Onderzoek rellen Groningen-Sparta - Vng

2. RECONSTRUCTIE
In dit hoofdstuk wordt allereerst beschreven hoe de avond na de voetbalwedstrijd
Groningen-Sparta is verlopen. De informatie is afkomstig uit analyses van de politiedossiers
van 57 verdachten die zijn aangehouden naar aanleiding van de rellen. In totaal zijn
weliswaar ruim 80 verdachten aangehouden, maar daarvan is van 58 personen uiteindelijk
een politiedossier aangelegd. Eén dossier was niet voor analyse beschikbaar, omdat justitie
de zaak onder behandeling had ten tijde van het onderzoek. De 57 uiteindelijk beschikbare
politiedossiers bevatten processen verbaal van de verdachten, processen verbaal van
mededaders en/of getuigen, processen verbaal van bevindingen van betrokken politieambtenaren
en processen verbaal van aangifte.
In dit hoofdstuk wordt met name aandacht besteed aan de concrete gedragingen van de
daders zoals die in de processen verbaal zijn vermeld. Daarbij wordt onder meer nagegaan of
de gedragingen primair gericht zijn op aanhangers van Sparta, de tegenpartij van FC
Groningen. Vervolgens wordt nagegaan in hoeverre op basis van de processen verbaal
inzicht is te verkrijgen in de achtergronden van de betrokken groepen en de daders. Tevens
wordt een koppeling aangebracht tussen de incidenten, daders en bepaalde groepen. Daarna
wordt stilgestaan bij de vraag in hoeverre alle werkelijke daders in beeld zijn. Op basis
daarvan wordt nagegaan in hoeverre de veronderstelling opgaat dat het gemiddelde aantal
daders dat daadwerkelijk bij een incident is betrokken beperkt blijft tot een kleine groep van
drie of vier personen. Tenslotte wordt stilgestaan bij de vraag in hoeverre alle incidenten zijn
belicht.
2.1 Incidenten
In deze paragraaf wordt een reconstructie gegeven van de avond na de voetbalwedstrijd
aan de hand van de incidenten die blijkens de processen verbaal hebben plaatsgevonden. Om
een antwoord te geven op de vraag in hoeverre voetbalvandalisme in toenemende mate
plaatsvindt buiten de directe context van de voetbalwedstrijd wordt bij de reconstructie met
name gelet op de schaal van de ongeregeldheden, de ernst van het opgelopen letsel, de
omvang van de geleden schade en het verloop van de incidenten. Voor een goed overzicht
zijn de incidenten onderverdeeld in locaties nabij het voetbalstadion, locaties in de
binnenstad van Groningen en incidenten die zich voordoen tussen deze pleegplaatsen en is
tevens een plattegrond bijgevoegd.
Ook wordt nader ingegaan op de vraag in hoeverre voetbalgeweld primair is gericht op
aanhangers van de tegenpartij. Daartoe is bij de reconstructie nagegaan in hoeverre
aanhangers van Sparta doelwit zijn geweest van Groningen supporters, in hoeverre daarbij
slachtoffers zijn gevallen, in hoeverre de politie is geslaagd in het beschermen van de Sparta
supporters en welke andere slachtoffers (van vernielingen of van fysiek geweld) er zijn
geweest.
Reconstructie 13

14 Onderzoek rellen Groningen-Sparta

Incidenten rondom het voetbalstadion
Om een beter beeld van de omgeving van het voetbalstadion te krijgen is hiervan een
plattegrond bijgevoegd (kaart 2.2).
Kaart 2. 2 Omgeving stadion
Park achter
stadion
Stadion
Klaprooslaan
Incident l
De voetbalwedstrijd Groningen-Sparta is afgelopen rond 20.45 uur. Na de wedstrijd
worden de supporters van Sparta in de bussen geleid. Een aantal FC Groningen supporters
probeert, zoals altijd, de supportersbussen te bereiken, aan de oostkant van het stadion.
Vervolgens wordt er met stenen naar de supportersbussen gegooid, zo is de algemene indruk
van betrokkenen, zoals blijkt uit de processen verbaal van bevindingen. Concreet wordt
vermeld dat er met 'voorwerpen' naar de supportersbussen is gegooid. In ieder geval wordt
één van de supportersbussen door een voorwerp geraakt. Er is aangifte gedaan van materiële
schade aan de bus.
Uit de processen verbaal blijkt dit incident tussen 21.10 en 21.30 plaats te vinden en
ongeveer tien minuten te duren. Er worden twee daders aangehouden die bij dit incident zijn
betrokken, waarvan één op heterdaad. Uit de processen verbaal blijkt dat één van de daders
met een lolly naar de Spartabussen gooit, de andere dader gooit 'voorwerpen' naar de
Spartabussen, zo blijkt volgens de processen verbaal uit videobeelden. Onduidelijk blijft om
welke voorwerpen het hierbij gaat. Uit de processen verbaal wordt niet duidelijk waaruit het
politieoptreden bij dit incident bestaat, behalve dat er door de politie foto's en videobeelden
worden gemaakt.
Incident 2
Twee personen zijn aangehouden in verband met fysiek geweld tegen MEmanschappen,
hetgeen voor 21.30 plaatsvindt. Onduidelijk blijft waar dit incident zich
precies afspeelt, behalve dat het in het park achter het stadion gebeurt. De rol van één dader
bestaat blijkens de processen verbaal uit het gooien van één steen richting MEmanschappen,
de andere dader maakt zich schuldig aan 'uitdagend gedrag richting MEmanschappen'.
Eén van de daders is dronken. Verder blijkt uit de processen verbaal alleen
dat er nog één andere verdachte bij dit incident aanwezig is, welke overigens niet is
aangehouden. Ook is er sprake van dat een dader tegen een ME-er schopt.
Reconstructie 15

Incident 3
Rond 21.15 uur worden foto's gemaakt in de buurt van het park aan de Klaprooslaan.
Nadat de fotograaf wordt toegeroepen dat hij geen foto's moet maken, wordt het fototoestel
hem met geweld ontnomen en tegen een boom stukgeslagen. Uit de processen verbaal wordt
niet duidelijk welke daders hierbij zijn betrokken. Wel is aangifte gedaan van diefstal met
geweld. De schade bestaat uit een vernielde spiegelreflexcamera, de fotograaf heeft een tand
door de bovenlip, last van hoofdpijn en verder pijnlijke voortanden, pijn aan de neus en pijn
aan de bovenkaak.
Incident 4
Uit drie processen verbaal blijkt dat rond 21.30 met stenen wordt gegooid naar een MEbus
aan de Klaprooslaan. Dit incident vindt plaats ter hoogte van jongerenontmoetingsplaats
het J.O.P. en duurt tussen de vijf en 30 minuten. Overigens blijkt uit één proces verbaal dat
het incident op 60 meter van 'de relschoppers' plaatsvindt, terwijl een ander proces verbaal
het heeft over 30 meter vanaf de stadsbus. Hierdoor kan dit incident later in de tijd hebben
plaatsgevonden, namelijk na 21.45, het moment waarop een stadsbus werd vernield.
Volgens de informatie in de processen verbaal van enkele daders zijn tussen de 20 en 42
personen bij dit incident betrokken, 12 aangehouden verdachten worden uiteindelijk met dit
incident in verband gebracht. Eén verdachte ontkent met voorwerpen te hebben gegooid,
hoewel hij op heterdaad wordt aangehouden. Uit een proces verbaal van bevindingen blijkt
echter dat de politie/ME functionaris die de aanhouding verrichtte zijn eigen observatie van
de dader in twijfel trekt door de hectische omstandigheden tijdens de aanhouding. Van een
andere verdachte blijkt uit de processen verbaal slechts dat hij met stukken stoeptegel in zijn
handen is gesignaleerd. Zes verdachten zeggen wel met één of twee stenen te hebben
gegooid, waarvan twee verdachten aangeven dat de stenen geen doel hebben getroffen. Vier
verdachten hebben blijkens de processen verbaal meerdere stenen gegooid, twee van hen
ontkennen echter ieder aandeel bij dit incident.
Van de vijf daders die hun aandeel hebben bekend geeft slechts één als motief op de
frustratie door het verlies van FC Groningen. Twee zijn vooral kwaad op de agressie van de
ME, terwijl twee daders aangeven uit baldadigheid mee te doen omdat anderen reeds stenen
gooien.
Uit verdere informatie in de processen verbaal blijkt dat één van de aangehouden
verdachten als een soort leider is opgetreden, hetgeen wil zeggen dat hij opdracht heeft
gegeven tot het plegen van strafbare feiten. Zelf heeft deze verdachte echter ook strafbare
feiten gepleegd. Eén verdachte heeft stenen gegooid na een opdracht daartoe. De schade van
dit incident bestaat uit een deuk in het dak van de ME-bus en een gat van 0,5 bij 0,5
centimeter. Het taxatierapport met de omvang van de schade is (nog) niet bij de processen
verbaal gevoegd die zijn geanalyseerd. Verder staat in een proces verbaal vermeld dat de
politie na dit incident een charge uitvoert. In een ander proces verbaal wordt melding
gemaakt van het wegrijden van de ME-bus.
Incident 5
Ongeveer een kwartier later, om ongeveer 21.45, wordt op de Klaprooslaan een
stadsbus vernield. Zeven verdachten worden met dit incident in verband gebracht. Zelf
geven de aangehouden verdachten aan dat er ongeveer zes mededaders aanwezig zijn.
Volgens de verdachten zijn ongeveer 350 omstanders aanwezig. Uit enkele processen
verbaal blijkt dat er één persoon is die met de hand het raam bij de chauffeur inslaat. Zelf
bekent deze verdachte wel te hebben geslagen, maar zegt niet te weten of het raam daarbij
16 Onderzoek rellen Groningen-Sparta

