tolerant wij Nederlanders zijn,<br />
kan het CBS je niet vertellen. We moeten meer<br />
de scherpe observators worden en minder de<br />
brave controleurs.”<br />
<strong>Accountant</strong>s moeten meer<br />
maatwerk leveren, stelt u ook.<br />
“Ja, de jaarrekening dateert van 100, 120 jaar<br />
geleden en geeft een globaal, oppervlakkig<br />
beeld. Als een bank overweegt om een bedrijf<br />
een fors krediet te geven, hebben ze veel<br />
meer nodig dan die jaarrekening. <strong>Accountant</strong>s<br />
kunnen die informatie boven water halen, als<br />
ze meer maatwerk gaan leveren. Dan kunnen<br />
ze ook meer op kwaliteit gaan concurreren<br />
en hun toegevoegde waarde bewijzen. In de<br />
gestandaardiseerde wereld van de huidige<br />
controle gebeurt dat te weinig. Een goedgekeurde<br />
jaarrekening is eenvormig en kent<br />
geen gradaties van goedkeuring, daarmee<br />
kunnen accountants zich dus niet onderscheiden.<br />
Trouwens, ook als je de verplichte controle op<br />
de jaarrekening afschaft, wat ik voor kleinere<br />
bedrijven bepleit, blijven er veel opdrachten<br />
over die niet wettelijk verplicht zijn, maar die<br />
wel uiterst zinvol zijn. En daar kun je pas eer<br />
mee inleggen. Bijvoorbeeld onderzoek bij fusies
“ we Moeten Meer De sCHerPe<br />
oBservAtors worDen en MInDer<br />
De BrAve ControleUrs”<br />
en overnames, of bij fraude. Als we ons meer<br />
focussen op de echt uitdagende vragen, kan dit<br />
vak nog veel interessanter worden.”<br />
welke reacties krijgt u<br />
op uw kritiek?<br />
“Ik krijg kritiek en bijval, ook vanuit de accountancy.<br />
Het is momenteel vooral de jonge garde<br />
die opstaat en zich actief organiseert, zodat<br />
het mooie accountantsvak zich de goede kant<br />
op blijft ontwikkelen. Zo is er een groep<br />
twitterende accountants actief die tweet-ups<br />
organiseert om met elkaar over het accountantsvak<br />
te spreken. Van hen krijg ik bijvoorbeeld<br />
de nodige bijval. Van anderen – vooral<br />
uit de openbare praktijk – is er kritiek. Die is<br />
zeer welkom, zolang het er maar op is gericht<br />
het vak te behoeden voor verder verval. Het<br />
vak is gebaat bij vertrouwen in de accountant<br />
vanuit alle stakeholders in de maatschappij.<br />
Beleggers, financiële instellingen, politici, media<br />
en belastingbetalers. En niet in de laatste<br />
plaats: potentiële studenten.<br />
Ik ben van mening dat zij gebaat zijn bij discussie<br />
over het accountantsvak. Dit brengt het<br />
vak verder en zal het vast uitdagender maken.<br />
En dus aantrekkelijk voor studenten die met<br />
de keuze voor accountancy een prima stap<br />
maken, met uitzicht op een goede loopbaan<br />
en dito salaris.”<br />
Kijk op Twitter: @tuacc<br />
13
14<br />
Maartje Kuijsten aa<br />
“Als je carrière wilt maken, moet<br />
je niet te snel vooruit willen.<br />
Behalve ambitie zijn ook rust, begrip<br />
en levenservaring belangrijk<br />
in ons vak. Een ondernemer van<br />
56 jaar neemt vaak weinig<br />
van je aan als je zelf 24 bent.”<br />
Harro de Haan aa<br />
“Blijf je afvragen: welk doel<br />
dien ik met mijn beroep? Waarom<br />
koos ik ooit voor dit vak? In mijn geval<br />
omdat ik cijfers leuk vind én om mensen<br />
geef. Omdat ik ondernemers wil helpen<br />
hun plannen te verwezenlijken door naast<br />
de ondernemer te staan: persoonlijk en<br />
betrokken. Noem het een leidraad<br />
of een ideaal waar ik graag<br />
trouw aan blijf.”<br />
arun alakhramsing ra<br />
“Volg je hart. Als je ergens<br />
sol li citeert, of je krijgt een functie<br />
aangeboden, dan moet er een<br />
klik zijn met het bedrijf waar je wilt<br />
gaan werken. Hoe goed de<br />
voorwaarden en het salaris ook<br />
zijn, als je twijfelt en je voelt<br />
geen klik: doe het niet.”<br />
wilfried geurts aa<br />
“Wees gretig en houd je oren<br />
en og en goed open.<br />
Alleen als je zo veel mogelijk<br />
disciplines uitprobeert,<br />
kom je erachter waar je hart<br />
ligt, wat je echt leuk<br />
vindt.”<br />
Karin van<br />
wijngaarden aa ra<br />
“Mijn motto: vooruitwerken,<br />
Wat heb je<br />
nodig naast<br />
kennis,kunde<br />
en ambitie?<br />
bijhouden en slagen. Op school had ik de<br />
lesstof al gelezen voor de eerste les begon.<br />
Daarna hoefde ik het alleen bij te houden.<br />
Nu is mijn volgende carrièrestap partner<br />
worden. Daarnaast heb ik bestuursfuncties,<br />
sport ik drie keer per week en ga binnen-<br />
kort weer studeren. Dat kan ik alleen<br />
maar door vooruit te werken.”<br />
dr. ellen van schoten ra<br />
“Zorg voor een CV dat zich onder-<br />
scheidt. De rode draad in mijn oplei-<br />
ding en loopbaan is de combinatie van<br />
onderzoek en accountancy. Zo’n breed CV<br />
biedt je niet alleen meer kansen, maar ook<br />
inspiratie. Bijvoorbeeld om, net als ik,<br />
door te groeien naar een leiding-<br />
gevende functie bij de Algemene<br />
Rekenkamer.”
