erfgoedbeleidsplan 2008-2014 voor “het hart ... - Gemeente Staden

ERFGOEDBELEIDSPLAN
2008-2014
VOOR
“HET HART VAN WEST-VLAANDEREN”
Roeselare, 23 januari 2008
Beveren Dadizele Emelgem Gits Hooglede Ingelmunster Izegem
Kachtem Lichtervelde Moorslede Oekene Oostnieuwkerke
Roeselare Rumbeke Staden Westrozebeke

INHOUDSTAFEL
1. Inleiding
2. Historische achtergrond van “het Hart van West-
Vlaanderen”
3. Een nieuwe intergemeentelijke intentie
3.1 Een traditie van samenwerkingsverbanden
3.2 De aanpak
3.3 Proces beleidsplanning
4. Omgevingsanalyse
4.1 Identiteitskaart van de regio
4.2 Erfgoed in het algemeen cultuurbeleid
4.2 Synergie met andere ontwikkelingen
4.3 Erfgoed binnen de regio volgens de regionale thematische lijnen
4.4 Stakeholders binnen en buiten de erfgoedsector
4.5 SWOT-analyses van de regio
5. Visie, missie en doelstellingen
5.1 visie
5.2 Missie
5.3 Doelstellingen
6. Organisatie, planning en middelen erfgoedcel
6.1 Organisatie
6.2 Middelen (2009-2014)
6.3 Planning (2009-2014)
Bibliografie
Bijlagen

1. INLEIDING
De voorbije jaren ontwikkelden er zich verschillende samenwerkingsinitiatieven in
het “Hart van West-Vlaanderen”. Niet alleen is er de structurele samenwerking op
het gebied van onder andere deeltijds kunstonderwijs, volwassenenonderwijs,
toerisme Leiestreek en politie, maar ook op het vlak van erfgoed. Zo vonden
Roeselare en Izegem elkaar enkele jaren terug in een samenwerking rond Open
Monumentendag.
Dit structureel overleg
resulteerde in een eerste
globale aanpak van de
Erfgoeddag in 2005, een
initiatief dat zijn
verlengstuk krijgt in 2006.
Tijdens dat overleg groeide
ook spontaan de idee om
met deze gemeenten een
nog intensere samenwerking
op te bouwen teneinde te
komen tot een integraal
erfgoedbeleid voor het
gebied, gelegen tussen
Kortrijk, Ieper en het
Brugse Ommeland. De
voorbije periode van intens
overleg resulteerde
uiteindelijk in 2005 in de
oprichting van de
projectvereniging TERF
door Izegem, Lichtervelde,
Hooglede, Moorslede,
Staden en Roeselare. In
juni 2007 werd de
vereniging uitgebreid met
de gemeente Ingelmunster. De gemeenten Ardooie, en Ledegem wensten nog niet
onmiddellijk toe te treden. Wel hebben zij uitdrukkelijk gevraagd om verder op de
hoogte te blijven van de werking van de projectvereniging TERF teneinde in een
volgende fase te kunnen toetreden. Ook werkten Ardooie en Ledegem in het
verleden samen met TERF voor de Erfgoeddag.
Wanneer je de gemeenten geografisch in ogenschouw neemt, dan merk je
onmiddellijk dat dit gebied zich situeert in het hart van West-Vlaanderen met de
Mandel als een soort ‘rode draad’. Op enkele oude meanders na, is deze rivier
tussen Roeselare en Ingelmunster weliswaar volledig opgegaan in het kanaal
Roeselare-Leie. Toch blijft hij nog zichtbaar van bij de oorsprong tussen

Passendale en Staden alover Oostnieuwkerke tot aan het Schierveldecomplex in
Roeselare. Eens Izegem voorbij in de nabijheid van Ingelmunster slingert de
Mandel zich verder tot aan de Leie. Vandaar ook de intentie om te streven naar
een erfgoedconvenant voor dat “Hart van West-Vlaanderen”.
De schaalgrootte van meer dan 120.000 inwoners moet ook toelaten om een groot
draagvlak ten aanzien van het erfgoed te realiseren. Daarbij komt dat het
gezamenlijk inzetten van de nodige middelen ongetwijfeld zal leiden tot veel meer
dan waartoe de gemeenten elk afzonderlijk in staat zijn.
Door de goedkeuring van de erfgoedconvenant hopen we om de inventaris te
vervolledigen, de bestaande initiatieven door samenwerking te versterken en de
bakens uit te zetten voor een intensievere werking. Doelstellingen die we hopen te
bestendigen in de volgende beleidsperiode.

2. HISTORISCHE ACHTERGROND VAN “HET HART VAN
WEST-VLAANDEREN”
2.1 Het Pre-Romeinse Tijdperk
In de regio is totnogtoe weinig archeologisch onderzoek verricht. In Roeselare
wijzen sporen uit het epi-paleolithicum (ca. 9000 voor Christus) op menselijke
activiteit. Doorgaans gaat het om toevalsvondsten die weinig wetenschappelijk
bestudeerd werden. Uitzondering hierop vormen Izegem en Emelgem waar baron
Charles Gillès de Pélichy reeds einde 19 de eeuw opgravingen verricht en in de jaren
1950 professor S.J. De Laet (Universiteit Gent). Verondersteld wordt dat de
streek vanaf het neolithicum (4500-1700 voor Christus) een permanente bewoning
kent zoals onder meer blijkt uit de artefacten gevonden op de hoger gelegen
zandruggronden, onder meer op de Gitsberg en de Keiaardheuvel te Staden
(laatste vondst in 1911). Voor Emelgem werd ooit de hypothese van paaldorpen aan
de Mandel geformuleerd. Voor de bronstijd (1800-1700 voor Christus) ontdekte
men in de jaren 1980 via luchtfotografische prospecties, in het landbouwgebied te
Hooglede en Lichtervelde circulaire structuren, die vermoedelijk teruggaan op
grafheuvels.
2.2 Het Romeinse Tijdperk
Vóór de komst van de Romeinen behoort het gebied tot het territorium van de
Menapiërs, dat zicht uitstrekt tussen de Schelde en de Noordzee, ten noorden
ongeveer tot aan de monding van de grote rivieren en ten zuiden tot aan de
alluviale vlakten van Aa, Leie, Deûle en Scarpe. Vanaf de stemming van de ‘lex
provinciae’ in 22 voor Christus wordt het Romeinse wegennet geleidelijk
uitgebouwd. Binnen West-Vlaanderen wordt respectievelijk ten zuiden en ten
oosten ingesloten tussen de wegen Boulogne-Kassel-Kortrijk-Tienen-Keulen en
Reims-Bavai-Oudenburg, en mogelijk doorsneden door het diverticulum Doornik-
Kortrijk-Wijnendale-Oudenburg. Vermoedelijk is het gebied rond Roeselare
afhankelijk van de zich daar ontwikkelende pre-stedelijke kern. Omstreeks 1890
worden te Emelgem de resten van een Gallo-Romeins ‘brandrestgraf’ ontdekt –
bewaard in het Brugse Gruuthusemuseum-, en in de jaren 1950 een houten
waterput. In Roeselare zijn momenteel twee archeologen voltijds in dienst en zij
brengen heel wat nieuwe zaken aan het licht.
2.3 De Middeleeuwen
Vanaf ca. 406 na Christus hollen Frankische stammen, die van over de Rijn Gallië
binnendringen, de Romeinse heerschappij uit. Onze gewesten degraderen in de
Merovingische periode (5 de tot 8 ste eeuw) tot een relatief onontgonnen gebied met
uitgestrekte bosgordels. Ten westen strekt zich een bosgordel uit over Torhout
en Passendale tot aan de Franse grens. De Romeinse wegen worden niet langer

onderhouden en de nederzettingen liggen alleen nog aan rivieren. Zo wijzen
inhumatiegraven uit de 7 de eeuw te Emelgem op een nederzetting aan de Mandel.
Voorts zijn de namen Izegem, Emelgem, Kachtem, Dadizele, Moorslede en
Hooglede Germaanse toponiemen en laten patroonheiligen als St.-Amandus
(Hooglede), St.-Tillo (Izegem), St.-Martinus, St.-Pieter en St.-Eligius een
kerstening in de 7 de eeuw vermoeden.
Het graafschap Vlaanderen ontstaat in de 9 de eeuw ten gevolge van het
machtsvacuüm gecreëerd door de invallen van de Noormannen. Roeselare wordt
voor het eerst vermeld in een oorkonde van 822. Hierin schenkt Lodewijk de
Vrome het gebied aan de abdij van Elnone. In 957 geeft Boudewijn III de Jongere
toelating om de stad Roeselare te versterken tegen de invallen van de
Noormannen. Vermoedelijk betreft het de ’s Gravenwal, bij Sanderus (1641)
aangeduid ten westen van de St.-Michielskerk. Ook het kasteel van Rumbeke zou
volgens een 16 de -eeuwse legende teruggaan tot de 9 de eeuw. Een andere oude
schriftelijke getuigenis voor het gebied vormt de vermelding van ‘Ledda’ –het
huidige Hooglede- in een charter van 847.
De bevolkingsexplosie van de 11 de eeuw valt samen met de eerste vermelding van de
huidige parochienamen: Westrozebeke en Izegem (1066), Kachtem (1080,
afgescheiden van Rumbeke in 1119), Moorslede (1085), Gits (1088), Ingelmunster
(1099), Staden (1115) , Oekene en Rumbeke (1116), Lichtervelde (1127) en Dadizele
(1147). Emelgem en Hooglede worden respectievelijk in 1216 en 1218 vermeld. De
nederzetting van Hooglede is echter ouder dan deze eerste vermelding (cfr.
supra).
Het gebied maakt historisch deel uit van de Kasselrijen Ieper (Oost – Ieper –
Ambacht), Kortrijk (de Roede van Menen), de Roede van Harelbeke en het Brugse
Vrije; bestuurlijke eenheden waarin het Graafschap Vlaanderen in de vroege 11 de
eeuw ingedeeld werd. Door de Franse Veroveringen in 1668-1678 zou de grens
tussen de kasselrij Ieper en het Brugse Vrije enkele decennia staatsgrens worden.
De voornaamste heerlijkheden zijn de zich over de regio uitstrekkende
heerlijkheden Ingelmunster en het “Hof van Izegem” met hogere rechtspraak; dit
Hof wordt in 1582 door de Spaanse koning Filips II verheven tot graafschap en in
1678 door Lodewijk XIV tot prinsdom. Daarnaast zijn er nog Roeselare-Binnen of
het Schependom en Roeselare-Buiten of de 23 heerlijkheden samen, Moorslede,
Slyps en ’t Hof van Oekene. Tevens houdt de Wevelgemse Guldenbergabdij er
lenen. Vermeldenswaardig zijn ook de baanderheerlijkheid Lichtervelde, de
heerlijkheden Mosscherambacht, Wallemote en de Hazelt, het ‘Hof van Staden’ –
dat in 1712 wordt verheven tot ‘graafschap van Carnin en Staden-, ‘het laatschap
van Oostnieuwkerke’, de heerlijkheden van Rhode (Emelgem en Kachtem), Kachtem
en Mesegem (Kachtem), Volmerbeke (Hooglede). De versplinterde heerlijkheden
Ogierlande (enclaves te Gits en Hooglede) onder het Brugse Vrije hadden hun
foncier buiten het gebied. Ook het baljuwhuis (Roeselare) en het ‘Kaasterkasteel’
te Rumbeke gaan, evenals een aantal hoeven terug op een vroeger foncier.