ook kapot is gegaan. Een aantal verdachten geeft aan dat ze zijn begonnen met stenen gooien
nadat het raam was ingeslagen. Een andere verdachte meent met gooien te zijn begonnen
nadat iemand aftelde. Afgaande op enkele processen verbaal geeft één aangehouden
verdachte inderdaad het teken om te gooien met stenen. Verder bekennen twee verdachten
dat ze één steen hebben gegooid, twee verdachten hebben meerdere stenen gegooid. Uit de
processen verbaal blijkt dat twee verdachten enige achtergrondinformatie geven bij het
waarom van hun daden. De ene geeft aan opgejaagd door de drank in een opwelling een
steen te hebben gegooid, de ander voelde zich opeens sterk in de groep.
Er vallen bij dit incident vier slachtoffers, waaronder één vrouw, die allen later aangifte
doen van poging tot doodslag en zware mishandeling. Wat betreft het letsel heeft de
buschauffeur één snijwondje en heeft een buspassagier één vinger gebarsten en twee vingers
gekneusd, waarvoor ze een bezoek heeft gebracht aan het ziekenhuis. Naast de immateriële
schade waar de slachtoffers melding van maken (levensbedreigende situatie) blijkt de
materiële schade aan de bus f. 26.743,31 te bedragen, voornamelijk doordat alle ramen zijn
gesneuveld. Tevens is een mobiele telefoon van een buspassagier kapot gegaan, de schade
bedraagt f.100,-. In de processen verbaal is verder geen informatie aanwezig, over
bijvoorbeeld het politieoptreden of reacties van omstanders.
Incident 6
Even na het vernielen van de stadsbus springt één van de aangehouden verdachten op de
motorkap van een taxi, die komt aangereden. Daarbij begeeft de voorruit het. Tevens raakt
de dader daarbij zelf gewond, omdat hij van de taxi afvalt. Hij wikkelt zijn arm in iets wits,
uit de processen verbaal blijkt dat het hierbij gaat om een witte sjaal of een FC Groningen
muts. Overigens wordt een andere verdachte eveneens met dit incident in verband gebracht.
Afgaande op de processen verbaal moet dit incident zich op de Klaprooslaan hebben
afgespeeld. Verdere informatie over het motief van de dader, het precieze tijdstip, het aantal
omstanders en hun rol en informatie over het politieoptreden is niet beschikbaar.
De taxichauffeur heeft aangifte gedaan van poging tot doodslag en zware mishandeling
en van vernieling. De vernieling bestaat uit drie kapotte ruiten, waaronder de voorruit en een
linker buitenspiegel die is vernield. Ook is een portierstijl beschadigd en heeft de taxi 15
deuken. Volgens de taxichauffeur werd door meerdere personen met stenen naar de taxi
gegooid.
Incident 7
Drie personen worden aangehouden in verband met het bestormen van een ME bus.
Aangezien de processen verbaal geen duidelijkheid verschaffen over het precieze tijdstip is
onduidelijk in hoeverre het in verband staat met het incident waarbij stenen worden gegooid
tegen een ME-bus bij de Klaprooslaan. Uit de processen verbaal blijkt dit incident in het
park achter het stadion te hebben plaatsgevonden, circa 30 meter van de vernielde stadsbus
aan de Klaprooslaan vandaan. Eén dader geeft aan de ME- bus met een groep te hebben bestormd,
de grootte van de groep blijft in het midden. Wel voert hij aan dat meedoen met de
anderen de belangrijkste reden is geweest om mee te doen. Een andere dader bekent tegen de
ME-bus te hebben geschopt, uit frustratie voor het verlies van FC Groningen. Eén verdachte
geeft aan dat omstanders niets uitlokten, niemand aanmoedigden, maar ook niet ingrepen.
Incident 8
In de processen verbaal is een aangifte opgenomen van de vernieling van een auto aan
de Klaprooslaan. De schade bestaat uit een kapotte achterruit en deuken bij de tankdop.
Reconstructie 17

Verder is geen informatie beschikbaar over het tijdstip van de vernieling en de betrokken
dader(s).
Schaal, omvang en ernst van de ongeregeldheden rondom het stadion
Uit de analyses van de processen verbaal blijkt dat bij twee incidenten rondom het
stadion 300 tot 350 omstanders aanwezig zijn. Over het aantal personen dat daadwerkelijk
heeft meegedaan aan de ongeregeldheden verschaffen de processen verbaal geen duidelijkheid.
Wel is bij één incident volgens de verdachten sprake van 20 tot 40 mededaders,
uiteindelijk worden 12 aangehouden daders met dit incident in verband gebracht. Dit geeft
een indicatie dat circa 30% tot 60% van de daders is aangehouden.
Het eerste incident op de bewuste avond van de voetbalwedstrijd is het gooien met
voorwerpen naar de bussen van Sparta supporters. Er is aangifte gedaan van schade doordat
de bus geraakt zou zijn door een voorwerp. Verder zijn er geen aanwijzingen dat er
slachtoffers zijn gevallen onder supporters van Sparta. De conclusie lijkt dan ook
gerechtvaardigd dat de ongeregeldheden zich primair hebben gericht op de aanhangers van
de tegenpartij. Doordat de politie en de ME echter succesvol zijn geweest in het beschermen
en wegbrengen van de supporters van Sparta, keert het geweld zich vervolgens tegen de
politie en de ME. Uiteindelijk keert het geweld zich tegen een stadsbus en een taxi.
Bij de incidenten rondom het voetbalstadion raken vijf personen gewond, vier daarvan
zijn passagiers van de stadsbus. Het totale letsel bestaat uit één snijwondje, een gebarsten en
twee gekneusde vingers waarvoor tevens het ziekenhuis is bezocht en verder een tand door
een bovenlip, hoofdpijn en pijnlijke voortanden, pijn aan de neus en pijn aan de bovenkaak.
De stadsbus heeft materiële schade ter waarde van f. 26.743,31, er sneuvelen een
mobiele telefoon ter waarde van f. 100,- en een spiegelreflexcamera. Van de taxi worden
vernield: de linker buitenspiegel, drie ruiten en een stijl van een portier. Verder heeft de taxi
15 deuken opgelopen. Van een auto in de Klaprooslaan raakt de achterruit beschadigd en
zitten er deuken bij de tankdop. Daarnaast is aangifte gedaan van een deuk van 0,5 bij 0,5
cm in een ME bus. Met uitzondering van de stadsbus en de mobiele telefoon is de precieze
hoogte van het schadebedrag onbekend.
B. Incidenten tussen het voetbalstadion en de binnenstad van Groningen
Op de looproute tussen het stadion en de Grote Markt heeft een aantal incidenten
plaatsgevonden. Voor één incident is daarbij informatie bekend uit de processen verbaal van
verhoor, van de overige incidenten is slechts een aangifte bekend. Aangezien de locaties die
bekend zijn zich in de buurt van de Grote Markt bevinden is bijgevoegde plattegrond (kaart
2.3) identiek aan de volgende (kaart 2.4).
yf
^1*1 -^tSellr*" '•-
* , *"•-*»'"ï : '?^--' • :
& --^iSir^iS
Kaart 2. 3 Looproute
Sint
Jansstraat
Schuitendiep
Grote Markt
18 Onderzoek rellen Groningen-Sparta

Incident 9
Op de looproute tussen het stadion en de grote markt worden drie ramen vernield bij een
fietsenwinkel aan de Sint Jansstraat. De schade bedraagt f. 1.500,-. Over het tijdstip is alleen
bekend dat het voor 00.00 uur moet zijn geweest. Volgens de processen verbaal lopen
opvallend veel 12-13 jarigen hierbij voorop. Eén verdachte wordt in de processen verbaal in
verband gebracht met dit incident, een andere verdachte lijkt echter ook een aandeel te
hebben. Verdere informatie is echter niet beschikbaar in de processen verbaal.
Incident 10
Uit een aangifte in de processen verbaal blijken bij een fietsenwinkel in de buurt van het
Schuitendiep vijf ruiten stuk te zijn gemaakt. Hoe dat in zijn werk is gegaan, op welk tijdstip
en door welke daders blijft onbekend. De totale schade bedraagt f. 2.500,-.
Incident 11
Van het volgende incident is eveneens uitsluitend informatie aanwezig in een aangifte.
Het gaat om de vernieling van twee ruiten van l bij l meter en een etalageruit van 3 bij 3
meter in de Naberpassage, een onderdoorgang richting de Grote Markt. De totale schade
wordt geschat op f. 2.000,-.
Schaal, omvang en ernst van de ongeregeldheden tussen stadion en de Grote
Markt
Op de route tussen het stadion en de Grote Markt worden verschillende ramen vernield.
Het gaat daarbij in totaal om tien ramen en een etalageruit, waarbij de totale schade f. 6.000,bedraagt
volgens de processen verbaal van aangifte. In ditzelfde weekeinde zijn nog enkele
aangiften gedaan, vergeleken met andere weekeinden gaat het daarbij om 'normale'
aantallen. Bovendien hebben de aangiften niets te maken met de voetbalrellen, gezien de
tijdstippen die op de aangiften zijn vermeld.
Aangezien aangenomen mag worden dat personen met schade ook aangifte doen van de
schade, lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat er geen incidenten hebben plaatsgevonden
waarover in de processen verbaal geen informatie beschikbaar is. Wel aannemelijk is dat er
zeer beperkt zicht is op de (aantallen) daders, aangezien slechts één dader met de incidenten
onderweg in verband wordt gebracht en nog één een aandeel lijkt te hebben. Het lijkt
onwaarschijnlijk dat deze personen alleen verantwoordelijk zijn voor het vernielen van 11
ramen, bovendien ontkennen de betrokken verdachten ieder aandeel. Overigens weten de
aangehouden verdachten te vermelden dat er veel 12- en 13-jarigen voorop lopen, een
indicatie dat ook zij tot de daders zouden kunnen behoren, terwijl er geen aanhoudingen zijn
in deze leeftijdscategorie.
C. Incidenten in de binnenstad van Groningen
Een groot deel van de incidenten heeft zich op en rondom de Grote Markt afgespeeld. In
totaal kunnen 12 incidenten worden onderscheiden in de binnenstad van Groningen. Van een
aantal incidenten blijft onduidelijk waar en wanneer ze precies hebben plaatsgevonden, deze
hebben geen zelfstandig incidentnummer gekregen. Ook van de Grote Markt en omgeving is
een plattegrond bijgevoegd (kaart 2.4).
Reconstructie 19

