Nummer 13 - Loyens & Loeff

Energie Update
De Energie Update is een uitgave van het Energy Team van Loyens & Loeff. Deze digitale
update verschijnt tweewekelijks. De uitspraken zijn voorzien van een beknopte samenvatting
waarbij de vindplaats (inclusief hyperlink) onderaan elke uitspraak is opgenomen.
Rechtspraak
Juli 2013 - nummer 13
(28 juni tot en met 12 juli 2013)
Hof bevestigt uitspraak Kantonrechter: sprake van wederzijdse dwaling op de
grond dat beide partijen van een onjuiste voorstelling van zaken zijn uitgegaan nu
de gasmeter het gasverbruik voor het hele pand registreert en niet slechts voor de
woonlaag van geïntimeerde. Dwaling voor rekening en risico energieleverancier.
Geïntimeerde ontdekt dat zijn gasmeter het gasverbruik voor het gehele pand registreert en niet van slechts zijn eigen
woonlaag en wil de gasleveringsovereenkomst met Eneco ontbinden. De Kantonrechter oordeelt dat partijen wederzijds
hebben gedwaald en dat de dwaling voor rekening en risico komt van Eneco.
De grief van appellanten (Stedin Netbeheer B.V., Eneco Services B.V., Eneco Retail B.V. en Stedin Meetbedrijf B.V.),
dat er geen sprake is van wederzijdse dwaling nu het voor Eneco niet van belang is op welke wijze de verwarmings- en
warmwaterinstallatie achter de gasaansluiting is ingericht, faalt. Het Hof oordeelt dat het voor Eneco wel van belang is
welk door de gasmeter te registreren gasverbruik te verwachten is aangezien de afnemer een voorschottermijn dient te
betalen die Eneco vaststelt en Eneco deze voorschottermijn voor het huishouden van geïntimeerde heeft vastgesteld
op EUR 164,-. Eneco is dus zelf ook uitgegaan dat alleen het gasverbruik van de woonlaag van geïntimeerde door de
gasmeter werd geregistreerd. Met dit onjuiste uitgangspunt heeft ook Eneco gedwaald.
Appellanten stellen voorts dat de dwaling van geïntimeerde in verband met de omstandigheden van het geval voor
rekening van geïntimeerde behoort te blijven. Het Hof kan in dit kader de Kantonrechter niet volgen in het oordeel dat
Eneco een onderzoeksplicht zou hebben geschonden door het niet raadplegen van haar eigen administratie om zo vast
te stellen dat de drie andere woningen niet bemeterd waren. Het Hof oordeelt dat Eneco dit alleen kon vaststellen na
een vergelijkend onderzoek van haar administratie van de gasaansluiting en van de elektriciteitsaansluitingen, maar
ten tijde van de aanvraag door geïntimeerde bestond er voor Eneco geen aanleiding om een dergelijk onderzoek uit te
voeren.

Het Hof komt evenwel tot de conclusie dat de omstandigheden van het geval niet het oordeel rechtvaardigen dat de
dwaling voor rekening van geïntimeerde moet blijven. Het vonnis van de Kantonrechter wordt met verbetering van de
gronden bekrachtigd.
Gerechtshof Den Haag 26 maart 2013, zaak 200.077.619/01, ECLI:NL:GHDHA:2013:796
Energieleverancier kan aan afnemer slechts die energie in rekening brengen die
afnemer van haar heeft afgenomen, niet de energie die de afnemer bij voorganger(s)
heeft afgenomen. Afspraken tussen energieleveranciers over uitgangspunt van
meterstanden in het EDSN-register regarderen de afnemer niet.
E.On vordert van geïntimeerde betaling van geleverde energie in de periode 29 april 2009 tot en met 1 juni 2009.
Zij heeft de hoogte van het bedrag gebaseerd op meterstanden vermeld in een eindafrekening van 31 juli 2009.
De Kantonrechter heeft de vordering van E.On afgewezen nadat geïntimeerde de juistheid van de meterstanden
gemotiveerd had betwist.
In hoger beroep heeft E.On haar vordering gewijzigd waarbij zij het te vorderen bedrag heeft aangepast. Dit bedrag is
terug te vinden op een nieuwe eindafrekening d.d. 4 juni 2011, waarbij ook andere meterstanden zijn vermeld dan op de
eerdere eindafrekening. Dit nieuwe bedrag bestaat uit het werkelijke verbruik over de hiervoor genoemde periode waarin
geïntimeerde energie afnam bij E.On, maar ook het daadwerkelijke verbruik van energie over de periode vanaf 2 april
2007 op welk moment de energie door anderen werd geleverd. Dit verbruik is twee jaar lang structureel te laag geschat
en volgens E.On heeft geïntimeerde structureel te weinig betaald. Het daadwerkelijke verbruik heeft E.On gebaseerd op
meterstanden die in het zogeheten EDSN-register zijn vastgelegd. Op grond van afspraken van alle betrokken partijen in
de energiewereld moet elke energieleverancier uitgaan van de meterstanden uit dit register.
Het Hof oordeelt dat E.On aan geïntimeerde slechts die energie in rekening kan brengen die geïntimeerde van haar
heeft afgenomen. Voor betaling door geïntimeerde aan E.On van energie die door anderen aan geïntimeerde is geleverd
ontbreekt een rechtsgrond. De gestelde afspraak tussen de energieleveranciers regardeert geïntimeerde niet. De
aangevoerde grieven van E.On falen. Het Hof bekrachtigt het bestreden vonnis.
Gerechtshof Den Haag 28 mei 2013, zaak 200.096.389/01, ECLI:NL:GHDHA:2013:1531
Uitzonderingbepaling van art. 7:46d, lid 4 onder b, BW, met betrekking tot zaken
die naar hun aard niet kunnen worden teruggezonden is niet van toepassing
op een koop op afstand van gas en elektriciteit. Bij het aangaan van een
energieleveringsovereenkomst neemt de daadwerkelijke levering door de betreffende
leverancier een aanvang door een administratief proces. Dit proces kan zeer wel
eerst in gang worden gezet na de in art. 7:46d, lid 1, BW geregelde reguliere
bedenktijd.
De Kantonrechter heeft in eerste instantie geoordeeld dat Nuon gemotiveerd uiteen heeft gezet dat er een
energieleveringsovereenkomst tussen haar en appellante tot stand is gekomen en dat appellante niet kon volstaan met
de simpele, schriftelijke, mededeling dat zij geen overeenkomst met Nuon heeft gesloten.
Appellante voert in hoger beroep aan dat het hier gaat om een koop op afstand waarbij Nuon op grond van art. 7:46d
BW jo. Art. 7:46c lid 2 sub a BW verplicht was appellante op de hoogte te brengen van een wettelijke bedenktijd van
7 werkdagen waarin appellante zonder opgave van redenen de overeenkomst kan ontbinden. De brief van appellante
dient als tijdige ontbinding te gelden en Nuon heeft geleverd zonder dat daaraan een rechtsgeldige overeenkomst ten
grondslag lag.
2

