Huizen vol historie - Het Utrechts Archief

• Repertorium, vanaf 1838 algemeen register (1811-1928).
Hierin is een opsomming gegeven van de in- en
overschrijvingen per persoon onder verwijzing naar de twee
bovengenoemde registers.
• Alfabetische naamwijzer (index op persoonsnamen) op het
repertorium/algemeen register (1811-1928).
• Register 69 (lijst van kadastrale nummers onder verwijzing
naar het algemeen register) (1838-1928).
In 1929 werden het algemeen register en daarmee ook de alfabetische
naamwijzer en register 69 afgeschaft. De registers van in- en
overschrijving zijn daarna alleen nog toegankelijk via de kadastrale
leggers en de toegangen daarop, de algemene naamwijzer
en het register 71. Na 1811 werden er dus geen afzonderlijke akten
van eigendomsovergang (transport) meer aan partijen afgegeven.
De notariële akte van verkoop voorzien van een aantekening van
registratie door de hypotheekbewaarder strekte als zodanig.
Welke gegevens vindt u in de hypotheekregisters?
In de openbare registers vindt u de volledig overgeschreven
notariële akten van verkoop en van vestiging van beperkt zakelijke
rechten (behalve hypotheek). Zie voor de inhoud van deze
akten paragraaf 4.4. In vele gevallen bevat het repertorium/algemeen
register voldoende informatie.
Vanaf 1832 werden in de openbare registers ook verwijzingen
naar de vorige eigendomsovergang opgenomen. Zo is in vele
gevallen ook verwezen naar transporten van vóór 1811 die door
het gerecht waren geregistreerd. Vandaaruit kunt u weer verder
terugwerken. Zo kan dikwijls ook de moeilijke periode 1811-
1824 worden overbrugd. Vóór 1832 zijn uiteraard nog geen
kadastrale nummers vermeld. Percelen zijn tot die tijd nog op
de gebruikelijke wijze via belendingen omschreven.
Hoe kunt u de gezochte gegevens in de hypotheekregisters vinden?
U kunt beginnen met een recente akte - bijvoorbeeld een notariële
akte die in uw eigen bezit is - en dan terugwerken. Ook de
omgekeerde weg kan echter worden bewandeld.
U zet de volgende stappen:
• Kent u de naam van de eigenaar?
Alfabetische naamwijzer (1811-1928) naar
repertorium/algemeen register (1811-1928) naar register van
overschrijvingen (-1811).
Vanaf 1929:
Algemene naamwijzer kadaster (1929-) naar kadastrale
legger (1832-) naar register van overschrijvingen (1811-).
• Kent u het perceelnummer?
Register 69 (1838-1928) naar repertorium/algemeen register
(1811-1928) naar register van overschrijvingen (1811-).
Vanaf 1929:
Register 71 (1844-) naar kadastrale legger (1832-) naar register
van overschrijvingen (1811-).
De gemeentelijke registers van gebouwde en ongebouwde
eigendommen
Omdat de hypotheekregisters met name tot 1824 zoals gezegd
lang niet alle eigendomsovergangen bevatten, kunnen de door
de gemeentebesturen bijgehouden chronologisch aangelegde
registers van eigendomsovergangen van gebouwde en ongebouwde eigendommen
(livres de mutations des propriétés bâties et non bâties) als aanvullende
bron worden gebruikt. Deze registers zijn aangelegd
over de periode 1812-1836, maar lang niet volledig bewaard
gebleven.
––––––––––
Literatuur
F. Keverling Buisman en E. Muller, Kadastergids. Gids voor de raadpleging van
hypothecaire en kadastrale archieven uit de 19e en de eerste helft van de 20e eeuw
(’s-Gravenhage 1979)
F.J.M. Otten, ‘De registers van overschrijving van akten van
eigendomsovergangen vanaf 1811’, in: G.A.M. van Synghel, red.,
Broncommentaren 3. Bronnen betreffende de registratie van onroerend goed in de
negentiende en twintigste eeuw (Den Haag 1997) 113-144
Vindplaatsen
Het Utrechts Archief: Hypotheekregisters 1811-1838. Registers van
eigendomsovergangen van gebouwde en ongebouwde eigendommen
(livres de mutations des propriétés bâties et non bâties). Zie voor een
overzicht E. Muller, [Inventaris van de] hypotheekbewaarders te Utrecht en
Amersfoort (Utrecht 1977). Een klein deel van deze registers bevindt zich
nog in de archieven van gemeentebesturen. Deze zijn niet in het
bovengenoemde overzicht vermeld.
Gemeente- en streekarchieven/archivariaten: Overige registers van
eigendomsovergangen van gebouwde en ongebouwde eigendommen
(‘Livres de mutations des propriétés bâties et non bâties’).
Kadaster: De hypotheekregisters vanaf 1838 zijn nog niet overgedragen aan
de Rijksarchiefdienst en berusten nog bij het Kadaster. Het Utrechts
Archief geeft aan personen die een onderzoek met een wetenschappelijk
karakter verrichten een verklaring af waarmee deze bescheiden bij het
Kadaster gratis kunnen worden geraadpleegd.
––––––––––
28 Periode na 1811: eigenaren