“IN WERKELIJKHEID HEB JE MET ZOWAT<br />
DE HELE ORGANISATIE VAN DOEN”<br />
WAAR BEN JE NU MEE BEZIG? “Mijn normale werk: het<br />
leiden van verschillende audits. Zulke verantwoordingsonderzoeken<br />
zijn enorm gevarieerd. Ze kunnen overal over gaan. Nu<br />
ben ik onder andere bezig met een audit naar de risico’s binnen<br />
interne processen en met een Basel-gerelateerd onderzoek.<br />
Daarnaast ben ik bezig met een audit rondom hedge accounting<br />
ter ondersteuning van de externe accountant.”<br />
WAAROM HEB JE GEKOZEN VOOR ACCOUNTANCY?<br />
“Ik studeerde Bedrijfskunde, een generieke studie, en wilde me<br />
graag specialiseren. Accountancy is daarbij een goede aanvulling<br />
op Bedrijfskunde. Het is ook een beroep waarin alles draait om<br />
regels, om het scheppen van orde. Zelf ben ik meer een creatief<br />
persoon en heb van nature weinig affiniteit met vastomlijnde<br />
regels en procedures. Dat contrast vond ik erg interessant.”<br />
WAT VOND JE HET GROOTSTE VERSCHIL TUSSEN DE<br />
OPLEIDING EN DE PRAKTIJK? “Tijdens mijn studie had ik<br />
nooit gedacht dat je met zoveel mensen contact hebt. Ik dacht<br />
dat je voor een controleonderzoek vooral met de administratie<br />
te maken zou hebben. In werkelijkheid heb je met zowat de<br />
hele organisatie van doen.”<br />
WAT IS DE BESTE TIP DIE JE OOIT KREEG? “Je werkt<br />
om te leven en je leeft niet om te werken. Ik weet niet meer<br />
wie het gezegd heeft, maar in dit beroep is het een waardevolle<br />
tip. Zeker als je jong bent, moet je uitkijken dat je niet<br />
verdrinkt in de werkdruk.”<br />
WAT IS JE GROOTSTE BLUNDER? “Ik zat eens bij een<br />
klant te werken en vergat de tijd. Toen ik wilde vertrekken,<br />
bleek dat iedereen al weg was. Ik zat opgesloten! Gelukkig<br />
kon ik nog een collega bereiken. Die heeft er uiteindelijk voor<br />
gezorgd dat ik bevrijd werd.”<br />
WAAR ZIE JE JEZELF OVER 10 JAAR? “Het lijkt me leuk<br />
om dan te werken bij een accountantskantoor of bedrijf in<br />
Londen, mijn lievelingsstad. Ik zie mezelf geen vennoot of<br />
partner worden, daarvoor heb ik te veel andere interesses.”<br />
OP DE LADDER<br />
stArter<br />
MIDCAreer<br />
toPCAreer<br />
toPCAreer<br />
greg Kromosoeto<br />
kantoor sns reaal, utrecht<br />
www.snsreaal.nl<br />
leeftijd 31 jaar<br />
functie audit supervisor<br />
leasewagen nee, ik reis veel<br />
met het ov<br />
woonplaats zevenaar<br />
hobby ik schrijf songteksten<br />
en componeer muziek<br />
vakantie thailand<br />
werkt sinds 2004<br />
Bloeiende bedrijfstak De honderd grootste accountantskantoren van de wereld hadden een gezamenlijke omzet van<br />
95,6 miljard dollar. In 2008 werkten er bij deze kantoren bijna een half miljoen mensen, onder wie 34.000 partners. 15
16<br />
Dat er heel wat wegen zijn die naar de titel leiden, wist<br />
je waarschijnlijk al. Maar dat er ook meerdere manieren
zijn om te studeren, is misschien nieuw voor je. naast<br />
de voltijd- en deeltijdstudie, kun je ook kiezen voor duaal.<br />
17
18<br />
wij zetten de voor- en nadelen op<br />
een rijtje en vroegen een<br />
duaalstudent naar zijn ervaringen<br />
De opbouw Een voltijdstudie zit eenvoudig in<br />
elkaar: je hebt vijf dagen per week college, je volgt<br />
een stage en na vier of vijf jaar krijg je een diploma.<br />
De duaalstudie is anders. Het grootste deel van de<br />
week werk je voor een accountantskantoor en één<br />
of twee dagen per week reis je af naar je hoge-<br />
school. Praktijkopdrachten doe je onder werktijd en<br />
je leert minstens zoveel van je leidinggevende als<br />
van je docent. En waarschijnlijk het grootste ver-<br />
schil: jezelf inschrijven is niet genoeg, je moet solli-<br />
citeren. De sollicitatie Als een bedrijf je als<br />
duaalstudent aanneemt, hopen ze meestal dat je er<br />
ook na je afstuderen blijft werken. Niet iedereen<br />
wordt daarom aangenomen en de sollicitatieproce-<br />
dure kan soms erg uitgebreid zijn. Dat ondervond<br />
ook Sander van der Water, Senior Assistent at<br />
Deloitte en duaalstudent aan de hogeschool Rotter-<br />
dam: “Aan de hand van mijn CV werd ik uitgenodigd<br />
voor een assessment. Dat begon met een persoon-<br />
lijkheidstest en een IQ-test. Daarna volgde een ge-<br />
sprek met een recruiter. Een week later kreeg ik te<br />
horen dat ik door was naar een volgende ronde. Toen<br />
volgde het ‘echte’ sollicitatiegesprek met een partner<br />
van Deloitte en een manager.” Meer Dan<br />
een stage Het contract dat je ondertekent met<br />
het bedrijf waar je de duaalstudie gaat volgen, moet<br />
ondertekend worden door drie partijen: de werk-<br />
gever, de school en jijzelf. Het is een soort stage-<br />
contract. Elk studiejaar sluit je een nieuw contract<br />
af. Ook de beoordeling is anders. Niet alleen je<br />
opleiding, maar ook je werkgever willen er zeker van<br />
zijn dat je vorderingen maakt. Regelmatig ga je<br />
dus met je docent en je manager om de tafel zitten<br />
om te kijken hoe ver je bent. Ook schrijf je geregeld<br />
rapporten en houd je bijvoorbeeld een competentielijst<br />
bij. Meer Dan stagevergoeDing<br />
Een van de meest aantrekkelijke kanten van een
duaalstudie is het salaris. Vind je een studenten-<br />
kamer prijzig? Met je salaris als duaalstudent kun je<br />
meestal wel een eigen appartementje huren. Sander<br />
van der Water: “Het salaris was voor mij een van de<br />
redenen om voor de duaalstudie te kiezen. Nadat ik<br />
mbo Administratie had afgerond, was ik bij een<br />
administratiekantoor gaan werken. Dat inkomen zou<br />
ik op moeten geven als ik koos voor een voltijd-<br />