Kaart 2. 4 Grote Markt en omgeving
Vindicat
Naberpassage
Drie Gezusters/
Gelkingestraat
Incident 12
Rond 21.40 uur wordt door één aangehouden verdachte een steen gegooid naar een MEbus
in de Sint Walburgstraat, een zijstraat van de Sint Jansstraat. Naar eigen zeggen doet de
verdachte dit uit frustratie door het verlies van FC Groningen. Waarschijnlijk heeft dit een
deuk in de bus tot gevolg gehad, maar bij dit proces-verbaal is daarvan geen aparte aangifte
gevoegd.
Incident 13
Omstreeks 22.30 uur worden alle ramen ingegooid bij Vindicat, een studentensociëteit
aan de oostzijde van de Grote Markt. Ook de ramen bij de daarnaast gelegen apotheek
Sissing moeten het ontgelden. Deze feiten worden gepleegd door een grote groep, zo blijkt
uit enkele processen verbaal, één verdachte noemt een aantal van 25 a 30 personen.
Uiteindelijk worden 28 van de aangehouden verdachten met dit incident in verband
gebracht. Bij drie personen lijkt het na analyse van de processen verbaal te gaan om een
soort leiders, die volgens mededaders aanwijzingen geven en anderen aanmoedigen.
Overigens hebben twee van de drie 'leiders' zelf ook een groot aandeel in het ingooien van de
ruiten bij Vindicat en de apotheek. Twee personen zeggen met stenen te gooien op basis van
de commando's of nadat ze zijn aangereikt. In twee verklaringen wordt een tijdsduur geschat
van het incident: 30 en 60 minuten.
Er zijn tien aangiften gedaan van materiële schade. Die bestaat bij Vindicat uit 21
gesneuvelde ruiten, verf- en lakschade aan de kozijnen en schade aan cement van het balkon.
Tevens is er schade door gederfde inkomsten. De schade bedraagt circa f. 27.000,-. Bij de
apotheek zijn twee ruiten van 2 bij 2 meter vernield en een ruit van l bij l meter, evenals de
lichtreclame. De totale schade bedraagt ongeveer f. 10.000,-. Bij de nabijgelegen maatschap
voor fysiotherapie is een raam vernield van 1,40 bij 1,40 meter en zit er een deuk in een
oefenbank. Er doen zich geen persoonlijke slachtoffers voor.
Bij vier verdachten wordt in de processen verbaal slechts vermeld dat ze met 'iets' of
met 'voorwerpen' gooien, maar bij het merendeel van de verdachten staat vast dat ze hebben
gegooid met stenen of met onderdelen van fietsen die zijn vernield. Twee daders geven aan
tot hun daad te zijn gekomen na vernederende opmerkingen of gebaren van studenten van
Vindicat. Vier personen geven als reden aan dat ze zich aansloten bij het gedrag van
anderen. Van de overige verdachten is in de processen verbaal geen informatie beschikbaar
over hun beweegredenen.
Uit de processen verbaal blijkt dat het politie-optreden bij dit incident bestaat uit het
observeren van de daders en het verrichten van aanhoudingen. Hierdoor gaan enkele
20
Onderzoek rellen Groningen-Sparta

aangehouden verdachten gooien met bierglazen 'en andere voorwerpen'. Uiteindelijk trekt de
ME zich terug.
Tijdens of vlak na de vernielingen van de ruiten bij Vindicat en apotheek Sissing en de
abri's (volgende incident) wordt door een kleine groep de deur van Vindicat bestormd. In één
proces verbaal wordt dit incident rond 22.15 geplaatst, in een ander na 23.00 uur. Het
bestormen begint nadat één van de verdachten roept "kom, we gaan naar Vindicat". Eén
persoon geeft hieraan direct gehoor, een aantal anderen participeert omdat anderen al bezig
zijn. Volgens één verdachte zouden bij dit incident 350 omstanders aanwezig zijn.
Uiteindelijk blijkt uit de processen verbaal dat alle aangehouden daders één- of tweemaal
schoppen tegen de deur van Vindicat, maar deze bezwijkt niet. Na dit incident rijdt een MEbus
de Grote Markt op.
Incident 14
Rond 23.00 uur worden twee abri's vernield op de Grote Markt voor Vindicat. De
schade bedraagt f. 4.237,-. Vijf van de aangehouden verdachten zijn bij dit incident
betrokken, waarvan één de anderen tevens heeft aangemoedigd. Volgens één dader zijn er
vijf mededaders bij dit incident, een ander meent dat er 55 jongens medeverantwoordelijk
zijn. Het aandeel van twee aangehouden personen bestaat uit het gooien van één steen, één
dader heeft meerdere stenen gegooid, en een ander heeft 'de abri vernield'. Eén van de
verdachten geeft aan tot zijn daad te zijn gekomen uit frustratie in verband met het verlies
van FC Groningen, de anderen geven aan vooral mee te doen met de rest. Verder is in de
processen verbaal geen informatie beschikbaar.
Incident 15
Bij de aanhouding van één van de verdachten op de Grote Markt bij café de Drie
Gezusters (zuidzijde) komt het tot fysieke agressie tegen manschappen van de politie en de
ME. Dit incident is op basis van enkele processen verbaal in de tijd te plaatsen rond 23.30
uur, hoewel uit andere processen verbaal blijkt dat het incident voor 23.15 of na 00.00 uur
heeft plaatsgevonden. De aanhouding is voor twee daders de belangrijkste beweegreden om
mee te doen aan het geweld. Het geweld bestaat uit stenen en fietsen gooien naar de
manschappen, opwerpen van een barricade, het slaan en schoppen naar de manschappen en
tegen de ME-bus aanspringen. Dit laatste leidt tot materiële schade, waarvan ook aangifte is
gedaan. Er wordt melding gemaakt van schade door stenen, onduidelijk blijft hoe groot de
schade is.
Bij dit incident negeert één van de daders tevens een bevel tot aanhouding. Er wordt een
charge uitgevoerd, maar uiteindelijk moeten de ME manschappen zich terugtrekken in hun
voertuig. Bij dit incident zijn ongeveer tien personen betrokken, waarvan zeven van de
aangehouden verdachten.
Incident 16
Om 00.56 uur wordt aan de kop van de Gelkingestraat een aantal charges uitgevoerd
door de ME en de bereden politie. Op dat moment zijn daar zo'n 200 personen aanwezig.
Drie aangehouden verdachten zijn betrokken bij het gooien van 'voorwerpen', waarbij het bij
één van hen gaat om fietsbellen. Onduidelijk is naar wie of wat de daders gooien.
Incident 17
Rond 01.00 uur worden in de Gelkingestraat ter hoogte van een 'café voor supporters'
glazen bier gegooid naar de politie te paard, die bezig is een charge uit te voeren. Uit de
Reconstructie 21

processen verbaal blijkt dat er circa 40 omstanders zijn. Er worden uiteindelijk vier
verdachten in verband met dit incident aangehouden. Uit de verklaringen van de verdachten
zelf lijkt dit ook ongeveer het werkelijke aantal daders te zijn bij dit incident. Drie van de
aangehouden verdachten bekennen één glas bier te hebben gegooid. Eén van de daders
probeert omstanders te mobiliseren om de bereden brigade van twee kanten van de
Gelkingestraat aan te vallen. Aangezien dit mislukt raken de groepen verspreid door de stad.
Uit de processen verbaal blijkt dat één van de mededaders hierop voorstelt winkels te gaan
plunderen. Op basis van de processen verbaal lijkt hiervan geen sprake geweest te zijn.
Incident 18
Even na 01.00 uur wordt door middel van twee stenen een raam ingegooid bij het
arbeidsbureau aan het Zuiderdiep. Het gaat hierbij om iemand die door medeverdachten
(waarvan er twee op de uitkijk staan) wordt gezien als een soort leidersfiguur. Eén van hen
moedigt de dader tevens aan en verzekert dat de kust veilig is.
Incident 19
Nadat de Grote Markt door de ME volledig is afgezet, gooien twee jongens elk een
steen in de richting van een surveillancewagen. Dit moet rond 03.40 uur hebben plaatsgevonden.
Als belangrijkste beweegreden geven ze op dat ze de politie wilden laten schrikken,
omdat ze niet naar hun fietsen mochten. Circa 12 omstanders zijn bij dit incident aanwezig.
Overige incidenten
Er is nog een aantal incidenten waarvan niet uit de processen verbaal is af te leiden waar
deze zich precies afspelen, op welke tijdstippen of hoe de precieze toedracht is geweest en
welke personen daarbij betrokken waren. Zo zijn er drie verschillende incidenten waarbij
geweld wordt gebruikt tegen ME manschappen of -materieel op de Grote Markt. Er is een
ME bus die na de vernielingen bij Vindicat de Grote Markt oprijdt en tegen de stoep blijft
steken. Deze bus, en de manschappen die er uit komen en een linie vormen, zijn de
aanleiding voor nieuwe ongeregeldheden. Twaalf aangehouden verdachten zijn daarbij
betrokken. De strafbare feiten variëren van het gooien van een blikje of bekertje bier tot het
gooien van een terrasstoel, stenen of andere voorwerpen naar de ME manschappen. Nadat
een verdachte is aangehouden, wordt er ook geschopt en gespuugd naar ME manschappen
en wordt de deur van de ME bus dichtgeslagen. De arrestatie vormt voor een aantal daders
een belangrijke aanleiding voor de agressie tegen de ME-bus, anderen noemen vooral
frustratie door het verlies van FC Groningen of het zich opgefokt voelen door de drank.
Deze incidenten vinden plaats tussen 22.30 uur en 23.30 uur. Volgens de processen
verbaal zijn er vijf omstanders bij aanwezig. De schade bestaat voornamelijk uit een gescheurd
overhemd ter waarde van f. 80,- van een politieman in burger en beschadigingen aan
de ME bus. Verder houdt de politieman er blauwe plekken aan over in zijn gezicht en op zijn
rechter bovenbeen.
Verder is er een incident waarbij voorwerpen worden gegooid naar ME manschappen
die een linie vormen voor de FEBO op de Grote Markt. Volgens enkele aangehouden
verdachten zou de ME daar Sparta supporters beschermen, zo blijkt uit de processen verbaal.
Tevens blijkt één aangehouden verdachte daarbij betrokken te zijn. Verder is er geen
informatie over het tijdstip en het aantal omstanders en dergelijke. Hetzelfde geldt voor het
bekogelen van het stadhuis en het gooien met stenen naar een studentenflat tegenover het
Martinikerkhof. Bij dit laatste incident wordt aangifte gedaan van f. 3.000,- aan glasschade,
zo blijkt uit de processen verbaal. Twee ramen van dubbel glas van 1,80 bij 2 meter zijn
22 Onderzoek rellen Groningen-Sparta