De dorpsheerlijkheid van Ingelmunster is op het einde van de 11 de eeuw ontstaan
en zal tot aan de Franse Revolutie als een zelfstandige heerlijkheid functioneren.
Op kerkelijk gebied behoort de streek achtereenvolgens tot het bisdom Doornik,
Ieper, Gent en Brugge. Het zijn de bisschoppen van Doornik die het
patronaatsrecht van de kerken in de 11 de en 12 de eeuw aan de abdijen van St.-
Omaars, Zonnebeke en Oudenburg of aan de kapittels van Rijsel en Doornik
schenken. Een uitzondering hierop vormt de schenking in 899 door de Franse
koning Karel de Eenvoudige van het altaar van Hooglede aan de abdij van Elnone.
Dadizele groeit vanaf de 14 de eeuw uit tot een befaamd Mariaal bedevaartsoord.
Bij de kerkelijke herindeling in 1559 ontstaat een grensgebied tussen de
bisdommen Brugge (de meeste parochies), Gent (Emelgem) en Doornik (Izegem en
Ingelmunster). Het concordaat van 1801 baseert zich op de bestuurlijke
indelingen: de Leie- en Scheldedepartementen worden verenigd in het bisdom
Gent. Vanaf zijn heroprichting in 1834 valt het bisdom Brugge samen met de
provinciegrenzen.
De 100-jarige oorlog (1337-1453) waarbij het graafschap Vlaanderen voor de
keuze gesteld wordt tussen de feodale trouw aan Frankrijk en de economische
banden met Engeland, genereert een aantal conflicten tussen de graaf en het
opstandige Gent. De ‘slag bij Rozebeke’ (1382) waarbij de Franse koning en graaf
Lodewijk van Male de opstandige Gentenaars onder leiding van Philips van
Artevelde verslaan, vormt de mythische oorsprong voor de Onze-Lieve-
Vrouweverering en de ommegangskapellen te Westrozebeke. Dergelijke
machtsconflicten doen zich eens te meer in de 2 de helft van de 15 de eeuw voor. In
1452 komen de Gentenaren in opstand tegen de Bourgondische hertog Filips de
Goede en voeren onder meer raids uit op de Izegemse linnenhal. Bij een nieuw
conflict met hoogtepunt in 1483-1485, tussen de centralistische Habsburgse vorst
en het particularisme van steden en gewesten, bestormen de troepen van
Maximiliaan van Oostenrijk onder meer het kasteel van Lichtervelde.
Als gevolg van de 100-jarige oorlog verschuift de vlasteelt van (Noord-)Frankrijk
naar de Zuidelijke Nederlanden. In de 15 de en de 16 de eeuw ontwikkelt de nog
nauwelijks gereglementeerde linnennijverheid zich in kleine entiteiten, dit in
tegenstelling tot de lakennijverheid die via privileges voorbehouden is aan oorden
met stadsrecht. Roeselare had een dergelijk stadsrecht verkregen in 1250; in de
16 de eeuw wordt er overgeschakeld op de linnennijverheid. Het oprichten van een
lijnwaadmarkt mislukt echter door de concurrentie van de Kortrijkse en Izegemse
markten. Het is zelfs zo dat Izegem – ondanks de boycot door de naburige steden
Kortrijk en Roeselare- het linnenbevoorradingscentrum vormt voor de Brugse en
Antwerpse export naar Spanje en Engeland. De productie wordt aangeleverd door
huisnijverheid van spinnen en weven.
Dé transportweg de Mandel, ook gebruikt voor het vlasroten, verzandt echter
geleidelijk in de 2 de helft van de 16 de eeuw. Een gezamenlijk project van Roeselare
en Izegem in 1571-1572 om een Mandelkanaal te graven strandt op de tegenstand
van steden als Kortrijk, Ieper, Deinze en Gent. Samen met de godsdiensttroebelen

die beginnen met de beeldenstorm van 1566, met als gevolg een erg verzwakte
economische toestand, vormt dit de doodsteek voor de linnennijverheid. Talrijke
linnenwevers wijken uit naar Brugge, Engeland en de Noordelijke Nederlanden.
2.4 De Nieuwe Tijden
In een eerste fase van de 80-jarige oorlog wordt het graafschap Vlaanderen –
neutraal met uitzondering van de calvinistische republieken te Brugge, Ieper, en
Gent - in de tang genomen tussen de protestants gezinde unie van Utrecht te
noorden en de Spaansgezinde unie van Atrecht ten zuiden. Plunderende benden
brengen zware schade toe aan de meeste kerken, dorpen en kastelen, zoals bijvb
te Ingelmunster, waar in 1580 bij De Slag van Ingelmunster, het volledige dorp
werd vernield.
De inname van Oostende in 1604 onder de regering van Albrecht en Isabella,
waardoor er een einde komt aan de aanvallen van de vrijbuiters, luidt een periode
van demografisch en relatief economisch herstel in. In de 17 de eeuw worden onder
meer de Roeselaarse St.-Michielskerk en de stadshal hersteld. Na 1648 (Vrede
van Munster) wordt de linnenmarkt heropgericht. De Izegemse pogingen om de
vernielde hal te herstellen, de linnenmarkt opnieuw op te starten en de Mandel te
kanaliseren mislukken door de boycot van Kortrijk.
De contrareformatie leidt in de 17 de eeuw tot het intensifiëren van het parochiaal
leven met de oprichting van broederschappen onder meer te Moorslede. De eerste
ommegangskappelletjes van Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Smarten te
Westrozebeke worden vermoedelijk in deze periode opgericht. Het O.-L.-Vrouw-
altaar van de Zeven Smarten te Ingelmunster gaat terug tot de stichting van het
broederschap in 1669.
Vanaf 1668 tot de Vrede van Utrecht in 1713 wordt het gebied ontwricht door de
Spaans-Franse oorlogen met onder meer een langdurige Franse bezetting. Na 1713
komen de Nederlanden onder Oostenrijks bewind. Er volgt een periode van
relatieve rust met een economische en demografische bloei. Dit is onder meer te
danken aan de verbeterde landbouwtechnieken en de geleidelijke opgang van de
aardappelteelt. De inkomsten uit de landbouw worden aangevuld met
huisnijverheid, voornamelijk het spinnen en weven.
De Oostenrijkers bouwen een uitgebreid wegennet uit. De nieuwe ‘Theresiaanse’
steenwegen Kortrijk-Brugge over Ingelmunster en Menen-Roeselare-Torhout-
Brugge over Gits en Lichtervelde vormen, nu de Mandel onbevaarbaar is geworden,
de belangrijkste handels- en verkeersaders.
De economische bloeiperiode weerspiegelt zich in een intense bouwactiviteit. De
Roeselaarse Augustijnenkerk en de Lodewijk XV-vleugel van het stadhuis dateren
uit deze tijd. Een groot deel van het huidige hoevebestand in het niet door de WO
I vernietigde gebied gaat in de kern terug op de 18 de eeuw en is als dusdanig
aangeduid op de Ferrariskaart.

2.5 De Nieuwste Tijden
Met de Franse Revolutie ruimt het heerlijkheden-stelsel de plaats voor een
modern staatsbestel, de basis van de huidige administratieve en gerechtelijke
organisatie van het gebied. Deze scharnierperiode heeft ook in het Hart van
West-Vlaanderen een grote impact: de kloosterorde van de Grauwzusters en de
Augustijnen worden opgeheven; het kasteel van Rumbeke en Ingelmunster
ontsnapt aan de openbare verkoping. Ongenoegen met de godsdienstpolitiek en de
algemene conscriptie culmineert in 1798 in de Boerenkrijg, in de streek bekend als
‘brigandszondag’.
De verruiming van de afzetmarkt tijdens de Franse bezetting drijft de
linnenproductie de hoogte in. Dit stimuleert ook de vlasnijverheid. De continentale
blokkade doet de cichoreiteelt en –verwerking ontluiken. De bestelling van
schoenen door het Franse leger in 1794 stimuleert de ontluikende
schoennijverheid te Izegem. In 1817, onder het Hollandse bewind, wordt Izegem
tot stad verheven. De hoedennijverheid floreert tot omstreeks 1840.
Het begin van de Belgische onafhankelijkheid wordt gekenmerkt door een
plattelandscrisis. Het mislukken van de graan- en aardappeloogsten in 1845-1847
leidt tot hoge sterftecijfers en het uitwijken van de plattelandsbevolking naar de
stedelijke centra voornamelijk in Noord-Frankrijk en Wallonië. De concurrentie
van de reeds gemechaniseerde Engelse textielnijverheid zorgt in de jaren 1840
voor een recessie van de op huisweven gerichte linnennijverheid. Ook de invoer van
goedkoop buitenlands vlas veroorzaakt in 1845-1846 een crisis.
In het kader van de armoedebestrijding worden scholen en congregaties
opgericht. Als voorlopers van deze initiatieven gelden de zusters van Ten Bunderen
die in 1785 terugkeren naar Moorslede. De paters Redemptoristen vestigen zich in
Roeselare. In 1769 wordt door pastoor Dufort in Ingelmunster en armenschool
opgericht die later zal uitgroeien tot het huidig klooster.
De mechanisatie, die in de 2 de helft van de 19 de eeuw wordt ingezet, leidt tot de
heropbloei van de linnennijverheid en de oprichting van de eerste fabriekjes. De
eerste stoommachines worden in de jaren 1850-1860 geplaatst. De aanleg van de
spoorweg Kortrijk-Brugge in 1847 en het graven van het kanaal Roeselare-Leie in
1862-1872 vormen een belangrijke troef voor de industrialisatie. Roeselare en
Izegem ontwikkelen zich dan ook tot industriesteden.
In de plattelandsgemeenten blijft het bij meer landbouwgebonden nijverheden. De
meeste dorpen hebben/hadden meerdere molens en zeker één brouwerij. Voorts
wordt cichorei geteeld en ook vlas met verdere verwerking vanaf de 20 ste eeuw.
Dat de bebouwing buiten de eigenlijke dorpskernen toeneemt in de 2 de helft van de
19 de eeuw en het begin van de 20 ste eeuw blijkt duidelijk uit het historisch
kaartenmateriaal. In de wijk ‘De Geite’ (Hooglede) bijvoorbeeld, die als
bewoningskern reeds aangeduid is op de Ferrariskaart, wordt in 1862 een kerk
gebouwd.