studie. Maar als duaalstudent zou ik toch lekker op<br />
mezelf kunnen wonen en wat geld overhouden. Mijn<br />
startsalaris was 1.670 euro. Daarnaast kreeg ik een<br />
laptop en een leasewagen, een VW Fox, en werden<br />
mijn collegegeld en boeken betaald. In het begin<br />
kreeg ik zelfs nog een tijdje studiefinanciering. Niet<br />
zo lang trouwens, want al snel verdien je te veel<br />
voor stufi.” De coMbinatie Als je de duaal-<br />
studie volgt, leef je letterlijk in twee werelden: met<br />
één been in de collegebanken, met het andere op<br />
kantoor. Dit heeft zowel voor- als nadelen. Sander<br />
van der Water: “Aan de ene kant heb je het beste<br />
van alles: je hebt de bevrediging, de uitdaging en<br />
het salaris van een baan. Je hebt de theorie vaak<br />
wat sneller door omdat je het al in de praktijk hebt<br />
gezien. En je kunt gewoon meedoen aan het stu-<br />
dentenleven. Op vrijdagmiddag de kroeg in, is geen<br />
probleem. Aan de andere kant moet je erg gedisci-<br />
plineerd zijn. Vooral kleinere studieopdrachten<br />
schieten er snel bij in en voor je het weet, loop je<br />
vertraging op. Zomaar een dagje spijbelen om op<br />
het strand te liggen kan natuurlijk echt niet.”<br />
vriJe Dagen Op de luxe van een achtweekse<br />
vakantie hoef je als duaalstudent overigens niet te<br />
rekenen, je hebt niet meer vrije dagen dan andere<br />
werknemers. Maar als je echt dol bent op de zomer,<br />
is er vaak wel een manier om er langer van te genie-<br />
ten. Sander: “Overwerk wordt hier gecompenseerd.<br />
Dus werk ik in het voorjaar wat harder, dan kan ik in<br />
de zomer twee maanden vrij nemen.”<br />
Meer informatie Als je meer wilt weten over de duaalstudie Accountancy, kun je het best<br />
terecht bij een van de hogescholen die zo’n studie aanbiedt. Een overzicht vind je op pagina 35.<br />
19
20<br />
NED<br />
rauw en provocerend<br />
op het scherm. genuanceerd<br />
genuanceerd<br />
en betrouwbaar daarachter.<br />
Powned zou het omroepbestel op zijn grondvesten laten trillen.<br />
Alles anders doen, zat er echter niet in. Net als elke omroep kreeg<br />
Powned te maken met begrotingsregels, salarisplafonds en zender
coördinatoren. Een goede administratie bleek bij voorbeeld onont-<br />
beerlijk. <strong>Accountant</strong> Marina Dunsbergen van Ruitenburg & Partners<br />
adviseerde de kersverse omroep.<br />
21
22<br />
NED<br />
Van Max naar Powned<br />
Eind 2009 werd Van Ruitenburg &<br />
Partners door Powned benaderd.<br />
Marina Dunsbergen: “Ze kwamen<br />
bij ons terecht omdat we ook Max<br />
hadden begeleid, net als Powned<br />
een beginnende omroep. Voor<br />
omroepen gelden veel specifieke<br />
regels, dus het is belangrijk dat<br />
je daar ervaring mee hebt. De<br />
Mediawet kent zelfs een speciaal<br />
handboek voor de jaarrekening.<br />
Die moet veel uitgebreider zijn<br />
dan bij een normaal bedrijf. Naast<br />
de gebruikelijke financiële gegevens<br />
moet er onder meer in staan<br />
hoe actief de ledenvereniging<br />
is en wat de verdeling is tussen<br />
radio en tv.”<br />
“Powned is voor ons een<br />
redelijk kleine klant,<br />
maar wel een erg leuke”<br />
Geen gewoon bedrijf<br />
Zoals elke nieuwe omroep begon<br />
Powned op nul. Marina Dunsbergen<br />
was erbij vanaf het begin:<br />
“We hebben ze geholpen om de<br />
administratie op te zetten.<br />
De btw is bijvoorbeeld heel specifiek;<br />
wat aftrekbaar is en wat<br />
niet, is voor een omroep anders<br />
dan voor een gewoon bedrijf.<br />
Sommige inkoop is gedeeltelijk<br />
aftrekbaar, daarover moet je met<br />
de Belastingdienst een mengpercentage<br />
afspreken. Daarbij<br />
hebben we hen geholpen. Ook<br />
hebben we met ze gesproken over<br />
het softwarepakket en overlegd<br />
met de softwareleverancier. Toen<br />
ze een administrateur aannamen,<br />
hebben we die ingewerkt. Kortom,<br />
we hielpen ze met al hun vragen.<br />
In het begin vrij intensief, daarna<br />
als een soort vraagbaak. In 2010<br />
kregen we elke twee weken wel<br />
een telefoontje. En we hebben<br />
regelmatig rond de tafel gezeten<br />
met Roeland Mackloet, de financieel<br />
directeur van Powned.<br />
Nu alles loopt, zijn we vooral de<br />
controlerend accountant.”<br />
Adviseren versus<br />
controleren<br />
Kan dat eigenlijk wel, een klant<br />
adviseren en tegelijk controleren?<br />
“We hebben geadviseerd over<br />
“Ze kwamen<br />
bij ons terecht<br />
omdat we ook<br />
Max begeleid<br />
hadden”<br />
de administratie en het opzetten<br />
van een grootboekschema. Dat<br />
bijt niet met de controle. Het is<br />
zelfs wel handig dat de controlerend<br />
accountant hen hierover<br />
adviseert. Zij weten immers niet<br />
welke gegevens uit de admini s-<br />
tratie moeten komen. En dan<br />
kun je ook moeilijk bepalen welke<br />
gegevens je erin moet stoppen.<br />
Dat kunnen wij wel.”<br />
Een zichtbare klant<br />
“Powned is voor ons een redelijk<br />
kleine klant, maar wel een erg<br />
leuke. Het is mooi om een klant<br />
te hebben waar iedereen weleens<br />
wat van heeft gezien. Als andere<br />
klanten horen dat we ook voor<br />
Powned werken, vindt de een dat<br />
fantastisch en de ander vreselijk.<br />
Maar ze hebben er altijd wel een<br />
mening over. Je krijgt ook een<br />
uniek kijkje achter de schermen<br />
van Hilversum. Je ziet bijvoorbeeld<br />
wat voor bedragen er omgaan,<br />
wat het kost om een programma<br />
te maken, hoe een planning tot<br />
stand komt. De specifieke regels<br />
voor omroepen maken het werk<br />
extra interessant.”