stukgegooid. Ten slotte is er nog een incident met het gooien van een hek richting ME,
waarbij drie personen betrokken zijn.
Schaal, omvang en ernst van de ongeregeldheden in de binnenstad van
Groningen
Omstreeks 22.00 uur beginnen de ongeregeldheden op de Grote Markt van Groningen.
Bij een aantal incidenten op de Grote Markt zelf wordt gesproken van ongeveer 350
omstanders, bij de incidenten aan de Gelkingestraat over 200 omstanders. Bij enkele 'losse
incidenten' zijn vijf of 12 omstanders betrokken. In het algemeen spelen de omstanders geen
rol van betekenis, blijkens de informatie in de processen verbaal. Uit twee processen verbaal
blijkt dat omstanders daders hebben aangemoedigd, in een ander geval hebben daders
geprobeerd omstanders aan te moedigen deel te nemen aan de ongeregeldheden, echter
zonder resultaat. Overigens geeft een aantal daders in de processen verbaal aan dat ze pas na
verloop van tijd opmerkten dat er ongeregeldheden aan de gang waren.
In totaal zijn 49 van 57 aangehouden verdachten betrokken bij incidenten in de
binnenstad van Groningen. Bij de meeste incidenten stemt het aantal verdachten dat is
aangehouden overeen met het aantal mededaders dat volgens de verdachten zelf bij de
incidenten betrokken zijn. Alleen bij de fysieke agressie tegen ME manschappen bij café de
Drie Gezusters (Grote Markt Zuidzijde) worden zeven personen aangehouden, terwijl er
waarschijnlijk tien daders bij betrokken zijn.
De omvang van het letsel bij de incidenten op en rond de Grote Markt blijft beperkt tot
blauwe plekken op gezicht en bovenbeen van een politieman, er is met name sprake van
materiële schade. Zo sneuvelen bij Vindicat, een studentensociëteit aan de oostzijde van de
Grote Markt, 21 ramen en is er schade aan kozijnen en het balkon. De totale schade is circa
f. 27.000,-. Bij de daarnaast gelegen apotheek is voor f. 10.000,- aan glasschade toegebracht,
bij de nabijgelegen maatschap voor fysiotherapie is een raam vernield en een oefenbank
stuk. Bovendien zijn op de Grote Markt twee abri's vernield, de schade bedraagt f. 4.237,-.
Verder zijn er beschadigingen aan een ME bus, gaat een overhemd van een politieman stuk
ter waarde van f. 80,- en is er voor f. 3.000,- glasschade aan een studentenflat. Ook is een
ruit ingegooid bij het arbeidsbureau aan het Zuiderdiep, hiervan is overigens geen aangifte
bekend.
2.2 Betrokken groepen
In deze paragraaf worden aan de hand van informatie uit de processen verbaal zeven
groepen beschreven die waren betrokken bij de ongeregeldheden in de nacht van 19 op 20
juni 1999. Er wordt gesproken van een groep indien de aangehouden personen elkaar
noemen als mededaders bij één of meer incidenten. Ook wordt van een groep gesproken
indien de daders door derden samen worden gezien én ze samen bij meerdere incidenten
waren betrokken.
Belangrijke punten in deze paragraaf zijn waar de verschillende groepen zich gedurende
de avond hebben opgehouden, zowel tijdens als voorafgaand aan de incidenten, en bij welke
incidenten de verschillende groepen betrokken waren. De informatie is wederom afkomstig
uit de processen verbaal van de aangehouden verdachten. Ook wordt per groep
geïnventariseerd in hoeverre andere groepsleden meededen, buiten de verdachten die zijn
aangehouden.
Reconstructie 23

Groep A: tien personen waarvan acht aangehouden
Acht van de aangehouden verdachten maken deel uit van de eerste groep die op basis
van de processen verbaal is te achterhalen. Uit de processen verbaal blijkt dat nog twee
andere jongens tot deze groep gerekend kunnen worden. Het gaat met name om jongens die
in Nederland zijn geboren maar een allochtone achtergrond hebben. Ze zijn bijna allemaal
thuiswonend, scholier en 16 of 17 jaar. Eén persoon is 25 jaar oud. De groep, of een deel
daarvan, is bij tien incidenten betrokken, zowel bij het stadion en op de Grote Markt als op
het tussenliggende tracé. De groepsleden geven aan dat ze met de rellen meedoen voor de
kick en om 'mee te doen'. Vijf van de jongeren hebben één of meer strafbare feiten bekend.
Overigens is niemand uit de groep op heterdaad aangehouden.
Drie leden van de groep zijn eerder in aanraking geweest met politie of justitie voor
vermogens- en/of geweldsdelicten, zo blijkt uit de eigen verklaringen in de processen
verbaal. Geen van de groepsleden heeft naar eigen zeggen een stadion verbod of antecedenten
in verband met voetbalgeweld, ook zijn er geen connecties met het café dat bekend staat
als stamcafé van de supporters van FC Groningen. Eén persoon zegt regelmatig voetbalwedstrijden
te bezoeken. Meer dan de helft van de aangehouden verdachten (6) is op de bewuste
avond in het stadion en één persoon in de buurt ervan. De drie andere aangehouden
verdachten uit deze groep waren op een feestje of in de binnenstad.
De helft van de groep zegt speciaal voor de rellen te zijn gekomen, zo blijkt uit de
processen verbaal. Twee personen waren reeds ter plaatse en eveneens twee personen komen
uit nieuwsgierigheid naar de rellen. Over drie groepsleden wordt in de processen verbaal
opgemerkt dat ze meer dan drie glazen bier hebben gedronken. Van de anderen is daarover
niets bekend.
Groep B: acht personen waarvan drie aangehouden
De tweede groep bestaat uit drie aangehouden verdachten die 19 (2 personen) of 24 jaar
oud zijn. Uit de processen verbaal blijken tot de groep vijf andere personen te behoren die
niet zijn aangehouden. Alle personen waren tijdens de wedstrijd met een kleine groep
(minder dan vijf personen) in het stadion. Twee verdachten hebben voetbalgerelateerde
antecedenten, waarvan één persoon een landelijk stadion verbod heeft (gehad). Eén verdachte
is lid van de supportersvereniging van FC Groningen, verder zijn er geen connecties met het
café dat bekend staat als stamcafé van de supporters van FC Groningen.
De drie aangehouden verdachten zijn betrokken bij twee incidenten op de Grote Markt.
Bij beide incidenten gaat het om geweld tegen ME voertuigen en/of ME manschappen,
waarbij één verdachte op heterdaad is aangehouden. Alle verdachten hebben strafbare feiten
bekend, waaronder het gooien van stenen, glazen bier en een terrasstoel naar ME-ers of ME
bussen. Omdat ze reeds ter plaatse waren en uit nieuwsgierigheid zijn ze bij de incidenten
betrokken, zo blijkt uit de processen verbaal.
De drie aangehouden verdachten hebben alle na de wedstrijd bier gedronken, onder
andere op een terras op de Grote Markt. Ze verklaren licht aangeschoten tot redelijk onder
invloed te zijn.
Groep C: tien personen waarvan zes aangehouden
De derde groep bestaat uit zes aangehouden verdachten, vrienden of familie van elkaar.
Ze zijn bijna allemaal 19 of 20 jaar, één persoon is echter 31 jaar oud. Uit de processen
verbaal blijken vier andere personen eveneens tot de groep te kunnen worden gerekend. In
totaal worden enkele leden van de groep in verband gebracht met zes incidenten: twee rond
het stadion, twee op de Grote Markt en twee in de Gelkingestraat. Twee verdachten
24 Onderzoek rellen Groningen-Sparta

