Oefening 2 - TopHealthPartners

Tophealthpartners 

protocol: Whiplash Associated Disorder

Inhoudsopgave 

- 2 (van 39) - 

Protocol: aspecifieke lage rugklachten 

bestandsnaam:wad_versie2_021107 

pagina 

1 Inleiding 3 

2 Inclusie-Exclusiecriteria 4 

3 Profielen 5 

4 Procesgerichte beschrijving 7 

5 De anamnese 13 

6 Het lichamelijk onderzoek 14 

7 Behandeling 17 

8 Prognostische factoren 20 

9 Klinimetrie 21 

10 Bijlages 

1)VAS 24 

2)TAMPA schaal voor kinesiofobie 24 

3)Neck Disability Index 25 

4)Pijn Coping Inventarisatielijst 27 

5)Informatiefolder whiplash 28 

6)Huiswerkoefeningen 30 

7)Eindrapportage 39 

© www.tophealthpartners.nl

1 Inleiding 

- 3 (van 39) - 



© www.tophealthpartners.nl 

Het Whiplash Associated Disorder (WAD) protocol beschrijft het fysiotherapeutisch 

diagnostisch en therapeutisch proces bij cliënten met klachten als gevolg van WAD 

gedefinieerd volgens de Quebec Task Force on Whiplash Associated Disorders 

(QTF WAD) graad 1 en 2 (tabel 1). Clienten worden zoveel mogelijk behandeld 

volgens het protocol, er kan echter worden afgeweken van het protocol indien de 

situatie van de patiënt dit vereist. De KNGF-richtlijn WAD is het uitgangspunt voor dit 

protocol. 

Klinische classificatie van WAD 

0= geen nekklachten, geen subjectieve en 

objectieve afwijkingen 

1= pijn, stijfheid of gevoeligheid in de nek, 

geen objectieve afwijkingen 

2= nekklachten en andere klachten van het 

houdings- en bewegingsapparaat (zoals 

afgenomen mobiliteit, drukpuntgevoeligheid 

3= nekklachten en neurologische symptomen 

4= nekklachten en fracturen of dislokatie 

Tabel 1

2 Inclusie-exclusiecriteria 

- 4 (van 39) - 




Onderstaande inclusie- en exclusiecriteria worden gehanteerd voor het bepalen van 

de indicatie voor begeleiding volgens het WAD protocol. 

Inclusiecriteria: 

-WAD trauma in voorgeschiedenis 

-WAD 1-2 

-patiënt is voldoende leerbaar en trainbaar 

Exclusiecriteria 

-WAD 3-4 

-red flags

3 Profielen 

- 5 (van 39) - 




Het protocol wordt beschreven aan de hand een tijdsas en van profielen (schema 1, 

tabel 2). 

De KNGF richtlijn hanteert de volgende tijdsindeling vanaf het tijdsstip van het 

ongeval in 5 fasen om de gevolgen van het WAD letsel te beoordelen in functie van 

de tijd 

►Fase 1 0-4 dagen 

Fase 2 4 dagen – 3 weken 

natuurlijk beloop gunstig 

►Fase 3 3-6 weken 

natuurlijk beloop minder gunstig 

►Fase 4 6 weken -3 maanden natuurlijk beloop ongunstig, dreigende 

chroniciteit, disfunctioneren als persoon 

►Fase 5 > 3 maanden natuurlijk beloop ongunstig, chroniciteit, 

disfunctioneren als persoon. Afwijkend beloop 

Cliënten worden ingedeeld binnen een profiel afhankelijk van de verstreken tijd na 

het ongeval, het beloop van de klachten en de presentatie van de klachten 

Profiel 1a: fase 1 0-4dgn 

Profiel 1b: fase 1 0-4dgn, pijn en bewegingsbeperking van de cervicale 

wervelkolom staan op de voorgrond 

Profiel 2a: fase 2 4 dagen -3 weken 

Profiel 2b: fase 2 4-dagen-3weken, pijn en bewegingsbeperking van de cervicale 

wervelkolom staan op de voorgrond. 

Profiel 3a: fase 3 3 weken tot 6 weken, normaal beloop 

Profiel 3b: fase 3 3 weken tot 6 weken, afwijkend beloop indien binnen 4 weken 

geen vooruitgang op het nivo van activiteiten en participatie zichtbaar is 

Profiel 4a: fase 4 6 weken tot 3 maanden, normaal beloop 

Profiel 4b: fase 4 6 weken tot 3 maanden, afwijkend beloop indien er geen 

vooruitgang zichtbaar is ten aanzien van activiteiten en participatie. 

Profiel 5: fase 5 >3 maanden, chronische pijnklachten aan het houdings- en 

bewegingsapparaat 

Tabel 2



Is er sprake van WAD 1of 2 nee 


geen indicatie protocol 

Ja 

Bestaan de klachten langer dan 4 dagen nee Staan pijn en 

bewegingsbeperking nee 

van de cwk op de 

voorgrond Profiel 1a 

ja 

Ja 

Profiel 1b 

nee 

Bestaan de klachten langer dan 3weken Staan pijn en 

bewegingsbeperking nee 

Van de cwk op de 

voorgrond Profiel 2a 

- 6 (van 39) - 

ja 

Profiel 2 b 

Bestaan de klachten langer dan 6 weken Is er sprake van een 

normaal beloop nee 

Ja 

Profiel 3b 

ja 

Profiel 3a 

Bestaan de klachten langer dan 3 maanden nee Is er sprake van een 

normaal beloop nee 

Profiel 5 

Profiel 4b 

Ja 

ja 

Profiel 4a

4 Procesgerichte beschrijving 

Aanmelding of verwijzing 

Diagnostisch proces 

Anamnese 

Onderzoek 

Analyse 

Behandelplan 

Therapeutisch proces 

Behandeling 

Evaluatie 

Afsluiting 

- 7 (van 39) - 




Fase 1 0-4dgn 



1)anamnese volgens KNGF richtlijn 

VAS, NDI 

2)lichamelijk onderzoek 

*inspectie 

*actief oriënterend onderzoek cwk en schoudergordel 

*aanvullend bewegingsonderzoek en/of neurologisch onderzoek 

indien hiervoor in de anamnese aanleiding is. 

3)analyse 

4)behandelplan 

-pijn en bewegingsbeperking staan niet op de voorgrond 

1 behandeling: advies, voorlichting 

-pijn en bewegingsbeperking cwk staan op de voorgrond 

2 of meerdere behandelingen: advies, voorlichting, oefentherapie 

- 8 (van 39) - 





Behandeling 

Profiel 1a:het begeleiden in de vorm van voorlichting, informatie geven 

(informatiebrief WAD meegeven bijlage 5). 

Profiel 1b: het begeleiden in de vorm van voorlichting, informatie geven, het oefen 

en sturen van de actieve bewegingsvrijheid van de cervicale wervelkolom 


Eventueel overleg met huisarts over medicijngebruik. 

Evaluatie 

Profiel 1a patiënt neemt telefonisch contact op indien na 3 weken de activiteiten 

onvoldoende zijn opgebouwd, pijn op de voorgrond blijft staan. 