“TOEN DACHT IK: DAT WIL IK OOK.<br />
IK HAD ALLEEN GEEN<br />
IDEE WAT HET VAK INHIELD”<br />
WAAR BEN JE NU MEE BEZIG? “Een klant van ons, een<br />
kinderdagverblijf, heeft een nieuw administratiesysteem. Dit<br />
automatiseert niet alleen de facturatie, maar ook bijvoorbeeld<br />
de planning. Er zijn alleen wat opstartproblemen. Die ga ik oplossen.<br />
Met mijn manager heb ik een plan van aanpak opgesteld.<br />
Dat advies hebben we net naar de klant verstuurd.”<br />
WAAROM HEB JE GEKOZEN VOOR ACCOUNTANCY?<br />
“Mijn vader heeft een eigen bedrijf. Als daar vroeger de accountant<br />
was geweest, klaagde hij vaak dat die accountants ‘bakken<br />
met geld’ verdienen. Toen dacht ik: dat wil ik ook. Ik had alleen<br />
geen idee wat het vak inhield. Toen ik er op een studiebeurs<br />
meer over hoorde, leek het me echt iets voor mij.”<br />
WAT VOND JE HET GROOTSTE VERSCHIL TUSSEN<br />
DE OPLEIDING EN DE PRAKTIJK? “Ik ben direct na het<br />
vwo gaan werken en heb de deeltijdopleiding bij Nyenrode gedaan.<br />
Deze mogelijkheid was voor mij een extra stimulans om<br />
voor dit beroep te kiezen. Het voordeel van werken en studeren<br />
combineren, is dat de theorie makkelijker wordt, omdat je het<br />
kunt relateren aan praktijksituaties.”<br />
WAT IS DE BESTE TIP DIE JE OOIT KREEG? “Maak je<br />
niet zo druk. Dat moesten meerdere mensen me al eens zeggen.<br />
Ik ben namelijk nogal perfectionistisch. Daardoor leg ik de lat voor<br />
mezelf soms te hoog. Vooral bij mijn eerste werkgever gebeurde<br />
dat. Ondertussen heb ik wel geleerd mezelf niet gek te maken.”<br />
WAT IS JE GROOTSTE BLUNDER? “Bij een klant wilde ik<br />
eens een verzamelloonstaat kopiëren. Ik dacht dat ik op ‘print’<br />
drukte, maar drukte op ‘verstuur’, waarna de salarisgegevens<br />
bij verschillende medewerkers in hun mailbox belandden.<br />
Gelukkig vond de klant het niet erg. De financieel directeur<br />
heeft snel iedereen gebeld en gevraagd de mail te deleten.<br />
Probleem opgelost. Ik kon echter wel door de grond zakken.”<br />
WAAR ZIE JE JEZELF OVER 10 JAAR? “Dan heb ik mijn<br />
RA-titel binnen. Ik werk nog steeds bij CROP, want daar heb ik<br />
het erg naar mijn zin. En ik combineer, net als nu, samenstel- en<br />
controlewerkzaamheden. Verder heb ik één of twee kinderen<br />
en werk een dagje minder.”<br />
OP DE LADDER<br />
stArter<br />
MIDCAreer<br />
toPCAreer<br />
toPCAreer<br />
arninja ’t lam-Den Hartog<br />
kantoor CROP accountants,<br />
nieuwegein, www.crop.nl<br />
leeftijd 24 jaar<br />
functie controleleider/teamleider<br />
leasewagen ja, een nieuwe VW Golf<br />
woonplaats meerkerk<br />
hobby tennis, hardlopen<br />
werkt sinds 2005<br />
23
“voor dit beleggingsproduct<br />
keek ik goed naar<br />
de parkeertarieven”<br />
een registeraccountant kijkt<br />
meestal naar het verleden:<br />
geeft de jaar rekening een goed<br />
beeld van de prestaties van een<br />
bedrijf in het afgelopen jaar?<br />
<strong>Accountant</strong> Jef Holland van<br />
Deloitte kijkt ook regelmatig<br />
vooruit. Met zijn team is hij betrokken<br />
bij het structureren van<br />
beleggingsproducten. Hij vertelt<br />
over het european Parking<br />
Fund III van Bouwfonds reIM.<br />
Onafhankelijkheid vereist<br />
Als een bedrijf geld nodig heeft, bijvoorbeeld om te<br />
investeren, kan het naar de bank gaan voor een<br />
lening. Maar het kan ook beleggers vragen om geld te<br />
stoppen in een project, vaak via een speciaal fonds.<br />
Voordat zo’n fonds een feit is, moeten er echter<br />
heel wat vragen worden beantwoord: hoeveel rendement<br />
kunnen beleggers verwachten? Welke risico’s<br />
lopen zij? Jef Holland: “In dit geval ging het om een<br />
fonds voor particuliere beleggers in parkeergarages<br />
in enkele Europese landen.<br />
Als we een opdracht zoals deze krijgen, gaan we allereerst<br />
met verschillende externe specialisten en<br />
mensen van Bouwfonds REIM bij elkaar zitten. In een<br />
aantal sessies wordt dan het beleggingsproduct in<br />
grote lijnen neergezet. Het gaat in eerste instantie<br />
vooral om de fiscale aspecten: wordt het een CV,<br />
een BV of een coöperatie? Valt het rendement voor<br />
de belegger in box 3 of niet? Als accountant zit ik<br />
erbij om uiteindelijk een onderzoeksrapport af te<br />
kunnen geven voor het rendementsmodel. Je moet<br />
enorm oppassen dat je in zulke bijeenkomsten niet<br />
op de stoel van de ondernemer gaat zitten. Soms<br />
zou je misschien iets willen adviseren, maar je moet<br />
onafhankelijk blijven.<br />
Ik zit er voor de klant én voor de belegger. Stel dat<br />
iemand een ton verliest op zo’n belegging, dan<br />
weten ze me echt wel te vinden. Mijn hand tekening<br />
staat er tenslotte onder. Het enige wat ik daarom<br />
kan doen, is verschillende opties aangeven. De keuze<br />
is altijd aan het bedrijf.”<br />
25
Een belegging ontleden<br />
Na deze eerste sessies gaan de verschillende specialisten<br />
van Bouwfonds REIM aan het rekenen. “In dit<br />
geval ging het bijvoorbeeld om de verwachte huuropbrengsten<br />
van de parkeergarages, de prijsstijging<br />
over de looptijd, rentekosten, exploitatiekosten,<br />
enzovoorts. Al die zaken bepalen het uiteindelijke<br />
rendement voor de belegger.” Daarna wordt een<br />
eerste opzet van het rendementsmodel naar de<br />
accountant gestuurd. Jef Holland en zijn team nemen<br />
het in stappen door en ondervragen de klant hierover.<br />
“Daarna nemen we het formulematig door.<br />
Is het rekenkundig juist? Zijn de rekenmethoden<br />
gebruikelijk? Meestal kunnen we dit zelf, met behulp<br />