Het Hof oordeelt dat de uitzonderingsbepaling van art. 7:46d lid 4 onder b BW, met betrekking tot zaken die naar hun
aard niet kunnen worden teruggezonden, niet van toepassing is op een koop op afstand van gas en elektriciteit. Er dient
derhalve uitgegaan te worden van toepasselijkheid van de hoofdregel van art. 7:46d lid 1 BW (bedenktijd van in beginsel
7 werkdagen gedurende welke de op afstand gesloten overeenkomst kan worden ontbonden). Bij een overeenkomst tot
levering van energie met een bepaalde leverancier start de daadwerkelijke levering door de betreffende leverancier met
een administratief proces waarbij de betreffende leverancier als leverancier van de koper wordt geregistreerd vanaf een
bepaald moment. Een dergelijk proces kan zeer wel eerst in gang gezet worden na de in art. 7:46d lid 1 BW geregelde
reguliere bedenktijd. In de praktijk gebeurt dit, mede ter uitvoering van artikel 9 Regeling afnemers en monitoring
Elektriciteitswet 1998 en Gaswet (WJZ 4043743), eerst na afloop van de gebruikelijke bedenktijd. Dit strookt naar het
oordeel van het Hof ook met doel en strekking van art. 7:46d lid 1 BW, onder meer inhoudende dat de consument zich,
aan de hand van de ontvangen informatie, tijdens de bedenktijd al dan niet met deskundige hulp, een juist en volledig
beeld kan verschaffen van de rechten en plichten die over en weer uit de koop voortvloeien, Het Hof verwijst daarbij
naar de Memorie van Toelichting (Kamerstukken II 1999/2000, 26 861, nr. 3, p. 21).
Hiernaast is het Hof van oordeel dat Nuon niet aan haar informatieverplichting als bedoeld in art. 7:46c lid 2 sub a en b
BW heeft voldaan ten aanzien van het recht op ontbinding. Het keuzemenu op de internetpagina van Nuon meldt deze
mogelijkheid wel, maar is slechts zichtbaar gedurende het bestelproces en ook in de bevestigingsbrief van 2 juni 2010
is geen mededeling opgenomen over de mogelijkheid van ontbinding binnen 7 werkdagen en de wijze waarop dit kan
geschieden. Nuon kan zich er derhalve niet op beroepen dat appellante de overeenkomst niet binnen 7 werkdagen na
ontvangst van de brief van 2 juni 2010 heeft ontbonden. De ontbindingstermijn bedraagt daarom, in overeenstemming
met art. 7:46d lid 1 (tweede volzin) BW, drie maanden. De brief van appellante heeft Nuon moeten begrijpen als een
mededeling van appellante dat zij van de overeenkomst wilde afzien en als gebruikmaking van het recht van ontbinding.
Het beroep van Nuon op ongerechtvaardigde verrijking omdat appellante gedurende vijf maanden heeft genoten
van de door Nuon geleverde energie zonder daarvoor te hebben betaald wordt door het Hof toegewezen. Appellante
is gedurende die periode geen klant geweest bij een andere leverancier en heeft de door Nuon geleverde energie
verbruikt, waardoor zij is verrijkt, terwijl Nuon door de energielevering is verarmd. De vordering van Nuon is echter
slechts toewijsbaar tot dat deel waarvoor appellante ongerechtvaardigd verrijkt is. Het Hof vernietigt het vonnis van de
Kantonrechter en veroordeelt appellante tot betaling van het bedrag van de verrijking.
Gerechtshof ’s-Hertogenbosch 18 juni 2013, zaak HD 200.116.790/01, ECLI:NL:GHSHE:2013:2637
CBb: ACM heeft niet onrechtmatig gehandeld door in het bestreden besluit,
met het oog op op handen zijnde Europese regelgeving, geen vervangende
voorwaarden vast te stellen met betrekking tot het ter beschikking stellen van
ongebruikte capaciteit aan de markt (ook wel “use it or lose it” (hierna: UIOLI)voorwaarden).
Bevestiging overweging dat ACM niet gehouden is aan eenmaal
gegeven wijzigingsopdracht mits afwijking ervan wordt gemotiveerd en daarbij de
regels, belangen en eisen als bedoeld in art. 12f, derde lid, Gaswet in acht worden
genomen.
ACM heeft de gezamenlijke netbeheerders (hierna: gnb) bij brief van 25 november 2010 opdracht gegeven een voorstel
in te dienen tot vaststelling van UIOLI-voorwaarden. De gnb hebben op deze brief gereageerd en voorgesteld om de
procedure die leidt tot vaststelling van op dit onderwerp betrekking hebbende richtsnoeren van de Commissie op grond
van Verordening (EG) nr. 715/2009 af te wachten. ACM gaat hierin mee en heeft in het bestreden besluit uiteengezet
dat zij een codewijzigingsprocedure, in afwachting van de Europese richtsnoeren, niet effectief acht. Zij heeft vervolgens
art. 2.4.1. van de Transport Voorwaarden Gas, dat betrekking heeft op UIOLI, herroepen zonder vervangende UIOLIvoorwaarden
vast te stellen. Inmiddels zijn de richtsnoeren vastgesteld bij besluit van de Commissie van 24 augustus
2012 (2012/490/EU).
3

De Vereniging voor Energie, Milieu en Water (hierna: VEMW) betoogt in deze procedure dat de besluitvorming inzake
UIOLI door de ACM niet had mogen herroepen in afwachting van deze Europese richtsnoeren. Weliswaar zijn deze
richtsnoeren inmiddels in werking getreden, ten tijde van het bestreden besluit waren de Europese ontwikkelingen
nog onvoldoende concreet (om te rechtvaardigen dat de uitkomsten daarvan zouden worden afgewacht). VEMW wil
(mede met het oog op de toekomst) vastgesteld zien dat ACM een onjuist besluit heeft genomen door in afwachting van
onzekere Europese ontwikkelingen niet zelf te voorzien in materiële UIOLI-voorwaarden.
Het College verwerpt dit betoog. De gnb hebben in het (gewijzigde) voorstel aangegeven geen voorwaarden UIOLI op
te nemen gezien de Europese ontwikkelingen toentertijd. Daarnaast verwijst het College naar zijn uitspraak van 17 mei
2013 (ECLI:NL:CBB:2013:CA1172) waarin is overwogen dat ACM niet gehouden is om aan een eenmaal gegeven
wijzigingsopdracht onverkort vast te houden. Als ACM in de reactie van de gnb op de wijzigingsopdracht aanleiding
ziet af te wijken van de wijzigingsopdracht, dan heeft ACM die mogelijkheid, mits deze afwijking wordt gemotiveerd en
daarbij de regels, belangen en eisen bedoeld in art. 12f, derde lid, Gaswet, in acht worden genomen. De opvatting van
VEMW dat ACM, gelet op art. 16 MR, verplicht was om zelf UIOLI-voorwaarden vast te stellen, deelt het College niet.
Dit artikel was ten tijde van het bestreden besluit reeds ingetrokken (per 1 juli 2011 (Stb. 2011, 305)). Ook art. 12b,
tweede lid, aanhef en onder b, Gaswet kan niet tot de door VEMW bepleite conclusie leiden. Deze bepaling - zoals
zij toen gold - schreef voor om in de voorwaarden regels omtrent het toewijzen van niet gebruikte capaciteit op een
landsgrensoverschrijdend transportnet op te nemen. Het oorspronkelijke voorstel strekte echter feitelijk niet tot invulling
van deze (toen nog anders luidende) bepaling. Bovendien werd de bepaling in art. 12f, derde lid, Gaswet (in het kader
waarvan ACM het (gewijzigde) voorstel van de gnb had te beoordelen) niet genoemd en dit maakte dan ook geen deel
uit van het beoordelingskader. Een concrete verplichting om in UIOLI-voorwaarden te voorzien ontbreekt. De inschatting
van ACM dat op korte termijn Europese regelgeving tot stand zou komen was niet onrealistisch. Beroep ongegrond.
College van Beroep voor het bedrijfsleven 24 juni 2013, zaak 12/371, ECLI:NL:CBB:2013:17
Methodebesluit regionale netbeheerders elektriciteit vijfde reguleringsperiode. Wijze
waarop kosten van decentrale invoeding van elektriciteit in de regulering worden
betrokken. CBb komt niet terug op oordeel tussenuitspraak.
De zaken 10/1050, 12/718 en 12/739 zijn voornamelijk bestuursprocesrechtelijk van aard en voor het materiële
civiele en regulatoire energierecht minder relevant. In de zaak 12/738 is in geschil de wijze waarop in de vijfde
reguleringsperiode de kosten van decentrale invoeding van elektriciteit in de regulering worden betrokken. Westland
Infra Netbeheer B.V. (hierna: Westland) verzoekt het College terug te komen van het in de tussenuitspraak (CBb
16 december 2011, zaken AWB 10/1050 en AWB 10/1065) gegeven oordeel dat het meenemen van decentrale
invoeding in de samengestelde output, in strijd is met art. 29, eerste lid, en art. 41b, eerste lid, aanhef en onder a, E-wet
1998. Volgens Westland heeft het College zijn oordeel gebaseerd op de (onjuiste) veronderstelling dat in de vierde
reguleringsperiode aan netbeheerders in het geheel geen vergoeding voor kosten in verband met decentrale invoeding
werd toegekend en in de veronderstelling dat producenten moeten betalen voor de transportkosten die zij veroorzaken.
Ook zou het College, volgens Westland, de wetsgeschiedenis onvoldoende hebben betrokken waardoor het College ten
onrechte heeft aangenomen dat producenten op grond van het kostenveroorzakingsbeginsel en de E-wet 1998 moeten
betalen voor transportkosten.
Alleen in zeer uitzonderlijke gevallen kan het College terugkomen van een in een tussenuitspraak gegeven oordeel.
Het College concludeert dat hiervan geen sprake is nu de door Westland aangedragen argumenten ten aanzien
van de decentrale invoeding zijn gebaseerd op een onjuiste lezing van de tussenuitspraak (waarbij het verwijst naar
rechtsoverwegingen 3.5.2 en 4.4.3 van de tussenuitspraak). Ook heeft het College, in tegenstelling tot het door
Westland gestelde, niet tot uitgangspunt genomen dat art. 29 van de E-wet 1998 vereist dat producenten moeten
4