Profiel 1b 3 weken na het ongeval vindt er evaluatie plaats (o.a. VAS, actieve 

mobiliteit cwk) 

Afsluiting 

Eindrapportage aan eventuele verwijzer/huisarts (profiel 1a standaardbrief zie 

bijlage 7)

Fase 2 4dagen-3weken 



1)anamnese volgens KNGF richtlijn 

VAS, NDI 

2)lichamelijk onderzoek 

*inspectie 

*actief oriënterend onderzoek cwk en schoudergordel 

*aanvullend bewegingsonderzoek en/of neurologisch onderzoek 

indien hiervoor in de anamnese aanleiding is. 

3)analyse 


-pijn en bewegingsbeperking staan niet op de voorgrond 

1 behandeling: advies, voorlichting 

-pijn en bewegingsbeperking cwk staan op de voorgrond 

2 of meerdere behandelingen: advies, voorlichting, oefentherapie 

- 9 (van 39) - 





Behandeling 

Profiel 2a:het begeleiden in de vorm van voorlichting, informatie geven 


Profiel 2b: het begeleiden in de vorm van voorlichting, informatie geven, het oefen 

en sturen van de actieve bewegingsvrijheid van de cervicale wervelkolom 


Eventueel overleg met huisarts over medicijngebruik. 

Evaluatie 

Profiel 2a patiënt neemt telefonisch contact op indien na 3 weken de activiteiten 

onvoldoende zijn opgebouwd, pijn op de voorgrond blijft staan. 

Profiel 2b 3 weken na het ongeval vindt er evaluatie plaats (o.a. VAS, actieve 

mobiliteit cwk) 

Afsluiting 

Eindrapportage aan eventuele verwijzer/huisarts (profiel 2a standaardbrief zie 

bijlage 7)

Fase 3 3-6 weken 


- 10 (van 39) - 





1) Anamnese volgens KNGF-richtlijn 

VAS, NDI, dagschema, TSK, PCI 

2) Inspectie 

3) Lichamelijk onderzoek 

Geïnventariseerd worden de actuele stoornissen in: 

-fysiologische functies 

-psychische functies 

-actuele beperkingen in activiteiten 

-de mate van participatie 

4)Behandelplan 

Profiel 3a 2 behandelingen: advies, voorlichting 

Profiel 3b meerdere behandelingen:advies, voorlichting, verbeteren functies, 

verhogen activiteiten/participatie 


Behandeling 

Profiel 3a 

Het begeleiden in de vorm van voorlichting, informatie geven (informatiebrief WAD 

meegeven bijlage 5) 

Het stimuleren van bewegingsactiviteiten, tot eigenverzorging, vrije tijdsbesteding, 

werk, huishoudelijke activiteiten etc 

Profiel 3b 

Het begeleiden in de vorm van voorlichting, informatie geven (informatiebrief WAD 

meegeven bijlage 5) 

Het verbeteren, oefenen en verhogen van bewegingsactiviteiten 

Het oefenen van relevante functies die in relatie staan met beperkte activiteiten, 

verminderde sociale participatie 

Het stimuleren tot, vergroten van mate van participatie in eigenverzorging, vrije 

tijdsbesteding, werk, huishoudelijke activiteiten etc 

Evaluatie 

Profiel 3a patiënt neemt contact op indien binnen 6 weken geen vooruitgang 

merkbaar is ten aanzien van activiteiten en participatie. 

Profiel 3b tussentijdse evaluatie 3-4 weken na starten behandeling 

Afsluiting 

Profiel 3a Eindrapportage aan eventuele verwijzer/huisarts

Fase 4 6 weken-3 maanden 


- 11 (van 39) - 





1)Anamnese volgens KNGFrichtlijn 

VAS, TSK, dagschema, PCI 

2)Inspectie 

3)Lichamelijk onderzoek: 


-fysiologische functies 

-psychologische functies 




profiel 4a 2 behandelingen: voorlichting, advies 

profiel 4b meerdere behandelingen: voorlichting advies, verbeteren functies, 

verhogen activiteiten en participatie 


Behandeling 

Profiel 4a 

Het begeleiden in de vorm van voorlichting informatie geven 

Het stimuleren van bewegingsctiviteiten, tot eigenverzorging, vrijetijdsbesteding, 

werk, huishoudelijke activiteiten etc 

Profiel 4b 

Het begeleiden in de vorm van voorlichting, informatie geven. 

Het verbeteren, oefen en verhogen van bewegingsactiviteiten 

Het oefenen van relevantie functies die in relatie staan tot beperkte activiteiten, 


Het stimuleren tot, vergroten van mate van participatie in eigen verzorging, vrije 

tijdsbeste ding, werk, huishoudelijke activiteiten etc. 

Evaluatie 

Profiel 4a: patiënt neemt contact op indien hij functies, activiteiten en participatie 

niet heeft kunnen hervatten. 

(Afwijkend beloop indien functies, activiteiten en participatie niet zijn hervat.) 

Afsluiting 

Profiel 4a:Eindrapportage naar eventuele verwijzer/huisarts

Fase 5-6 langer dan 3 maanden 



- 12 (van 39) - 




1)Anamnese volgens KNGF-richtlijn 

VAS, TSK, dagschema, PCI 

2)inspectie 

3)Lichamelijk onderzoek 


-psychologische functies 



-fysiologische functies in relatie staand tot beperkingen in activiteiten en participatie 

4)Behandelplan 

Voorlichting advies, verhogen van activiteiten en participatie 


Behandeling: 

Tijdscontigent gedragsgeoriënteerde benadering 

Het begeleiden in de vorm van voorlichting en informatie geven 

Het verbeteren, oefenen en vergroten van bewegingsactiviteiten 

Het stimuleren tot, vergroten van mate van participatie in eigen verzorging, vrije 

tijdsbesteding, werk, huishoudelijke activiteiten etc. 

Het oefenen van relevante functies die in relatie staan met beperkte activiteiten, 


Evaluatie: 

Na 6 en 12 weken (eindevaluatie) 

Afsluiting 

Eindrapportage aan eventuele verwijzer/huisarts

5 De anamnese 

- 13 (van 39) - 




Aandachtspunten tijdens de anamnese zijn 

Inventarisatie huidige klachten/hulpvraag van de patiënt 

Inventarisatie ongevalgerelateerde gegevens: 

- situatie vóór de WAD: preëxistente (soortgelijke) klachten, activiteiten, participatie 

- toedracht van het ongeval 

Inventarisatie beloop in de tijd: 

- stoornissen, beperkingen, participatieproblemen: ernst en soort 

- eerdere diagnostiek en behandeling en resultaat hiervan 

- eerder verkregen informatie (welke informatie, door wie gegeven) 

Wijze van omgaan met klachten: 

- welke betekenis kent de patiënt toe aan zijn klachten 

- heeft de patiënt controle over zijn klachten 

Inventarisatie status praesens: 

- systematisch bevragen van verschillende functies, activiteiten, participatie 

- staat de belasting (biopsychosociaal) in verhouding met de belastbaarheid 

- huidige behandeling: medicijngebruik/andere behandeling 

- informatiebehoefte van de patiënt 

De volgende meetintrumenten kunnen worden gebruikt 

• VAS: 

hiermee wordt de intensiteit van de ‘belangrijkste klacht(en)’ in kaart gebracht. Het is aan 

te bevelen de VAS op vaste tijden af te nemen. 

• Neck Disability Index (NDI): 

hiermee kan het functioneren van de patiënt systematisch in kaart worden gebracht. 