van Excel, maar als het echt ingewikkeld wordt,<br />
roepen we de hulp in van een econometrist. Voor<br />
vastgoedbeleggingen gebeurt dat overigens weinig,<br />
wel schakelen we regelmatig taxateurs in.<br />
Ten tweede kijken we naar de aannames. Waar zijn<br />
schattingen op gebaseerd, ligt er een onderzoek aan<br />
ten grondslag? Bij dit fonds zagen we bijvoorbeeld<br />
dat de verwachte huuropbrengsten ineens een flinke<br />
sprong maakten. Daar stel je dan een vraag over.<br />
Het had te maken met aflopende huurcontracten<br />
waardoor de huur kan worden verhoogd. Als accountant<br />
ben je dan gefocust op de risico’s, dus vraag<br />
je wat er gebeurt als ze geen huurder vinden tegen<br />
een hogere huurprijs. Eventueel vraag je ze om een<br />
aantal scenario’s op een rijtje te zetten. Zo pel je<br />
alles af. Je begint met de onderbouwing, dan de<br />
uitgangspunten en ten slotte kijk je of alles goed is<br />
opgeschreven. Uiteindelijk komt er een conceptstuk<br />
uit. Dan volgt een eindbespreking met alle<br />
www.werkenbijdeloitte.nl<br />
www.bouwfondsreim.nl<br />
26<br />
“Je moet enorm oppassen<br />
dat je niet op de stoel van de<br />
ondernemer gaat zitten”<br />
betrokkenen. Daarbij worden alle pagina’s van<br />
het prospectus of het informatiememorandum,<br />
één voor één doorgenomen. Dat kan soms wel<br />
een dag duren. Daarna kan het naar de drukker.”<br />
144 pagina’s informatie<br />
Een prospectus of informatiememorandum is<br />
het boekwerk waarin het beleggingsproduct<br />
van a tot z beschreven wordt. In dit geval is het<br />
een informatiememorandum van 144 pagina’s<br />
geworden. “De term prospectus is voorbehouden<br />
aan beleggingsproducten die onder toezicht<br />
van de AFM staan. Dat zijn in principe alle beleggingsproducten<br />
waarin je minder dan 100.000<br />
euro kunt inleggen. Hier was de minimale inleg<br />
één ton en was het product vrijgesteld van<br />
AFM-controle.” In het informatiememorandum<br />
staan onder meer de risico’s, het rendement<br />
en de fiscale gevolgen uitgelegd en worden alle<br />
relevante zaken toegelicht. Het informatiememorandum<br />
van het Parking Fund III bevatte<br />
bijvoorbeeld een beschrijving van de ontwikkelingen<br />
in autobezit, parkeertarieven en<br />
grondprijzen, en een uitgebreide beschrijving<br />
van een aantal parkeergarages.<br />
Een afwisselend traject<br />
Een traject als dit is een omvangrijke klus.<br />
“De looptijd was in dit geval zo’n zes weken.<br />
Bij ingewikkelde, internationale beleggingsproducten<br />
kan dat veel langer zijn, soms<br />
wel driekwart jaar. Maar het is enorm leuk om<br />
met zoiets bezig te zijn. Het is heel afwisselend,<br />
je werkt samen met andere specialisten<br />
en je bent vanaf het begin bij iets betrokken,<br />
in plaats van achteraf.”
de nba, wat heb je eraan?<br />
Iedereen met de AA- of RA-titel staat ingeschreven bij de<br />
Nederlandse Beroepsorganisatie van <strong>Accountant</strong>s (NBA). Maar de NBA<br />
doet veel meer dan het accountantsregister bijhouden.<br />
komt voor je op<br />
Een van de belangrijkste taken van<br />
de beroepsorganisatie is opkomen<br />
voor de belangen van accountants.<br />
Bijvoorbeeld door te lobbyen in Den<br />
Haag en te overleggen met organi-<br />
saties als de AFM, De Nederlandsche<br />
Bank en MKB Nederland. De NBA is<br />
het eerste aanspreekpunt voor de pers,<br />
politiek en belangenorganisaties.<br />
leidt je op<br />
Als je de titel wilt halen, ben je nog<br />
niet klaar na je opleiding Accountancy.<br />
De NBA is nauw betrokken bij de<br />
theoretische opleiding en verzorgt<br />
de Praktijkopleidingen voor toekom-<br />
stige AA’s en RA’s. In deze 3-jarige<br />
stage moet je laten zien dat je jouw<br />
kennis in de praktijk kunt brengen.<br />
bewaakt de kwaliteit<br />
Houden accountantskantoren zich<br />
aan alle regels? Wat is het niveau<br />
van de werkzaamheden? De NBA<br />
onderzoekt dit regelmatig, houdt<br />
de kwaliteit op peil en zet zich in<br />
om die verder te verbeteren.<br />
zorgt dat je bijblijft<br />
Als accountant ben je verplicht om je<br />
permanent bij te scholen. Veel van de<br />
cursussen die je hiervoor kunt volgen,<br />
worden aangeboden door de NBA.<br />
organiseert evenementen<br />
Debatten, seminars, evenementen,<br />
vergaderingen, netwerkbijeen-<br />
komsten: ook buiten werktijd houdt<br />
de NBA je lekker bezig.<br />
geeft antwoord<br />
Ook een ervaren accountant kan niet<br />
alles weten. De helpdesk van de NBA<br />
beantwoordt vaktechnische vragen.<br />
Bijvoorbeeld over verslaggeving,<br />
fraude of controlevraagstukken.<br />
zorgt voor leesvoer<br />
Naast dit blad brengt de NBA het<br />
magazine <strong>Accountant</strong> uit, dat<br />
gratis wordt toegestuurd aan alle<br />
accountants. Ook beheert de NBA<br />
verschillende websites, waaronder<br />
de nieuwssite accountant.nl.<br />
lost het op<br />
Heeft een klant een klacht over een<br />
accountant? Dan kan een klachtencommissie<br />
van de NBA daarnaar<br />
kijken. Zijn er mogelijk ernstige fouten<br />
gemaakt of zelfs onrechtmatigheden?<br />
Dan geeft de NBA de zaak uit<br />
handen aan de onafhankelijke<br />
<strong>Accountant</strong>skamer, onderdeel van<br />
de rechtbank in Zwolle.<br />
weet hoe het hoort<br />
Je kunt bij de NBA terecht voor alle<br />
nationale wet- en regelgeving waar<br />
accountants aan moeten voldoen.<br />
Ook vertaalt de organisatie internatio<br />
nale regels naar de Nederlandse<br />
situatie. Daarnaast heeft de NBA<br />
praktische handleidingen, tips en<br />
voorbeelden voor accountants.