etalen voor de transportkosten die zij veroorzaken. Het College heeft slechts verwezen naar een passage uit de
parlementaire wetsgeschiedenis (Kamerstukken II, 1998/99, 26 303, nr. 45, p. 20) om te motiveren dat dit artikel een
nadrukkelijk onderscheid maakt tussen ontvangst en invoeding van elektriciteit en invoeding daarom moet worden
beschouwd als een afzonderlijke dienst (en niet een niet van ontvangst te onderscheiden onderdeel uitmaakt van de
transportdienst).
Westland stelt zich voorts op het standpunt dat het College geen bestuurlijke lus had mogen toepassen omdat Westland
geen partij was in de procedure die tot de tussenuitspraak heeft geleid en zij door het bestreden besluit onevenredig
wordt benadeeld. Het College verwijst naar zijn oordeel in de zaak 12/739 (zie hieronder).
Het betoog van Westland dat uit rechtsoverweging 4.4.3 van de tussenuitspraak volgt dat de kosten van decentrale
invoeding op geen enkele wijze via de bestaande transporttarieven voor afnemers mogen worden vergoed, wordt door
het College evenmin gevolgd. Het College verwijst opnieuw naar rechtsoverweging 3.5.2 in de tussenuitspraak. Hierin
is uiteengezet op welke wijze van vergoeding van kosten van invoeding door het College in eerdere jurisprudentie
is aanvaard, hetgeen in de tussenuitspraak niet ter discussie is gesteld. Het door ACM ingenomen standpunt dat de
tussenuitspraak niet zover strekt dat de kosten van decentrale invoeding op geen enkele wijze via de transporttarieven
aan afnemers in rekening mogen worden gebracht is naar het oordeel van het College juist.
Westland voert tevens aan dat ACM in het bestreden besluit decentrale invoeding als Objectief Regionaal Verschil
(hierna: ORV) had moeten aanmerken nu aan alle criteria voor de erkenning als ORV is voldaan. Westland stelt dat
de afwijzing van decentrale invoeding als mogelijk ORV is gebaseerd op een aanvullende eis die ACM op dit vlak
niet eerder heeft gesteld. Deze grond faalt eveneens. Het College stelt voorop dat ACM bij haar keuzes hoe de uit
de E-wet 1998 voortvloeiende doelstellingen het beste kunnen worden gerealiseerd, de nodige beoordelingsruimte
toekomt. ACM heeft ter zitting nader toegelicht dat het aanmerken van decentrale invoeding als ORV afbreuk zal doen
aan de zuiverheid van de door haar gehanteerde reguleringsmethodiek en tot problemen in de uitwerking zal leiden
(de kosten van invoeding en afname zijn niet van elkaar te onderscheiden). ACM heeft de aan haar toekomende
beoordelingsruimte niet overschreden. Beroep ongegrond.
College van Beroep voor het bedrijfsleven 2 juli 2013, zaak 10/1050, ECLI:NL:CBB:2013:50 (beroep N.V. Rendo nietontvankelijk:
herstelbesluit ACM komt volledig aan haar beroep tegemoet.)
College van Beroep voor het bedrijfsleven 2 juli 203, zaak 12/718, ECLI:NL:CBB:2013:51 (beroep VEMW nietontvankelijk:
VEMW heeft onvoldoende onderbouwd dat zij door het bestreden besluit (methodebesluit) in een nadeliger
positie is komen te verkeren dan waarin zij zich bevond nadat het oorspronkelijke methodebesluit was genomen.)
College van Beroep voor het bedrijfsleven 2 juli 2013, zaak 12/738, ECLI:NL:CBB:2013:52
College van Beroep voor het bedrijfsleven 2 juli 2013, zaak 12/739, ECLI:NL:CBB:2013:53 (Het bestreden
methodebesluit valt aan te merken als een algemeen verbindend voorschrift waarbij er een ruime kring is van mogelijke
belanghebbenden en verzoekster niet aanstonds als een “bij het College bekende belanghebbende” is geïdentificeerd.
Daarom kan niet worden staande gehouden dat verzoekster ambtshalve had moeten worden uitgenodigd aan het
geding deel te nemen. In de door verzoekster genoemde gevallen waarin zij wel ambtshalve is uitgenodigd ging het
om beroepen die waren ingesteld tegen de vaststelling van de x-factor en de tarieven voor verzoekster zelf. Een
uitzonderlijke situatie die aanleiding zou kunnen geven om voorbij te gaan aan de wettelijke eis dat het verzoek
om herziening moet worden ingediend door een partij, doet zich daarom niet voor. verzoek om herziening van
tussenuitspraak CBb 16 december 2011 door Westland Infra Netbeheer B.V. daarom niet-ontvankelijk.)
5