• dagschema: 

hiermee worden de activiteiten in kaart gebracht. Bijvoorbeeld: de patiënt houdt gedurende 

een week dagschema’s bij waarop hij vermeldt welke 

activiteiten hij doet, hoe vaak en hoe lang hij deze activiteiten uitvoert en of de activiteiten 

leiden tot (afname, gelijk blijven of toename van de) klachten. Tevens wordt genoteerd wat 

iemand doet bij toenemende klachten (bijvoorbeeld pijnmedicatie nemen, rusten of 

afleiding zoeken). 

▪TSK , TAMPA-schaal voor kinesiofobie: 

hiermee wordt bewegingsangst gemeten. 

▪Pijn Coping Inventarisatielijst: 

hiermee wordt copinggedrag gemeten.

6 Lichamelijk onderzoek 

- 14 (van 39) - 




De strategie voor het lichamelijk onderzoek is afhankelijk van de in de anamnese 

verkregen informatie.Het lichamelijk onderzoek kan onder andere bestaan uit: 

-Inspectie 

-Functieonderzoek van de cwk en schoudergordel 

-Coördinatie test beschreven door Lanser en Verhagen (musculaire stabiliteit) 

-Evenwichtstest volgens Brinkman et. al 

-Oriënterend neurologisch onderzoek 

-Oriënterend onderzoek van de basisvaardigheden 

Uitwerking van enkele tests om functies te onderzoeken 

Inspectie: 

bijvoorbeeld 

-activiteiten uit het dagelijkse leven 

-houding en gang 

-standsveranderingen van de wervelkolom 

-vormveranderingen 

-gebruik kunst-hulpmiddelen 

Functieonderzoek van de cervicale wervelkolom 

-actief uit te voeren bewegingen kunnen zijn 

Ventraalflexie - Dorsaalflexie 

Rotatie 

Lateroflexie 

Ventraalflexie-lateroflexie-homolaterale rotatie 

Dorsaalflexie -lateroflexie-homolaterale rotatie 

Ventraalflexie-lateroflexie-heterolatarale rotatie 

Dorsaalflexie-lateroflexie-heterolaterale rotatie 

-het geleid actief regionaal onderzoek kan bestaan uit 

* Hoogcervicaal: 

Belast of onbelast 


Ventraalflexie-lateroflexie-heterolaterale rotatie 

Dorsaalflexie-lateroflexie-heterolaterale rotatie 

* (Mid)cervicaal 

Belast of onbelast 


Ventraalflexie-lateroflexie-homolaterale rotatie 

Dorsaalflexie-lateroflexie-homolaterale rotatie 

Afhankelijk van het actieve onderzoek heteroniem gekoppelde bewegingen

- 15 (van 39) - 




-Instabiliteitsonderzoek: 

*Laterale verschuifbaarheidstest onbelast 

Beoordelen op laterale verschuifbaarheid tussen C1 en C2 die normaliter niet 

waarneembaar is 

*Hoogcervicale ventraalflexietest onbelast 

Beoordelen op ligamentaire laxiditeit in het atlanto-axiale gewricht en het mogelijk 

optreden van myelumprikkeling 

Functieonderzoek van de schoudergordel 

5 oriënterende test volgens Stenvers en Oosterbeek, passief functieonderzoek beoordeeld 

op brachiale provocatie en bewegingsvrijheid 

-Scapula-okselhaargrens 

In de eindstand anteflexie komt de laterale punt van de scapula overeen met de achterste 

okselhaargrens. De test is gestoord indien de okselhaargrens voor de verticale lijn vanaf 

het laterale punt van de scapula ligt. 

-Clavicula beweging 

De pink van de fysiotherapeut wordt parallel en achter de clavicula gelegd 

Bij ongeveer 45 graden anteflexie rolt de clavicula als het ware om de pink. 

Indien er een stoornis in de schoudergordel aanwezig is gebeurt dit niet of beweegt de 

clavicula direct naar achteren. 

-Caudaalwaarts glijden in de anteflexie eindstand 

Tijdens de laatste graden anteflexie beweegt de angulus inferior naar caudaal en ventraal. 

Indien er een stoornis aanwezig is in de schoudergordel gebeurt dit niet. 

-Cervicothoracale rotatietest 

De wijsvinger van de fysiotherapeut wordt aan de contralaterale zijde van de procesus 

spinosus van C7 geplaatst. De te onderzoeken arm wordt passief geanteflecteerd boven 

de 160 graden vind er een homolaterale rotatie plaats. De segmenten C7-Th4 worden 

onderzocht. 

De test is gestoord als er geen homolaterale rotatie plaats vindt op 1 of meerder niveaus. 

-Verminderde beweeglijkheid aan de dorsale zijde van de scapula 

De arm van de patiënt wordt vanuit 90 gr. Abductie naar 90 gr. Anteflexie verplaats. De 

angulus inferior wordt gepalpeerd. De test is gestoord als de scapula meebeweegt voordat 

de stand van 90 gr. Anteflexie is bereikt. 

Afhankelijk van de gevonden tekenen en symptomen kan het onderzoek van de 

schoudergordel verder worden aangevuld, uitgebreid. 

Segmentale coördinatietest 

Om de musculaire stabiliteit te testen kan gebruik worden gemaakt van de ‘coördinatietest’ 

zoals beschreven door Lanser en Verhagen et al. De fysiotherapeut 

geeft bij een patiënt in rugligging segment voor segment een zachte druk gericht naar 

ventraal. De patiënt wordt gevraagd deze druk tegen te houden. 

De test is positief als er geen reactie van de lokale cervicale musculatuur plaatsvindt.

- 16 (van 39) - 




Evenwichtstest volgens Brinkman et al 

• staan op één been: de patiënt staat zolang mogelijk (maximaal 30 seconden) op één 

been. Achtereenvolgens wordt gestaan op het dominante 

en het niet-dominante been. Voor elk been heeft de patiënt twee pogingen. De armen 

worden naast het lichaam gehouden. De patiënt mag de 

romp een beetje bewegen zolang zijn voet maar stil blijft staan. Het aantal seconden dat 

de patiënt kan blijven staan wordt genoteerd en is de eindscore; 

• koorddansergang: de patiënt loopt voetje voor voetje over een lijn van drie meter (hiel 

van de ene voet tegen de teen van de andere voet). Na 

eenmaal oefenen wordt de test zo snel en nauwkeurig mogelijk uitgevoerd, waarbij de 

fysiotherapeut met een stopwatch de tijd opneemt. Per fout (als voet buiten de lijn is 

geplaatst of wanneer de hiel niet bij de teen aansluit) wordt drie seconden 

bij de eindtijd opgeteld. Tot slot wordt een totaalscore berekend (eindtijd plus eventuele 

bijtellingen). Hiervoor wordt het gemiddelde van twee totaalscores 

genomen. 

Oriënterend neurologisch onderzoek 

wortel reflex kennmusceln dermatoom 

C5 Bicepsreflex m. deltoideus, C5 

Brachioradialisreflex 

Radius periostreflex 

m. supraspinatus 

C6 Idem c5 

m. biceps brachii, C6 

Tricepsreflex m. ext. Carpi rad. 