28<br />
“wij beginnen voor onszelf”<br />
Olga Mateijsen en Emy Barnhoorn namen begin dit jaar afscheid van<br />
het accountantskantoor waar ze werkten om het kantoor van<br />
emy’s vader over te nemen. AA-<strong>Accountant</strong> olga Mateijsen vertelt<br />
wat hen dreef om een goedbetaalde baan in te ruilen voor een<br />
onzeker bestaan als ondernemer.<br />
www.bm-accountants.nl
“Als je eigen<br />
baas bent,<br />
kun je eigen<br />
keuzes<br />
maken”<br />
Waarom ben je voor<br />
jezelf begonnen?<br />
Olga: “Emy wist altijd al dat ze<br />
het bedrijf van haar vader over<br />
kon nemen. Maar ze wilde dat liever<br />
niet alleen doen. Zelf droomde<br />
ik al jaren van een eigen zaak.<br />
Dus toen de kans voorbij kwam,<br />
heb ik die meteen gegrepen. Als<br />
je eigen baas bent, kun je eigen<br />
keuzes maken.<br />
Emy en ik hebben beiden zo’n tien<br />
jaar ervaring bij kantoren, daar<br />
kennen we elkaar ook van. In die<br />
tijd kom je heel wat tegen dat<br />
beter kan. We hadden allebei het<br />
idee dat bij veel kantoren de<br />
klant niet centraal staat. Ze zijn<br />
bijvoorbeeld niet duidelijk over<br />
de facturatie. Of ze zeggen proactief<br />
te zijn, maar komen amper<br />
bij hun klanten over de vloer<br />
en hebben dus geen idee waar op<br />
dit moment behoefte aan is.”<br />
Jullie dachten dus dat het<br />
beter kon. Wat onderscheidt<br />
B&M <strong>Accountant</strong>s van andere<br />
kantoren?<br />
“<strong>Accountant</strong>skantoren beginnen<br />
in januari, februari met de verwerking<br />
van het voorgaande jaar.<br />
Maar ondernemers willen graag<br />
sneller weten waar ze aan toe<br />
zijn. Wij handelen daarom zoveel<br />
mogelijk af in het lopende jaar.<br />
Daarin zijn we volgens mij echt<br />
uniek. We houden continu de<br />
vinger aan de pols en gaan vaak<br />
naar klanten toe. Gemiddeld<br />
ben ik één keer in de maand bij<br />
een klant. Je kunt dan ook<br />
makkelijker bijsturen en je weet<br />
beter wat er speelt.<br />
Trouwens, je zou denken dat dit<br />
meer uren kost, maar dat is<br />
niet zo. Werkzaamheden die we<br />
anders achteraf zouden doen,<br />
hebben wij al achter de rug.”<br />
Samen een bedrijf beginnen<br />
is nogal wat. Hoe is je relatie<br />
met Emy?<br />
“Natuurlijk komen we wel bij elkaar<br />
op verjaardag, maar we zijn geen<br />
hartsvriendinnen. Gewoon heel<br />
goede collega’s. Mijn gevoel zegt<br />
ook dat het niet slim is om zaken<br />
te doen met een goede vriendin.<br />
Je wil niet dat een geschil ten<br />
koste gaat van je vriendschap.”<br />
Wat viel je tegen bij de start<br />
van jullie bedrijf?<br />
“We moesten een lening afsluiten<br />
om het bedrijf te kunnen kopen.<br />
De financiering was moeilijker dan<br />
gedacht. Ik had verwacht dat de<br />
bank de risico’s van een accountantskantoor<br />
anders in zou<br />
schatten.”<br />
Hoeveel uur steken jullie<br />
in je bedrijf?<br />
“We werken allebei vier dagen,<br />
gemiddeld zo’n 36 uur per week.<br />
De eerste maanden, tijdens de<br />
opstartfase, was dat meer.<br />
Maar nu valt het dus enorm mee.<br />
Dat komt ook door onze kleine<br />
klantenportefeuille. Het kantoor<br />
was een eenmanszaak en we<br />
doen het nu met z’n tweeën.<br />
We besteden daarom ook heel<br />
wat uren aan acquisitie.”<br />
Ben je ooit bang geweest<br />
dat het niet zou lukken?<br />
“Nee, eigenlijk nooit. Natuurlijk<br />
was de liquiditeit de eerste maanden<br />
nog niet op orde. Het duurt<br />
even voordat het geld binnenkomt<br />
en de hypotheek van je huis<br />
loopt gewoon door. Ons voordeel<br />
is wel dat we tussentijds de werkzaamheden<br />
factureren die we<br />
gedurende het jaar doen in plaats<br />
van één rekening sturen aan het<br />
eind van het jaar. Klanten komen<br />
zo niet voor verrassingen te staan<br />
en wij hebben een continue<br />
geldstroom. Toch zou ik iedereen<br />
die voor zichzelf begint, aanraden<br />
om te zorgen voor een buffer<br />
waarmee je een paar maanden<br />
vooruit kan. Dat bespaart je een<br />
hoop financiële zorgen en je<br />
kan je meer bezighouden met<br />
waar het echt om gaat.”<br />
“de financiering<br />
was moeilijker dan<br />
gedacht”<br />
29
30<br />
Waarom ben je voor jezelf<br />
begonnen?<br />
Tijn: “Toen ik in 2003 stopte als<br />
directeur, kon ik natuurlijk bij een<br />
kantoor gaan werken. Ik had ervaring<br />
bij een regionaal kantoor en<br />
bij een van de big four.<br />
De grote kantoren waren toen<br />
echter gefocust op internationals<br />
en ik wilde me juist bezighouden<br />
met het mkb. Kleinere kantoren<br />
concentreerden zich nog op de<br />
‘bulk’: jaarrekeningen samenstellen<br />
en aangiftes doen. Ik zag het<br />
kennisniveau bij ondernemers stijgen<br />
en tegelijk de behoefte aan<br />
administratieve diensten afnemen,<br />
bijvoorbeeld door online boekhoudtools.<br />
Daardoor komt de<br />
nadruk te liggen op advisering.<br />
Dit vond ik toen niet bij een<br />
ander kantoor. Dus ben ik voor<br />
mezelf begonnen.”<br />
Je dacht dus dat het beter<br />
kon. Wat onderscheidt jouw<br />
kantoor van andere?<br />
Tijn: ”Vooral bij de big four ligt er<br />
veel druk op het declaratieniveau:<br />
maak je wel genoeg declarabele<br />
