Huizen vol historie - Het Utrechts Archief

secties. Per sectie zijn één of meer kaartbladen gemaakt, waarop
ieder perceel met de bebouwing is ingetekend. Per sectie zijn
deze percelen doorlopend genummerd. Als overzichtskaart is
van iedere kadastrale gemeente een verzamelplan vervaardigd met
de grenzen van de verschillende secties. Bij iedere kaart behoorden
oorspronkelijke aanwijzende tafels (OAT’s) waarin gegevens
stonden over de eigenaar, de grond en de belastbare opbrengst
van het perceel.
Per 1 oktober 1832 trad de kadastrale boekhouding in werking.
Zo moest vanaf die datum in de registers van de hypotheekbewaarder
(zie paragraaf 4.3) een perceel met het kadastrale
nummer worden aangeduid. Dit nummer is in de loop der tijd
vrijwel altijd één of meerdere keren veranderd. Dit gebeurt bijvoorbeeld
bij splitsing of samenvoeging van percelen. Er worden
dan nieuwe nummers toegekend, terwijl de oude vervallen.
Het nieuwe systeem werd in 1832 van kracht, maar dat betekent
niet dat de minuutplans en de bijbehorende registers ook
de actuele situatie van dat jaar weergeven. De gegevens waren
namelijk in de loop van de daaraan voorafgaande jaren verzameld
en in sommige gevallen in 1832 al weer achterhaald.
Ten gevolge van samenvoeging van gemeenten en grenswijzigingen
tussen gemeenten zijn de begrippen kadastrale gemeente
en burgerlijke gemeente steeds meer uit elkaar gegroeid. Zo
bestaat de huidige gemeente Utrecht globaal uit de kadastrale
gemeenten Utrecht, Lauwenrecht, Tolsteeg, Abstede, Catharijne
en Zuilen. Voor de wijk Tuindorp moet u echter bij de kadastrale
gemeente Maartensdijk zijn. Binnen een grote plattelandsgemeente
als De Ronde Venen kennen we de kadastrale gemeenten
Mijdrecht, Oudhuizen, Vinkeveen, Waverveen en Wilnis.
Welke registers en kaarten vindt u in het kadaster?
Alle kadastrale registers en kaarten zijn ingericht per kadastrale
gemeente. De volgende bescheiden zijn voor huizenonderzoek
het belangrijkst:
• De minuutplans van de verschillende kadastrale gemeenten.
Dit zijn de oorspronkelijke kadastrale kaarten op schaal
1:1250, 1:2500 en 1:5000, die in 1832 van kracht werden en
een momentopname vormen.
Bij een wijziging van de grenzen of de bebouwing van
afzonderlijke percelen legde de landmeter de nieuwe
situatie vast op zogenaamde hulpkaarten.
De wijzigingen in de minuutplans zelf zijn aan de hand
hiervan bijgehouden op zogenaamde bijbladen. Werd het
aantal mutaties te groot, dan werd een nieuw plan
vervaardigd.
• De oorspronkelijke aanwijzende tafels (OAT’s). Per kadastrale
gemeente is een oorspronkelijke aanwijzende tafel gemaakt,
waarin onder meer vermeld staan: naam, beroep en
woonplaats van de eigenaar, het artikelnummer in de
kadastrale legger (zie beneden), soort eigendom
(bijvoorbeeld: huis en erf, weiland, bos en dergelijke),
klassering, oppervlakte, en belastbare opbrengst voor de
grondbelasting.
De OAT’s mochten niet veranderd worden. Wijzigingen in
de gegevens werden geboekt in suppletoire aanwijzende tafels
(SAT’s). Vanaf 1844 werden eigendomsovergangen van
gehele percelen hierin niet meer geregistreerd en in 1863
zijn deze afgeschaft.
• De kadastrale legger (1832-). In tegenstelling tot wat de
volledige naam (perceelsgewijze legger) suggereert, bevat deze
legger geen informatie over het perceel, maar over de
eigenaar van dat perceel: naam, beroep en woonplaats, de
kadastrale nummers met de klassering en de belastbare
opbrengst van de verschillende percelen die in eigendom
worden gehouden, met de mutaties daarin, onder verwijzing
naar het register van overschrijvingen (zie paragraaf 4.3).
Deze gegevens vormen samen een leggerartikel. Per persoon
kunnen meerdere leggerartikels bestaan, bijvoorbeeld
wanneer iemand van verschillende percelen eigenaar,
erfpachter en mede-eigenaar is. Om doublure met deze
leggers te voorkomen zijn de SAT’s afgeschaft.
Hypotheken zijn niet vermeld.
• Het register 71 (1844-1986).
Dit perceelsregister geeft in volgorde van perceelnummer de
leggerartikels waarin het perceel successievelijk voorkomt.
Ook nieuwe perceelnummers in geval van splitsing of
samenvoeging van percelen zijn hier vermeld.
In 1986 is het kadaster overgegaan op een geautomatiseerd
systeem.
• Indexen op persoonsnamen (aanvankelijk per deel, later per
kadastrale gemeente), vanaf 1929 de losbladige Algemene
naamwijzer. Dit is een index op de kadastrale leggers van
alle kadastrale gemeenten binnen het werkgebied van het
kadasterkantoor. De vervallen kaarten worden gelicht en
afzonderlijk bewaard.
De eerste kadastrale leggers zijn aangelegd in alfabetische
volgorde van de namen van de eigenaars. Daarna zijn ze op
naam alleen nog maar toegankelijk via deze indexen.
24 Periode na 1811: eigenaren