ontkennen overigens alle feiten waarvan ze worden verdacht. De vier anderen bekennen
allemaal of het gooien van één steen (die ook nog zijn doel heeft gemist), het gooien van één
lolly of één glas bier. Wellicht houdt het bekennen van slechts één strafbaar feit verband met
het feit dat de vijf verdachten op heterdaad worden aangehouden. Als motief voor hun
betrokkenheid bij de ongeregeldheden geven ze aan kwaad te zijn over de aanhouding van
één van de groepsleden door de politie.
Bijna alle groepsleden waren tijdens de wedstrijd in het stadion, de meesten in een grote
groep (meer dan vijf personen). Van één persoon blijkt uit de processen verbaal dat hij kan
worden beschouwd als vaste FC Groningen supporter. Ook heeft een groepslid als stamcafé
het café dat bekend staat als stamcafé van de supporters van FC Groningen. Twee personen
hebben voetbalgerelateerde antecedenten, waarvan één een landelijk stadionverbod heeft.
Twee personen zijn eerder voor geweldsdelicten met de politie in aanraking geweest. Verder
blijkt uit de processen verbaal dat twee jongens de beschikking hebben over 'communicatieapparatuur'.
Het gaat hierbij respectievelijk om een mobiele telefoon en een semafoon.
Twee jongens geven aan dat ze naar de rellen zijn gegaan omdat het spanning en
sensatie oplevert, twee anderen waren reeds aanwezig, zo blijkt uit de processen verbaal.
Verder blijken de groepsleden behoorlijk veel te hebben gedronken. In een aantal processen
verbaal wordt vermeld dat ze behoorlijk onder invloed waren, de hele dag hadden gedronken
dan wel 'meerdere biertjes' hadden gedronken.
Groep D: drie personen waarvan twee aangehouden
Dan zijn er nog drie vrienden, waarvan er twee zijn aangehouden. Ze zijn rond de 30 en
waren tijdens de wedstrijd in het stadion. Ze worden verdacht van het gooien van stenen naar
een surveillancewagen op de Grote Markt. Eén verdachte ontkent dit overigens. De andere
zegt een steen gegooid te hebben om een agent te laten schrikken. Uit de processen verbaal
blijkt verder niet dat de beide aangehouden jongeren bindingen hebben met FC Groningen,
de supportersclub of de stamkroeg. Ook is er geen sprake van voetbal gerelateerde- of
andere antecedenten. Er lijkt eerder sprake te zijn van gelegenheidsdaders. De verdachten
hebben circa 15 of 20 glazen bier of meer gedronken.
Groep E: vier personen waarvan twee aangehouden
Uit de processen verbaal blijkt er nog een groep te zijn van vier vrienden. Twee daarvan
zijn aangehouden, waarvan één op heterdaad. De twee aangehouden personen zijn rond de
25 jaar oud en lid van de supportersvereniging van FC Groningen. Verder blijkt er uit de
processen verbaal geen connectie te zijn met het stamcafé van FC Groningen supporters.
Ook hebben de groepsleden geen stadionverbod, hoewel één van hen wel één
voetbalgerelateerd antecedent heeft.
Tijdens de wedstrijd is de groep in het stadion aanwezig. Ze dachten na de wedstrijd aan
feestvieren en zijn om die reden naar de Grote Markt getrokken. Eén verdachte heeft 's
middags tien glazen bier gedronken en 's avonds nog meer. Van de andere aangehouden
verdachte blijkt uit de processen verbaal dat hij minstens acht glazen bier heeft gedronken.
De twee zijn op de Grote Markt betrokken bij twee incidenten, namelijk het gooien van
stenen en een blikje bier naar Vindicat en een trappende beweging in de richting van een
ME-bus voor de Drie Gezusters. De strafbare feiten worden door de jongens bekend.
Groep F: zeven personen waarvan één aangehouden
De volgende groep waarvan op basis van de processen verbaal sprake lijkt te zijn
bestaat uit zeven personen, waarvan slechts één is aangehouden. Deze persoon is betrokken
Reconstructie 25

ij het incident met de stadsbus op de Klaprooslaan, het gooien van stenen naar Vindicat en
het gooien van glazen bier naar de ME bij het stamcafé van FC Groningen supporters. De
aangehouden verdachte is lid van de supportersvereniging van FC Groningen en komt tevens
regelmatig in het stamcafé. In verband met een landelijk stadionverbod en omgevingsverbod
was hij tijdens de wedstrijd in het centrum van Groningen met een kleine groep (minder dan
vijf personen). In de processen verbaal geeft verdachte aan dat het daarbij gaat om vrienden
van de harde kern van FC Groningen supporters. De aangehouden verdachte heeft acht
antecedenten die aan voetbal gerelateerd zijn. Verder blijkt uit de processen verbaal dat de
verdachte 's middags zes flessen Hooch heeft gedronken. Tevens beschikt hij over een
mobiele telefoon.
Groep G: 12 personen waarvan zes aangehouden
De laatste groep waarvan sprake lijkt te zijn is een groep jongens die afkomstig zijn uit
de buurt van Veendam. Op basis van de informatie in de processen verbaal lijkt het te gaan
om een groep van 12 personen, waarvan de helft is aangehouden. Ze zijn gemiddeld 21 jaar
oud. In totaal zijn de zes aangehouden leden van de groep betrokken bij negen verschillende
incidenten, zowel rondom het stadion als op de Grote Markt. Drie personen bekennen
overigens hun aandeel. De daders geven zeer verschillende motieven voor de betrokkenheid
aan de rellen, variërend van relbelust zijn tot handelen in een opwelling.
Eén van de aangehouden verdachten is lid van de supportersclub, verder blijkt uit de
processen verbaal geen binding met FC Groningen. Drie personen hebben voetbalgerelateerde
antecedenten, waarvan één een landelijk stadionverbod heeft. Geen van de
verdachten blijkt bij de wedstrijd aanwezig te zijn. Uit de processen verbaal blijkt dat in elk
geval een deel van de groep nog uit Veendam moest komen en vanuit de auto gehoord heeft
van de rellen. Een derde van de groep geeft aan dat ze naar de rellen zijn gegaan om de
rellen, een derde uit nieuwsgierigheid en een derde geeft aan dat ze reeds ter plaatse waren.
Van drie aangehouden verdachten is bekend wat ze hebben gedronken: de ene meer dan 12
flesjes, een ander een derde krat bier. Tevens blijkt in elk geval één van de groepsleden in
een coffeeshop te hebben gezeten.
2.3 Resumé
Deze paragraaf geeft een overzicht van de bevindingen uit de vorige paragrafen. Daarbij
wordt ingegaan op de vraag hoe de schaal, omvang en ernst van de ongeregeldheden in de
avond en nacht van 19 op 20 juni 1999 zich verhouden met eerdere ongeregeldheden bij
voetbalwedstrijden in Groningen. Ook worden de bevindingen in het perspectief geplaatst
van ontwikkelingen op het gebied van voetbalgeweld en andersoortige ordeverstoringen in
Nederland. Ten slotte wordt ingegaan op de vraag in hoeverre er zicht is op alle daders die
daadwerkelijk bij de ongeregeldheden zijn betrokken en in hoeverre er incidenten buiten
beeld zijn gebleven.
Uit dit overzicht blijkt welke gegevens ontbreken om goed zicht te krijgen op de aard,
omvang en ontwikkeling van voetbalgeweld. Li de volgende hoofdstukken worden nadere
analyses uitgevoerd om de ontbrekende gegevens aan te vullen.
Schaal, omvang en ernst van de ongeregeldheden
Uit de analyses van de processen verbaal blijkt dat bij de incidenten direct na de
wedstrijd 300 tot 350 omstanders aanwezig zijn. Over het aantal personen dat daadwerkelijk
26 Onderzoek rellen Groningen-Sparta

heeft meegedaan aan de ongeregeldheden verschaffen de processen verbaal geen duidelijkheid.
Dergelijke ongeregeldheden, die zich primair richten op aanhangers van de tegenpartij
van FC Groningen, zijn echter niet ongebruikelijk bij risicowedstrijden. Er is dan ook geen
sprake van onevenredig veel materiële schade. Voor zover bekend zijn er ook geen
slachtoffers gevallen, noch van Sparta aanhangers, noch anderszins.
Doordat de politie en de ME succesvol lijken te zijn geweest in het afschermen van de
supporters van Sparta, keert het geweld zich tegen de politie en de ME. Ook dit is geen
ongebruikelijk fenomeen. Uiteindelijk keert het geweld zich tegen een stadsbus, een taxi en
worden vernielingen gepleegd aan een geparkeerde auto. Het is de vraag in hoeverre dit een
normale gang van zaken is. Wel past het in de verklaring dat, als de supporters van de
tegenpartij onbereikbaar zijn, voetbalgeweld zich kan verplaatsen naar andere objecten die
ook maar enigszins met de aanhangers van de tegenpartij te maken hebben. De stadsbus is
hiervan een goed voorbeeld.
Het letsel van de slachtoffers blijft beperkt tot wat kneuzingen en een snijwondje, en
met uitzondering van de schade aan de stadsbus en de taxi blijft ook de materiële schade
beperkt. Ook de schade aan een ME voertuig is gezien de omstandigheden minimaal.
In totaal wordt voor 6.000 gulden glasschade toegebracht aan ruiten van panden die
liggen op de looproute tussen het stadion en de binnenstad van Groningen. Er vallen verder
geen persoonlijke slachtoffers. Onduidelijk is in hoeverre dit opmerkelijk is voor een zeer
belangrijke verloren wedstrijd in de nacompetitie.
In de binnenstad van Groningen wordt voor ruwweg 50.000 gulden schade toegebracht
aan gebouwen. Het betreft hier voornamelijk schade door ingegooide ramen, waarbij het
grootste deel van de schade aan Vindicat wordt toegebracht. In het verleden zijn er overigens
vaker conflicten geweest tussen 'Vindicaters' en Z-siders'. Overigens blijkt uit de processen
verbaal dat een aantal daders in eerste instantie niet in de gaten had dat er ongeregeldheden
waren op de Grote Markt. Dit is een indicatie dat op de Grote Markt hetzij een
onoverzichtelijke situatie was, hetzij dat de omvang van de ongeregeldheden beperkt is
gebleven. Ook zijn er geen plunderingen geweest in de binnenstad van Groningen, hoewel
daartoe blijkens de informatie in de processen verbaal wel aanstalten zijn gemaakt.
Wat betreft de ernst van de ongeregeldheden blijkt het letsel beperkt te zijn gebleven. In
een proces verbaal van bevindingen wordt een opsomming gegeven van het aantal
manschappen van de politie dat naar aanleiding van de rellen gewond is geraakt. In totaal
hebben 11 manschappen verwondingen opgelopen. Twee agenten zijn geraakt door een
steen of tegel en twee door een bierglas. Afgezien van een dikke onderarm en een bult op de
borst die dit teweeg heeft gebracht heeft één agent zijn pols gekneusd of gebroken en is
daarbij tevens het polshorloge kapot gegaan. Een andere agent heeft een zwaar gekneusd
bovenbeen overgehouden aan een schermutseling met een verdachte, en heeft van dit
voorval ook aangifte gedaan. Verder heeft één van de manschappen na een stomp in het
gezicht een hoofdwond opgelopen, die ten tijde van het opstellen van het proces verbaal van
bevindingen weer is genezen.
Afgezien van deze zes gewonden die een direct verband hebben met een confrontatie
met de geweldplegers, hebben twee agenten zich op ongelukkige wijze bezeerd of is de
oorzaak onduidelijk: een zweepslag in de kuit door een onverwachte beweging, een
gekneusde knie die wellicht is veroorzaakt doordat de agent door collega's in de ME-bus is
1 Zo blijkt uit het boek 'Inside Z-side' van het straathoekwerk en het Gronings fotokollektief uit 1984 dat in het
verleden op dezelfde plaats wel vaker ongeregeldheden hebben plaatsgevonden waarbij vernielingen zijn
aangericht en supporters van FC Groningen geweld hebben gebruikt tegen studenten van het corps (Stichting
het Straakhoekwerk, Het Gronings Fotokollektief, 1984).
Reconstructie 27