Zijn geïntimeerden op grond van de voorovereenkomst tegenover appellante
tot enige prestatie (waaronder het oprichten van een exploitatievennootschap)
gehouden? Dat het in de windmolenbranche gebruikelijk zou zijn te wachten met
oprichting van de exploitatievennootschap, is onverenigbaar met de bewoordingen
van de overeenkomst.
Appellante vordert een verklaring voor recht dat de tussen haar en Millenergy v.o.f., KDE Energy B.V., Windwise
B.V., geïntimeerde sub 4, en Aktivabedrijf Enexis Noord B.V. (hierna: geïntimeerde sub 4 c.s.) overeengekomen
voorovereenkomst onverminderd geldt en dat geïntimeerde sub 4 c.s. onder meer gehouden zijn mee te werken aan de
oprichting van de exploitatievennootschap. Deze exploitatievennootschap heeft volgens de overeenkomst tot doel het
ontwikkelen, het doen bouwen en het exploiteren van windparken op de locaties [A] t/m [E].
Geïntimeerde sub 4 c.s. voeren aan dat de vorderingen van appellante zijn verjaard nu sinds de oprichting van
Millenergy B.V. in november 2000 meer dan 5 jaren zijn verstreken zonder dat appellante heeft gevorderd dat de
exploitatievennootschap alsnog wordt opgericht. De Rechtbank heeft aan de hand van het verweer van geïntimeerde
sub 4 c.s. geoordeeld dat onder verwijzing naar art. 2.1 van de overeenkomst, de afspraak is vastgelegd dat de
exploitatievennootschap zo spoedig mogelijk na oprichting de ontwikkeling van het project ter hand zal nemen.
Volgens de Rechtbank is op grond van art. 6:38 BW de vordering tot oprichting direct opeisbaar en is de toepasselijke
verjaringstermijn van vijf jaar in november 2000 aangevangen. De vordering van appellante is derhalve verjaard.
Appellante is van mening dat partijen (van meet af aan) bedoeld hebben om niet direct een projectvennootschap
op te richten maar pas op een later moment. Zij voert aan dat het bij het ontwikkelen van windmolenparken veel tijd
(regelmatig 8 tot 10 jaar) verstrijkt voordat alle benodigde vergunningen en andere noodzakelijke toestemmingen en
wijzigingen zijn verkregen. Bovendien zou het in de branche gebruikelijk zijn om een project/exploitatievennootschap
pas op te richten zodra uitzicht bestaat op realisatie van een project (dit is als de milieu- en bouwvergunning (en
financiering) verkregen zijn).
Met de Rechtbank stelt het Hof vast, na te hebben gekeken naar de uitleg van de overeenkomst, dat in de overeenkomst
niets is bepaald omtrent het moment waarop de project/exploitatievennootschap diende te worden opgericht, noch iets
is bepaald over de periode gedurende welke met de oprichting van de exploitatievennootschap kon worden gewacht.
Uitdrukkelijk is wel vermeld dat de exploitatievennootschap “zo spoedig mogelijk na oprichting” de ontwikkeling van het
project ter hand diende te nemen.
Het Hof oordeelt dat het argument dat het in de windmolenbranche gebruikelijk zou zijn te wachten met oprichting van
de exploitatievennootschap, onverenigbaar is met de bewoordingen van de overeenkomst en dat de door geïntimeerde
sub 4 c.s. aan de overeenkomst gegeven uitleg voorshands voor juist moet worden gehouden, behoudens door
appellante te leveren tegenbewijs. Beslissing aangehouden.
Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 2 juli 2013, zaak 200.104.222/01, ECLI:NL:GHARL:2013:4706
Gasunie is door de Minister van IenM terecht aangemerkt als degene die het werk
aangaat, als bedoeld in art. 2, eerste lid, van de Belemmeringenwet Privaatrecht.
Art. 39a van de Gaswet heeft geen verandering gebracht in de geldigheid van
de concessie. Dit artikel biedt geen bevoegdheid tot het indienen van een
verzoek tot het opleggen van een gedoogplicht maar geeft de kwalificatie van het
gastransportnet als openbaar werk van algemeen nut.
Bij Koninklijk Besluit van 13 december 1963, nr. 21, is aan Gasunie een concessie verleend voor de aanleg en
instandhouding van een net gasleidingen en de daarbij behorende werken. De Minister heeft in bezwaar op grond van
art. 2, vijfde lid, van de Belemmeringenwet Privaatrecht de aan appellant en de Stichting Burgerweeshuis (hierna: de
stichting) opgelegde verplichting gehandhaafd om de aanleg en instandhouding van de gastransportleiding A-662, tracé
Esveld-Angerlo, in hun onroerende zaken te gedogen. De Rechtbank heeft geoordeeld dat het verzoek van Gasunie tot
oplegging van de gedoogplicht bevoegd is gedaan.
6

Appellant en de stichting hebben in hoger beroep aangevoerd dat de Rechtbank ten onrechte heeft overwogen dat
Gasunie bevoegd was het verzoek tot oplegging van de gedoogplicht te doen en dat zij als juridisch en economisch
eigenaar, moet worden aangemerkt als degene die het werk aangaat. Daartoe stellen appellant en de stichting dat de
Rechtbank niet heeft onderkend dat met de invoering van art. 39a van de Gaswet de aan Gasunie verleende concessie
en erkenning niet meer van kracht zijn en uitsluitend Gas Transport Services B.V. (hierna: GTS), die op grond van de
Gaswet als netbeheerder is aangewezen, gebruik kan maken van de in de Belemmeringenwet Privaatrecht geboden
mogelijkheden.
De Afdeling overweegt dat met de Belemmeringenwet Privaatrecht is beoogd het aanleggen van openbare werken te
vergemakkelijken en dat gelet op de doelstelling van de Belemmeringenwet Privaatrecht de Minister zich terecht op
het standpunt heeft gesteld dat een strikte benadering van de kring van aanvragers, zoals appellant en de stichting die
voorstaan, niet strookt met de geest van de Belemmeringenwet Privaatrecht. Daarnaast volgt de Afdeling het betoog
van appellant en de stichting niet dat op grond van art. 39a Gaswet de verleende concessie en erkenning van Gasunie
zou zijn komen te vervallen. Art. 39a Gaswet biedt geen bevoegdheid tot het indienen van een verzoek tot het opleggen
van een gedoogplicht maar geeft de kwalificatie van het gastransportnet als openbaar werk van algemeen nut. Deze
kwalificatie is ingevolge art. 1 van de Belemmeringenwet Privaatrecht een voorwaarde om een beroep te kunnen doen
op deze wet. Naar het oordeel van de Afdeling biedt de totstandkomingsgeschiedenis bij art. 39a van de Gaswet geen
aanknopingspunten voor het door appellant en de stichting ingenomen standpunt.
Ook het argument van appellant en de stichting ten aanzien van de Wet onafhankelijk netbeheer (hierna: Won) leidt niet
tot een ander oordeel. Deze wet voorziet onder meer in een scheiding tussen netbeheer en commerciële activiteiten. Er
bestaat volgens de Afdeling geen grond voor het oordeel dat op grond van de in de Won voorziene splitsing alleen GTS
als netbeheerder met toepassing van art. 39a van de Gaswet bevoegd was een gedoogbeschikking aan te vragen.
De vergelijking met het door appellant en de stichting te berde gebrachte art. 5.24 van de Waterwet gaat niet op.
Krachtens dat artikel kan alleen de beheerder een gedoogplicht opleggen, terwijl op grond van art. 2, eerste lid, van de
Belemmeringenwet Privaatrecht de Minister op verzoek van “diegene wien het werk aangaat” de plicht om te gedogen
kan opleggen, wat een ruimere formulering is. De vergelijking met de situatie van TenneT Holding B.V. en de ingevolge
artikel 10 van de Elektriciteitswet aangewezen beheerder TenneT TSO B.V. gaat reeds niet op omdat TenneT TSO B.V.
anders dan GTS, ook zorg draagt voor de feitelijke uitvoering van de ontwikkeling van het net en zelf de werken aanlegt.
Hoger beroep ongegrond.
ABRvS 3 juli 2013, zaak 201204476/1/A3, ECLI:NL:RVS:2013:126
Bewoners van woningen aan of met uitzicht aan zee zijn geen belanghebbenden in
de zin van art. 1:2, eerste lid, Awb. Zicht op windturbinepark is niet zodanig dat de
betreffende omwonenden een persoonlijk, voldoende van anderen te onderscheiden
belang hebben.
De Vereniging van Strandpachters te Zandvoort en bewoners van woningen aan of met uitzicht aan zee hebben tegen
besluiten van respectievelijk de Minister van EZ van 20 november 2012 en de Staatssecretaris van IenM van 29 mei
2012, beroep respectievelijk hoger beroep ingesteld. In beide procedures zijn zowel de Vereniging van Strandpachters
te Zandvoort als de bewoners niet-ontvankelijk verklaard.
De bewoners zijn niet aan te merken als belanghebbenden in de zin van art. 1:2, eerste lid, Awb. Niet in geschil is dat
de omwonenden zicht hebben op het(/de) windturbinepark(en). Het zicht is, gelet op de afstand tussen de woningen en
het(/de) windturbinepark(en) in relatie tot de totale hoogte van de windturbines, niet zodanig dat de omwonenden een
persoonlijk, voldoende van anderen te onderscheiden belang hebben. Daarbij neemt de Afdeling mede in aanmerking
dat het(/de) windturbinepark(en) volgens de milieueffectbeoordeling bij de aanvraag om de wijzigingsvergunning door
meteorologische omstandigheden vanaf de kust gedurende een beperkt deel van de tijd zichtbaar zal zijn.
7

