Untitled - Tento.be
Untitled - Tento.be
Untitled - Tento.be
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Gauguin samen in één huis<br />
Als Vincent van Gogh en Paul Gauguin elkaar<br />
in Parijs ontmoeten, is dat het <strong>be</strong>gin van een<br />
van de meest <strong>be</strong>sproken artistieke vriendschappen<br />
in de kunstgeschiedenis. Het is<br />
een verbintenis waarin hoop en teleurstelling,<br />
kameraadschap en wedijver, <strong>be</strong>wonde·<br />
ring en jaloezie elkaar voortdurend afwisselen.<br />
Een onontkoombare verbintenis, die<br />
<strong>be</strong>ide kunstenaars tot aan hun dood in de<br />
ban houdt, zowel emotioneel als artistiek.<br />
Novem<strong>be</strong>r 1887<br />
In novem<strong>be</strong>r 1887 is Gauguin juist in Parijs ,<br />
teruggekeerd van een reis naar Martinique.<br />
Van Gogh woont bij zijn broerTheo, die<br />
werkt in de kunsthandel Boussod, Valadon<br />
etCie aan de Boulevard Montmartre. Van<br />
Gogh heeft een groepstentoonstelling georganiseerd<br />
in Grand Bouillon-Restaurant du<br />
Chalet aan de Boulevard de Clichy. De exposerende<br />
schilders, die Van Gogh de<br />
'lmpressionnistes du Petit Boulevard'<br />
noemt, zoeken ieder op eigen wijze naar<br />
alternatieven voor de impressionistische<br />
stijl. Gauguin <strong>be</strong>zoekt de tentoonstelling in<br />
Restaurant du Chalet en ruilt metVan Gogh<br />
twee studies met zonnebloemen tegen een<br />
van zijn eigen doeken uit Martinique. Op<br />
aanraden van Vincent gaat Theo bij Gauguin<br />
op atelier<strong>be</strong>zoek. Zijn werk raakt de <strong>be</strong>ide<br />
broers recht in het hart.<br />
Kunstenaarskolonie<br />
Intussen ontwikkeltVan Gogh het plan om in<br />
februari 1888 naar het warme Zuid-Frankrijk<br />
te reizen, waar hij landschappen hoopt te<br />
vinden die aan zijn geliefde Japanse prenten<br />
doen denken. Hij wil in Artes een kunstenaarskolonie<br />
stichten die de Franse kunst<br />
een nieuwe impuls moet geven: het atelier<br />
van het zuiden.<br />
Eenmaal aangekomen in<br />
Ar les raakt Van Gogh steeds<br />
meer van dit idee overtuigd.<br />
Begin mei huurt hij<br />
vier kamers in een pand aan<br />
de Place Lamartine, het<br />
'Gele Huis', dat hij als atelier<br />
van het zuiden wil inrichten.<br />
Hij schrijft niet alleen Theo<br />
over zijn plannen, maar ook<br />
Gauguin, die op dat moment<br />
in slechte gezondheid en<br />
zonder geld in Bretagne<br />
verblijft. Samenwonen in het<br />
Gele Huis ziet Van Gogh als de<br />
<strong>be</strong>ste oplossingvoor de finan·<br />
ciële problemen die hijzelf en<br />
Gauguin voortdurend ondervinden.<br />
Samen metTheo <strong>be</strong>raamt hij een reddingsplan<br />
voor Gauguin. Deze reageert tamelijk<br />
lauw op de steeds dwingender wordende<br />
brievenstroom uit Artes. Hij schrijft vaak laat<br />
terug en verschuilt zich achter zijn ziekte en<br />
geldgebrek. Vincent blijft intussen hoopvol<br />
gestemd en <strong>be</strong>reidt zich voor op Gauguins<br />
komst door het Gele Huis met schilderijen te<br />
versieren. Voor de kamer van Gauguin schildert<br />
hij een aantal prachtige stillevens met<br />
zonnebloemen. Door Gauguin een gunstige<br />
financiële regeling te <strong>be</strong>loven weet Theo<br />
hem tenslotte over te halen zich in Artes bij<br />
zijn eenzame broer te voegen. Daarmee<br />
<strong>be</strong>gint de korte, maar intensieve periode van<br />
samenwerking die in totaal negen weken<br />
duurt: van 21 okto<strong>be</strong>r tot 24 decem<strong>be</strong>r 1888.<br />
Nieuwe uitdagingen<br />
In het <strong>be</strong>gin zijn zowel Van Gogh als Gauguin<br />
vol goede moed. Van Gogh heeft tijdens zijn<br />
verblijf in Artes als een <strong>be</strong>zetene gewerkt.<br />
Zijn enthousiasme werkt aanstekelijk en<br />
Gauguin krijgt nauwelijks tijd om te acclimatiseren.<br />
Er moet geschilderd worden!<br />
Aanvankelijk wijdt Gauguin zich gehoorzaam<br />
aan de studie van het landschap in<br />
Artes en omgeving. De on<strong>be</strong>grensde <strong>be</strong>wonderingvan<br />
de Hollandse schildervlijt hem<br />
en zijn zonnebloemendecoratie waardeert<br />
hij zeer (later zal Gauguin in zijn memoires<br />
melden dat Van Gogh deze schilderijen<br />
onder zijn invloed heeft gemaakt!).<br />
Oplopende spanningen<br />
Het slechte weervan novem<strong>be</strong>r dwingt van<br />
Gogh en Gauguin voornamelijk binnen te<br />
schilderen, in het atelier op de <strong>be</strong>nedenverdiepingvan<br />
het Gele Huis. Daar werken ze<br />
eerder gemaakte studies uit en schilderen<br />
ze naar stilleven en model.<br />
In de kleine woning, waar weinig<br />
privacy is, zijn Van Gogh en Gauguin<br />
letterlijk tot elkaar veroordeeld.<br />
De spanning stijgt en de twistgesprekken<br />
nemen toe. De verschillen<br />
in karakter worden steeds duidelijker<br />
zichtbaar. De schilders heb<strong>be</strong>n<br />
onenigheid over kunstenaars en<br />
kunst in het algemeen en<br />
over principekwesties als<br />
wel of niet uit het hoofd<br />
werken. Vaak spreekt<br />
Gauguin verlangend over<br />
zijn voorgenomen reis naar<br />
de tropen. Van Gogh voelt<br />
de dreigingvan het vertrek<br />
sterker worden en stelt<br />
zich, in een wanhopige<br />
poging de zaak te redden,<br />
Van Gagh's Chair, detail, 1888 · National Gallery, London
Change language