Deel - Gemeente Westland

Inventarisatie waardevolle objecten gemeente Westland
254
Geschiedenis
Wateringen is ontstaan als dijkdorp langs de Wateringsche vaart, evenwijdig
gelegen aan de Heulweg en Herenstraat. Het dorp breidde zich uit langs deze
wegen en rondom het Plein en de Kerklaan. Het Plein vormt het historische
centrum van het dorp en is ontstaan rond de huidige Hervormde kerk (het
oudste bouwwerk van Wateringen: een restant van een Middeleeuwse kruiskerk).
Bron: Historische Atlas Zuid-Holland, ca. 1905
In de jaren ’30 van de 20 e eeuw veranderde het Plein drastisch van aanzicht.
Het werd doorbroken en diverse panden (o.a. de smederij en de herberg) werden
gesloopt en vervangen door nieuwbouw. Zo kwam er een nieuw raadhuis
(1936, Kropholler), een nieuwe smederij (1937, nu De Smidse), de hervormde
pastorie (1937, inmiddels verdwenen) en een nieuw pand ter vervanging van
de oorspronkelijke herberg (1939, nu Santen & Gasille). Vervolgens werden in
de ’90 van de 20 e eeuw nog enkele panden gesloopt (o.a. een boerderij en het
schooltje), deze werden vervangen door een winkel- en appartementencomplex.
In het zuidelijk deel staan nog enkele 19 e eeuwse panden (waaronder ‘Het
wapen van Wateringen’).
Karakteristiek
Het Plein is eigenlijk een brede straat (verbreding van de Kerklaan) in
een min of meer noordwestelijke richting, met in het midden een rij parkeerplaatsen.
Het gebied is ruim van opzet en bevat weinig groen. De
hele straat van gevelwand tot gevelwand is van steen (gevel-stoep-straatparkeerplaatsen-straat-stoep-gevel).
Er zijn geen voortuintjes, slechts enkele
jonge bomen staan in het midden maar deze vallen nauwelijks in het
oog. Alleen rondom de vrijstaande villa (nr. 11) bevindt zich noemenswaardig
en opvallend groen.
Het Plein is, sinds de eerste helft van de 20 e eeuw, een belangrijk knooppunt
voor het busvervoer in West-Nederland. De busmaatschappij VI-
OS is sinds 1922 vanaf het Plein actief. De voormalige garage is één van
de opvallendste gebouwen in het huidige pleinbeeld. Het is een gemeentelijk
monument net als het voormalige raadhuis ‘Het wapen van
Wateringen’ (1829). Daarnaast wordt het beeld gedomineerd door de
twee rijksmonumenten: het voormalige raadhuis (ontworpen door A.J.
Kropholler) en de Hervormde kerk inclusief toren.
Het zuidelijke deel bestaat aan beide zijden uit een (bijna) dichte straatwand
van voornamelijk winkels en kantoren met woonhuizen (waarvan
een aantal 19 e eeuwse panden). Het noordelijk deel van het Plein is veel
gevarieerder en bestaat voornamelijk uit 20 e eeuwse panden (voornamelijk
uit de jaren ’30 en ’90). De noordoostzijde is meer open en bestaat
uit diverse vrijstaande (waardevolle) objecten op ongelijke rooilijn en op
ongelijke percelen. Tot dit deel hoort de kerk, het voormalige raadhuis
(Kropholler) en een villa met veel omringend groen. Hier tegenover ligt