De Vereniging van Strandpachters te Zandvoort is volgens de Afdeling evenmin aan te merken als belanghebbende in
de zin van art. 1:2, derde lid, Awb. Gelijk de belangen van de omwonenden zijn de belangen van deze strandpachters,
gelet op de afstand tot het(/de) windturbinepark(en) en de hoogte van de turbines, niet rechtstreeks bij het bestreden
besluit betrokken. Het belang van de strandpachters betreft een collectief belang dat door de vereniging wordt behartigd.
Dit belang wordt gelet op het vorenstaande evenmin rechtstreeks geraakt door het bestreden besluit. Beroep in de zaak
201300512/1/A4 niet-ontvankelijk. De hoger beroepen in de zaak 201302195/1/A4 zijn ongegrond.
ABRvS 3 juli 2013, zaak 201300512/1/A4, ECLI:NL:RVS:2013:169
ABRvS 3 juli 2013, zaak 201302195/1/A4, ECLI:NL:RVS:2013:174 (hoger beroep)
Autoriteit Consument en Markt (ACM)
Besluiten
Beslissing op bezwaar in zaak 104380/104381 – FME/CWM, VEH, VMEW en
Westland Infra Netbeheer B.V. van 31 mei 2013.
ACM heeft beslist op de bezwaren van FME, VEH, VMEW en Westland Infra Netbeheer tegen de besluiten van
16 november 2012 tot vaststelling van de transport- en aansluittarieven gas en elektriciteit per 1 januari 2013 voor de
regionale netbeheerders.
FME heeft aangevoerd dat een methodebesluit niet separaat appellabel is. Volgens ACM gaat FME met deze stelling
voorbij aan een bestendige praktijk van toetsing van methodebesluiten. FME had, als representatieve organisatie,
rechtstreeks beroep in moeten stellen tegen de methodebesluiten elektriciteit in de vijfde reguleringsperiode (hierna:
NE5R) en gas in de vierde reguleringsperiode (NG4R) als zij zich niet met de inhoud ervan kan verenigen. Zij heeft
dit echter nagelaten. De bezwaren die FME in deze procedure aanvoert over de wijze van regulering (en dat deze te
weinig prikkels biedt voor efficiëntie en effectiviteit) horen volgens ACM thuis in de procedure tegen het methodebesluit
en worden ongegrond verklaard. ACM komt tot eenzelfde oordeel ten aanzien van de bezwaargrond van Westland Infra
Beheer die in het bezwaarschrift voor de onderhavige procedure, haar beroepschrift tegen de methodebesluiten NE5R
en NG4R integraal heeft herhaald.
Ook het bezwaar van VEMW en FME dat het vaststellen van een negatieve x-factor niet mogelijk is omdat dit in strijd
is met de wet wordt door ACM ongegrond verklaard. Zij verwijst daarbij naar een uitspraak van het CBb van 23 april jl.,
zaken 11/828, 11/829, 11/831 tot en met 11/837 (ECLI:NL:CBB:2013:CA1052) waarin het CBb heeft geoordeeld dat art.
81, lid 1, Gaswet en de onderliggende wetsgeschiedenis niet zonder meer een negatieve x-factor rechtvaardigt maar
het anderzijds niet uitgesloten acht dat er omstandigheden zijn die maken dat een negatieve x-factor als passend in het
systeem van maatstafregulering kan worden aanvaard.
In dezelfde uitspraak van het CBb wordt wederom de wijze waarop ACM invulling geeft aan de wettelijke systematiek
in de vorm van een besluitenreeks in de voorgaande reguleringsperiode, als rechtmatig beoordeeld. De bezwaren van
FME, en VEH dat de bestreden besluiten ontoereikend zijn gemotiveerd treffen naar het oordeel van ACM geen doel.
Tot slot wordt het bezwaar van VEH ten aanzien van de coulanceregeling naar aanleiding van de invoering van
het capaciteitstarief en de stelling dat netbeheerders jarenlang ten onrechte te hoge bedragen hebben ontvangen,
ongegrond verklaard. ACM zet uiteen waarom de coulanceregeling in het leven is geroepen en dat in het bestreden
besluit rekening wordt gehouden met gederfde inkomsten van netbeheerders als gevolg van deze regeling. Er is van
onterechte extra inkomsten of overwinsten als gevolg van de bestreden besluiten geen sprake. Bovendien zijn in de
jaren voor de tariefstructuurwijziging de kosten anders over de afnemers verdeeld; de netbeheerders kregen daardoor
niet meer inkomsten. Bezwaren ongegrond.
Besluit ACM, zaak 104380/104381, 31 mei 2013
8