C7 Tricepsreflex m. triceps brachii, 

m. flexor carpi rad. 

m. opp. Pollicis 

C7 

C8 Trômmer reflex C7- m. add. Pollicis C8 

C8 

m.abd. digti quinty 

m. ext. Pollicis 

m. flexor en ext. 

carpi ulnaris 

Th1 mm. interossii 

palm/dorsalis 

m. dd. Dig. quinti 

Oriënterend onderzoek van de basisvaardigheden

7 Behandeling 

- 17 (van 39) - 




Actuele beperkingen in activiteiten en de mate van participatie 

PARTICIPATIEPROBLEMEN 

BEPERKINGEN IN ACTIVITEITEN 

Het oefenen en sturen van elementaire motorische activiteiten 

Het stimuleren en het oefenen van toegepaste motorische activiteiten 

Het adviseren en oefenen van huishoudelijke activiteiten 

Het stimuleren van sociale contacten 

Het adviseren en oefenen van activiteiten mbt werk, scholing, hobby’s, recreatie en 

sport. 

Interventie in stoornissen in: 

Fysiologische functies 

Stoornis: 

Bewegingsbeperking cervicale wervelkolom 

Behandeldoel: 

verbeteren actieve bewegingsvrijheid cervicale wervelkolom 

Middel: 

actieve oefentherapie 

Uitvoering: 

Betrokkene de volgende bewegingen uit laten voeren: 

* rotaties 

* lateroflexie 

* Flexie (korte knik/onderkin maken) 

* Extensie 

* 3Dbewegingen 

(reeds huiswerkoefening, geldt ook voor bewegingen schoudergordel (rotaties, elevatie, 

protractie, retractie) 

Link leggen met ADL door voorbeelden te geven (bv over schouder kijken bij autorijden) 

Stoornis: 

Verminderde spierkracht van arm en nek 

Behandeldoel: 

Het verbeteren van de functie/belastbaarheid spier 

Middel: 

Actieve oefentherapie 

Uitvoering: 

Voor duurkracht minimaal 15 herhalingen. Kan betrokkene de oefening meer dan 20 

herhalingen volhouden, dan wordt er te licht getraind en moet het gewicht verzwaard 

worden. Kunnen er geen 15 herhalingen gemaakt worden, dan is het gewicht te zwaar. 

Neem 70% van het aantal herhalingen dat gehaald kan worden en neem dat als het aantal 

herhalingen (gewicht blijft onveranderd).

- 18 (van 39) - 




Stoornis: 

Verstoring in de coördinatie 

Behandeldoel: 

Verbetering van de coördinatie 

Middel: 

(kracht en mobiliteit voorwaarde voor coord.) 

Middels actieve oefentherapie 

Uitvoering: 

• ‘Helm met lichtje’ 

• Uitlokken van een isometrische contractie door het geven van een impuls aan het 

hoofd. 

Stoornis: 

Verminderde musculaire stabiliteit cwk 

Behandeldoel: 

Verbeteren van de musculaire stabiliteit cwk 

Middel: 

Isometrisch/dynamische oefentherapie 

Uitvoering: 

Eerst R aan het hoofd (manueel of met dynaband) in alle richtingen. Later dynamisch in 

ruglig, zijlig en buiklig (flexie, lateroflexie en extensie) 

Stoornis: 

Verstoorde perceptie van bewegingen 

Behandeldoel: 

Het vergroten van de belastbaarheid van het evenwichtsorgaan 

Middel: 

Stapsgewijs opvoeren belasting evenwichtsorgaan 

Uitvoering: 

Zie bijlage, mobilisatie vloeistof evenwichtsorgaan 

Stoornis: 

Verstoord dynamisch evenwicht 

Behandeldoel: 

Het verbeteren dynamische bewegingsreacties 

Middel: 

Actieve oefentherapie 

Uitvoering: 

Bewegingen moeilijker maken door: verkleinen steunvlak, instabiel steunvlak, ogen dicht, 

dubbeltaken.

- 19 (van 39) - 




Stoornis: 

Verstoord statisch evenwicht 

Behandeldoel: 

Het verbeteren van statische evenwichtsreacties 

Middel: 

balansoefeningen 

Uitvoering: 

De oefeningen steeds verzwaren door: verkleinen steunvlak, instabiel steunvlak, ogen 

dicht, dubbeltaken. 

Stoornis: 

Verminderde algehele belastbaarheid 

Behandeldoel: 

Verbeteren cardiovasculair uithoudingsvermogen 

Middel: 

Cardio-fitness 

Uitvoering: 

3 keer per week 20-30 minuten trainen met een hartslag van 80% van de maximale 

hartslag. (maximale hartslag is 220-leeftijd) 

Psychische functies 

Stoornis: 

• insufficiënt coping gedrag 

• bewegingsangst 

• catastroferen

8 Prognostische factoren 

- 20 (van 39) - 




De volgende prognostische factoren worden geassocieerd met een vertraagd herstel van 

WADpatiënten: 

-hoge score voor nekpijn 

-somatisatie 

-slaapproblemen 

-weinig werk gerelateerde activiteiten/werkverzuim 

-vrouwelijke patiënten 

-laag opleidingsniveau 

De meest consistente prognostische factoren voor vertraagd herstel zijn: 

-hoge nekpijnintensiteit 

-meer beperkingen in werkgerelateerde activiteiten 

Deze prognostische factoren kunnen goed in kaart gebracht worden door het scoren van 

de VAS voor nekpijn en werkgerelateerde activiteiten en te vragen naar somatisering en 

slaapproblemen 

Het lijkt aannemelijk dat patiënten die naast een motorisch gestoorde functie klachten 

hebben van wijdverbreide sensibele overgevoeligheid en of een acute posttraumatische 

stressreactie meer gebaat zijn bij een multidisciplinaire behandeling (al binnen enkele 

weken na het trauma). Psychisch lijden en met name de aanwezigheid van een post 

traumatische stressreactie(Impact of Events Scale) vormen een belangrijke factor in de 

ontwikkeling van hardnekkige symptomen na een WADtrauma.

9 Klinimetrie 

Dagschema 

- 21 (van 39) - 




Het advies is om de patiënt gedurende één week een activiteitenlijst te laten bijhouden. De 

patiënt noteert op circa 10 tijdstippen per dag verschillende soorten 

activiteiten. Voorts geeft hij aan hoe lang hij deze activiteiten uitvoert en wat de invloed is 

op de klachten (toename, afname of geen verandering). Hiermee 

krijgt de therapeut inzicht in de soort en de duur van de activiteiten die een patiënt 

onderneemt en de invloed van de klachten op de activiteiten. 

Door de activiteitenlijst te combineren met een VAS per activiteit wordt inzichtelijk welke 

activiteiten veel en welke activiteiten weinig klachten opleveren. Door 

het noteren van wat men doet bij toenemende klachten (zoals nemen medicatie, zoeken 

van afleiding) verkrijgt de fysiotherapeut inzicht in hoe de patiënt 

omgaat met zijn klachten in relatie tot de activiteiten die worden ondernomen. Op basis 

van deze informatie kan het behandelplan voor de individuele patiënt 

worden ingevuld. Ook geeft deze informatie richting aan de te geven adviezen en 

evaluatie. 

VAS 

De Visual Analoge Scale (VAS) bestaat uit een vraag over de mate van de pijn of de 

draaglijkheid van de pijn. De patiënt maakt een inschatting van zijn pijn gedurende de 

afgelopen week en geeft dat met een verticaal streepje aan op een 

schaal van 0-100 mm. U berekent de VAS-score door vanaf links de afstand (in mm) tot 

het verticale streepje te meten. De VAS is geschikt voor frequent gebruik. 

De responsiviteit van de VAS-pijn is hoger wanneer de patiënt bij herhaalde metingen de 

vorige score op de VAS te zien krijgt. 