Tijdens WO I behoort “het Hart van West-Vlaanderen” tot het ‘Etappengebiet’,
een door de Duitsers bezet gebied met militair bestuur. Roeselare fungeert als
garnizoenstad. Het gebied tussen het Westfront en Roeselare wordt van noord
naar zuid doorsneden door verdedigingslinies met betonnen schuilplaatsen
opgetrokken vanaf 1914. Van belang zijn hier de ‘Flandern I Stellung’ doorheen
Hooglede, de Geite en Oostnieuwkerke, grosso modo het tracé van de steenweg
Menen-Roeselare-Torhout volgend, en de ‘Flandern II Stellung’ doorheen de
westelijke uithoek van Staden. Te Gits, Izegem, Ingelmunster en Beveren worden
Duitse vliegvelden aangelegd. Van de Duitse begraafplaatsen op diverse plaatsen is
enkel deze van Hooglede bewaard.
Met de slag op Passendale schuift de frontlijn ter hoogte van Ieper oostwaarts op
in de richting van Roeselare. De streek lijdt zware schade enerzijds door Engelse
luchtbombardementen, anderzijds door plundering, brandstichting en het
dynamiteren van kerktorens en molens door de Duitsers. Op die manier worden
Staden, Westrozebeke, Moorslede en in mindere mate Dadizele quasi totaal
verwoest.
Na de wapenstilstand is het meest dringende probleem de huisvesting. Teneinde
de woningnood te leningen bouwt het Koning Albertfonds barakken, onder meer te
Moorslede, Roeselare, Staden en ook in het minder verwoeste Izegem dat veel
vluchtelingen opvangt. De regering geeft zich spoedig rekenschap van het feit dat
de gemeenten de zware taak van de wederopbouw onmogelijk alleen aankunnen.
Door de wet van 8 april 1919 krijgen de verwoeste gemeenten de kans om zich te
laten adopteren door de Staat. De gemeenten binnen het “Hart van West-
Vlaanderen” behoren tot de Noorderstreek onder het gezag van het Ministerie van
Binnenlandse Zaken. Na de goedkeuring van de aanleg- en rooilijnplannen kan de
definitieve wederopbouw van start gaan. Architecten uit Roeselare en Brugge zijn
hierbij betrokken. De wederopbouw herstelt grosso modo het vooroorlogse
stratenpatroon. Ingrepen blijven doorgaans beperkt tot het rechttrekken en
verbreden van straten. De vernielde hoeven worden over het algemeen naar het
vooroorlogse patroon heropgebouwd.
WO II brengt het gebied slechts beperkte schade toe. Een uitzondering hierop
vormt de St.-Jan-Baptistkerk te Staden die voor de tweede maal in 30 jaar totaal
vernietigd wordt door een luchtbombardement.
2.7 Hedendaagse periode
Vanaf de jaren 1950-1960, dragen sociale woningbouw en private verkavelingen, en
de hiermee gepaard gaande stichting van een aantal nieuwe (deel)parochies bij tot
de verdere uitbreiding van de plattelandsgemeenten.
De vlascrisis van 1950-1951 en de geleidelijke achteruitgang van de andere
nijverheidsteelten als cichorei en tabak werkten een gedeeltelijke overschakeling

naar de intensieve veeteelt en de tuinbouw in de hand. Deze laatste sector is
vooral dominant aanwezig te Staden en Westrozebeke waar zich ook
diepvriesbedrijven ontwikkelden. De vollegrondse groenteteelt en de intensieve
serreculturen worden verder geactiveerd door de fruit- en groenteveiling te
Roeselare.
Vanaf de jaren 1970 treft de economische crisis de traditionele sectoren zoals
textiel en schoenenproductie. Tegelijkertijd worden echter inspanningen geleverd
voor de ‘ontsluiting’ van de streek onder meer door de aanleg van de N36. Ten
zuiden van Izegem en de A17 Brugge-Kortrijk worden nieuwe industrieterreinen
aangelegd. De economische dynamiek van de streek leidt de laatste decennia tot
de versnelde verstedelijking. Nieuwbouwwijken sluiten verder aan bij de meeste
dorpskommen. De dorpen krijgen hierdoor een eerder residentieel karakter en een
nog steeds aangroeiende bevolkingsconcentratie.

3. EEN NIEUWE INTERGEMEENTELIJKE AANPAK
3.1 Een traditie van samenwerkingsverbanden
Het “Hart van West-Vlaanderen” heeft al heel wat ervaring op het gebied van
samenwerkingsverbanden in de culturele sector. Zo is er de Stedelijke Academie
voor Schone Kunsten (SASK) die regionaal werkt. Ook de Stedelijke Academie
voor Muziek, Woord en Dans (SAMWD) werkt voor diverse steden en gemeenten.
De Centra voor Volwassenenonderwijs (CVO) zijn nu –door het decreet op het
volwassenenonderwijs- verenigd in consortia. Concreet voor deze regio betekent
dit de oprichting van consortium XII die een samenwerking beoogt tussen de
volgende centra: Centrum voor Basiseducatie, Open School VZW, CVO Roeselare,
CVO Stedelijke Leergangen Izegem, CVO Stedelijk Volwassenenonderwijs
Roeselare, CVO Sint-Paulus Waregem, CVO 3 Hofsteden, CVO Avelgem –
Harelbeke, CVO VIVO, CVO VSPW Kortrijk, CVO PTI, CVO Hitek, CVO De
Vlaamse Ardennen, CVO De Avondschool en CVO VIVA West-Vlaanderen.
In de regio is er ook samenwerking in andere sectoren. Voorbeelden hiervan zijn
Babbeloe, het jongereninformatiepunt en jongerenoverleg rond diverse thema’s, de
vereniging voor intercommunaal sportoverleg (VISO) waar Moorslede en Staden
deel van uitmaken, diverse intercommunales, het burgemeestersoverleg…
De gezamenlijke organisatie van diverse evenementen vormde de verdere concrete
aanzet tot een meer doorgedreven samenwerking op erfgoedvlak. Men kan alleen
maar constateren dat een erfgoedconvenant in de lijn der gebeurtenissen ligt. De
redenen om verder actief in te zetten op de volgende beleidsperiode zijn divers:
- groeiende professionalisering
- streven naar efficiëntie, kwaliteitsverbetering en –bewaking
- streven naar informatie-uitwisseling
- de profilering van de regio ten opzichte van Kortrijk, Ieper, Brugge en
Rijsel
3.2 De aanpak
De idee om een erfgoedconvenant voor het “Hart van West-Vlaanderen” voor te
bereiden is ontstaan in het najaar van 2004 naar aanleiding van de voorbereiding
van de organisatie van erfgoeddag 2005. Op initiatief van stad Roeselare en na
enkele verkennende gesprekken werden concrete stappen gezet:
• december 2005: oprichting projectvereniging TERF met
Lichtervelde, Staden, Hooglede, Moorslede, Roeselare en Izegem
• januari 2006: indienen intentienota voor een erfgoedconvenant voor
het Hart van West-Vlaanderen
• juli 2006: positieve beoordeling van het Ministerie van de Vlaamse
Gemeenschap maar het project werd niet financieel gehonoreerd

• november 2006: indienen projectaanvraag industrialisatie
• januari 2007: indienen verruimde intentienota
• maart 2007: positieve beoordeling van de Ministerie van de Vlaamse
gemeenschap in verband met de projectaanvraag maar ook deze
werd niet financieel gehonoreerd.
• Maart 2007: algemene informatievergadering naar de omliggende
gemeenten in verband met TERF en de uitbreiding van de
projectvereniging
• Mei 2007: discussie omtrent uitbreiding intergemeentelijke
samenwerking met BROERE (samenwerking tussen bibliotheken)
• Juni 2007: aansluiting van Ingelmunster bij TERF
• Oktober 2007: goedkeuring van de intentienota
• December 2007: definitief afsluiten van het erfgoedconvenant
• Januari 2008: indienen actieplan 2008 en beleidsplan 2009-2014
• Februari 2008: start tewerkstelling personeel erfgoedcel
3.3 Procesbeleidsplanning
De tijd waarin dit document werd geschreven was net voldoende (afsluiting
convenant december 2007) om de krachtlijnen te gaan bepalen. We zijn er ons
terdege van bewust dat dit document nog verder dient uitgewerkt te worden en
we hebben dan ook de concrete intentie om dit in de komende maanden verder te
gaan verfijnen en uit te diepen in samenspraak met de diverse erfgoedactoren.
Het huidige document is het resultaat van intense samenkomsten tussen de
diverse ambtenaren verantwoordelijk voor cultuur binnen de diverse gemeenten.
Daarnaast werd het ook intens besproken en aangevuld door de Raad van Bestuur
waarin het lokale werkveld (= vertegenwoordigers van de diverse Heemkundige
Kringen) deel van uitmaakt.

4. OMGEVINGSANALYSE
4.1 Identiteitskaart van de regio
Zonder in detail te willen treden hadden we toch graag enkele cijfermatige
gegevens weergegeven.
4.1.1 Bevolking
Demografie - Bevolkingssamenstelling
Aantal inwoners - mannen en vrouwen
Aantal inwoners tussen 6 en 24 jaar
2006
Hooglede 9.831
Ingelmunster 10.617
Izegem 26.544
Lichtervelde 8.400
Moorslede 10.618
Roeselare 55.775
Staden 10.969
Hooglede 2.391
Ingelmunster 2.356
Izegem 5.612
Lichtervelde 1.873
Moorslede 2.381
Roeselare 12.380
Staden 2.590
Het betreft dus een gebied van 132754 inwoners, waarbij 29583 inwoners zich
tussen de 6 en de 24 jaar zijn. Dit wil zeggen dat ¼ van de bevolking grosso modo
gerekend kan worden als schoollopend. Het aantal 60-plussers in de regio klokt af
op 32.167, dat wil zeggen dat 25% van de totale bevolking in de regio meer dan 60
jaar is.
Het aantal nieuwkomers en vreemdelingen in absolute cijfers is 1634
vreemdelingen en 414 nieuwkomers. Ten opzichte van de totale bevolking is dit
slechts 1,5 %.
2006
Demografie - Bevolkingssamenstelling Aantal vreemdelingen
Hooglede 67
Ingelmunster 121
Izegem 301
Lichtervelde 66
Moorslede 63
Roeselare 939
Staden 77
Aantal nieuwkomers Hooglede 13
Ingelmunster 31
Izegem 66
Lichtervelde 7

4.1.2 Ruimtelijke Ordening
Moorslede 14
Roeselare 264
Staden 19
Het gebied is 24678,3091 ha groot. Dit komt overeen met 246,7831 km².
2006
Ruimtelijke ordening Totale oppervlakte in ha
Hooglede 3.783,6247
Ingelmunster 1.615,7265
Izegem 2.548,3137
Lichtervelde 2.593,1415
Moorslede 3.534,1058
Roeselare 5.979,3935
Staden 4.624,0034
Wanneer we dit cijfer koppelen aan de bevolking, dan komen we op een
bevolkingsdichtheid van 538 inwoners/km². Echter, er is een groot verschil tussen
de diverse gemeenten. Exemplarisch: Roeselare kent een bevolkingsdichtheid van
932,8 inwoners/km² tegenover 323,9 inwoners/km² voor Staden.
4.2 Synergie met andere ontwikkelingen
In verschillende vastgestelde documenten of zich ontwikkelende projecten zijn
aanknopingspunten terug te vinden met betrekking tot het erfgoedbeleid (richting gevend):
* In 2006 verscheen de uitgave “Kanaalstad – over het gewone, het
buitengewone en het andere” in opdracht van de bestendige deputatie van de
provincieraad van West-Vlaanderen, waarin de studie werd weergegeven naar een
kwalitatieve revitalisering van de kanaalzone met oog voor de verschillende
activiteiten, functies en potenties van het gebied.
* Het project Stad-Land-schap regio Roeselare van de provincie West-
Vlaanderen waarbij de interactie tussen stad, rand en platteland voorop staat. De
doelstellingen verbonden aan het project focussen op meer (sub)regionale
ontwikkelingen waarbij stad én platteland samen betrokken zijn en waarop noch
het stedenbeleid noch het plattelandsbeleid een afdoend antwoord kunnen bieden.
Specifiek zijn de doelstellingen: (1) werken aan landschapsopbouw in een regio, (2)
werken aan belevingswaarde/attractiviteit van een regio en (3) werken aan de
onderlinge relatie stad-platteland.
* De betrachtingen van Westtoer om een industrieel netwerk uit te bouwen.
* Het spreekt voor zich dat ook de beleidsnota’s van de diverse gemeenten
richting gevend zijn. Deze nota’s richten het vizier op 2012 en hebben aandacht
voor het erfgoed van de eigen gemeente gekaderd binnen het regionaal beleid.