uren? Ik heb nu veel meer vrijheid<br />
“ik heb nu veel meer<br />
vrijheid om te<br />
investeren in klanten”<br />
om te investeren in klanten.<br />
We focussen ons op advisering.<br />
Mijn ervaring als directeur helpt<br />
daarbij. Als ons bijvoorbeeld<br />
om een analyse wordt gevraagd,<br />
beschrijven we alleen de mogelijkheden<br />
waar de ondernemer echt<br />
iets aan heeft. We zullen niet<br />
uitputtend alle mogelijkheden<br />
beschrijven om maar te laten zien<br />
hoe slim we zijn. Omdat we klein<br />
zijn, hebben we ook meer contact<br />
met klanten. Zo houd je zicht op<br />
de processen achter de cijfers.<br />
Bij veel kantoren kom je daar niet<br />
aan toe, omdat al het voorwerk<br />
wordt gedaan door assistenten<br />
en je de klant soms maar een<br />
paar uur per jaar ziet. De ondernemer<br />
staat dus centraal.<br />
We gaan niet op zijn stoel zitten,<br />
maar wel op de leuning.”<br />
Heb je lang getwijfeld<br />
over de stap?<br />
“Nee, ik heb dat eigenlijk heel snel<br />
besloten. Ik had een mooie woning,<br />
waarin ik een kantoorruimte<br />
kon maken. Verder heb je als accountant<br />
weinig nodig. Natuurlijk<br />
was ik wel twee jaar weg uit de<br />
accountancy, dus ik moest mijn<br />
netwerk opnieuw opbouwen.”<br />
Was dat moeilijk?<br />
“De eerste tijd was wel heftig.<br />
Maar als je voor jezelf begint, moet<br />
je de eerste anderhalf jaar de lat<br />
niet te hoog leggen. Focus op het<br />
positieve, elke klant is er één. Als<br />
je werk goed is, krijg je altijd een<br />
kans. Kwaliteit kent geen recessie.<br />
Bij mij kwam die kans bijvoorbeeld<br />
toen ik in contact kwam met een<br />
aantal aandeelhouders met meerdere<br />
bedrijven. Toen er een conflict<br />
“we gaan niet<br />
op zijn stoel<br />
zitten, maar<br />
wel op<br />
de leuning”<br />
was bij een van hun bv’s, heb ik<br />
dat diezelfde middag opgelost.<br />
Daardoor kon ik ineens meerdere<br />
van hun bedrijven adviseren.”<br />
Waarom fuseerde je<br />
met FEROS?<br />
“Dat lag voor de hand. Toen ik nog<br />
een eenmansbedrijf was, werkte<br />
ik al samen met mijn huidige partners,<br />
twee fiscalisten. Zij hebben<br />
kennis in huis die ik niet heb. Op<br />
een gegeven moment werk je zoveel<br />
samen dat het eenvoudiger<br />
is om samen te gaan.<br />
De visie van beide kantoren was<br />
ook hetzelfde. We noemen ons<br />
niet langer ‘accountants en belastingadviseurs’,<br />
maar ‘financieel<br />
en fiscaal strategen’.”<br />
Was het altijd al een droom<br />
om voor jezelf te beginnen?<br />
“Nee, ik had die ambitie vroeger<br />
nooit. Maar als je een paar jaar in<br />
een branche werkt, dan groeit die<br />
behoefte waarschijnlijk vanzelf.<br />
Je ziet dingen waar je minder<br />
tevreden over bent, die je anders<br />
wilt doen. Voor jezelf beginnen<br />
is dan eerder een logische stap dan<br />
een sprong in het diepe.”
“Ik begin ook voor mezelf”<br />
Tijn Poelmann RA, was directeur van een goedlopend<br />
internationaal bedrijf tot hij in 2003 zijn eigen kantoor begon<br />
vanuit huis. In 2008 fuseerde zijn bedrijf Poelmann registeraccountants/Adviseurs<br />
met Feros Belastingadviseurs.<br />
www.feros.nl 31
32<br />
De meest voorkomende routes naar de titel. Meerdere wegen<br />
leiden naar de RA- of AA-titel. De meest voorkomende hebben we voor je op een rijtje gezet.<br />
Accountancy<br />
VWO HA<br />
Universiteit Bachelor of Science<br />
Bedrijfsecononie<br />
en Economie<br />
Master of Science Accountancy<br />
Pre Master<br />
Postmaster RA Praktijkopleiding RA<br />
Registeraccountant
Maar er zijn veel meer routes mogelijk, zeker als je bereid bent om in deeltijd te studeren.<br />
Benieuwd hoe jouw ideale studiepad eruitziet? Kijk dan op accountantworden.nl/route.<br />
VO MBO<br />
Accountancy AA<br />
HBO Bachelor<br />
Bedrijfseconomie<br />
AA-<br />
<strong>Accountant</strong><br />
Schakelprogramma<br />
Postbachelor AA Praktijkopleiding AA<br />
SPD<br />
Master for accounting<br />
& auditing<br />
In de masteropleiding zijn delen van<br />
de Praktijkopleiding verwerkt.<br />
Kijk voor opleidingsduur en toelatingseisen op accountantworden.nl<br />
33
34<br />
OP DE LADDER<br />
stArter<br />
MIDCAreer<br />
toPCAreer<br />
toPCAreer<br />
ben bruinsma<br />
kantoor kroesewevers<br />
accountants en<br />
belastingadviseurs, emmen,<br />
www.kroesewevers.nl<br />
leeftijd 25 jaar<br />
functie senior<br />
assistent-accountant<br />
leasewagen nee<br />
woonplaats coevorden<br />
hobby voetbal, vissen<br />
werkt sinds 2007<br />
“IN DE PRAKTIJK IS ELKE KLANT<br />
ANDERS, SPECIFIEKER”<br />
WAAR BEN JE NU MEE BEZIG? “Ik ben een jaarrekening<br />
aan het samenstellen voor een transportbedrijf. Best een flinke<br />
klus, omdat het bedrijf veel activiteiten heeft ondergebracht<br />
in aparte bv’s. Ik denk dat ik er wel twee tot drie weken mee<br />
bezig ben. Het leuke aan deze klant is dat hij steeds weer nieuwe<br />
activiteiten ontwikkelt. Daarom komen er veel verschillende<br />
zaken bij kijken, ook op fiscaal gebied.”<br />
WAAROM HEB JE GEKOZEN VOOR ACCOUNTANCY?<br />
“In het derde jaar van mijn studie Bedrijfseconomie moest ik<br />
kiezen: BE of Accountancy? Accountancy leek me het leukst,<br />