Besluit ter vaststelling van de prikkel relatieve beschikbaarheid van de NorNed-kabel
voor het jaar 2012.
Bij besluit van de Directeur van de toenmalige Dienst uitvoering en toezicht Energie (DTe) van 23 december 2004
op de aanvraag van TenneT TSO B.V. tot het toestaan van financiering van de NorNed-kabel op grond van art. 31,
lid 6, van E-wet 1998 zijn voorwaarden gesteld. Deze voorwaarden worden gezamenlijk ook wel de bonus/malusregeling
genoemd. Tot de gestelde voorwaarden behoort het jaarlijks vaststellen door de ACM (als rechtsopvolger van
de directeur DTe) van het prikkelbedrag voor de relatieve beschikbaarheid van zoveel mogelijk van de gerealiseerde
capaciteit op basis van een voorstel van TenneT. ACM stemt in met het bonus-voorstel zoals dit door TenneT is
ingediend en stelt het prikkelbedrag voor het jaar 2012 vast op een bonus van EUR 1.364,782.
Besluit ACM, zaak 104407/12 (ongedateerd)
Energiecodes
Codewijziging Transportvoorwaarden Gas – LNB: ‘Update Gascodes 2012’
(reservering exitcapaciteit voor direct aangeslotenen).
De ACM heeft correspondentie tussen haar en Netbeheer Nederland en vice versa gepubliceerd met betrekking tot het
ontwerpbesluit voor de codewijziging in zaak 104170 (gepubliceerd op 21 november 2012). Tijdens de hoorzitting naar
aanleiding van de mondelinge zienswijzen is op één onderdeel van de codewijziging discussie ontstaan. Deze discussie
zag op het wijzigen van art. 2.1.2a van de Transportvoorwaarden Gas – LNB over het aanhouden van exitcapaciteit
voor direct aangeslotenen. In haar brief van 20 februari jl. verzoekt ACM aan Netbeheer Nederland om een aanvullende
motivering nu Netbeheer Nederland de noodzaak tot een verdergaande bepaling voor het aanhouden van exitcapaciteit
voor direct aangeslotenen niet heeft gemotiveerd (vooral nu art. 2.1.13 reeds uitgewerkt is in het zogenoemde antigijzelingsbepaling
(zie art. 12b, lid 2a aanhef en onderdeel d, van de Gaswet). Daarnaast heeft Netbeheer Nederland
eventuele andere (positieve als negatieve) gevolgen niet in kaart gebracht.
Netbeheer Nederland legt in een brief aan de ACM van 2 april 2013 uit dat door de capaciteit voor de direct
aangeslotene aan te houden als opgenomen in het betreffende voorstel, deze daardoor tot op het laatste moment de
voor hem benodigde capaciteit bij Gasunie Transport Services B.V. (GTS) kan contracteren. GTS kan deze capaciteit
niet aan andere geïnteresseerde partijen toewijzen. Voorts wijst Netbeheer Nederland op aanstaande Europese
regelgeving waarbij GTS de beschikbare capaciteit op interconnectiepunten voor een periode van 15 jaar in de toekomst
dient aan te bieden via een veiling. GTS zal aannames moeten doen voor de capaciteit die benodigd zal zijn voor de
direct aangeslotenen om op basis hiervan een goede inschatting te kunnen maken van de beschikbare capaciteit op
interconnectiepunten.
Over de positieve en negatieve gevolgen stelt Netbeheer Nederland dat alle partijen voorstander zijn van het voorstel.
Het enige discussiepunt over een eventuele annuleringsregeling voor partijen met een langjarig capaciteitscontract
bij GTS vormt echter geen onderdeel van het voorstel nu volgens Netbeheer Nederland deze discussie noch in het
informele vooroverleg noch in het GEN aan de orde is geweest.
Brief ACM aan Netbeheer Nederland inzake Codewijziging ‘Update Gascodes 2012’ (informatieverzoek),
20 februari 2013
Brief Netbeheer Nederland aan ACM inzake reactie op informatieverzoek m.b.t. update gascodes 2012, 2 april 2013
9

Nieuwsberichten
Energiebedrijven moeten duidelijker zijn over prijzen.
Nieuwsbericht ACM, 28 juni 2013
Compensatie voor energiestoringen ruim 13 miljoen.
Nieuwsbericht ACM, 9 juli 2013
Nieuwe verbinding met elektriciteitsnet Duitsland gunstig voor consument.
Nieuwsbericht ACM, 11 juli 2013
Overige publicaties
Rapportage kwantitatief onderzoek onder consumenten naar ketentransparantie
energiebranche.
Presentatie en rapport Marketresponse in opdracht van ACM, 21 maart 2013
Factsheets Kwaliteit 2012 van alle regionale netbeheerders gepubliceerd.
Overzicht factsheets Kwaliteit regionale netbeheerders (9 juli 2013)
Handleiding opgave nieuwe en gewijzigde tarieven en voorwaarden elektriciteit en/of
gas.
Handleiding ‘Aanleveren nieuwe en gewijzigde tarieven en voorwaarden door vergunninghouders (uitgave: juni 2013)
REMIT Consultatie over publicatie inside information.
De ACM wenst marktpartijen te consulteren over de vraag of er behoefte bestaat aan een centraal platform waar
voorwetenschap van gas en/of elektriciteit wordt gepubliceerd en zo ja, wat de drempel zou moeten zijn voor publicatie
van dergelijke informatie. Partijen kunnen tot 30 augustus 2013 hun reacties insturen.
Consultatiedocument, 10 juli 2013
Wet- en regelgeving
Besluit van 14 juni 2013, houdende wijziging van het Bouwbesluit 2012 betreffende
de energieprestatie van gebouwen.
Ter implementatie van de Richtlijn 2010/31/EU van het Europees Parlement en de Raad van 19 mei 2010 betreffende
de energieprestatie van gebouwen (herschikking) (PbEU 18 juni 2010 L 153/13) worden de Woningwet, het Besluit
energieprestatie gebouwen en het Bouwbesluit 2012, inclusief de bijbehorende ministeriële regelingen gewijzigd. Het
onderhavige besluit betreft de wijziging van het Bouwbesluit 2012. Het treedt op 1 juli 2013 in werking.
Staatsblad 2013, 244
10

Regeling van de Minister voor Wonen en Rijksdienst van 14 juni 2013, nr. 2013-
0000350418, houdende wijziging van de Regeling Bouwbesluit 2012 betreffende de
energieprestatie van gebouwen.
Staatscourant 28 juni 2013, nr. 16919
Wijziging van de Uitvoeringsregeling willekeurige afschrijving 2001, 28 juni 2013.
Met deze maatregel steunt het kabinet investeringen door het bedrijfsleven waarbij de mogelijkheid van willekeurige
afschrijving wordt geboden zodat liquiditeits- en financieringsposities verbeterd kunnen worden voor bedrijven die
voor vervangings- of uitbreidingsinvesteringen staan. Deze maatregel geldt zowel voor bedrijven die belast zijn met
vennootschapsbelasting als voor ondernemers die belast worden in de inkomstenbelasting.
Deze regeling geldt voor investeringen in bedrijfsmiddelen waarvoor aanschafverplichtingen zijn aangegaan door de
belastingplichtige of voortbrengingskosten die gedaan zijn in de periode 1 juli tot en met 31 december 2013, waarbij als
voorwaarde geldt dat het moment van ingebruikneming van het bedrijfsmiddel moet zijn gelegen vóór 1 januari 2016.
De regeling treedt in werking met ingang van 3 juli 2013 (de dag na publicatie in het Staatscourant) en werkt terug tot en
met 1 juli 2013.
Staatscourant 2 juli 2013, nr. 18345
Regeling van de Minister van EZ van 28 juni 2013, tot wijziging van de
Subsidieregeling energie en innovatie in verband met subsidiëring van Topsector
energieprojecten alsmede wijziging van de Regeling openstelling en subsidieplafonds
EZ 2013.
Staatscourant 2 juli 2013, nr. 17352
Wetsvoorstellen
Wijziging van de Elektriciteitswet 1998, de Gaswet, de Wet op het financieel
toezicht, de Wet op de economische delicten en het Wetboek van Strafvordering
(uitvoering van een verordening betreffende de integriteit en transparantie van de
groothandelsmarkt voor energie); eindverslag van de vaste commissie voor EZ,
2 juli 2013.
Kamerstukken I, 2012/13, 33 510, nr. D
Kamerbrieven & Kamervragen
Liberalisering energiemarkten; brief van de Minister van EZ aan de Voorzitter van de
Tweede Kamer inzake reactie op de ontwikkelingen rond de klankbordgroep van het
schaliegasonderzoek (verzoek RvW 25 juni 2013), 28 juni 2013.
Kamerstukken II, 2012/13, 28 982, nr. 131
11