Neck Disability Index 

De Neck Disability Index (NDI) is een vragenlijst over de subjectieve symptomatologie 

(functies) en het dagelijks functioneren (activiteiten en participatie) van WAD-patiënten. 

Deze vragenlijst bestaat uit tien relevante items voor de WAD-patiënt. 

De NDI meet 10 deelgebieden van het dagelijks functioneren namelijk: 

- pijnintensiteit; - zelfverzorging; 

- tillen; - lezen; 

- hoofdpijn; - concentratie; 

- werk; - autorijden; 

- slaap; - vrije tijd. 

De vier items ‘pijnintensiteit’, ‘hoofdpijn’, ‘concentratie’ en ‘slapen’ zijn gerelateerd aan 

subjectieve symptomatologie(functies). De vier items ‘tillen’, ‘lezen’, ‘autorijden’ en 

‘persoonlijke verzorging’ zijn gerelateerd aan dagelijks functioneren (activiteiten) en de 

twee items ‘werk’ en ‘vrije tijd’ refereren aan participatie. 

Per vraag zijn er zes antwoordcategorieën. De eerste antwoordcategorie (score 0) 

betekent dat er geen stoornissen, beperkingen of participatieproblemen bestaan; de 

laatste categorie (score 5) betekent de meest ernstige stoornissen,beperkingen of 

participatieproblemen.De totaalscore is de som van de scores van de tien afzonderlijke

- 22 (van 39) - 




delen (maximaal 50 en minimaal 0). Een indeling in ernst-klassen is voorgesteld op grond 

van deze somscores (Vernon HT e.a., 1991): 

- 0 – 4: ‘geen’ 

- 5 – 14: ‘mild’ 

- 15 – 24: ‘matig’ 

- 25 – 34: ‘ernstig’ 

- 35 – 50: ‘zeer ernstig’ 

Er bestaat een klinisch relevante verandering bij een verschil van vijf punten op de NDIscore 

(Stratford PW e.a.,1999). Vanaf Fase 4 blijven de scores op NDI ongeveer hetzelfde 

(Heijmans WFGJ e.a.) waardoor de lijst in deze Fasen niet meer klinisch bruikbaar is in de 

praktijk. Het is dan ook aan te bevelen om de NDI af te nemen bij aanvang van de 

behandeling, na een behandelepisode van vier weken en bij afsluiting van de behandeling 

om de behandelresultaten objectief te evalueren. 

Pijn Coping Inventarisatielijst (PCI) 

De pijncopinginventarisatielijst meet copinggedrag. 

Je kan de vragen verdelen in 4 subschalen 

Subschaal 1: Transformeren (max. score=16 punten) 

Betreft de vragen 5, 16, 18, 20 

Subschaal 2 : Ontspanning (max. score=20 punten) 

Betreft de vragen 9, 19, 20, 21, 22 

Subschaal 3: Vermindering van eisen (max. score=12 punten) 

Betreft de vragen 2,3,4 

Subschaal 4: terugtrekken (max. score=28 punten) 

Betreft de vragen 10, 11, 12, 13, 14, 32, 33 

Subschaal 5: Catastroferen (max. score=36 punten 

Betreft de vragen 17, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 31 

Subschaal 6: Rusten (max. score=20 punten) 

Betreft de vragen: 1, 5, 6, 7, 8 

De subschalen 1, 2 en 3 vormen samen een indicatie voor actief copinggedrag. 

De subschalen 4, 5 en 6 vormen samen een indicatie voor passief copinggedrag. 

TAMPA-schaal voor Kinesiofobie (TSK) 

De mogelijke aanwezigheid van bewegingsangst wordt middels deze vragenlijst 

geïnventariseerd. 

Per vraag wordt 1 tot en met 4 punten gescoord. 

De vragen 4, 8, 12 en 16 zijn vragen met een omgekeerde scoringsschaal. De maximale 

score bedraagt 68 punten. Bij een score van meer dan 37 punten is er een aanwijzing voor 

vreesachtigheid

Bijlage 1 VAS 

- 23 (van 39) - 




- 24 (van 39) - 




Tampa schaal voor Kinesiofobie 

Miller, R.P., Kori, S.H. & Todd, D.D. (1991) 

Geautoriseerde Nederlandse Vertaling 

Vlaejen J.W.S., Kole-Snijders A.M.J., Crombez G., Boeren R.G.B. & Rotteveel A.M. (1995) 

Geef van onderstaande beweringen door middel van een cijfer 1 en 4 aan in welke mate u het 

eens of oneens bent met deze bewering . De betekenis van de cijfers is als volgt; 

1 = in hoge mate mee oneens 

2 = enigszins mee oneens 

3 = enigszins mee eens 

4 = in hoge mate mee eens 

1. Ik ben bang om bij het doen van lichaamsoefeningen letsel op te lopen. 

2. Als ik me over de pijn heen zou zetten, dan zou hij erger worden. 

3. Mijn lichaam zegt me dat er iets gevaarlijk mis mee is. 

4. Mijn pijn zou waarschijnlijk minder worden als ik lichaamsoefeningen zou doen. 

5. Mijn gezondheidstoestand wordt door anderen niet serieus genoeg genomen. 

6. Door mijn pijnprobleem loopt mijn lichaam de rest van mijn leven gevaar. 

7. Mijn pijn betekent dat er sprake is van letsel. 

8. Als mijn pijn erger wordt door iets, betekent dat nog niet dat dat gevaarlijk is 

9. Ik ben bang om per ongeluk letsel op te lopen. 

10. De veiligste manier om te voorkomen dat mijn pijn erger wordt is gewoon 

oppassen dat ik geen onnodige bewegingen maak. 

11. Ik had wellicht minder pijn als er niet iets gevaarlijks aan de hand zou zijn met 

mijn lichaam. 

12. Hoewel ik pijn heb, zou ik er beter aan toe zijn als ik lichamelijk actief zou zijn. 

13. Mijn pijn zegt me wanneer ik moet stoppen met lichaamsoefeningen doen om 

geen letsel op te lopen. 

14. Voor iemand in mijn toestand is het echt af te raden om lichamelijk actief te 

zijn. 

15. Ik kan niet alles doen wat gewone mensen doen, omdat ik te gemakkelijk letsel 

oploop. 

16. Zelfs als ik ergens veel pijn door krijg, geloof ik niet dat dat gevaarlijk is. 

17. Ik zou geen lichaamsoefeningen hoeven te doen wanneer ik pijn heb. 

1 2 3 4 

1 2 3 4 

1 2 3 4 

1 2 3 4 

1 2 3 4 

1 2 3 4 

1 2 3 4 

1 2 3 4 

1 2 3 4 

1 2 3 4 

1 2 3 4 

1 2 3 4 

1 2 3 4 

1 2 3 4 

1 2 3 4 

1 2 3 4 

1 2 3 4

Bijlage 2 TSK 

Neck Disability Index 

1. PIJN 

O ik heb nu geen pijn 

O ik heb nu weinig pijn 

O ik heb nu matige pijn 

O ik heb nu vrij hevige pijn 

O ik heb nu zeer hevige pijn 

O ik heb nu de slechtst denkbare pijn 

- 25 (van 39) - 



2. PERSOONLIJKE VERZORGING 

(wassen, aan- en uitkleden) 