vooral vanwege de diversiteit. Daarbij speelt ook dat het makkelijker<br />
is om van een accountantskantoor over te stappen<br />
naar het bedrijfsleven dan andersom.”<br />
WAT VOND JE HET GROOTSTE VERSCHIL TUSSEN DE<br />
OPLEIDING EN DE PRAKTIJK? “Ik dacht dat ik na mijn<br />
studie al best veel wist, maar ik kwam erachter dat dit niet het<br />
geval is. Tijdens de opleiding leer je niet meer dan de grote<br />
lijnen, maar in de praktijk is elke klant anders, specifieker.<br />
Je gaat overal veel dieper op in.”<br />
WAT IS DE BESTE TIP DIE JE OOIT KREEG? “Mijn ouders<br />
hebben me altijd voorgehouden dat ik mijn best moest doen<br />
op school. Ik ben nu blij dat ik naar ze heb geluisterd. Daardoor<br />
heb ik nu veel mogelijkheden. Het klopt wat ze zeggen,<br />
je bent inderdaad manager van je eigen carrière. Je moet er<br />
alleen wel moeite voor doen.”<br />
WAAR BEN JE TROTS OP? “Toen een meer ervaren collega<br />
ontslag nam, werd ik plotseling voor de leeuwen gegooid. Ik<br />
kreeg veel van zijn werk en verantwoordelijkheden op mijn<br />
bord. Het was hard werken, maar ik heb me er heel goed doorheen<br />
geslagen. Daar ben ik wel trots op.”<br />
WAAR ZIE JE JEZELF OVER 10 JAAR? “Dan hebben<br />
mijn vriendin en ik een huis gekocht en hebben we misschien<br />
wel kin deren. Ik ben dan manager en werk nog steeds bij<br />
Kroese Wevers. Ik ben best ambitieus, maar niet ten koste van<br />
alles. Dus of ik het op kan brengen om partner te worden, zie<br />
ik dan wel.”<br />
Leasewagen? Jawohl, gerne! Veruit de meeste accountants hebben een leasewagen, alleen de accountants in over-<br />
heidsdienst wat minder vaak. De Duitse automerken zijn duidelijk het populairst. Audi en BMW zijn het meest gewild.
opleidingen tot <strong>Accountant</strong><br />
In nederland kun je overal terecht om de opleiding tot <strong>Accountant</strong> te volgen.<br />
van Amsterdam tot Zwolle en van leeuwarden tot sittard. kijk ook op<br />
accountantworden.nl voor meer informatie over de hogescholen die de<br />
opleiding verzorgen. op pagina 32 en 33 in dit magazine lees je met welke<br />
voor opleiding je aan de studie kunt beginnen. er zijn heel veel mogelijkheden!<br />
Hogescholen<br />
Alkmaar Hogeschool Inholland inholland.nl/alkmaar<br />
Amsterdam ZO Hogeschool voor Economische Studies Harlingen dem.hva.nl<br />
Arnhem/Nijmegen Hogeschool Arnhem en Nijmegen han.nl<br />
Breda Avans Hogeschool avans.nl<br />
Den Bosch Avans Hogeschool avans.nl<br />
Sneek<br />
Den Haag Haagse Hogeschool<br />
Den Helder<br />
haagsehogeschool.nl<br />
Deventer Saxion Hogeschool saxion.nl<br />
Diemen Hogeschool Inholland inholland.nl/diemen<br />
Eindhoven Fontys Hogeschool fontys.nl Emmeloord<br />
Enschede Saxion Hogeschool saxion.nl<br />
Groningen Hanzehogeschool hanze.nl<br />
Leeuwarden Noordelijke Hogeschool nhl.nlLelystad<br />
Rotterdam Hogeschool Inholland inholland.nl/rotterdam<br />
Rotterdam Hogeschool Rotterdam<br />
Haarlem<br />
hogeschool-rotterdam.nl<br />
Sittard Hogeschool Zuyd zuyd.nl<br />
Utrecht Hogeschool van Utrecht hu.nl<br />
Zwolle Hogeschool Windesheim windesheim.nl<br />
Delft Delf<br />
Universiteiten<br />
Amsterdam Universiteit van Amsterdam uva.nl<br />
Amsterdam Vrije Universiteit vu.nl<br />
Breukelen Nyenrode nyenrode.nl Oss<br />
Groningen Rijksuniversiteit Groningen rug.nl<br />
’s-Her ’ togenbosch<br />
Maastricht Universiteit van Maastricht Breda<br />
maastrichtuniversity.nl<br />
Rotterdam Erasmus Universiteit Roosendaal<br />
eur.nl<br />
Middelburg<br />
Tilburg Universiteit van Tilburg tilburguniversity.edu<br />
Eindhoven<br />
Particuliere onderwijsinstellingen<br />
Amsterdam ZO Hogeschool Markus Verbeek Praehep markusverbeek.nl<br />
Diverse locaties NOvAA beroepsopleiding novaa.nl<br />
Leiden LOI loi.nl<br />
Tilburg Fontys Bedrijfshogeschool fontys.nl<br />
Willemstad DOC Opleidingen en Trainingen Aruba docopleidingen.com<br />
Maastricht<br />
Apeldoorn<br />
<strong>Accountant</strong> <strong>Worden</strong> is een uitgave van de NBA, de nederlandse Beroepsorganisatie van <strong>Accountant</strong>s. nBA, Postbus 7984, 1008 AD Amsterdam Redactie NBA:<br />
Judith lieverse, sanne van der schee ARA: Mike Demelinne, Audrey van reijswoud Art direction: ted Frank, Marco Arkema Copy: Frank van venrooij Fotografie:<br />
rogier Maaskant <strong>Accountant</strong> <strong>Worden</strong> kwam tot stand naar een idee van ARA M/V en NBA. © oktober 20<strong>11</strong>. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend.<br />
Venlo<br />
Meppel<br />
Assen<br />
35<br />
Em<br />
Hengelo
DJ MAArten vAn Berg<br />
geBroken<br />
nA FInAnCIeel FIAsCo<br />
Emotionele dj belaagd door fans bij persconferentie. Dance Entertainment<br />
Events, vooral bekend van de dance events in het Gelredome, is niet meer.<br />
Alle werknemers van het bedrijf waar dj Maarten van Berg miljoenen in heeft<br />
gestoken, hebben ontslag gekregen. In een emotionele persconferentie beantwoordde<br />
de wereldberoemde dj vragen over deze zwarte bladzijde in zijn<br />
loopbaan. Maar de dj zelf heeft ook heel wat vragen. Voor zijn accountant.<br />
Weet jij het antwoord op deze vragen?<br />
GA NAAR ACCOUNTANTWORDEN.NL EN MAAK KANS OP<br />
EEN VAN DE TIEN ITUNES-BONNEN TWV 50 EURO!