De Staatssecretaris van Financiën geeft, mede namens de Minister van EZ antwoord
op vragen van het Kamerlid Klaver van 2 mei 2013 over het bericht in het FD van
25 april 2013: “Nederland laat fiscale kansen liggen om verder te vergroenen”,
17 juni 2013.
De Staatssecretaris geeft antwoord op vragen over, onder meer, de conclusie van het KPMG-rapport dat Nederland tot
de middenmoot behoort van landen die actief zijn met fiscale stimulering van vergroening; en welke fiscale maatregelen
die vergroening stimuleren in de afgelopen drie jaren op rijksniveau zijn ingevoerd, dan wel zijn beperkt of verdwenen.
Op de laatste vraag of de Staatssecretaris en de Minister bereid zijn om meer werk te maken van fiscale vergroening,
antwoordt de Staatssecretaris dat het verhogen van bestaande milieubelastingen maar beperkte milieueffecten oplevert
en dat nieuwe milieubelastingen het meeste effect bereiken wanneer deze Europees worden ingevoerd. Het kabinet kijkt
met interesse naar het wijzigingsvoorstel van de richtlijn energiebelastingen waarbij wordt voorgesteld om tarieven meer
te baseren op een CO2-deel en een energiedeel.
Aanhangsel Handelingen II, 2012/13, nr. 2583
Antwoorden van de Minister van EZ, mede namens de Minister van BZK op vragen
van de Kamerleden Bosman, Leegte en Litjens van 28 mei 2013 over de stijging van
de energieprijzen op Bonaire als gevolg van een conflict tussen de energieproducent
(Ecopower) en het Water en Energiebedrijf Bonaire (WEB), 25 juni 2013.
Aanhangsel Handelingen II, 2012/13, nr. 2677
Ministerie van EZ
Toelichting energieprijzen n.a.v. debat Energiewende.
Brief Minister van EZ, 2 juli 2013
Voortgang onderzoeken inzake gaswinning Groningen.
Brief Minister van EZ, 3 juli 2013
Evaluatie van het Derde Structuurschema Elektriciteitsvoorziening (SEV III).
Aanbiedingsbrief Minister van EZ van de Evaluatie SEV III, 10 juli 2013
Evaluatie van het Derde Structuurschema Elektriciteitsvoorziening (SEV III), bijlage 1
Evaluatie van het Derde Structuurschema Elektriciteitsvoorziening (SEV III), bijlage 2
Evaluatie van het Derde Structuurschema Elektriciteitsvoorziening (SEV III), bijlage 3
Overige Nederlandse ontwikkelingen
Publicatie Jaarverslag Staatstoezicht op de Mijnen 2012.
Nieuwsbericht Staatstoezicht op de Mijnen, 4 juli 2013
Jaarverslag SodM 2012
Aanbiedingsbrief Inspecteur-Generaal aan de Minister van EZ, 2 juli 2013
12

Energieakkoord
SER: Belangrijke stap richting Energieakkoord voor duurzame groei.
Persbericht SER, 12 juli 2013
Brief Minister van EZ aan de Voorzitter van de Tweede Kamer inzake voortgang
besprekingen Energieakkoord.
De Minister van EZ informeert met deze brief, mede namens de Staatssecretaris van IenM, de Tweede Kamer over de
overeenstemming die in hoofdlijnen tussen de verschillende organisaties is bereikt.
Brief Minister van EZ, 12 juli 2013
Europese ontwikkelingen
Hof van Justitie EU
Conclusie AG Jääskinen in de zaak Association Vent De Colère!, Fédération
nationale, e.a. tegen Ministre de l’Écologie, du Développement durable, des
Transports et du Logement, Ministre de l’Économie, des Finances et de l’Industrie.
Financieringstelsel van de verplichting om met windturbines opgewekte stroom af te
nemen, valt onder het begrip maatregel van de staat of met staatsmiddelen bekostigd
in de zin van art. 107, lid 1, VWEU.
De Franse vereniging Vent de Colère!, Fédération nationale en elf andere verzoekers hebben beroep ingesteld
tegen twee ministeriële besluiten tot vaststelling van de voorwaarden voor afname van elektriciteit die is opgewekt uit
windkracht. De Conseil d’État (hierna: de verwijzende rechter) heeft aan het Hof van Justitie EU (hierna: het Hof) de
volgende prejudiciële vraag gesteld: “Moet, gelet op de bij wet nr. 2003-8 van 3 januari 2003 vastgestelde wijziging
in de wijze van financiering van de volledige compensatie van de meerkosten die [EDF] en de in art. 23 van wet nr.
46-628 van 8 april 1946 tot nationalisatie van de gas- en elektriciteitsmarkt bedoelde niet-genationaliseerde distributeurs
dienen te dragen wegens de afnameverplichting van door windkracht opgewekte elektriciteit tegen een hogere prijs
dan de marktprijs van die elektriciteit, deze regeling thans worden beschouwd als een maatregel van de staat of met
staatsmiddelen bekostigd in de zin en voor de toepassing van de bepalingen van art. 107, lid 1, VWEU?”.
Met betrekking tot het criterium “maatregel van de staat of met staatsmiddelen bekostigd” wijst de verwijzende rechter
op zijn beslissing van 21 mei 2003 (UNIDEN) waarin met toepassing van het arrest Preussen Elektra (HvJ EU,
13 maart 2001 (zaak C-379/98)) is uitgemaakt dat de financiële lasten van de afnameverplichting ten gunste van
de windkrachtcentrale werden verdeeld over een aantal ondernemingen zonder rechtstreeks of indirect gebruik van
openbare middelen ter financiering van de steunmaatregel. Hij besliste dan ook dat de oude regeling voor de afname
van door windkracht opgewerkte elektriciteit geen steunmaatregel van de staat vormde in de zin van art. 107, lid 1,
VWEU. De verwijzende rechter vraagt zich echter af wat de gevolgen zijn van de wijziging van wet nr. 2000-108, met
name in verband met het arrest Essent Netwerk Noord e.a. waarin het Hof oordeelde dat financiering door middel
van een belasting in de vorm van een tariefopslag die door de staat aan de afnemers van elektriciteit wordt opgelegd,
waarbij de middelen ook nog onder controle van de staat blijven, moet worden beschouwd als een maatregel van de
staat die met staatsmiddelen is bekostigd.
13