O ik kan goed voor mezelf zorgen zonder dat de pijn toeneemt 

O ik kan goed voor mezelf zorgen hoewel dat de pijn doet toenemen 

O voor mezelf zorgen is pijnlijk en gaat langzaam en voorzichtig 

O voor mezelf zorgen lukt goed maar vaak met enige hulp 

O elke dag voor mezelf zorgen lukt meestal alleen met hulp 

O ik kan mezelf niet aankleden; mezelf wassen gaat moeilijk en ik blijf in bed 


3. TILLEN 

O ik kan een zwaar gewicht tillen zonder dat de pijn toeneemt 

O ik kan een zwaar gewicht tillen, maar dat doet de pijn toenemen 

O de pijn weerhoudt mij van het optillen van een zwaar gewicht van de grond, 

maar zou dat wel kunnen wanneer dat gewicht hoger (b.v. op tafel) gelegen is 

O de pijn weerhoudt mij ervan om zware dingen op te tillen, maar het lukt me wel om lichte 

tot middelzware 

gewichten te tillen als ze makkelijk geplaatst zijn 

O ik kan alleen zeer lichte gewichten tillen 

O ik kan helemaal niets tillen of dragen 

4. LEZEN 

O ik kan zo veel lezen als ik wil zonder pijn in mijn nek 

O ik kan zo veel lezen als ik wil met weinig pijn in mijn nek 

O ik kan zo veel lezen als ik wil met matige pijn in mijn nek 

O ik kan niet zo veel lezen als ik zou willen vanwege de matige pijn in mijn nek 

O ik kan bijna niet meer lezen vanwege de hevige pijn in mijn nek 

O ik kan helemaal niet meer lezen 

N5. HOOFDPIJN 

O ik heb helemaal geen hoofdpijn 

O ik heb af en toe lichte hoofdpijn 

O ik heb af en toe matige hoofdpijn 

O ik heb vaak matige hoofdpijn 

O ik heb vaak hevige hoofdpijn 

O ik heb bijna altijd hoofdpijn



6. CONCENTRATIE 

O ik kan mij goed concentreren zonder moeite wanneer ik dat wil 

O ik kan mij goed concentreren met enige moeite wanneer ik dat wil 

O het kost mij duidelijk moeite om me te concentreren wanneer ik dat wil 

O het kost mij veel moeite om me te concentreren wanneer ik dat wil 

O het kost mij zeer veel moeite om me te concentreren wanneer ik dat wil 

O ik kan mij helemaal niet concentreren 

7. WERK 

O ik kan zo veel werk doen als ik wil 

O ik kan alleen mijn gewone werk doen, maar niet meer 

O ik kan het grootste deel van mijn gewone werk doen, maar niet meer 

O ik kan mijn gewone werk niet doen 

O ik kan bijna geen enkel werk meer doen 

O ik kan helemaal niet meer werken 

8. AUTORIJDEN 

O ik kan autorijden zonder enige nekpijn 

O ik kan autorijden zo lang als ik wil met weinig pijn in mijn nek 

O ik kan autorijden zo lang als ik wil met matige pijn in mijn nek 

O ik kan niet autorijden zo lang als ik wil vanwege de matige pijn in mijn nek 

O ik kan bijna niet meer autorijden vanwege de hevige pijn in mijn nek 

O ik kan helemaal niet meer autorijden 

9. SLAPEN 

O ik heb geen moeite met slapen 

O mijn slaap is heel licht gestoord (minder dan 1 uur wakker) 

O mijn slaap is licht gestoord (1 tot 2 uur wakker) 

O mijn slaap is matig gestoord (2 tot 3 uur wakker) 

O mijn slaap is fors gestoord (3 tot 5 uur wakker) 

O mijn slaap is volledig gestoord (5 tot 7 uur wakker) 

- 26 (van 39) - 


10. VRIJE TIJD 

O ik kan aan alle activiteiten meedoen zonder enige pijn in mijn nek 

O ik kan aan alle activiteiten meedoen met enige pijn in mijn nek 

O vanwege de pijn in mijn nek kan ik aan de meeste, maar niet alle gebruikelijke 

activiteiten meedoen 

O vanwege de pijn in mijn nek kan ik maar aan weinig gebruikelijke activiteiten meedoen 

O vanwege de pijn in mijn nek kan ik nagenoeg aan geen activiteiten meedoen 

O ik kan aan geen enkele activiteit meer meedoen 

datum 

score

- 27 (van 39) - 




Bijlage 3 ND1 

Pijn Coping Inventarisatielijst (PCI) 

Mensen die pijn lijden ontwikkelen verschillende manieren om met deze pijn om te gaan. 

Op de volgende bladzijden staan enkele uitspraken die gaan over wat u kunt denken of doen als u pijn 

heeft.Wij vragen u om achter iedere uitspraak aan te geven hoe vaak u het beschrevene gedrag uitvoert. U 

doet dit door het omcirkelen van één van de antwoordmogelijkheden die achter de uitspraak staan. 

Voorbeeld: 

Als u soms een douche of bad neemt als u pijn heeft, dan omcirkelt u het getal 2 

Zelden Soms Vaak Zeer 

of nooit 

vaak 

Ik neem een bad of douche 1 2 3 4 

Zelden Soms Vaak Zeer 

of nooit 

vaak 

1 Ik houd op met mijn bezigheden 1 2 3 4 

2 Ik ga door met mijn bezigheden, maar met minder inspanning. 1 2 3 4 

3 Ik ga door met mijn bezigheden, maar in een langzamer tempo 1 2 3 4 

4 Ik ga door met mijn bezigheden maar minder nauwgezet 1 2 3 4 

5 Ik beperk me tot eenvoudige bezigheden. 1 2 3 4 

6 Ik zorg dat in mij niet lichamelijk hoef in te spannen 1 2 3 4 

7 Ik neem rust door te gaan zitten of liggen 1 2 3 4 

8 Ik neem een prettige lichaamshouding aan 1 2 3 4 

9 Ik neem een bad of douche 1 2 3 4 

10 Ik zorg ervoor dat ik mij niet opwind. 1 2 3 4 

11 Ik trek mij terug in een rustige omgeving. 1 2 3 4 

12 Ik zorg ervoor dat ik niet gehinderd word door storende geluiden. 1 2 3 4 

13 Ik zorg ervoor dat ik niet gehinderd word door het licht(bv door een 1 2 3 4 

zonnebril op te zetten of de gordijnen dicht te doen) 

14 Ik houd rekening met wat ik eet of drink. 1 2 3 4 

15 Ik doe alsof de pijn er niet is. 1 2 3 4 

16 Ik doe alsof de pijn niet mijn lichaam betreft. 1 2 3 4 

17 Ik blijf voortdurend op de pijn letten 1 2 3 4 

18 Ik stel me de pijn als minder hevig voor dan deze in feite is. 1 2 3 4 

19 Ik denk aan plezierige dingen of gebeurtenissen. 1 2 3 4 

20 Ik zoek afleiding door een lichamelijke activiteit te gaan doe. (bv. Wandelen, 

fietsen., zwemmen) 

1 2 3 4 

21 Ik zoek afleiding door mijn aandacht te richten op lezen, muziek, een tvprogramma 

of iets dergelijks. 

1 2 3 4 

22 Ik ga iets doen wat ik plezierig vind. 1 2 3 4 

23 Ik dien mijzelf andere lichamelijke prikkels toe (bv. Door mijn vuisten te 1 2 3 4 

ballen, mezelf te knijpen, te drukken of te wrijven op de plaats van de pijn). 