getrokken en een opgezwollen vinger waarvan de oorzaak onduidelijk is. Verder is één agent
door de wapenstok van een collega geraakt en heeft een ander zich bezeerd bij het uitdelen
van een klap aan een verdachte.
Al met al hebben twee politie- of ME manschappen ernstig letsel opgelopen. Eerder is
reeds aangegeven dat het letsel bij de burgerslachtoffers zeer beperkt is gebleven,
opmerkelijk is dat in meerdere aangiften wordt gesproken van poging tot doodslag dan wel
zware mishandeling. Wellicht speelt de levensbedreigende situatie die de slachtoffers
hebben ervaren daarbij een rol.
Om na te gaan in hoeverre alle daders die bij de rellen zijn betrokken ook zijn
aangehouden is nagegaan waar de aangehouden verdachten zich tijdens de avond hebben
opgehouden en waar ze zijn aangehouden. Van de aangehouden verdachten zijn 36 alleen in
verband gebracht met rellen op de Grote Markt. Zij zijn voor zover bekend niet betrokken bij
rellen rondom het stadion. 17 Personen daarvan hebben echter wel de wedstrijd bijgewoond
in het stadion, een tweetal personen is rondom het stadion geweest tijdens de wedstrijd. Het
is aannemelijk dat enkele van de 19 verdachten die op de bewuste avond bij rellen op de
Grote Markt zijn betrokken en die ook in (de buurt van) het stadion waren, ook heeft
geparticipeerd bij rellen rondom het stadion. Dit geeft een indicatie dat de kans aanwezig is
dat in de processen verbaal aan aantal daders wordt gemist. Tegelijkertijd is slechts een
beperkt aantal daders in verband gebracht met ongeregeldheden rondom het stadion, terwijl
de situatie aldaar als vrij hectisch wordt omschreven. Bovendien worden door de daders die
wel worden aangehouden mededaders genoemd die niet zijn gehoord door de politie.
Om na te gaan in hoeverre alle incidenten die tijdens de ongeregeldheden hebben
plaatsgevonden in de analyse zijn betrokken, zijn de aangiften van het bewuste weekend
vergeleken met de aangiften in de dossiers van de aangehouden personen. In de dossiers zijn
in totaal vijf aangiften bijgevoegd. Van de in totaal 14 aangiften van het weekend hebben
eveneens vijf betrekking op incidenten die zaterdagavond plaatsvonden. Afgaande op de
pleegtijdstippen vermeld op de aangiften kunnen echter slechts drie van de vijf met de rellen
in verband staan. Deze drie aangiften hebben betrekking op incidenten tussen 9 en 12 uur 's
avonds. De overige twee vonden plaats tussen zes en acht uur 's avonds. Hieruit kan worden
geconcludeerd dat, buiten de vijf aangiften die bij de dossiers zijn gevoegd, geen verdere
aangiften betrekking hebben op incidenten in verband met de rellen. Omdat aangenomen
mag worden dat personen met schade daarvan ook aangifte doen, lijkt de conclusie
gerechtvaardigd dat er geen incidenten hebben plaatsgevonden waarover in de processen
verbaal geen informatie beschikbaar is.
Aangezien het overzicht van de ongeregeldheden in de avond en nacht van 19 op 20
juni niet duidelijk maakt in hoeverre het hier voetbalgeweld of Uitgaansgeweld betreft,
worden in de volgende hoofdstukken de achtergronden en antecedenten van de vermeende
daders nader belicht tegen de achtergrond van ontwikkelingen in voetbalgeweld zoals elders
is geconstateerd. Tevens wordt daarbij ingegaan op alcohol- en drugsgebruik en de
leeftijdsopbouw van de vermeende daders.
28
Onderzoek rellen Groningen-Sparta

3. DADERS
In dit hoofdstuk wordt een nadere beschrijving gegeven van de daders. Nagegaan wordt
wat de leeftij ds verdeling is van de aangehouden daders bij Groningen-Sparta en hoe deze
leeftijdsverdeling is in vergelijking met die van de eerder bij andere voetbalincidenten
aangehouden verdachten en met die van alle bij het CIV geregistreerde voetbalsupporters.
Vervolgens wordt stilgestaan bij de vraag wat de daders op de bewuste avond van de rellen
hebben gedaan: beschreven wordt of ze bij de voetbalwedstrijd aanwezig waren, of en
hoeveel ze gedronken hebben, of er sprake is van drugsgebruik, bij hoeveel rellen ze waren
betrokken en of ze op heterdaad zijn aangehouden. Centraal daarbij staan de vragen in
hoeverre er sprake is geweest van gelegenheidsdaders en in hoeverre de schaal en de ernst
van voetbalvandalisme afhankelijk zijn van van de hoeveelheid alcohol en drugs die door de
voetbalsupporters zijn gebruikt.
In de eerste paragraaf wordt voor de analyse gebruik gemaakt van de 57 politiedossiers
van de aangehouden verdachten, in de tweede paragraaf wordt de informatie uit de processen
verbaal aangevuld met informatie uit het registratiesysteem van de politie (BPS) en
informatie uit de CIV registraties. Daardoor kan de betrokkenheid van de genoemde
personen met eerdere (gewelds)antecedenten worden beschreven. In de processen verbaal is
nauwelijks tot geen informatie aanwezig over sociale achtergronden van de aangehouden
verdachten. In het kader van dit onderzoek waren evenmin gegevens beschikbaar uit de
Gemeentelijke Basisadministratie (GBA). Hierdoor kunnen geen uitspraken worden gedaan
over sociale achtergronden van de verschillende daders.
3.1 Kenmerken
In deze paragraaf wordt allereerst beschreven hoe de leeftijdsverdeling is van de 57
personen die zijn aangehouden en waarvan een politiedossier is aangelegd. Deze verdeling
wordt besproken tegen de achtergrond van andere informatie over de leeftijdsverdeling van
betrokkenen bij voetbalincidenten, zoals deze uit de literatuur blijkt en de leeftijdsverdeling
van aangehouden verdachten van eerder voetbalgeweld. Vervolgens wordt nagegaan of de
aangehouden verdachten aanwezig waren bij de voetbalwedstrijd en of zij regelmatig
voetbalwedstrijden bezoeken. Op basis hiervan wordt nagegaan in hoeverre er sprake is van
gelegenheidsdaders. Tenslotte wordt gekeken in hoeverre er zicht is op het alcohol- en
drugsgebruik van de aangehouden verdachten, hetgeen wordt besproken tegen de
achtergrond van de relatie van alcohol- en drugsgebruik met de aard en omvang van
voetbalgeweld.
Leeftijd
De gemiddelde leeftijd van de aangehouden verdachten is 24 jaar. In tabel 3.1 wordt de
leeftijdsopbouw van de aangehouden verdachten weergegeven. Om de gegevens te kunnen
vergelijken met de analyses in de volgende hoofdstukken is gekozen voor een opbouw in
geboortejaren van de aangehouden verdachten.
Daders 29

Tabel 3. l Geboortejaren van aangehouden verdachten en CIV geregistreerde FC Groningen
__________supporters, in %_________________________________________
geboortejaar
na 1980
1979 tot en met 1980
1974 tot en met 1978
1969 tot en met 1973
1964 tot en met 1968
voor 1964
Totaal
(35 jaar)
aangehouden verdachten
28% (N=16)
25% (N=14)
26% (N=15)
18% (N=10)
2% (N=l)
2% (N=l)
100% (N=57)
CIV geregistreerde
FC Groningen supporters
5% (N= 10)
8% (N= 16)
43% (N=89)
36% (N=74)
4% (N= 9)
4% (N= 8)
100% (N=207)
Uit tabel 3.1 blijkt dat de personen die zijn aangehouden in verband met de rellen rond
Groningen Sparta relatief jong zijn in vergelijking met de CIV-geregistreerde FC Groningen
supporters. Waar bij de laatstgenoemde categorie 13% 19 jaar of jonger is, is ruim de helft
(53%) van de aangehouden personen rond Groningen-Sparta 19 jaar of jonger. Dit betekent
dat er bij de aangehouden verdachten sprake zou kunnen zijn van een ander daderprofiel.
Het zou daarbij kunnen gaan om een nieuwe categorie geweldplegers die normaliter niet bij
voetbalrellen betrokken zijn, of om een nieuwe groep plegers van voetbalgeweld. Dit is de
reden om nader in te gaan op de achtergronden van de aangehouden verdachten en de
omstandigheden waarbij ze werden aangehouden.
Binding met FC Groningen en aanwezigheid in het stadion
Van 37 van de 57 aangehouden verdachten is in de processen verbaal informatie te
vinden over de bindingen met FC Groningen. 21 Personen zijn geen lid van de supportersvereniging
en geven tevens aan geen vaste bezoeker van FC Groningen te zijn (57%). Van
de aangehouden verdachten waarover informatie aanwezig is in de processen verbaal over
de binding met FC Groningen, behoort dus meer dan de helft niet tot de vaste voetbalsupporters.
Overigens wordt in hoofdstuk 4 ook de binding van de aangehouden verdachten
met FC Groningen nagegaan aan de hand van CIV registraties. Daaruit blijkt dat enkele
aangehouden personen volgens de informatie in de processen verbaal geen supporter van FC
Groningen zijn, terwijl ze wel als zodanig bij het CIV staan geregistreerd.
Van 16 van de 57 personen (43%) is bekend dat ze behoren tot de vaste aanhang van FC
Groningen. Negen personen geven aan lid te zijn van de supportersvereniging van FC
Groningen en nog eens zeven personen geven aan wel tot een vaste groep bezoekers te
horen, hoewel ze geen lid zijn. Van deze laatste groep behoren drie personen tot de harde
kern of Z-side van de FC Groningen, twee daarvan hebben tevens bindingen met het
stamcafé van de supporters van FC Groningen.
Van 20 personen is geen informatie in de processen verbaal beschikbaar waaruit blijkt
of ze al dan niet regelmatig de wedstrijden van FC Groningen bezoeken. Aangezien de helft
daarvan op de avond van de rellen echter niet in het stadion aanwezig is, terwijl dit toch een
zeer belangrijke en spannende wedstrijd in de nacompetitie is, is aannemelijk dat (maximaal)
ongeveer de helft van de aangehouden verdachten tot de vaste supporters gerekend kunnen
worden.
Van 50 van de 57 aangehouden is bekend waar ze tijdens de wedstrijd waren. Daarvan
zijn in totaal 32 personen (64%) tijdens de wedstrijd in het stadion aanwezig.
30 Onderzoek rellen Groningen-Sparta

