Nabuurschap 2.0 - DSP-groep

Kwetsbare inwoners als
buitenstaanders behandelen,
is niet meer van deze tijd. Dat
is het uitgangspunt in Peel en
Maas. Voor en met mensen
met een (psychische of licht
verstandelijke) beperking
worden, uitgaande van hun
wensen en behoeften, op
maat gesneden ‘zorgarrangementen’
samengesteld. Doel
is dat zij veel meer gaan meedraaien
in de maatschappij.
Neem bijvoorbeeld Marij, die
ondanks een verstandelijke
beperking, een dag per week
als vrijwillige hulpjuf in de
basisschool meewerkt.
Het Wmo-doel is om op
lokaal niveau geïntegreerde
zorg en welzijn aan te
bieden, maar dat gaat soms
niet zo eenvoudig. Neem
bijvoorbeeld de categorale
instelling voor mensen met
een verstandelijke beperking
die grote behoefte had aan
vrijwilligers. In plaats van
een oproep te doen op het
prikbord van de buurt super,
of het buurtcentrum te betrekken,
ging het verzoek om
vrijwilligers ‘de lijn in’ van de
instelling. De ‘vrijwilligerscoordinator’
van de zorginstelling
zette een oproep voor
vrijwilligers op de website
van de instelling. Dat daar
niemand op reageerde is nauwelijks
verbazingwekkend.
4
Interessant is de schematische visie op uitgangspunten bij de transitie van de functie
begeleiding:
Uitgangspunten transitie begeleiding
Van < 2010 Naar 2015 >
Zorg Welzijn
Professionele zorg Gemeenschapszorg
Individuele zorg Collectieve maatschappelijke arrangementen
Indicatiestelling op beperking Arrangementen op mogelijkheden
Toegang via claimloket (CIZ/Wmo) Toegang via ondersteuningsstructuur
Zorgaanbieder verantwoordelijk Uitvoerder (dorp/zorgboer) verantwoordelijk
Zorg-/welzijnaanbieder is sturend Zorg-/welzijnaanbieder is faciliterend
Begeleiding Begeleiding
2/3 professioneel 1/3 professioneel
1/3 vrijwillig 2/3 vrijwillig
Zorgkwaliteit/HKZ is norm Leefkwaliteit is norm
Financiering gekoppeld aan indicatie Financiering gekoppeld aan voorziening
Van opdrachtgeverschap Naar partnership
Bron: Genders en Thönissen 2012
Bevorder gezamenlijke initiatieven van zowel zelfredzame als
kwetsbare mensen
Ook mensen met beperkingen hebben belang bij een prettige woonomgeving.
Het zou de normaalste zaak van de wereld moeten zijn dat zij zich daarvoor
samen met anderen in de wijk, buurt of dorp inspannen.
Tip: betrek mensen met beperkingen als medebewoners bij de wijkaanpak, het
buurt beheer, het buurtcomité, de bewonersorganisatie, dorpsraad, sportclub,
speeltuin of Koninginnedag viering.
Steeds vaker wonen mensen met beperkingen midden in de samenleving: de bossen
uit, de buurten in. Extramuralisering, of vermaatschappelijking van de zorg heet dat
in beleidstaal. Een goede ontwikkeling, want ook mensen met beperkingen hebben
belang bij een goede woning in een prettige woonomgeving. Het zou dan ook de
normaalste zaak van de wereld moeten zijn dat zij zich samen met anderen in de wijk,
buurt of dorp daarvoor inspannen. Toch komt het voor dat zelfredzame mensen hun
medebewoners met beperkingen gewoon vergeten te betrekken bij initiatieven als de
wijkaanpak, het buurtcomité, de dorpsraad, sportclub of speeltuin.
In een onderzoek (NICIS/STIP, 2009; Onder de Mensen) trok men de conclusie dat de
verplaatsing van mensen met een psychische of verstandelijke beperking en kwetsbare
ouderen naar gewone woonwijken nog nauwelijks heeft geleid tot meer participatie.
Het hebben van een eigen huis bleek een belangrijke eerste stap naar een zelfstandig
en actiever leven en het was een stap die door de vele kwetsbare mensen ook zeer
gewaardeerd wordt, maar daarmee ben je er volgens de onderzoekers nog niet: “Er
is eigenlijk vooral sprake van een specifiek woonbeleid - hoe help ik iemand aan een
huis -, maar nog niet van vermaatschappelijking van de zorg. Daarvoor moet veel meer
gekeken worden naar de sociale en fysieke omgeving, het netwerk aan ondersteuners
en de voorzieningen voor deze groep.”
De categorale instellingen doen goed werk voor hun cliënten, maar daarbij lijken ze
soms de buurt, de buren, de omgeving van de klant niet te zien. Ze vliegen de buurt in,
helpen de cliënt en vliegen de buurt weer uit. Er is geen hulp bij ‘het leren kennen van
de buurt’ en het ‘je thuis leren voelen in de buurt’. Er is niemand die de cliënt concreet
bij de hand neemt en laat zien hoe je je aan je buren kunt voorstellen, of welke arrange-
20 Wmo in de buurt | Nabuurschap 2.0