Niet te verwonderen, aangezien erfgoed heel vaak een belangrijke impuls of een
ondersteunende factor kan zijn voor andere beleidsthema’s.
4.3 Erfgoed in het algemeen cultuurbeleid
Erfgoed is in de gemeentelijke beleidsnota’s en meer specifiek in de
deelbeleidsplannen cultuur- of bibliotheek opgenomen als aandachtspunt. De zorg
voor het historisch patrimonium maakt in alle steden en gemeenten wezenlijk deel
uit van het lokale beleid. Het decreet op het lokaal cultuurbeleid zet de gemeenten
alvast wel aan om enkele (nieuwe) doelstellingen beter te expliciteren en/of
breder te kaderen, zowel intra- als intergemeentelijk (cfr. de uittreksels in
bijlage uit de diverse plannen).
Uit de gesprekken en studiemomenten is gebleken dat er op het vlak van
erfgoedbeleid heel wat opportuniteiten liggen voor een bovenlokale aanpak. Niet
elke gemeente heeft de mogelijkheden om zwaar te investeren in de uitbouw van
deze pijler van het lokaal cultuurbeleid. De regionale samenwerking leidt tot het
voorop stellen van het bovenlokale verhaal, waardoor ook de kleinere gemeenten
mee kunnen participeren en hier de vruchten van plukken.
Alle gemeenten stimuleren dankzij subsidiëring en materiële ondersteuning de
werking van de op hun grondgebied aanwezige erfgoedverenigingen, met name de
heemkundige kringen. De enthousiaste inzet en de onpeilbare kennis en expertise
van vele vrijwilligers op diverse erfgoedgebieden vangt gedeeltelijk een tekort aan
personeel op. Daarnaast voegt het vrijwilligerswerk een onmisbare dimensie toe
aan een geïntegreerde erfgoedwerking: vrijwilligers staan dicht bij het publiek en
geven erfgoed op plaatselijk niveau een gezicht zonder grootse mediacampagnes.
Vrijwilligers kunnen de basis vormen voor een stevige publiekswerking.
Anderzijds wordt in de beleidsnota’s opvallend grote nood gesignaleerd aan:
- aangepaste bewaarvormen;
- inspiratie voor de ‘restyling’ van de opstellingen van museale collecties;
- tijd, mensen en middelen om projecten te realiseren die al jaren ergens
onderin een lade liggen of in een hoofd aan het broeden zijn (vb. projecten
orale geschiedenis);
- meer aandacht voor educatie;
- publieksgerichter beleid;
- verantwoord selectie- en afstotingsbeleid;
- doorzichtiger, beter gestructureerd en geïntegreerd erfgoedbeleid;
- optimaliseren van de inventarisatie.

4.4 Erfgoed binnen de regio volgens de regionale thematische lijnen
We hebben de optie genomen om het aanwezige materiële en immateriële erfgoed
uit te werken aan de hand van de naar voor geschoven thematische lijnen. Echter,
de opsomming mag geenszins als een volwaardige inventaris gezien worden, het
moet gezien worden als een poging om exhaustieve voorbeelden er aan toe te
voegen. We zijn er ons terdege van bewust dat dit overzicht onvolledig is.
Daarnaast kan in bijlage een document gevonden worden waarbij een overzicht
wordt gegeven van het onroerend, roerend en immaterieel erfgoed van het “Hart
van West-Vlaanderen”. Ook hier geldt dat het een poging betreft om het
aanwezige erfgoed in kaart te brengen.
4.4.1 Industrieel-commercieel erfgoed
Het “Hart van West-Vlaanderen” wordt sterk gedomineerd door zijn ligging in het
valleigebied van de Mandel, en de aanwezigheid van infrastructurele
lijnstructuren: het kanaal, de spoorweg en de parallelle steenwegen. Dit alles is
tevens ook de oorzaak van de vaak gelijklopende ontwikkeling. Gezien de reeds
vroege en nog voortdurende industrialisatie van het gebied werden deze
verbindingsassen stelselmatig dichtgebouwd. Hierdoor belaadt een aaneengeweven
net van bebouwing de vallei met een industrieel karakter. De benaming “Het
Manchester van Vlaanderen” is dan ook niet uit de lucht gegrepen.
aanvang
In de 18de eeuw waren de kleinschalige, familiale landbouwbedrijven dominant.
Landbouw en landarbeid werden er sinds lang gecombineerd met één of andere
vorm van huisnijverheid, nl. het vlasspinnen of vlasweven. Dit samengaan van
landbouw- en proto-industriële activiteiten bezorgde de plattelander een
behoorlijk inkomen. Maar, in deze arbeidsverdeling lagen evenwel de kiemen van de
latere crisis.
De toenemende bevolkingsdruk, maar vooral de conservatieve ingesteldheid van de
industriëlen lag aan de basis van de nefaste evolutie. De commerciële en
industriële belangengroepen weigerden stelselmatig geld ter beschikking te stellen
om de bestaande productietechnieken aan te passen aan het niveau van de
gemechaniseerde textielbedrijven in het buitenland. Integendeel, in de plaats van
door de nodige kapitaalinjecties de economische activiteiten opnieuw aan te
zwengelen, teerden ze op de werkkracht. Dit impliceerde dat de huisnijverheid
bijzonder kwetsbaar was tegenover de buitenlandse concurrentie, daar het enige
verweer bestond in loondalingen en het verstrakken van het arbeidsritme. Een bij
voorbaat verloren strijd … De tewerkstelling in de huisnijverheid werd steeds
verder uitgehold. Het is dan ook niet verwonderlijk dat, sinds het begin van de
19de eeuw, vele gezinnen op openbare liefdadigheid waren aangewezen.
Pas met het hoogtepunt van de crisis (1840-1850), een periode gekenmerkt door
misoogsten, werd voor velen duidelijk dat de toestand uitzichtloos was. Het is het

startpunt van de seizoensarbeid naar het nabije Frankrijk, een oplossing voor hen
die niet naar ‘den vreemde’ wilden. Dit hield in dat veel arbeiders met hun gezin in
België gehuisvest bleven en dagelijks of wekelijks naar Frankrijk gingen
(pendelaars) of van half mei tot half december seizoensarbeid gingen verrichten
(de ‘Franschmans’). Men werkt er in de steenovens, de cichorei-asten of men doet
er mee aan de bietencampagne, het hop plukken of het slijten van het vlas.
Seizoensarbeid bleef lange tijd bestaan, in de eerste jaren na de WOII kunnen we
zelfs nog van een bloei spreken. Vanaf de jaren 1950 begon echter een aftakeling
die vooral veroorzaakt werd door de toenemende mechanisatie van de
verschillende activiteiten die voordien zwaar handwerk vergden.
Industrialisatie
De industrialisatie kwam goed op gang halfweg de 19de eeuw met de aanleg van de
spoorweglijn tussen Kortrijk en Brugge en het realiseren van het kanaal Roeselare-
Leie enkele jaren later. Het gebied werd dus ontsloten, er kwamen nieuwe
toegangswegen. Men zou kunnen stellen dat de locomotief de industriële expansie
op gang trok. En dit reeds vanaf het moment van de aanleg van de sporen,
aangezien de infrastructuurwerken de door honger geteisterde bevolking aan werk
hielp. Het mag voor zich spreken dat die nieuwe spoorlijn de trekpleister werd
voor industriële inplantingen. “Op dit ogenblik is men bezig, in een gebouw, dicht by
de statie van de yzerenweg, zeshonderd spinmolens te plaetsen, bestemd voor
grove garens te maken voor het weven van baallinnen ; de wevery dezer stof, over
twee jaar hier onbekend, is reeds in vollen voortgang”. Deze evolutie werd in een
latere fase nog extra gestimuleerd door de ontwikkeling van de stoommachines. De
linnennijverheid kende een heropbloei, naast het ontstaan van de eerste
fabriekjes.
De thuisnijverheid had de genadeslag gekregen door de nieuwe industriële
ontwikkeling. De landelijke bevolking zakte af naar de steden. Men zocht werk in
de nieuwe fabrieken en een onderkomen aan de stadsranden. Het gebied langsheen
de spoorweg kreeg een volledig nieuw uitzicht: van de landelijke krotwoonsten naar
industriële sloppen. De windmolens sneuvelden. Een nieuw industrieel proletariaat
werd geboren.
Van enige sociale onrust was er toen nog geen sprake. Van meet af aan ontstonden
er echter in de jonge industrieën misbruiken. Slechts vanaf 1850 kwamen er
enkele schuchtere pogingen tot wetgeving met het oog op de bescherming van de
loonarbeiders.
Daarnaast is de streek rond Roeselare ook bekend om zijn vele KMO-bedrijven en
kleine familiezaken. Na 1914 werd de roes van de herwonnen vrijheid en van de
geslaagde heropbouw snel getemperd door de economische crisis, die reeds op het
einde van de jaren 1920 voelbaar werd. De textielproductie nam zienderogen af,
en werkloosheid hing als een zwaard van Damocles boven Vlaanderen.

