Van Instituten naar Ondernemingen in de GGZ - Boer & Croon

4. Impact van deregulering
In het vorige hoofdstuk is het onderwerp deregulering nadrukkelijk aan de orde geweest. Opvallend is dat in
de GGZ het onderwerp deregulering niet of nauwelijks ter discussie staat. Iedereen is het er over eens dat het
een goede ontwikkeling is. Het blijvend beschermen van bestaande marktposities is ook de gezondheidszorg
in het huidige politieke klimaat niet gegeven. De maatschappelijke teneur is steeds dat het beter kan in de zorg
en “dat daar nu maar eens stevig aan gewerkt moet worden”. De politiek maakt daarom haast met dereguleren.
Maar wat voor marktordening levert de deregulering in de GGZ-sector op? Om hier een uitspraak over te kun-
nen doen hebben wij een drietal andere sectoren bestudeerd die deze transformatie heeft doorgemaakt of nog
aan het doormaken is.
Een eerste voorbeeld, dichtbij huis, betreft de markt van de curatieve zorg, met als traditionele hoofdrolspelers
de ziekenhuizen. Na een fusiegolf in de jaren ‘80 en ‘90 is het een tijd stil geweest rondom de ziekenhuizen. Door
stelselmatige wijzigingen die in de reguleringsmechanismen van deze markt worden doorgevoerd, neemt in de
afgelopen jaren het tempo van verandering weer aanzienlijk toe. Rondom de ziekenhuizen groeien de ZBC’s als
kool – vele malen harder dan de ziekenhuizen zelf. De vrije prijsvorming wordt in de komende jaren opgevoerd
naar ruim 70% en - last but not least – zorgverzekeraars maken nu de eerste stappen met het mogelijk uitsluiten
van partijen bij het contracteren. Niet hele ziekenhuizen, maar alleen die behandelingen of specialisaties die
kwalitatief onder de maat blijken worden uitgesloten. Het effect daarvan is overweldigend. Twee jaar geleden
was nog sprake van conceptstudies en voorzichtige stappen in die richting. Nu is sprake van een convenant
waarin specialisten, ziekenhuizen, zorgverzekeraars en het ministerie van VWS afspraken hebben gemaakt over
verregaande herverkaveling in de medisch specialistische zorg in de komende jaren. In september 2010 heeft
Boer & Croon een studie uitgebracht – Van Instituten Naar Netwerken – waarin we concludeerden dat het In-
stituut ziekenhuis als zodanig mogelijk op termijn zijn langste tijd heeft gehad. De gedachte toen was dat het
misschien wel 15 tot 20 jaar zou duren. Nu, medio 2011, lijkt die termijn mogelijk zelfs onderschat.
10 11