Nabuurschap 2.0 - DSP-groep

Anja Machielse en Roelof
Hortulanus in ‘Sociaal isolement
bij ouderen’(2011/22):
“Bij de aanpak van sociaal
isolement wordt veel verwacht
van informele steun uit de directe
omgeving van de sociaal
geïsoleerde oudere en van de
vrijwillige inzet van burgers in
het algemeen. Het gaat dan
niet alleen om vrijwilligerswerk
en om mantelzorg van verwanten,
buren en vrienden. In
principe wordt van elke burger
een bijdrage aan kwetsbare
medeburgers gevraagd. Dit
vraagt zowel een mentaliteitsomslag
bij burgers, als een
heroriëntatie van organisaties
voor welzijn en maatschappelijke
dienstverlening en andere
lokale organisaties.”
voor andere thuiszorg organisaties. Er zijn legio voorbeelden van thuiszorg medewerkers
die even bij de buren aanbellen en daar concreet periodieke steun en/of
ogen in het zeil regelen voor hun cliënten.
• Menig wijk- of buurtbeheer aanpak (of wijk/buurt ontwikkeling) richt zich niet
langer alleen op ‘schoon, heel en veilig’, maar kijkt breder en werkt ook aan sociale
samenhang, buurt cohesie en onderlinge steun en hulp.
• Overal in Nederland omarmt men de aanpak waarbij gewerkt wordt met sociale
wijkteams, integrale netwerkcoaches, of wijkcoaches (Leeuwarden, Nijmegen,
Deventer, Haarlem, Zaanstad, etc.). In deze aanpak werkt men samen met diverse
professionals en vrijwilligers om - vaak wijk of buurtgericht - de leefbaarheid en
sociale samenhang te verbeteren, maar ook de informele en formele zorg op elkaar
af te stemmen.
“Met de nieuwe aanpak willen we in Zaanstad in de wijken, dicht bij de mensen,
maatwerk leveren voor mensen die hulp nodig hebben. Meer dan nu zullen we in
onze samenleving moeten uitgaan van eigen kracht en eigen regie. Komt men er
zelf niet uit, en ook niet met familie of kennissen, dan kan men terugvallen op het
sociale wijkteam.” (wethouder Corrie Noom, Maatschappelijke Ondersteuning;
bron: http://www.wmowonen-nh.nl/).
De aanpak begon ooit in Enschede waar wijkcoaches door de gemeente werden
aangesteld voor een direct contact met bewoners: “Ze proberen de bewoner te
helpen waar nodig. De wijk Velve-Lindenhof in Enschede beschikt sinds september
2009 als eerste Nederlandse wijk over vier enthousiaste wijkcoaches. Dit project is
een samenwerkingsverband tussen corporaties Domijn, De Woonplaats, Ons Huis
en de gemeente. De wijkcoaches zetten zich in op het gebied van onder meer wonen,
werk, financiën, zorg en kinderen.”
Sommige van deze voorbeelden liggen meer op het terrein van de informele zorg en
andere gaan breder dan het onderwerp zorg, maar zijn wel weer sterker buurt of gebiedsgericht.
In deze brochure zullen we nog veel meer voorbeelden tegenkomen van vrijwillige
inzet, burenhulp en mantelzorg op het terrein van de informele zorg en dienstverlening.
Wat opvalt is dat ondersteuning, informele zorg en dienstverlening liefst dichtbij de mensen
op lokaal niveau wordt georganiseerd. Dichtbij de mensen die zich vrijwillig inzetten
om informele zorg en dienstverlening te geven, maar ook dichtbij de mensen die die zorg
en diensten ontvangen. Daarbij blijken de rollen van ‘geven’ en ‘nemen/ontvangen’ vaak
door elkaar te lopen. De nadruk van veel projecten ligt op ‘eigen kracht’, zelfwerkzaamheid,
participatie en meedoen. Dat past in een bredere maatschappelijke trend:
Van verzorgingsstaat naar participatie samenleving
In de klassieke verzorgingsstaat werden burgers verzorgd van de wieg tot het graf. De
solidariteit tussen burgers was geïnstitutionaliseerd. De kosten daarvan werden gedragen
door collectieve heffingen en overdrachten. Al snel kwamen deze voorzieningen
- die in aanvang alleen bedoeld waren voor mensen die ze nodig hadden - met een
beroep op het beginsel van rechtsgelijkheid voor iedereen beschikbaar. De overheid
nam verantwoordelijkheden van burgers over. Met de stijging van de kosten, kraakt dit
model in haar voegen en wordt op tal van terreinen en steeds sterker de nadruk gelegd
op de eigen verantwoordelijkheid van de burger en diens eigen kracht.
6 Wmo in de buurt | Nabuurschap 2.0