De dynamische bevolking bleef niet bij de pakken zitten en nam zelf initiatieven :
aan de haven verrezen de eerste torens voor de verwerking van groenten- en
veldvruchtenafval tot veevoeders. De eerste veevoederbedrijven konden zo de
werkloosheid in de regio enigszins verzachten.
De Middenstand verenigde zich in de Katholieke Burgersbond (1919-1920). Op 19
december 1924 stichtten E.H. Dumortier en architect Alfons Van Coillie, speciaal
voor de middenstanders, de S.V. Middenstandsbelangen, beter bekend onder de
naam Middenstandsbank. Deze groeide uit tot de Bank van Roeselare en West-
Vlaanderen, die in 1998 fuseerde met de KBC.
Het is de oprichting van die Middenstandsbank en de band die de latere Bank van
Roeselare en West-Vlaanderen had met de lokale nijverheid, die ervoor zorgden
dat de regio gekenmerkt wordt door sterke familiale bedrijven, krachtige KMO’s
en een lage werkloosheidsgraad in vergelijking met de rest van Vlaanderen.
Op het hoogtepunt van de crisis verenigden de handelaars zich en bedachten
initiatieven en speciale acties om de kleinhandel nieuwe impulsen te geven. In 1932
werden de eerste "Batjes" gehouden. (een batje is een koopje.) Het handelsleven
kreeg daardoor een nieuwe stimulans en bezorgde de stad toen reeds de reputatie
van inkoopstad, bekend om de diversiteit van de producten die er te koop zijn. Van
1 tot 18 mei 1937 had de eerste Handels- en Nijverheidsbeurs plaats in een
metalen hal op het Wapenplein (Polenplein). De beurs was ingericht door de
Gewestelijke Handelsbeurzen te Brussel.
In de plattelandsgemeenten daarentegen blijft het bij meer landbouwgebonden
nijverheden. De meeste dorpen hebben/hadden meerdere molens en zeker één
brouwerij. Voorts wordt cichorei geteeld en ook vlas met verdere verwerking
vanaf de 20ste eeuw. Dat de bebouwing buiten de eigenlijke dorpskernen toeneemt
in de 2de helft van de 19de eeuw en het begin van de 20ste eeuw blijkt duidelijk
uit het historisch kaartenmateriaal. Vanaf de jaren 1950-1960, dragen sociale
woningbouw en private verkavelingen, en de hiermee gepaard gaande stichting van
een aantal nieuwe (deel)parochies bij tot de verdere uitbreiding van de
plattelandsgemeenten.
De vlascrisis van 1950-1951 en de geleidelijke achteruitgang van de andere
nijverheidsteelten als cichorei en tabak werkten een gedeeltelijke overschakeling
naar de intensieve veelteelt en de tuinbouw in de hand. Deze laatste sector is
vooral aanwezig te Staden en Westrozebeke waar zich ook diepvriesbedrijven
ontwikkelden. De vollegrondse groenteteelt en de intensieve serreculturen worden
verder geactiveerd door de fruit- en groenteveiling te Roeselare, de latere REOveiling.
Deze veiling groeide uit tot de tweede grootste van Vlaanderen en is
momenteel de grootste bladgroentenveiling van Europa.
Vanaf de jaren 1970 treft de economische crisis de traditionele sectoren zoals
textiel en schoenproductie. Tegelijkertijd worden echter inspanningen geleverd
voor de ‘ontsluiting’ van de streek onder meer door de aanleg van de N36. Ten

zuiden van Izegem en de A17 Brugge-Kortrijk worden nieuwe industrieterreinen
aangelegd. De economische dynamiek van de streek leidt de laatste decennia tot
de versnelde verstedelijking.
Exemplarische voorbeelden zijn: Tandem-Compound stoommachine en elektrische
centrale (Izegem), Site eperon d’or (Izegem), Mouterij van de voormalige
brouwerijen Carpentier (Izegem) – Rodenbacht (Roeselare) – De Visschere, Van
Honsebrouck, mouterij Claerhout (Ingelmunster), Firma Strobbe (Izegem),
Vandemoortele (Izegem), Meubelfabrieken (Izegem en Hooglede), Machinebouw
(Izegem), Site Van Coillie (Lichtervelde) , De Callewaert (Lichtervelde), Orde van
de cichoreiboon (Lichtervelde) , Het station (Lichtervelde en Staden),
Paraplufabriek Mattan (Lichtervelde), duivensportarikelen (Lichtervelde) , Het
Fabriekspand (Roeselare), De Ronde Kom en de kleine bassin als restanten van een
rijke textielindustrie (Roeselare), Cichoreifabriek Van Tyghem (Roeselare),
Nationale bank (Roeselare), Pasta- en bloemproducent Soubry (Roeselare),
autocarbedrijf Jonckheere (Roeselare), Roularta (gegroeid uit de weekbladen ‘De
Rousselaarse Bode’ en ‘Nieuw Rousselaere’), de land- en tuinbouwbedrijven met de
REO-veiling, de groentenverwerkende nijverheid, De Steenoven (Hooglede), molens
(De grijspeerdmolen, Hooglede- Zandberg en Doornmolen Ingelmunster), Asten,
Melkfabriek in de Stationstraat (Moorslede), Chicoreibedrijven, Roterijen, Site
Debeil (Staden), Westvlees (Staden), vlasbedrijven (bedrijven Mommerency,
Debels, Craeymeersch en Lapierre in Ingelmunster), pijlenfabriek (Ingelmunster),
infrastructurele lijnstructuren (kanaal, spoorwegen en parallelle steenwegen),
Archieven, Onderwijs.
4.4.2 Religieus Erfgoed en cultuurhistorisch leven
De streek werd in de 7 de eeuw gekerstend door o.a. St.-Amandus en St.-Tillo. In
de loop van de 11 de -12 de eeuw werden de eerste kerken gebouwd die in de volgende
eeuwen uitgebreid, verfraaid of volledig herbouwd werden. De eerste
kloosterorden doken op en boden vanaf de 17de eeuw onderwijs aan, weliswaar
enkel voor de elite. Het kerkelijk leven bloeide. De belangrijkste kerkelijke
feesten werden met veel luister gevierd. In ieder dorp werd wel een heilige
vereerd en op geregelde tijdstippen trok de processie uit.
Met de Franse Revolutie kreeg het kerkelijk leven een serieuze klap. Kerken,
scholen en kloosters werden verplicht om hun deuren te sluiten. Religieus erfgoed
werd vernietigd. Door het concordaat van Napoleon met de paus Pius VII (1801)
waardoor de vrijheid van godsdienst gegarandeerd werd, konden de kerken en
scholen hun deuren heropenen. Daardoor had men dringend nieuwe priesters nodig.
De bisschop van Gent, onder wiens bevoegdheid deze streek tot 1834 behoorde,
zocht een in onze regio een plaats waar hij jonge priesters kon rekruteren. In
1806 werden de gebouwen van het vroegere Augustijnerklooster aangekocht en
kon het “Klein Seminarie” van start gaan. De kerk droomde van een door en door
religieus land. In de grondige herkerstening die in de postrevolutionaire periode
het hele land kenmerkte, speelden het onderwijs en de Klein Seminaries in het
bijzonder, een belangrijke rol. We zien dan ook in de meeste gemeenten de

uitbouw van een katholiek scholennet waarvan sommige scholen zoals de
meisjesschool Ten Bunderen en het Klein Seminarie uit Roeselare tot in Engeland
hoog aangeschreven stonden vooral omwille van de katholieke waarden die ze
nastreefden. In 1880 ging 95% van de kinderen naar een katholieke school. Het
religieuze leven kende in de periode 1830-1940 een ongekende groei. De kerken
konden de vele gelovigen geen onderdak bieden waardoor nieuwe parochies werden
opgericht. Langs de vele kerkwegels verschenen de typische veldkapelletjes.
Hoewel niet zo bedoeld door de stichters van de school, zal ze zowel op vlak van
Vlaamse bewustwording en als op vlak van sociaal engagement een voortrekkersrol
spelen. Belangrijke actievoerders voor de Vlaamse zaak waren o.a. Guido Gezelle,
Albrecht Rodenbach, Jules Lagae en Cyriel Verschaeve, krachtige
persoonlijkheden die vele mensen uit de streek beroerd hebben. Op sociaal vlak
wordt Achiel Lauwers, afkomstig uit Ingelmunster en leraar in het Klein Seminarie
beschouwd als de grondlegger van de Vlaamsgezinde christen-democratie in Westvlaanderen.
Samen met een aantal leerlingen speelde hij een eersterangsrol in het
ontstaan en de groei van de Roeselaarse Arbeidersbeweging. Meer en meer
collega’s zouden zijn voorbeeld volgen, waaronder Camiel Lootens, auteur van het
boek ‘Het Socialisme’ en oprichter van de christelijke vakbond in Ingelmunster.
Achiel Lauwers richtte aanvankelijk in zijn bureau lessen in waar hij de kinderen
van arbeiders een vak leerde en stond op die manier aan de wieg van de vakschool.
Eveneens in de schoot van de school werd door leraar Karel Dubois tijdens het
interbellum de KSA opgericht. Naast politici en wetenschappers bracht de school
ook belangrijke dichters voort zoals Guido Gezelle, Gustaaf en Hugo Verriest,
Albrecht Rodenbach en Karel Callebert om maar enkele op te noemen.
Binnen de ganse religieuze beleving in de streek is het missioneringwerk niet weg
te denken. Honderden streekgenoten vertrokken naar andere continenten om het
geloof te verkondigen, waarronder een aantal oud-leerlingen van het Klein
Seminarie zoals Amaat Vyncke en Constant Lievens. Sommigen werden bisschop
zoals Gaspar Schotte (China), Albert Van Overbeke (Filippijnen), Pieter-Paul
Lefevere (Detroit) en Leo De Neckere (New Orleans). Voor de achterblijvers
trokken ze de wereld een beetje open en waren een belangrijke factor in de
mondialisering.
Door de oprichting in 1837 van de stedelijke kunstacademie ontstond er een
beweging die omschreven werd als de Roeselaarse kunstschool. Belangrijke
kunstenaars die hier hun opleiding kregen waren o.a. Hendrik Horrie, Ferdinand
Callebert, Jules Lagae en Alfons Blomme.
Exemplarische voorbeelden zijn: Kerk Klein Seminarie (Roeselare), Klooster der
Grauwe Zusters (Roeselare), St-Michielskerk (Roeselare), Klooster Zusters van
Maria en voormalige molen met hostiebakkerij (Izegem), de toren van de St-
Amandskerk (Ingelmunster), Romaanse doopvont in de st.-Jacobuskerk
(Lichtervelde), Onze-Lieve-Vrouwkerk (Moorslede), Spaanse kapel (Moorslede) en
het Oud klooster Ten Bunderen en de hieraan verbonden bedevaarten (Dadizele en
Westrozebeke), vereringen (St. Jan de Doper in Kachtem en Staden),