24 Ik denk aan alle dingen die blijven liggen omdat ik pijn heb. 1 2 3 4 

25 Ik ga piekeren. 1 2 3 4 

26 Ik vraag mi af wat de oorzak van de pijn is. 1 2 3 4 

27 Ik denk dat de pijn erger zal worden. 1 2 3 4 

28 Ik denk aan de momenten waarop ik geen pijn had 1 2 3 4 

29 Ik denk dat ik gek word van de pijn. 1 2 3 4 

30 Ik bedenk dat anderen het ook wel eens moeilijk hebben. 1 2 3 4 

31 Ik denk dat anderen het niet begrijpen wat het is om zo’n pijn te hebben. 2 3 4 

32 Ik zonder mij af. 1 2 3 4 

33 Als ik buitenshuis ben, probeer ik zo snel mogelijk thuis te komen 1 2 3 4 

34 Ik heb een eigen manier om te pijn te verminderen of dragelijker te maken 1 2 3 4 

34b Geef aan welke 

………………………………………………………………………………………………………………………

- 28 (van 39) - 




Bijlage 4 PCI…………………………………………………………………………………………………

Bijlage 5 INFORMATIEBRIEF. 

- 29 (van 39) - 




Wat is WAD?. 

De letterlijke vertaling van WAD is “zweepslag”. Het hoofd heeft een plotselinge beweging 

naar achteren en naar voren gemaakt ten opzichte van de romp. Daarbij zijn de spieren en 

de banden in de nek iets uitgerekt. De nek voelt vaak stijf en pijnlijk aan en bewegen gaat 

wat moeilijker. 

Geen schade aan de nek. 

De spieren en banden in de nek zijn echt sterk. Na een zweepslag van de nek is er 

meestal geen aantoonbare schade aan spieren, botten, banden of zenuwen. Er is niets 

kapot gegaan in uw nek of schouder. Waar de klachten, zoals hoofdpijn, duizeligheid, 

evenwichtsstoornissen en concentratieproblemen 

dan vandaan komen, is tot nu toe niet helemaal duidelijk. De algemene 

aanname is dat de nek door de krachten van het ongeluk is overbelast en daardoor tijdelijk 

is ontregeld. 

Een aanrijding met de auto, een ongelukkige duik in ondiep water, tijdens sporten, op 

verschillende manieren kan iemand een WAD “zweepslag” oplopen. 

In elk geval heeft uw hoofd een flinke zwiepende beweging gemaakt ten opzichte van uw 

romp. Lang niet iedereen houdt hier klachten van over, een aantal mensen ondervindt er 

in het dagelijks leven echter de nodige hinder van. De klachten kunnen direct na het 

trauma komen, of pas na een aantal dagen. 

Omdat het niet geheel duidelijk is waar de klachten vandaan komen is het moeilijk aan te 

geven hoe snel u er weer vanaf bent. Het is in ieder geval wel duidelijk dat u er zelf wel 

wat aan kunt doen. 

Door gedoseerd en met beleid te bewegen draagt u bij aan vermindering van de klachten 

en voorkomt u dat de klachten langdurig aanhouden en chronisch worden. 

Over het algemeen verloopt het herstel voorspoedig, samen met uw fysiotherapeut kunt u 

daarin de juiste adviezen en begeleiding krijgen voor het herstel. 

Geen Halskraag. 

Een halskraag dragen wordt niet aangeraden, omdat de spieren en banden van uw nek 

hierdoor verslappen. Heeft u een halskraag gekregen in bijv. het ziekenhuis, draag deze 

dan niet te lang. 

Eventueel kunt u de halskraag dragen in het begin bij activiteiten die zwaar zijn voor uw 

nek, zoals tillen en dragen. Toch is het verstandig in overleg met uw fysiotherapeut het 

dragen van de halskraag zoveel mogelijk te minimaliseren, zodat u binnen 2 weken weer 

zonder kunt. 

Vooruitzicht op herstel. 

Het herstel na een WAD “zweepslag” verloopt meestal voorspoedig. Binnen 6 weken na 

het trauma is meer dan de helft van de mensen weer aan het werk en na een jaar vrijwel 

iedereen. 

De grote meerderheid heeft geen blijvende hinder van hun klachten. Het herstel gaat wel 

langzamer bij oudere mensen. 

Probeer dus met uw fysiotherapeut de juiste strategie te kiezen op weg naar uw herstel.

Bijlage 6 

Huiswerkoefeningen 

Fase 1; (bij weinig bewegingsangst) 

0-4 dagen 

De volgende oefeningen kunt u doen: 

Doe de oefeningen in zit of in ruglig op bed zonder hoofdkussen. 

Oefening 1: Draaien van het hoofd 

Uitgangshouding: Ga rechtop zitten. Laat de armen ontspannen 

langs het lichaam hangen. 

Beweging: Draai rustig het hoofd naar de linker schouder en weer 

terug. Draai daarna rustig het hoofd naar de rechter schouder en 

weer terug 

Aantal: 5 maal links, 5 maal rechts. 

Oefening 2: Hoofd opzij brengen. 

Uitgangshouding: Ga rechtop zitten. Laat de armen ontspannen 

langs het lichaam hangen. 

Beweging: Beweeg het linkeroor richting linkerschouder totdat je 

spanning voelt, beweeg dan weer terug weer terug. 

Beweeg daarna het rechteroor naar de rechterschouder totdat 

je spanning voelt, beweeg dan weer terug. 


Oefening 3: Kin intrekken. 

Uitgangshouding: Ga rechtop zitten en laat de armen ontspannen 

langs het lichaam 

hangen. 

Beweging: Trek de kin iets in, houd 2 seconden vast en ontspan 

dan weer. 

Aantal: Herhaal dit 10 keer. 

Oefening 4: Onder de oksel kijken. 

Uitgangshouding: Ga rechtop zitten, trek de kin iets in. Laat de 

armen ontspannen hangen. 

Beweging: Kijk langzaam zo ver mogelijk onder de linker oksel 

door. Draai en buig het hoofd in een beweging. Ga terug en kijk 

dan langzaam onder de rechter oksel door. 


Doe deze oefeningen 3 maal daags. 

- 30 (van 39) - 




- 31 (van 39) - 




Adviezen: 

- regelmatig nek bewegen (1/2 uur) binnen de pijngrens 

- rechtop zitten, hoofd niet laten hangen 

- regelmatig van houding wisselen (10/15 minuten) 

- zware activiteiten, als tillen, autorijden, computeren, strijken etc, vermijden. 

- zo normaal mogelijk uw dagelijkse bezigheden blijven uitvoeren, met bovengenoemde 

adviezen inbegrepen. 

- draag geen halskraag, daar worden spierweefsel en banden slapper van. 

Opmerkingen van de fysiotherapeut: 

………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………….

Fase 2; 4 dagen- 3 weken 


Oefening 1: Kin intrekken en hoofd draaien. 

Uitgangshouding: Ga rechtop zitten en laat de armen 

ontspannen langs het lichaam hangen. 

Beweging: Trek de kin iets in, draai uw hoofd zover mogelijk 

naar rechts en weer terug. Doe dit hetzelfde met links. 


Oefening 2: Onder de oksel kijken. 

Uitgangshouding: Ga rechtop zitten, trek de kin iets in. Laat de 

armen ontspannen hangen. 

Beweging: Kijk langzaam zo ver mogelijk onder de linker oksel 

door. Draai en buig het hoofd in een beweging. Ga terug en kijk 

dan langzaam onder de rechter oksel door. 