Allereerst merkt de AG op dat het verzoek van bepaalde partijen om de vraag van de verwijzende rechter te
herformuleren, dan wel de strekking ervan aan te vullen, niet wordt ingewilligd. Het door Vent de Colère! e.a. in
overweging gegeven verzoek om aan de hand van het Altmark-arrest (HvJ EU, 24 juli 2003 (zaak C-280/00)) te toetsen
of een afnameverplichting tegen een vaste prijs zoals aan de orde is in het hoofdgeding, aan de voorwaarden van dit
arrest voldoet dan wel te toetsen aan de problematiek in verband met richtlijn 2003/54/EG, wordt door de AG van de
hand gewezen met de motivering dat het dossier onvoldoende gegevens bevat om vast te stellen of de compensatie
voor de betrokken afnameverplichting mogelijk onder het begrip dienst van algemeen economisch belang (DAEB) in
de zin van het Altmark-arrest valt. Tussen partijen heeft ook geen discussie plaatsgevonden over de problematiek van
DEAB of die van Richtlijn 2003/54.
Ten aanzien van de voorwaarde van bekostiging van staatsmiddelen stelt de AG dat overeenkomstig het bepaalde
in art. 107 VWEU hiervan sprake is. De verplichting tot afname van elektriciteit in de gewijzigde wet nr. 2000-108
wordt gecompenseerd door bijdragen die alle in Frankrijk gevestigde eindverbruikers moeten betalen door middel
van een belasting; de hoogte van de bijdrage wordt vastgesteld bij ministerieel besluit op voorstel van de CRE; en
de geïnde gelden worden beheerd door de Caisse des dépôts et des consignations (hierna: CDC) die hiertoe een
speciale rekening aanhoudt. De bedragen ter financiering van de meerkosten die voor EDF en de andere distributeurs
voortvloeien uit de verplichting tot afname van windenergie worden viermaal per jaar door de CDC aan de betrokken
bedrijven uitgekeerd. Dit stelsel van financiering kan volgens de AG onmogelijk worden gekwalificeerd als een regeling
die alleen geldt voor een bepaalde categorie ondernemingen en wordt opgelegd, geadministreerd en gecontroleerd
door privaatrechtelijke energiebedrijven. De AG volgt het standpunt van de Franse regering niet, die benadrukt dat de
afnameverplichting neutraal is voor de staatsbegroting omdat de staat geen afstand doet van inkomsten en de bijdrage
van eindafnemers slechts een wijze is om de gevolgen van de meerkosten die worden gedragen door de debiteuren van
de verplichting tot afname van windenergie, te organiseren.
De AG stelt vervolgens dat wat de regeling van de overdracht van de middelen ter financiering van de steunmaatregel
tussen debiteuren en begunstigden betreft, van belang is dat de middelen verkregen uit de heffingen die alle verbruikers
worden opgelegd, via het publiekrechtelijk orgaan lopen dat hiertoe uitdrukkelijk opdracht heeft gekregen van de staat,
namelijk de CDC.
Ook moet volgens de AG, wat betreft de oorsprong en de omvang van de middelen waarmee een maatregel wordt
gefinancierd die mogelijk staatssteun vormt, worden benadrukt dat de onderhavige regeling niet kan worden vergeleken
met het onderzochte geval in het arrest Preussen Elektra waarin het Hof heeft geoordeeld dat de betrokken regeling
niet leidde tot enige overdracht van staatsmiddelen aan de elektriciteitsbedrijven. Het belangrijkste verschil tussen de
onderhavige regeling en die in de zaak Preussen Elektra, is het feit dat de bijdrage ter financiering van de verplichting
om windenergie af te nemen tegen een prijs boven de marktprijs moet worden betaald door alle stroomverbruikers
in Frankrijk, ongeacht of zij groene stroom kopen of niet, waarbij in gedachten moet worden gehouden dat op de
geliberaliseerde elektriciteitsmarkt mededinging bestaat tussen de producenten en leveranciers van stroom.
De AG onderkent dat de elektriciteit die afkomstig is uit verschillende bronnen in het distributienet fysiek vermengd
raakt, maar stel tegelijkertijd vast dat leveranciers binnen de omstreden regeling geen mogelijkheid hebben de tarieven
te differentiëren tussen de verschillende categorieën afnemers en dat afnemers geen keuze hebben om al dan
niet hernieuwbare energie af te nemen. Daarom is geen sprake van een “gesloten” stelsel (waarin de ontvangst en
overdracht van betrokken financiële middelen worden beheerd en gecontroleerd door particuliere instanties) als aan de
orde in het arrest Doux Élevage en Coopérative agricole UKL ARREE, maar van een “open” stelsel.
14

De AG geeft het Hof in overweging het verzoek van de Conseil d’État als volgt te antwoorden: “Een systeem ter
financiering van de verplichting tot afname van door windkracht opgewekte elektriciteit, dat berust op een heffing
die wordt geïnd van alle op het nationale grondgebied gevestigde eindverbruikers, zoals het systeem dat voortvloeit
uit wet nr. 2000-108 van 10 februari 2000 inzake de modernisering en de ontwikkeling van de openbare dienst van
elektriciteitsvoorziening, zoals gewijzigd, valt onder het begrip maatregel van de staat of met staatsmiddelen bekostigd
in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU.”
HvJ EU, zaak C-262/12 [11 juli 2013], conclusie van AG Jääskinen
EU Publicatieblad
Richtlijn 2013/30/EU van het Europees Parlement en de Raad van 12 juni 2013
betreffende de veiligheid van offshore olie- en gasactiviteiten en tot wijziging van
Richtlijn 2004/35/EG.
Na de gevolgen van de explosie op het booreiland ‘Deepwater Horizon’ in de Golf van Mexico in 2010 is aangedrongen
op aanscherping van regelgeving. Op Europees niveau is daar gehoor aangegeven door het opstellen van Richtlijn
2013/30/EU.
Deze richtlijn heeft tot doel de kans op zware ongevallen met betrekking tot offshore olie- en gasactiviteiten zo veel
mogelijk te verkleinen en de gevolgen ervan te beperken om zo het mariene milieu en kusteconomieën te beschermen.
Daarnaast dienen minimumvoorraden te worden vastgelegd voor veilige offshore olie- en gasexploratie en -exploitatie
en dient mogelijke onderbrekingen in eigen energieproductie in de Europese Unie te worden beperkt en de
reactiemechanismen bij ongevallen te worden verbeterd.
De richtlijn ziet niet alleen op toekomstige offshore olie- en gasinstallaties en activiteiten maar behoudens
overgangsmaatregelen ook op bestaande installaties.
Deze richtlijn treedt in werking op de twintigste dag na de dag van publicatie in het Publicatieblad van de EU, derhalve
op 18 juli 2013. Lidstaten dienen uiterlijk 19 juli 2015 deze richtlijn te hebben omgezet in de nationale wet- en
regelgeving.
PbEU 28 juni 2013 L 178/66
Europese Commissie
EUR 27 mln aan financiële steun EU ter verbetering van beleid ten aanzien van
hernieuwbare energie in Nigeria.
Persbericht Commissie, 4 juli 2013
Antitrust: Commissie opent procedure tegen Bulgarian Energy Holding en haar
dochterondernemingen Bulgargaz and Bulgartransgaz.
Persbericht Commissie, 5 juli 2013
Barroso tekent memorandum inzake energie tijdens bezoek Algerije.
Memo Commissie, 7 juli 2013
15

Voor meer informatie over de inhoud van deze update of andere energiegerelateerde vragen, kunt u terecht bij de
contactpersonen voor deze nieuwsbrief:
Loyens & Loeff Energie Team
Elisabetta Aarts (Legal), T +31 20 578 54 50, elisabetta.aarts@loyensloeff.com
Léone Klapwijk (Legal), T +31 10 224 66 46, leone.klapwijk@loyensloeff.com
Max Oosterhuis (Legal), T +31 10 224 67 30, max.oosterhuis@loyensloeff.com
Roland de Vlam (Legal), T +31 20 578 55 17, roland.de.vlam@loyensloeff.com
Jeroen Janssen (Tax), T +31 20 578 54 00, jeroen.janssen@loyensloeff.com
Waldo Kapoen (Tax), T +31 20 578 51 14, waldo.kapoen@loyensloeff.com
Niels Muller (Tax), T +31 20 578 52 33, niels.muller@loyensloeff.com
Disclaimer
Hoewel deze publicatie met grote zorgvuldigheid is samengesteld, aanvaarden Loyens & Loeff N.V. en alle andere
entiteiten, samenwerkingsverbanden, personen en praktijken die handelen onder de naam ‘Loyens & Loeff’, geen enkele
aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie uit deze uitgave zonder hun medewerking. De
aangeboden informatie is bedoeld ter algemene informatie en kan niet worden beschouwd als advies.
www.loyensloeff.com