mariavereringen in de grotten verspreid over het gebied, veld- en gevelkapellen,
missiewerking, Adriaan Willaert, Herman Roelstraete, Albrecht Rodenbach,
Warden Oom, Hugo Verriest, Guido Gezelle, …
4.4.3 Funerair Erfgoed
Door het edict van 1784 werd het verboden om nog in en rond de kerken te
begraven. De meeste kerkhoven zoals we ze nu kennen zijn bijgevolg nog vrij jong.
Echter, niet iedereen hield zich aan deze verordeningen: in Ingelmunster zou pas
in 1860 uitgeweken worden naar het huidig kerkhof.
Funerair erfgoed is belangrijk gezien men aan de hand van een begraafplaats de
geschiedenis en de inwoners van de gemeente leert kennen. Binnen de
begraafplaats ligt een schat aan cultuurhistorische informatie besloten. Daarbij
denken we niet alleen aan de prachtige monumenten zoals o.a. de Grafkapel van de
familie de Montblanc te Ingelmunster, maar ook aan de verwijzingen naar de
gebruiken die nauw met leven en dood verbonden zijn. Een kerkhof vertelt zowel
het verhaal van de gewone man als van de illustere inwoner. Vanuit de overtuiging
van het belang van dit stukje erfgoed, moet dringend werk gemaakt worden van
een inventarisatie en van de ontsluiting zodat het verhaal dat hier verteld wordt in
een ruimer perspectief kan geplaatst worden.
Exemplarische voorbeelden zijn: de oude stedelijke begraafplaats (Roeselare),
de grafkapel met omlopend terras op de begraafplaats en 23 graftekens
(Ingelmunster), de middengang van de gemeentelijke begraafplaats (Lichtervelde)
en de hiermee verbonden volksgebruiken, …
4.4.4 “De andere kant”
De streek rond Ieper is heel bekend voor het oorlogsverleden van WO I. Eén van
de meest beruchte gebeurtenissen is de slag om Passendale. Onze regio grenst aan
Passendale, maar toch herinnert er aan deze kant van het front (bijna) niets meer
aan de oorlog. Er is op historisch en toeristisch vlak ook weinig interesse voor onze
streek. Toch behoren Moorslede en Staden tot de 40 totaal verwoeste steden uit
WO I. De De slag van Passendale werd ook hier gevochten, maar dan aan de andere
kant van het front...
Onze regio was bezet gebied. Maar hoe was het dagelijkse leven onder de Duitse
bezetting? Uit de tweede wereldoorlog weten we daar veel over, maar niet uit de
eerste. Hoe zit het met de, al dan niet gedwongen, vluchtelingen? Sommige van
onze steden en dorpen waren letterlijk onbewoond. Sommige dorpen zijn zelfs niet
meer volgens dezelfde stratenplannen opgebouwd, omdat die simpelweg niet
zichtbaar meer waren.
Deze oorlog heeft aan beide kanten zijn sporen en littekens nagelaten, maar aan
de Duitse kant (onze kant dus), zijn die niet zo "glorieus" hersteld als die van de
overwinnaars. Alle Duitse kerkhoven zijn uit onze streek verwijderd, op die van

Hooglede na. Ook veel andere sporen van de bezetter zijn verdwenen. Maar ook
zonder monumenten en graven zie je dat de oorlog hier passeerde. In Moorslede
staat geen enkel gebouw van vóór 1918, ook geen enkel graf, om maar een
voorbeeld te geven.
Wij zijn er terdege van overtuigd dat het verhaal van de andere kant van het
front verteld moet worden en dat dit een interessant en een ongekend verhaal is.
Met de 100 jarige herdenking van WO I in het vooruitzicht, kunnen we niet anders
(en willen we dit ook) dan deze piste uit te diepen.
Exemplarische voorbeelden zijn: Duits kerkhof (Hooglede),
herdenkingsmonumenten en littekens in het landschap die verwijzen naar WOI,
het oorlogsmonument (Lichtervelde), 2 vliegpleinen in Ingelmunster met een
schuilhuisje aan de Meulebekestraat, Juul De Winde monument (Westrozebeke),
bunkers, grafmonumenten, schuwe maandag, …
4.4 Stakeholders binnen en buiten de erfgoedsector
De talrijke bovengemeentelijke en intergemeentelijke initiatieven, zowel privaat-
als publiekrechterlijke, tonen aan dat wederzijdse terbeschikkingstelling van
expertise hier steeds meer regel dan uitzondering wordt.
a. Provinciebestuur West-Vlaanderen
b. Bovengemeentelijke instellingen
c. Verenigingen van bovenlokaal belang
d. Intergemeentelijke instellingen
e. Gemeentelijke archieven
f. Privaatrechterlijke archieven
g. Gemeentelijke bibliotheken met historische collecties
h. Gemeentelijke musea
i. Kerkfabrieken
j. Heemkundige kringen
k. Particuliere lokale musea
l. Lokale cultuurbeleidcoördinatoren
m. Lokale cultuurraden
n. Lokale culturele infrastructuur
o. Lokale verenigingen
p. Toeristische diensten
q. Lokale comité’s OMD en erfgoeddag
r. Vlaamse steunpunten en verenigingen
s. Privé-verzamelaars
Een aantal actoren staan zelf voor grote uitdagingen: ontwikkeling site Eperon
d’Or – Izegem, ontwikkeling site Van Coillie - Lichtervelde, ontwikkeling museum
Ten Bunderen Moorslede, oorlogsmuseum Hooglede, grafkapel Ingelmunster,
erfgoedhuis Roeselare en de ontwikkeling van de stationssite Staden. Synergie

met de erfgoedcel is daarbij evident. In de toekomst dienen dergelijke initiatieven
sterk te worden aangemoedigd.
4.5 SWOT-analyses van de regio
De hieronderstaande swot-analyse van de regio is het resultaat van verschillende
gesprekken en brainstormingsessies die hoofdzakelijk binnen de diverse
gemeenten plaatsvonden. Deze werden aangevuld met de concrete plannen die
beschreven werden binnen elke gemeentelijke beleidsnota en
cultuurbeleidsplannen.
4.5.1 Troeven
1. Een zeer rijk erfgoed, zowel landschappelijk, bouwkundig, roerend als
immaterieel.
2. Een groot aanbod aan erfgoedactoren, zowel professionelen als vrijwilligers,
met een zeer gediversifieerd werkveld, zowel op het vlak van onroerend, roerend
als immaterieel erfgoed.
3. Aanwezigheid van expertise: kennis over het erfgoed, publiekswerking,
conservatie, erfgoedevenementen, archiefwerking van de Stad Roeselare…
4. Traditie van samenwerkingsverbanden, zowel lokaal, intergemeentelijk als
bovengemeentelijk.
5. Groeiende aandacht voor erfgoed.
7. De bereidwilligheid om over de gemeentegrenzen heen het regionale verhaal
uit te dragen.
4.5.2 Zwakten
1. Het aanwezige erfgoed is zowel op lokaal vlak als op niveau van het “Hart
van West-Vlaanderen”, onvoldoende in kaart gebracht, en dit zowel sectorieel als
collectiegebonden. Dit probleem situeert zich vooreerst bij particuliere collecties
en immaterieel erfgoed, maar ook bij collecties van verenigingen en openbare
instellingen.
3. Ondanks sterke erfgoedprojecten uit het verleden wordt het werkveld nog
teveel gekenmerkt door versnippering. Lokale initiatieven met regionaal potentieel
treden vaak niet buiten de grenzen van de gemeente. Er wordt nog teveel naast
elkaar gewerkt waardoor het aanwezige potentieel, zowel binnen de erfgoedsector
als het globale culturele werkveld niet optimaal wordt.
4. Het aanbod in het “Hart van West-Vlaanderen” is weinig gekend bij
ondermeer de scholen waardoor een lokale erfgoededucatie onvoldoende aan bod
komt.
5. Momenteel is er enkel ad hoc communicatie en ad hoc bereik.
6. Diverse gemeentearchieven zijn onderbemand zodat men zich beperkt tot
bewaren maar niet altijd op een professionele manier. De ontsluitingsgraad is laag.
4.5.3 Kansen

1. Overkoepelende erfgoedlijnen binnen het “Hart van West-Vlaanderen”
zoals tussengemeentelijke woonkernen, landelijke en andere verhalen, het
wielergebeuren, industriële geschiedenis, oorlogsverleden, gemeenschappelijke
geschiedenis, ecologisch en natuurlijk erfgoed…
2. Diverse samenwerkingen gaan intensifiëren en uitbreidingsmogelijkheden
gaan onderzoeken waardoor meer en meer samenwerkingen uit diverse
beleidsdomeinen op elkaar afgestemd worden.
3. heemkundige kringen en andere erfgoedactoren
4. de bestaande initiatieven: beeldbanken, archievenbank, verhalenbank, ...
5. Overleg tussen de diverse erfgoedcellen in Vlaanderen.
6. Uitbreidingsmogelijkheden naar andere gemeenten toe.
7. de start van de werking van de erfgoedcel (2 personeelsleden) biedt
diverse kansen: ontsluiting, educatieve projecten…
8. Goede samenwerking met de Vlaamse en provinciale administraties en
steunpunten inzake erfgoed.
9. Aansluiting op bovenlokale initiatieven, projecten en decreten zoals bv.
Participatiedecreet, week van het bos, poëziedag, Week van de Smaak, …
10. De evoluties op digitaal vlak zoals web 2.0, …
11. De uitdagingen waarvoor de verschillende gemeenten staan kunnen een
hefboom betekenen voor de dynamiek in de regio.
4.5.4 Bedreigingen
1. Het “Hart van West-Vlaanderen” wordt geconfronteerd met een sterk
wijzigende ruimtelijke en maatschappelijke context. De toenemende
verstedelijking, industrialisering en schaalvergroting legt een grote druk op de
regio. Zorg voor het erfgoed in de verdere ruimtelijke ontwikkeling is een
belangrijke uitdaging. Behoud en vertaling van dorpscultuur eveneens …
2. Behoud en beheer is voor alle actoren nog steeds een belangrijk probleem,
door het ontbreken van degelijke erfgoeddepots en door een tekort aan financiële
en personele middelen. Uitwisseling van reeds bestaande expertise en bundeling
van krachten kan hier een oplossing bieden.
3. Een algemeen probleem is de veroudering in het vrijwilligerswerk in de
erfgoedsector. Het vergroten van de slagkracht van het erfgoed en de
verankering in de hedendaagse leefwereld is noodzakelijk om de continuïteit in het
vrijwilligerswerk te verzekeren.
4. Elke gemeente probeert zijn eigen projecten naar voor te schuiven. Het is
niet altijd evident om samen te werken door de verschillende ‘bedrijfsculturen’,
aandacht en slagkracht van de lokale partners.

5 VISIE, MISSIE EN DOELSTELLINGEN
5.1 Visie
Het erfgoedbeleid binnen het “Hart van West-Vlaanderen” zal verder bouwen op
de belangrijkste aanwezige troeven en deze ook uitspelen in samenwerking met
andere actoren. Dit betekent dus dat het erfgoedbeleid gericht wordt naar de
streek en haar inwoners. Betekenis en duiding van dit erfgoed door een zichtbare
en toegankelijke ontsluiting moeten ervoor zorgen dat erfgoed binnendringt tot in
elk segment van onze maatschappij. Bovendien zal geprobeerd worden om de
aanwezige erfgoedgemeenschappen verder te activeren. Uiteraard zal dit niet
allemaal gebeuren op één dag. Gerichte keuzes zullen zich opdringen maar het
zullen keuzes zijn gemaakt door de hele regio via nieuwe samenwerkingsverbanden
of door het inspelen op aangeboden thema’s.
Een uitdaging voor het erfgoedbeleid van deze regio is dan ook het actualiseren
van het erfgoed. Hoe maken wij erfgoed ook maatschappelijk relevant genoeg voor
specifieke doelgroepen zoals (maatschappelijk kwetsbare) jongeren,
laaggeschoolden en kansarmen? Het wordt dus een beleid dat gedragen wordt van
onderuit en dat de vinger aan de pols houdt. Dat het onderwijs hier onder andere
een belangrijke partner zal zijn spreekt voor zich.
Gelegen tussen en geïnspireerd door de drie steden met een erfgoedconvenant
Kortrijk, Brugge en Ieper lag het voor de hand dat de gemeenten rond Roeselare
de handen in elkaar slaan. Die gemeenten hebben immers samen een groot deel van
de geschiedenis gemeen : denken we hierbij maar aan alles wat te maken heeft
met mobiliteit, transport en industrie. Door het samenwerken wordt ook het
draagvlak rond erfgoed enorm verbreed en zullen de hierdoor beschikbare
middelen meer effect opleveren.
5.2 Missie
TERF is een dynamische intergemeentelijk samenwerkingsverband rond erfgoed
tussen zeven gemeenten, elk met hun eigenheid. Ondanks en dankzij diverse lokale
accenten, onderscheidt deze regio (Het hart van West-Vlaanderen) zich door een
unieke mix van gemeenschappelijke erfgoedlijnen, waaronder het commercieel en
industrieel verleden, het cultuurhistorisch erfgoed, het oorlogsverleden het
funerair verleden en het religieus erfgoed. TERF vertelt dit regionaal verhaal door
integrale ontsluiting in samenwerking met de diverse erfgoedorganisatie en –
gemeenschappen via het proces van inventarisatie, behoud en beheer. Door het
verbreden van perspectieven en het uitdiepen van de eigen verhalen, vormt deze
samenwerking een meerwaarde voor alle actoren.