Oefening 3: Kin intrekken en hoofd draaien. 

Uitgangshouding: Ga recht op zitten. Trek de kin iets in. 

Beweging: Buig het hoofd voorover en laat het hoofd hangen. 

Draai dan het hoofd zijwaarts en omhoog naar het plafond, 

eerst naar rechts en dan naar links 


Meer oefeningen kunnen door uw fysiotherapeut gegeven 

worden. 


- 32 (van 39) - 




Adviezen: 

- regelmatig nek bewegen (1/2 uur) binnen de pijngrens 








………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………….

Fase 3; 

3-6 weken 


Oefening 1; Kin intrekken 

Uitgangshouding: ruglig 

Beweging: Trek uw kin in maar houd het achterhoofd op de 

onderlaag. 

Aantal: 10 keer. 

Oefening 2; Nekspieren 

Uitgangshouding; ruglig. Met een opgerold handdoekje in de 

nek. 

Beweging: Trek uw kin in en probeer ter hoogte van het 

handdoekje uw nekspieren aan te spannen. Het handdoekje 

kunt u verschillende hoogtes in uw nek leggen. 

Aantal: 10 keer 

Oefening 3: Nekspieren 

Uitgangshouding; zit, recht op een stoel. Laat uw armen 

ontspannen naast uw lichaam hangen. 

Beweging: Trek uw kin iets in. Draai het hoofd dan nar de linker 

schouder, beweeg het hoofd weer terug naar de middenpositie 

dmv ja knikjes. Doet dit ook naar de rechterschouder. 


Oefening 4: Stabiliteit en coördinatie nek 

Uitgangshouding: zit, rechtop. Plaats een boek op het hoofd. 

Beweging: Breng de armen horizontaal voorwaarts en weer 

terug. Het boek moet stil blijven liggen. 

Variatie: u kunt ook proberen te gaan staan en weer te gaan 

zitten met het boek op uw hoofd. 


- 33 (van 39) - 




Oefening 5: Beweeglijkheid borstwervelkolom 

Uitgangshouding: staan met een stok/bezem in de nek 

achter het hoofd. 

Beweging: Draai afwisselend naar rechts en links. 


Doe deze oefeningen 3 maal daags 

- 34 (van 39) - 




Adviezen: 

- activiteiten verder uitbouwen, enige pijn mag gevoeld worden. Dit is normaal omdat 

spierweefsel en bandweefsel weer moet wennen aan de vergroting van de activiteiten 

- werk of aangepast werk gaan hervatten. 


………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………….

Fase 4; 

6 weken - 3 maanden 


Oefening 1: Stabiliteit en coördinatie nek 

Uitgangshouding: zit, rechtop. Plaats een boek op het hoofd. 

Beweging: Breng de armen horizontaal voorwaarts en weer 

terug. Het boek moet stil blijven liggen. 

Variatie: u kunt ook proberen te gaan staan en weer te gaan 

zitten met het boek op uw hoofd. 



Uitgangshouding; ruglig. Leg een opgerold handdoekje onder 

uw nek. 

Beweging: Trek uw kin in en probeer ter hoogte van het 

handdoekje uw nekspieren aan te spannen. Het handdoekje 

kunt u verschillende hoogtes in uw nek leggen. 


- 35 (van 39) - 





Uitgangshouding: zit rechtop, zet de vingertoppen hoog in de nek 

langs de ruggengraat. 

Beweging: Probeer met de nek tegen de vingers te duwen 

door de kin in te trekken en de nek lang te maken. 

Aantal: 10 keer

Oefening 4; Spierrekkingen 

Uitgangshouding: ga rechtop zitten en trek de kin iets in. 

Laat het hoofd zo ontspannen mogelijk zijwaarts naar rechts 

hangen. Beweging: Leg de rechterhand op de zijkant van het 

hoofd neer en duw verder zijwaarts totdat je spanning voelt. 

Houd dit 6 seconden vast. Ga terug en ontspan. Herhaal dit 

aan de andere kant. 


Oefening 5; 

Uitgangshouding: ga rechtop zitten en houd de zitting van de 

stoel vast met een hand. Leg de andere hand op het 

achterhoofd. 

Beweging: Buig het hoofd naar voren en draai het hoofd richting 

de geheven arm. Leun met het bovenlichaam in dezelfde 

richting. Duw met de hand het hoofd verder totdat je spanning 

voelt. Houd deze spanning 6 seconden vast. Ga terug en 

ontspan. Herhaal dit ook aan de andere kant. 


Doe deze oefening minimaal 3 maal daags. 

- 36 (van 39) - 




Adviezen: 





………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………….

Fase 5; Langer dan 3 maanden. 

De volgende oefeningen kunt u doen. 

- 37 (van 39) - 





Uitgangshouding: ruglig 

Beweging: Til het hoofd iets op met de kin op de borst. 

Aantal: 3 maal daags, 10 keer. 


Uitgangshouding: ruglig. 

Beweging: Til het hoofd iets op en draai het hoofd naar 

links. Ga terug naar de middenpositie en ontspan. Herhaal 

dan aan de andere kant. 

Aantal: 3 maal daags, 5 maal links, 5 maal rechts. 


Uitgangshouding: buiklig 

Beweging: Trek de kin iets in en til het hoofd dan een klein 

stukje van de ondergrond. Ontspan en herhaal. 

Aantal: 3 maal daags, 10 keer. 


Uitgangshouding: zit rechtop 

Beweging: Trek de kin iets in zet een hand op het voorhoofd en 

de andere hand op het achterhoofd. Draai het hoofd naar een kant 

maar verhinder dit door met de handen weerstand te geven. 

Houd 

dit 6 tellen vast. Ontspan en herhaal dit aan de andere kant. 

Aantal: 3 maal daags 5 maal links, 5 maal rechts. 

Adviezen: 





………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………….

Fase 1; (bij veel bewegingsangst) 

0-4 dagen 


Oefening 1: Draaien van het hoofd 


Beweging: Draai rustig het hoofd naar de linker schouder en 

weer terug. Draai daarna rustig het hoofd 

naar de rechter schouder en weer terug 


Oefening 2: Hoofd opzij brengen. 


Beweging: Beweeg het linkeroor richting linkerschouder 

totdat je spanning voelt, beweeg dan weer terug. Beweeg 

daarna het rechteroor naar de rechterschouder totdat je 

spanning voelt, beweeg dan weer terug. 


Oefening 3: Kin intrekken. 


Beweging: Trek de kin iets in, houd 2 seconden vast 

en ontspan dan weer. 



- 38 (van 39) - 




Adviezen: 

- regelmatig de nek bewegen (1/2 uur) binnen de pijngrens 








………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………………………………………………… 

………………………………………………………………….

ijlage 7 Eindrapportage huisarts 

Fysiotherapeutische eindrapportage 

- 39 (van 39) - 



Logo Praktijk Plaats, datum 

Betreft: 

Geachte heer/mevrouw , 


Bovenvermelde patiënt werd door u verwezen voor een fysiotherapeutische 

behandeling in verband met klachten ten gevolge van een WAD. 

Patiënt heeft advies en uitleg over de klachten gekregen, met daarbij 

huiswerkoefeningen. Hij/zij zal dit zelfstandig voortzetten. 

Bij aanhoudende klachten neemt patiënt weer contact op. 

Ik neem aan u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. 

Met vriendelijke groet,

Oefening 2 - TopHealthPartners

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?