Aanhoudingen
Van de 57 personen zijn 25 op heterdaad aangehouden. Bijna allemaal worden ze met
één of twee incidenten in verband gebracht. Zeven van de op heterdaad aangehouden
verdachten zijn bij ongeregeldheden rondom het stadion betrokken. Daarvan worden vier
aangehouden in verband met fysiek geweld tegen een ME bus en ME manschappen aan de
Klaprooslaan. De overige drie personen worden uiteindelijk bij ongeregeldheden op de
Grote Markt aangehouden.
Van de 21 personen die in de binnenstad van Groningen worden aangehouden worden
17 personen aangehouden mede in verband met gewelddadigheden tegen ME bussen of -
manschappen. Zes personen worden bij de laatste incidenten op de Gelkingestraat
aangehouden. Al met al kan worden gesteld dat de meeste personen worden aangehouden
naar aanleiding van geweld tegen ME manschappen of -materieel, of is geweld tegen ME
manschappen of -materieel de laatste activiteit van de verdachten voor ze worden
aangehouden. Tevens lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat relatief weinig vermoedelijke
daders rondom het stadion worden aangehouden. Met deze wijze van oppakken dient
rekening te worden gehouden bij de analyse van de aangehouden verdachten, aangezien
hierdoor relatief veel niet-voetbalsupporters kunnen zijn aangehouden. Het geweld tegen
ME manschappen of -materieel zou daarentegen een activiteit kunnen zijn waarbij relatief
veel plegers van voetbalgeweld zijn betrokken, aangezien geweld tegen ME manschappen
en -materieel bij voetbalwedstrijden een vaker voorkomend verschijnsel is.
De rol van alcohol- en drugsgebruik op het aandeel in de ongeregeldheden
Van 41 personen bevatten de processen verbaal informatie over het alcohol- en
drugsgebruik van de aangehouden verdachten (tabel 3.2). Wederom is een indeling gemaakt
in leeftijdscategorieën (geboortejaar).
Tabel 3.2 Alcohol- (en softdrugs)gebruik per geboortejaar van de aangehouden verdachten (N=41)
geboortejaar
na 1980
1979 tot en met 1980
1974 tot en met 1978
1969 tot en met 1973
1964 tot en met 1968
voor 1964
Totaal
(35 jaar)
veel
(>10)
3
2
5
5
1
1
17
matig weinig onbekende Totaal
(5-10) (

uik. Drie personen geven aan geen middelen te hebben gebruikt, vijf personen hebben
softdrugs gebruikt. Het gaat hierbij om personen jonger dan 18 jaar en jongeren tussen de 20
en 24 jaar. Vanwege het kleine aantal personen waarvan het middelengebruik bekend is,
wordt dit achterwege gelaten bij de vergelijking met de mate waarin de aangehouden
verdachten bij de rellen zijn betrokken.
In tabel 3.3 wordt het alcoholgebruik van de aangehouden verdachten in verband
gebracht met de mate van betrokkenheid bij de rellen.
Tabel 3.3 Alcoholgebruik per soort dader (N=41)
actieve daders
(meerdere delicten)
matig/veel alcohol 24 ( 83%)
weinig/geen alcohol 9 ( 75%)
minder actieve daders
(1 delict)
2 ( 7%)
2 ( 17%)
geen daders
(geen delicten)
3 ( 10%)
1 ( 8%)
Totaal
29 (100%)
12 (100%)
Totaal 33 (80%) 4 (10%) 4 (10%) 41 (100%)
Uit de tabel blijkt dat ruim drie kwart (83%) van de aangehouden personen die veel
tot matig alcohol hebben gebruikt ook tot de actieve daders kunnen worden gerekend (24
van de 29). Van de personen die weinig hebben gedronken is echter eveneens drie kwart
(75%) een actieve dader (9 van de 12). Hieruit blijkt geen verband tussen de hoeveelheid
drank die de daders hebben gedronken en de mate van betrokkenheid bij de rellen. Ook
als de personen waarvan onduidelijk is of ze 's avonds nog onder invloed zijn buiten
beschouwing worden gelaten, blijkt geen verband tussen de hoeveelheid alcohol en de
mate van betrokkenheid bij de rellen.
3.2 Antecedenten
Indien er bij de rellen in de avond en nacht van 19 op 20 juni 1999 sprake is geweest
van een vermenging van voetbalgeweld en Uitgaansgeweld, mag worden verwacht dat de
aangehouden personen ook antecedenten hebben in verband met voetbalgeweld en/of
Uitgaansgeweld. In deze paragraaf wordt ingegaan op de antecedenten van de aangehouden
personen, waarbij in het bijzonder wordt gekeken naar de geweldsantecedenten. Tevens
wordt nagegaan in hoeverre de aangehouden verdachten staan geregistreerd als FC
Groningen supporter (CIV) of als uitgaansgeweldpleger (zie voor definities hoofdstuk 4) of
beide. Om na te gaan in hoeverre het hierbij om nieuwe groepen gaat zijn de verschillende
analyses per leeftijdcategorie uitgevoerd. Om de gegevens te kunnen vergelijken met de
analyses in de volgende hoofdstukken is wederom gekozen voor een opbouw in
geboortejaren van de aangehouden verdachten.
Totaal aantal (gewelds)antecedenten van de aangehouden personen
Van de 57 aangehouden personen waarvan een politiedossier is aangelegd, staan 18
personen reeds voor de rellen na de wedstrijd Groningen-Sparta geregistreerd bij het CIV als
FC Groningen supporter. Vijf personen kunnen worden gezien als pleger van Uitgaansgeweld,
waarvan twee personen tevens behoren tot de groep CIV-geregistreerden. In totaal
32 Onderzoek rellen Groningen-Sparta

zijn de 57 aangehouden personen in de afgelopen vijfjaar betrokken bij 196 delicten. Dit wil
zeggen dat de aangehouden personen gemiddeld 3,5 delicten per persoon hebben gepleegd.
In 125 gevallen betreft het geweldsdelicten, waarvan 58 met letsel (ernstige
geweldsdelicten). Dit houdt in dat de aangehouden personen de afgelopen vijf jaar
gemiddeld 2,2 geweldsdelicten per persoon hebben gepleegd en 1,0 geweldsdelicten met
letsel. In samenvattende termen is van alle delicten het percentage geweldsdelicten rond de
65% en het percentage ernstige geweldsdelicten zo'n 30%.
Bij bovenstaand overzicht worden echter ook de delicten naar aanleiding van de
wedstrijd Groningen-Sparta meegerekend, evenals de daarna gepleegde delicten. Indien
alleen de echte antecedenten worden meegerekend, dus alleen de delicten voorafgaande aan
de rellen, dan blijkt dat de 57 aangehouden personen tezamen 100 delicten hebben gepleegd
(1,75 per persoon), waarbij overigens 25 personen geen antecedenten hebben. Van de 100
delicten zijn er 19 geweldsdelicten, waarvan acht met letsel (ernstige geweldsdelicten). Dit
houdt in dat de 57 aangehouden personen de afgelopen vijf jaar gemiddeld 0,76
geweldsdelicten per persoon hebben gepleegd en 0,14 geweldsdelicten met letsel. In
samenvattende termen is van alle delicten het percentage geweldsdelicten 25% en het
percentage ernstige geweldsdelicten 8%.
Aantallen (gewelds)antecedenten per leeftijdscategorie
In de volgende paragrafen wordt nagegaan hoe bovenstaande antecedenten over de
verschillende leeftijdscategorieën zijn verdeeld.
Geboortejaar 1981 of later (niet ouder dan 18)
Van de 57 aangehouden personen waarvan een politiedossier is aangelegd zijn 16
personen jonger dan 18 jaar (geboortejaar 1981 of later). Eén daarvan is bij het CIV
geregistreerd. Volgens onze definitie zijn er in deze leeftijdscategorie geen plegers van
Uitgaansgeweld. Deze leeftijdscategorie is in de bijna 5 jaar voorafgaande aan de rellen
betrokken bij 14 antecedenten. Dat is minder dan één per persoon, waarbij bovendien
opgemerkt kan worden dat ruim de helft (9) van deze leeftijdscategorie geen antecedenten
heeft en dat één persoon verantwoordelijk is voor zes antecedenten. Twee van de 14 delicten
zijn geweldsdelicten (0,13 per persoon), waarvan één met letsel (0,06 per persoon). In
samenvattende termen is van alle delicten het percentage geweldsdelicten 14% en het
percentage ernstige geweldsdelicten 7%. Al met al blijken de minderjarigen vóór de rellen
relatief weinig antecedenten te hebben en ook het aandeel (ernstige) geweldsantecedenten is
relatief gering. Deze categorie bestaat voor een groot deel dus uit jongeren die voor de rellen
niet in beeld zijn geweest als verdachte van (gewelds)antecedenten.
Naar aanleiding van de rellen worden alle aangehouden personen in deze
leeftijdcategorie in het BPS geregistreerd met één of twee geweldsantecedenten, zowel met
letsel als met wapen. In de drie kwart jaar na de rellen begaan vier personen nog zes delicten,
waarvan één met geweld. Er is geen sprake van letsel.
Geboortejaren 1979 en 1980 (18, 19 of 20 jaar)
Van de 57 aangehouden personen vallen 14 personen in deze leeftijdscategorie. Vijf
daarvan staan bij het CIV geregistreerd en vijf personen behoren volgens onze definitie tot
de plegers van Uitgaansgeweld. De overlap bestaat uit twee personen. Deze leeftijdscategorie
is in de bijna vijfjaar voorafgaande aan de rellen betrokken geweest bij 42 incidenten (3 per
persoon), waarbij op twee na alle daders ook daadwerkelijk incidenten hebben gepleegd. De
overige personen zijn dus al in beeld als verdachte van (gewelds)delicten. In negen van de
Daders 33