5.3 Doelstellingen
Gezien het korte tijdsbestek en het pas van start gaan van de erfgoedcel na de
het indienen van het beleidsplan, geven we bij elke operationele doelstelling -indien
mogelijk- een aanzet tot werkinstrumenten, effecten en middelen. Als bijlage kan
u het actieplan en begroting 2008 terugvinden ; het meerjarenplan (2009-2014)
zal zo snel als mogelijk verder uitgewerkt worden.
Het hoofddoel van het integraal erfgoedbeleid, zoals ook duidelijk gesteld in het
erfgoeddecreet, bestaat erin om het massaal aanwezige maar vaak weinig gekende
cultureel erfgoed ‘gebruiksklaar’ te maken, zijn maatschappelijke plaats te
versterken en het beheer ervan te verbeteren. De grootste uitdaging is alvast om
erfgoed dat zijn betekenis heeft verloren of dreigt te verliezen opnieuw de nodige
symbolische slagkracht te geven door het in zijn context te plaatsen: eigentijds en
historisch, maatschappelijk en ruimtelijk.
Om dit hoofddoel te realiseren focussen de doelstellingen zich op twee
belangrijke deelgebieden:
1. inventarisatie, behoud en beheer
2. culturele ontsluiting en publieksparticipatie
Inventarisatie, behoud en beheer garanderen de instandhouding van het erfgoed
zodat men er ook in de toekomst van kan blijven genieten. Publieksgarantie
vergroot het maatschappelijk draagvlak en houdt erfgoed op de (politieke) agenda
waardoor ook voldoende financiële en personele middelen kunnen vrijgemaakt
worden voor de instandhouding en het onderzoek.
Vertrekkende vanuit het belang om enerzijds het aanwezige erfgoed te kennen en
te bewaren en anderzijds de bevolking bewust te maken van hun verleden, zijn
onderstaande doelstellingen voor deze beleidsperiode van primordiaal belang.
Strategische Doelstelling 1: Een voortdurende inventarisatie, behoud en
beheer geeft vorm aan een dynamisch integraal regionaal erfgoedbeleid.
Operationele Doelstellingen
1.1 Het ontwikkelen van werkbare inventarisatiemethodieken
1.2 De inventarisatie van zowel het materieel als immaterieel erfgoed binnen
de regio
1.3 De vinger aan de pols houden in verband met de aanwezige expertise rond
inventarisatie binnen de sector.
1.4 De regio onderzoekt de mogelijkheden tot het ontwikkelen van een
regionaal depotbeleid.
Effecten
- uniforme aanpak
- inventaris staat ter beschikking van werkveld en publiek
- de erfgoedcel beschikt over de nodige expertise
- rapport depotbeleid

Indicatoren
- de methodiek wordt gebruikt
- werkveld en publiek gebruiken inventaris
- aantal adviesmomenten
- rapport aanwezig
Strategische doelstelling 2: TERF versterkt de relatie tussen de lokale
gemeenschap en het aanwezige erfgoed dit voornamelijk volgens de
thematische lijnen (industrieel-commercieel, oorlogsverleden, funerair,
religieus en cultuurhistorisch).
Operationele Doelstellingen
2.1 De erfgoedcel ontwikkelt en ondersteunt educatieve projecten rond
erfgoed.
2.2 De erfgoedcel voert een doorgedreven communicatiebeleid.
2.3 De erfgoedcel coördineert en promoot de bovenlokale erfgoedinitiatieven.
2.4 De erfgoedcel stimuleert, zowel op beleidsniveau als bij de individuele
burger, een bewustwording voor het lokale erfgoed.
2.5 De erfgoedcel vergroot haar draagvlak door diverse doelgroepen te
betrekken en te laten deelnemen aan het regionaal erfgoedbeleid
2.6 De erfgoedcel ontwikkelt nieuwe initiatieven.
Effecten
- Participatie en competentie van het publiek vergroot
- Erfgoed, erfgoedwerking en erfgoedlijnen zijn gekende begrippen
- initiatieven zijn beter op elkaar afgestemd waardoor de return groter
wordt
- structurele vrijwilligerswerking en doorgedreven participatie ook van
moeilijker bereikbare doelgroepen
- de erfgoedlijnen zijn gekend
Indicatoren
- grotere deelname van publiek
- aantal artikels in de pers
- iedereen herkent zich in de samenwerking
- meer mensen zijn actief met erfgoed bezig
Strategische doelstelling 3: TERF stimuleert een doorgedreven samenwerking
met alle actoren en dit op diverse niveaus.
Operationele Doelstellingen
3.1 Door de ontwikkeling van een erfgoedreflex zal het lokale beleid bij het
opstarten van projecten rekening houden met het belang van erfgoed.
3.2 De erfgoedcel coördineert het erfgoedbeleid tussen de gemeenten om op
die manier tot een coherent beleid te komen.
3.3 Samenwerking met andere erfgoedcellen verhoogt de aandacht voor het

erfgoedbeleid en maakt de eigen werking krachtiger.
3.4 De erfgoedcel gaat actief op zoek naar nieuwe (erfgoed)actoren en
vrijwilligers om het regionale erfgoedbeleid slagvaardig te houden en actief
netwerken uit te bouwen.
3.5 De erfgoedcel volgt nauwgezet de (boven)lokale regelgeving op.
3.6 Bibliotheken en gemeentelijke archieven zijn belangrijke partners bij de
inventarisatie en de ontsluiting van het lokale (documentaire) erfgoed.
3.7 De erfgoedcel participeert aan alle overlegmomenten die nauw verbonden
zijn met erfgoed.
Effecten
- alle diensten beschikken over objectieve criteria om hun beleid te toetsen
en te enten op het erfgoedbeleid
- het regionale verhaal wordt vertelt
- erfgoed stijgt op de politieke agenda
- erfgoed wordt geagendeerd op diverse fora
- expertiseverhoging en professionalisering
- ruimer zicht op het werkveld
- beleidsmatige onderbouwing
- grotere betrokkenheid van bibliotheken en archieven
- aanwezigheidspolitiek
Indicatoren
- de objectieve criteria + aantal doorgedreven toetsen
- aantal persartikels
- aantal college- en gemeenteraadsbeslissingen
- aantal uitnodigingen externe fora
- aantal deelnames aan studiedagen en overlegplatforms
- meer uitgebreide stakeholderskaart
- aantal adviesaanvragen ivm. Regelgeving
- deelname aan activiteiten en ontsluiting van collecties
- aantal aanwezigheden

6. ORGANISATIE, PLANNING EN MIDDELEN ERFGOEDCEL
De erfgoedcel moet de motor zijn voor de verdere ontwikkeling van het
geïntegreerd regionaal erfgoedbeleid en tevens het aanspreek- en coördinatiepunt
binnen het brede terrein van het cultureel erfgoed. Vanuit deze rol werkt de
erfgoedcel aan de verdere uitbouw van het netwerk tussen de verscheidene
betrokken domeinen, instellingen en soorten erfgoed. De erfgoedcel legt prioritair
de aandacht op (1) inventarisatie, behoud en beheer van het bestaande
erfgoedpatrimonium in de meest ruime zin van het woord en (2) sensibilisatie,
culturele ontsluiting en publieksparticipatie.
6.1 Organisatie erfgoedcel
Een intergemeentelijke erfgoedconvenant voor het Hart van West-Vlaanderen is
omwille van voorgaande argumenten als het ware een evidentie. Binnen alle
betrokken gemeenten bevindt zich een schat aan materieel en menselijk kapitaal
dat door een goede samenwerking optimaal benut kan worden ten behoeve van een
kwaliteitsvolle (her-) integratie van het erfgoedverhaal in de hedendaagse
samenleving.
Een intergemeentelijke samenwerking aangaan en goed uitbouwen is echter geen
sinecure: zonder duidelijke strategie en afspraken dreigt de samenwerking te
stranden in een discussie over een (proportionele) verdeling van de inspanningen
over de verschillende gemeenten waarbij de meerwaarde van het
samenwerkingsverband onvermijdelijk verloren gaat. Een goede ondersteuning van
de op te richten erfgoedcel en een structurele terugkoppeling naar enerzijds de
colleges van Burgemeester en Schepenen en anderzijds naar het hele erfgoedveld,
is dan ook levensnoodzakelijk.
De structuur rond de erfgoedcel van het “Hart van West-Vlaanderen” kan er als
volgt uitzien:
6.1.1 Erfgoedcel
De erfgoedcel bestaat uit minstens 2 VTE. Er is geopteerd om te werken met een
erfgoedconsulent – inhoudelijk medewerker en een erfgoedconsulent – zakelijk
communicatief medewerker. Hun takenpakket ziet er als volgt uit:
- de leiding, de coördinatie en de opvolging van de uitvoering van de
erfgoedconvenant met het oog op de ontwikkeling en de uitvoering van een
integraal en geïntegreerd cultureel-erfgoedbeleid op regionaal niveau.
- Ontwikkelen van een lange-termijnvisie op het cultureel-erfgoedbeleid van
de streek
- Uitbouwen van netwerken met erfgoed-, culturele en onderwijsactoren in
de regio
- Stimuleren van samenwerking.

