Vlees eten in de islamitische traditie - Dier & Recht

Slagers
Slachterijen leveren het halal vlees vaak rechtstreeks aan de islamitische slagerijen. Om na te gaan
wat islamitische slagers precies verstaan onder ‘halal’ zijn 15 islamitische slagerijen in Amsterdam
bezocht. De informatie van de slagers komt grotendeels overeen met die van de slachterijen. Onder
halal wordt rituele slacht verstaan, uitgevoerd door een moslim, meestal zonder verdoving. Welke
dieren wel of niet verdoofd mogen worden is niet duidelijk, daarover lopen de meningen net als bij
de slachterijen uiteen.
Over de levensomstandigheden van de dieren geven alle ondervraagden op één na aan dat er geen
onderscheid in levensomstandigheden is tussen vee voor de rituele slacht en ander vee. Men lijkt de
vraag wat vreemd te vinden, want “halal heeft daar niets mee te maken”. Eén van de slagers zegt wel
dat de dieren gezond moeten zijn voor ze geslacht worden. Een ander zegt dat het niets uitmaakt als
je een ziek dier slacht. De enige slager die wel stelt dat de dieren een beter leven zouden moeten
hebben gehad, weet te vertellen dat moslims de dieren selecteren op bijvoorbeeld voeding of
ruimte. Het vlees dat zij verkopen zou afkomstig zijn van dieren die vrij geleefd hebben en in
sommige gevallen zelfs van een biologische veehouderij komen. Het is echter twijfelachtig of het ook
daadwerkelijk biologisch vlees betreft: biologisch halal wordt in Nederland nog niet in slagerijen
verkocht.
Supermarktketens
Van de tien grotere supermarktketens verkopen alleen Albert Heijn en Jumbo vers halal vlees. Op de
website van Albert Heijn staat duidelijk aangegeven aan welke criteria het vlees moet voldoen. Deze
criteria komen overeen met die van de slachterijen, met als uitzondering dat de dieren allemaal
worden verdoofd. Hoogvliet, Dekamarkt, Super de Boer, Coop, Plus, Vomar en Dirk van den Broek
verkopen geen halal vlees, C1000 heeft geen antwoord gegeven op onze vragen. Plus heeft ooit wel
halal verkocht maar doet dit nu niet meer. Dirk van den Broek verkoopt alleen halal kip uit de vriezer.
Certificering slecht gecontroleerd
Of vlees met recht het etiket halal draagt, hangt geheel af van de integriteit en interpretatie van de
slachthuizen. Controle in dit deel van de productieketen komt in Nederland zelden voor. Er zijn wel
keurmerken, zoals TQ HCC, maar deze worden verleend voor processen vanaf de slacht. 47
De wijze waarop de dieren hebben geleefd en hun welzijn speelt nog geen rol bij de toekenning van
het etiket ‘halal’. Bij het keurmerk Halal Plus (onderdeel van Halal Correct) voor vlees, afkomstig van
dieren die op biologische wijze zijn gehouden, wordt wel op dierenwelzijn gelet. Dit keurmerk wordt
echter nog niet vergeven omdat er geen biologisch halal op de markt is. Het meeste halal vlees wordt
nu op basis van vertrouwen als zodanig verkocht, waarbij een keurmerk volledig ontbreekt. De slager
47 Over de algehele onduidelijkheid op dit punt is recent een rapport verschenen getiteld Hallmarking Halal.
The Market for Halal Certificates: Competitive Private Regulation, door Frans van Waarden en Robin van Dalen,
University College Utrecht 2010. Hierin wordt welzijn in algemene zin genoemd (p. 12) en zijn zeker
aanknopingspunten te vinden voor nader onderzoek.
14