42 gevallen betreft het geweldsdelicten (0,64 per persoon), waarvan vijf met letsel (0,36 per
persoon). In samenvattende termen is van alle delicten het percentage geweldsdelicten 21%
en het percentage ernstige geweldsdelicten 12%. Vergeleken met de totale groep
aangehouden personen is het aantal delicten per persoon in de leeftijdscategorie 18 en 19
jarigen veel groter dan gemiddeld, het aandeel geweldsincidenten enigszins boven
gemiddeld en het aandeel ernstige geweldsincidenten ruim boven het gemiddelde.
Naar aanleiding van de rellen worden 11 van de 14 aangehouden personen in deze
leeftijdcategorie in het BPS geregistreerd met één of twee geweldsantecedenten, bij tien
personen zowel met letsel als met wapen. In de drie kwart jaar na de rellen begaan vijf
personen nog zeven delicten, waarvan twee met geweld en één met letsel. Overigens heeft
één van deze recidivisten geen antecedenten vóór de rellen.
Geboortejaren 1974 tot en met 1978 (20 tot en met 25 jaar)
Van de 57 aangehouden personen zijn er 15 personen in de leeftijd van 20 tot en met 25
jaar. Acht daarvan zijn bij het CIV geregistreerd, geen van de personen heeft een verleden
als pleger van Uitgaansgeweld. Deze leeftijdscategorie is in de bijna vijf jaar voorafgaande
aan de rellen betrokken bij 31 incidenten (2,1 per persoon). Hierbij dient echter te worden
opgemerkt dat twee derde (10) geen antecedenten heeft en dat twee personen
verantwoordelijk zijn voor 20 antecedenten. In zes van de 31 gevallen betreft het geweldsdelicten
(0,4 per persoon), waarvan 2 met letsel (0,13 per persoon). In samenvattende termen is
van alle delicten het percentage geweldsdelicten rond de 19% en het percentage ernstige
geweldsdelicten 6%. Vergeleken met de totale groep aangehouden personen is het aantal
delicten per persoon nagenoeg gemiddeld, het aandeel geweldsincidenten is relatief hoog. In
verhouding is er echter niet vaker sprake van geweldsdelicten met letsel.
Naar aanleiding van de rellen worden op drie na alle aangehouden personen in deze
leeftijdcategorie in het BPS geregistreerd met één of twee geweldsantecedenten, zowel met
letsel als met wapen. In de drie kwart jaar na de rellen begaan 13 personen geen nieuwe
delicten, drie personen plegen nog vijf delicten, waarvan één met geweld met letsel.
Geboortejaren 1969 tot en met 1973 (25 tot en met 30 jaar)
Van de 57 aangehouden personen behoren tien personen tot deze leeftijdscategorie. Drie
daarvan zijn bij het CIV geregistreerd, geen van de personen heeft een verleden als pleger
van Uitgaansgeweld. Deze leeftijdscategorie is de bijna vijfjaar voorafgaande aan de rellen
betrokken bij tien incidenten (1,0 per persoon). In twee gevallen betreft het geweldsdelicten
(0,2 per persoon), alle zonder letsel (O per persoon). In samenvattende termen is van alle
delicten het percentage geweldsdelicten 20% en het percentage ernstige geweldsdelicten 0%.
Vergeleken met de totale groep aangehouden personen is het aantal delicten per persoon
minder in deze leeftijdscategorie en ook het aandeel geweldsincidenten en ernstige
geweldsincidenten is lager dan gemiddeld.
Naar aanleiding van de rellen worden zes van de tien aangehouden personen in deze
leeftijdcategorie in het BPS geregistreerd met één of twee geweldsantecedenten, alle met
letsel en met wapen. Na de rellen zijn in het BPS geen delicten meer toegevoegd in deze
leeftijdscategorie.
Geboortejaren 1964 tot en met 1969 (30 tot en met 35 jaar)
Eén van de aangehouden personen is tussen de 30 en 35 jaar oud. Deze staat niet
geregistreerd als voetbalsupporter of pleger van Uitgaansgeweld. Deze persoon is de bijna
vijfjaar voorafgaande aan de rellen betrokken bij drie incidenten, alle zonder geweld. Op
34 Onderzoek rellen Groningen-Sparta

asis van één persoon is verdere vergelijking met de andere leeftijdscategorieën weinig
zinvol. Wel blijkt uit het BPS dat deze persoon tijdens de rellen twee geweldsdelicten heeft
gepleegd, waarvan één met letsel, in de drie kwart jaar erna nog één geweldsdelict met letsel.
Geboortejaren voor 1964 (35 jaar of ouder)
Eveneens één van de aangehouden personen is ouder dan 35 jaar. Deze staat
geregistreerd als voetbalsupporter, niet als pleger van Uitgaansgeweld. Deze persoon is de
bijna vijf jaar voorafgaande aan de rellen betrokken bij één incident zonder geweld. Ook
hierbij is verdere vergelijking met de andere leeftijdscategorieën weinig zinvol. Naar
aanleiding van de rellen worden twee geweldsdelicten met letsel geregistreerd, daarna komt
deze persoon niet meer als verdachte voor in het BPS.
3.3 Resumé
Deze paragraaf geeft een overzicht van de belangrijkste bevindingen in dit hoofdstuk.
Daarbij wordt ingegaan op de leeftij ds verdeling van de aangehouden verdachten in
vergelijking met de leeftij ds verdeling van CIV geregistreerde FC Groningen supporters.
Vervolgens wordt ingegaan op het mogelijke aantal gelegenheidsdaders bij de rellen en het
aandeel van middelengebruik van de daders bij de rellen. Tenslotte komen de
(gewelds)antecedenten van de aangehouden verdachten aan bod, waarbij tevens wordt
gekeken naar de verschillende leeftijdscategorieën.
In dit hoofdstuk blijkt dat de aangehouden verdachten relatief jong zijn in vergelijking
met de voetbalsupporters die bij het CIV staan geregistreerd. Dit zou er op kunnen wijzen
dat het bij deze rellen gaat om een nieuwe aanwas van plegers van voetbalgeweld of om een
groot aandeel van geweldplegers die normaliter niet bij voetbalrellen zijn betrokken.
Uit nadere analyse van de binding die de daders met FC Groningen hebben, tezamen
met het feit of ze de voetbalwedstrijd hebben bijgewoond en de beweegredenen om aan de
rellen mee te doen, blijkt dat slechts een klein gedeelte van de aangehouden verdachten
zonder binding met de club de voetbalwedstrijd heeft aangegrepen om de orde te verstoren.
Verder zijn er op basis van de processen verbaal geen aanwijzingen dat de jonge daders tot
de nieuwe aanwas van voetbalvandalen zouden behoren: de jonge daders hebben geen
opvallend rijke historie op het gebied van (gewelds)antecedenten.
Op basis van de informatie in de processen verbaal is geen relatie te leggen tussen
alcohol- en drugsgebruik en het aandeel dat de daders hebben gehad bij de
ordeverstoringen. Weliswaar is daarover weinig informatie aanwezig in de processen
verbaal, maar uit de aanwezige informatie blijkt een dergelijke relatie evenmin.
Tenslotte is gekeken naar de (gewelds)antecedenten van de daders en tevens naar de
verschillen binnen de verschillende leeftijdscategorieën. Daarbij valt op dat de daders van
25 tot 30 jaar relatief weinig delicten plegen. Ook het aandeel (ernstige) geweldsdelicten
in deze leeftijdscategorie ligt onder het gemiddelde, en hetzelfde geldt voor de oudere
personen. Voor de daders van 18 en 19 jaar geldt dat ze in totaal veel antecedenten
hebben en dat met name het aandeel geweldsdelicten met letsel groter is dan gemiddeld.
Voor de minderjarige daders geldt dat het grootste deel voor de rellen niet in beeld is
geweest als dader of verdachte van (geweids)antecedenten.
Na de rellen worden 13 van de aangehouden daders wederom geregistreerd voor een
delict, waarvan ruim een derde (5) in de leeftijd van 18 tot 19 jaar. Voor aangehouden
verdachten ouder dan 25 jaar geldt dat ze na de rellen nauwelijks delicten hebben
Daders 35

gepleegd. Het aandeel (ernstige) geweldsdelicten is evenredig over de overige
leeftijdscategorieën verdeeld.
36 Onderzoek rellen Groningen-Sparta