Accountant Worden 11

12
Maar... ?
”Maar ik heb ook kritiek. Bij met name de grotere
accountantskantoren zie je de spanning
tussen de zakelijke belangen, de commerciële
doelstellingen, en de plicht om zuivere, betrouwbare
beelden van bedrijven naar buiten
te brengen. Accountants moeten twee heren
dienen. En de heer die hun betaalt, de cliënt,
kan baat hebben met het manipuleren, als het
ware het photoshoppen van de jaarrekening.
Dat is een weeffout in het systeem die geen
naaister kan herstellen. De schijn van belangenverstrengeling
zal altijd blijven, alle onafhankelijkheidsregels
ten spijt.”
Moeten accountants dan maar
overheidsdienaren worden?
“Nee, het is onzin om alle heil van de overheid
te verwachten. Of van de officiële toezichthouders.
Kijk naar de DSB-casus en de rol
daarin van de DNB en de AFM. De stapeling
van toezichthouders is duur, stroperig en
in effectief en vormt geen absolute waarborg
op het voorkomen van fouten. De oplossing
moet uit de markt komen. Belanghebbenden,
inclusief overheden en toezichthouders,
zouden per geval moeten bepalen aan welke
vorm van controle behoefte is. Accountantskantoren
moeten daardoor meer concurreren
op basis van kwaliteit en toegevoegde
waarde en niet op prijs. De accountant wordt
dan gedwongen om weer creatief, kritisch en
vindingrijk te zijn.”
Accountants kunnen dus
meer dan ze nu laten zien?
“Ja. Een controlerend accountant, kun je
zeggen, geeft een gezondheidsverklaring af.
Maar de röntgenfoto’s die we maken, kunnen
scherper. De thermometer kan er dieper in.
Een jaarrekening vertelt niet altijd het complete
verhaal, ook omdat we ons beperken tot de
financiën. Ik pleit voor een meer verhalende
manier van verslaglegging.
Hoe zit het met de risicobeheersing? Met de
functieopbouw? Hoe stabiel zijn de verhoudingen
binnen een bedrijf ? Hoe gevaarlijk is de grote
afhankelijkheid van ICT? Cijfers zeggen veel,
maar niet alles. Ter vergelijking: hoe tevreden
of mondig of tolerant wij Nederlanders zijn,
kan het CBS je niet vertellen. We moeten meer
de scherpe observators worden en minder de
brave controleurs.”
Accountants moeten meer
maatwerk leveren, stelt u ook.
“Ja, de jaarrekening dateert van 100, 120 jaar
geleden en geeft een globaal, oppervlakkig
beeld. Als een bank overweegt om een bedrijf
een fors krediet te geven, hebben ze veel
meer nodig dan die jaarrekening. Accountants
kunnen die informatie boven water halen, als
ze meer maatwerk gaan leveren. Dan kunnen
ze ook meer op kwaliteit gaan concurreren
en hun toegevoegde waarde bewijzen. In de
gestandaardiseerde wereld van de huidige
controle gebeurt dat te weinig. Een goedgekeurde
jaarrekening is eenvormig en kent
geen gradaties van goedkeuring, daarmee
kunnen accountants zich dus niet onderscheiden.
Trouwens, ook als je de verplichte controle op
de jaarrekening afschaft, wat ik voor kleinere
bedrijven bepleit, blijven er veel opdrachten
over die niet wettelijk verplicht zijn, maar die
wel uiterst zinvol zijn. En daar kun je pas eer
mee inleggen. Bijvoorbeeld onderzoek bij fusies