11 juli 2010 - the african media entrepreneur - Africa Media Online

De exposITIes
DIe IN JohAN-
NesBURG zIJN
INGeRIchT
ANTIcIpeReN op De MAssALe
ToesTRooM VAN BUITeNLANDse
VoeTBALFANs
54 zam africa magazine 02/2010
et WK heeft de artistieke sector bezwangerd, niet het minst door
de fondsen die de overheid voor deze gelegenheid ter beschikking
stelde. De exposities die in Johannesburg zijn ingericht, anticiperen
tevens op de massale toestroom van buitenlandse voetbalfans.
mogelijkerwijs wordt hún interesse in hedendaagse afrikaanse
kunst overschat, maar ondertussen heeft de stad de draad weer
opgepakt die zij met twee Biennales medio jaren negentig legde.
De derde Johannesburg art fair, die eind maart plaatsvond, was een
voorbode. niet dat in de dertig paviljoens veel ballen rolden. integendeel,
het sportevenement speelde hier in het werk van afrikaanse
kunstenaars nauwelijks een rol. een uitzondering vormde natuurlijk de prachtige
serie kunstposters die David Krut Projects enige tijd geleden uitbracht en waarvoor
onder meer de zuid-afrikanen marlene Dumas en William Kentridge (zie zam, winter
2009), de Soedanese Hassan musa en de Kameroenees Barthélèmy Toguo werk
maakten. De meeste kunstwerken – opvallend weinig videoinstallaties en minder
fotografie dan in 2009 – behandelden geheel andere onderwerpen. maar in bijna
alle paviljoens lagen wel folders die verwezen naar op handen zijnde exposities die
voor en tijdens de WK te zien zullen zijn. Veel werk van de beurs, die opnieuw een
record aantal bezoekers trok, herhaalde zich als het ware bij verschillende gelegenheden
in de maanden erna. zo dook William Kentridge weer op in de Johannesburg
art gallery met I am not me, the horse is mine, projecties gebaseerd op een vertelling
van gogol. Ook de Beninese schilder Dominique zinkpé ondernam de lange reis
van Johannesburgs noorderlijke buitenwijken, waar de beurs plaatsvond, naar het
museum africa, aan de rand van de binnenstad. net als de ghanees godfried Donkor,
en ook chiurai Kudzanai’s verbeelding van aan de macht verslaafde kabinetsleden
(zoals te zien in de wintereditie 2009 van zam) is zowel op de beurs als in de
expositie tentoongesteld.
Paard
maar het meest overweldigend is natuurlijk The reign (De Heerseres), de in een
paarsblauw Victoriaanse jurk gestoken maid Sophia, het alter ego van de nu internationaal
doorbrekende zuid-afrikaanse kunstenaar mary Sibande. Het gigantische
werk waarin mary een steigerend paard in bedwang probeert te houden,
vormde het startpunt bij zowel de beurs begin maart als bij SPace, currencies in
contemporary african art in museum africa de expositie die half mei opende.
Sibande, wier werk in juni ook in nederland te zien is, wil geen onderdanigheid of
verdriet tonen. Daarom transformeren haar maids, ze heeft er inmiddels tientallen
gemaakt, in overwinnaars. Het nu in Johannesburg tentoongestelde werk vormt
het slotstuk van de serie.
Ook dit jaar klonk in veel te bezichtigen stukken het, vaak in veel humor verhulde
en soms bijtend cynisme gedoopte, commentaar door. neem Brett murray’s collage
met als onderschrift een boodschap van de ruim 30 jaar geleden door het zuidafrikaanse
minderheidsbewind opgehangen anc-strijder Solomon mahlangu:
Vertel mijn mensen dat ik van ze houd en dat ze de strijd voor whiskey, drie auto’s
en smeergeld moeten voortzetten. Die knipoog naar de nieuwe realiteiten van