- Organiseren en begeleiden van de expertise-uitwisseling binnen de sector
en het realiseren van projecten.
- Ontwikkelen en implementeren van methodieken omtrent zowel archivering,
inventarisatie als behoud en beheer.
- Opvolgen van de contacten met de overheden, opstellen subsidiedossiers en
hierin ook de verschillende gemeenten begeleiden
- Begeleiden van het financiële beleid van de projectvereniging
- Verzorgen van het communicatiebeleid van de projectvereniging
De erfgoedcel is gehuisvest op Polenplein 15, 8800 Roeselare.
Specifieke personele ondersteuning is over het algemeen wel vrij beperkt.
Verwacht wordt daarom dat de komst van een erfgoedcel met twee nieuwe
gespecialiseerde functionarissen ook voor kleinere gemeenten een zeer belangrijke
hefboom zal betekenen voor een geïntegreerd erfgoedbeleid waarbij alle potenties
ten volle benut kunnen worden.
De erfgoedcel zal niet alleen expertise genereren, ze moet er dus ook in slagen de
bestaande knowhow maximaal te laten renderen door samenwerking en
ervaringsuitwisseling. Het ligt daarbij voor de hand dat nauw wordt samengewerkt
met de sectordeskundigen binnen de provinciale diensten, die reeds een aantal
initiatieven ontwikkeld hebben (museumconsulentschap, ondersteuning en
begeleiding monumentenzorg en cultuurpatrimonium, bibliotheekconsulentschap…)
6.1.2 Werkgroep erfgoed
De werkgroep Erfgoed bestaat uit de erfgoedcel, aangevuld met de
cultuurbeleidscoördinatoren of andere daartoe aangestelde ambtenaren. De
werkgroep erfgoed volgt het dagelijks bestuur op.
6.1.3 Projectteams
De projectteams zijn ad hoc-werkgroepen die inhoudelijk werken (binnen de
krijtlijnen van het beleidsplan) rond bepaalde projecten of themata, zowel op het
vlak van publiekswerking als op het vlak van behoud en beheer. Deze worden
samengesteld met een selectie van de werkgroep erfgoed, aangevuld met
specialisten terzake vanuit de gemeente of daarbuiten. Deze projectteams
realiseren samen met de erfgoedcel en in samenwerking met de betrokken actoren
in het veld welbepaalde projecten. Elk projectteam bepaalt in overleg met de
werkgroep erfgoed en volgens noodzaak de frequentie van de vergaderingen.
6.1.4. Raad van Bestuur TERF
De Raad van Bestuur heeft als taak het algemeen beleid op te volgen, richting te
geven en dit door regelmatige vergadermomenten. De Raad van Bestuur is
opgebouwd met vertegenwoordigers van alle gemeenten (schepenen,
cultuurbeleidscoördinatoren of andere daartoe aangewezen ambtenaren). De Raad
van Bestuur komt minstens tweemaandelijks samen, begeleidt ,ondersteunt en
evalueert de medewerkers van de erfgoedcel, zet samen met hen de krachtlijnen
voor het beleid uit en bepaalt de keuze van de toekomstige projecten.

6.2.5 Staten Erfgoed
De Staten Erfgoed bestaat uit alle geïnteresseerden “uit het veld” (zowel
vrijwilligers als beroeps) en zal zowel de werkgroep erfgoed als de projectteams
adviseren in hun werking. De Staten Erfgoed fungeert als een soort
klankbordgroep en heeft een lage vergaderfrequentie (minimaal één maal per jaar).
Alle actoren uit het “Hart van West-Vlaanderen” worden hierop uitgenodigd. De
erfgoedcel geeft deze vergadering een werkingsverslag, stelt de nieuwe projecten
voor en peilt naar de behoeften, interesses, wensen en mogelijkheden van de leden.
Deze vergadering verzekert een efficiënte doorstroming van informatie in beide
richtingen.

6.2 Middelen (begroting 2009-2014)
Begroting RvB TERF 19/12/2007 BEGROTING 2009 BEGROTING 2010
BEGROTING
2011 BEGROTING 2012
BEGROTING
2013 BEGROTING 2014
INKOMSTEN
70 OMZET
71 VOORRAADWIJZIGING
73 DIVERSE GOED/DIENSTEN
74 ANDERE BEDRIJFSOPBR. 450.000,00 € 450.000,00 € 450.000,00 € 450.000,00 € 450.000,00 € 450.000,00 €
740 subsidies
7401 Vlaamse overheid 300.000,00 € 300.000,00 € 300.000,00 € 300.000,00 € 300.000,00 € 300.000,00 €
7402 gemeenten 150.000,00 € 150.000,00 € 150.000,00 € 150.000,00 € 150.000,00 € 150.000,00 €
74021 Hooglede 11.095,08 € 11.095,08 € 11.095,08 € 11.095,08 € 11.095,08 € 11.095,08 €
74022 Ingelmunster 11.971,03 € 11.971,03 € 11.971,03 € 11.971,03 € 11.971,03 € 11.971,03 €
74023 Izegem 29.782,53 € 29.782,53 € 29.782,53 € 29.782,53 € 29.782,53 € 29.782,53 €
74024 Lichtervelde 9.488,22 € 9.488,22 € 9.488,22 € 9.488,22 € 9.488,22 € 9.488,22 €
74025 Moorslede 12.028,38 € 12.028,38 € 12.028,38 € 12.028,38 € 12.028,38 € 12.028,38 €
74026 Roeselare 63.271,29 € 63.271,29 € 63.271,29 € 63.271,29 € 63.271,29 € 63.271,29 €
74027 Staden 12.363,47 € 12.363,47 € 12.363,47 € 12.363,47 € 12.363,47 € 12.363,47 €
74 OPBRENGSTEN ACTIVITEITEN 10.000,00 € 12.000,00 € 14.000,00 € 16.000,00 € 18.000,00 € 20.000,00 €
75 FINANCIELE OPBRENGSTEN 250,00 € 250,00 € 250,00 € 250,00 € 250,00 € 250,00 €
76 UITZOND. OPBRENGSTEN 0,00 € 0,00 € 0,00 € 0,00 € 0,00 € 0,00 €
77 TERUGNEMING VOORZ. 0,00 € 0,00 € 0,00 € 0,00 € 0,00 € 0,00 €
79 VERWERK. RESULTATEN
ALGEMEEN TOTAAL 460.250,00 € 462.250,00 € 464.250,00 € 466.250,00 € 468.250,00 € 470.250,00 €

Begroting RvB TERF 19/12/2007 BEGROTING 2009
BEGROTING
2010 BEGROTING 2011 BEGROTING 2012
BEGROTING
2013 BEGROTING 2014
UITGAVEN
60 HANDELSGOEDEREN
61 DIVERSE GOED+DIENSTEN
62 PERSONEELSKOSTEN 119.600,00 € 124.384,00 € 129.360,00 € 134.533,00 € 139.915,00 € 145.511,00 €
6202001 nettolonen
620210 RSZ-BV werknemers
621200 RSZ werkgever
6221 andere personeelskosten
622000 maaltijdchecks
622400 verzek arbeidsong
62250 ikmo
62260 adm kst
63 AFSCHRIJVINGEN /
VOORZIENINGEN 2.000,00 € 2.000,00 € 2.000,00 € 2.000,00 € 2.000,00 € 2.000,00 €
63000 afschrijvingen van het boekjaar
63400 waardevermindering klanten
63700 voorziening andere kosten
63701 voorziening sociaal fonds
63703 voorziening initiatieven 2009
64 ORGANISATIEKOSTEN 50.000,00 € 50.000,00 € 50.000,00 € 50.000,00 € 50.000,00 € 50.000,00 €
640 belastingen/taksen
641 huisvestingskosten
641800 andere huisvestingskosten
641810 huur kantoor
641820 huur copier
641825 hosting + ict
641830 electriciteit
641840 brandstoffen

641850 watermaatschappij
641860 uitbest.onderhoudswerken
641890 opening
641900 inrichtingswerken
642 secretariaatskosten
642010 kantoorbenodigdheden
642020 papier
642100 materieel
642300 uitbesteed werk
642400 algemeen drukwerk
642500 verzendingskosten
642600 telefoon
642700 internet
642830 herstellingen computer
642810 publicatie Belg. Staatsblad
643 andere organisatiekosten
643100 verplaatsingen bestuurders
643110 verplaatsing vrijwilligers
643120 kosten vrijwilligers/bestuursleden
643300 dienstreizen personeel
643400 kosten vergaderingen
643500 publiciteit
643600 andere verzekeringen-BRAND
643600 andere verzekeringen-OMNIUM
644 diversen
6440 toelagen
6441 lidgelden
6442 representatiekosten
6444 overige
64441 vorming personeel

64449 diversen
6445 reizen
64 ORGANISATIES 288.250,00 € 285.466,00 € 282.490,00 € 279.317,00 € 275.935,00 € 272.339,00 €
645 evenementen 10.000,00 € 12.000,00 € 14.000,00 € 16.000,00 € 18.000,00 € 20.000,00 €
645010 huur lokalen
645100 honoraria externe medewerkers
645200 verplaatsing externe medewerkers
645300 logistieke kosten externe medewerkers
645800 andere orga. kst.
646 Terfblad en externe communicatie 42.000,00 € 44.000,00 € 46.000,00 € 48.000,00 € 50.000,00 € 52.000,00 €
646300 druk en aanmaakkosten
646400 bedeling
646500 website aanmaak en updating
646600 Jaarboek
647 projecten 229.750,00 € 222.716,00 € 215.490,00 € 208.067,00 € 200.435,00 € 192.589,00 €
649500 Project Erfgoeddag
649501 Project Open Monumentendag
649502 Project Week van de Smaak
649503 Project Wereldoorlog I
649504 Project funerair erfgoed
649505 Project cultuurhistorisch erfgoed
649506 Project oraal erfgoed
649506 Project kerkelijk erfgoed
649507 Project industrieel erfgoed
649508 Project commercieel erfgoed
649509 Project diversen
648 dienstverlening 5.500,00 € 5.750,00 € 6.000,00 € 6.250,00 € 6.500,00 € 6.750,00 €
648120 vorming erfgoedactoren
648121 mappen vorming

648200 documentatie
648220 didactisch materiaal
648221 abonnementen
649 andere 1.000,00 € 1.000,00 € 1.000,00 € 1.000,00 € 1.000,00 € 1.000,00 €
65 FINANCIELE KOSTEN 400,00 € 400,00 € 400,00 € 400,00 € 400,00 € 400,00 €
650002 bankkosten
653000 te bet. intresten G.B.
66 UITZONDERLIJKE KOSTEN 0,00 € 0,00 € 0,00 € 0,00 € 0,00 € 0,00 €
669000 uitzonderlijke kosten
69 VERWERKING VAN RESULTATEN 0,00 € 0,00 € 0,00 € 0,00 € 0,00 € 0,00 €
ALGEMEEN TOTAAL 460.250,00 € 462.250,00 € 464.250,00 € 466.250,00 € 468.250,00 € 470.250,00 €

6.3 Planning (2009-2014)
Omwille van de korte periode waarin dit plan werd geschreven was het voor ons
onmogelijk om een volledige meerjarenplanning op te maken. Het is onze intentie
om dit de komende maanden op te maken samen met de medewerkers van de
erfgoedcel (start 1 februari 2008).
Wel is het zo dat er zich een aantal opportuniteiten aanbieden binnen de reeds
besproken thematische lijnen die we zeker niet uit het oog willen verliezen. Zo
denken we aan het 150 jarig bestaan van het kanaal (en de haven in Roeselare) in
2012, de herdenking van WOI in 2014, herdenking omtrent Warden Om en Adriaan
Willaert, … Het spreekt voor zich dat de inventaris en de werking van de
erfgoedcel hiertoe zullen bijdragen.

BIBLIOGRAFIE
Landschapsatlas van het Vlaams Gewest (2002)
Tijdschrift “In de Steigers”, Brugge: Provincie West-Vlaanderen.
DENYS, DESIRE, 1955, Het Roeselaarse volksleven, Roeselare: eigen beheer.
JACOBS, M., 1996, “Zij, die vielen als helden …: inventaris van de
oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen:deel 2”,
Brugge: Provincie West-Vlaanderen.
KERNGROEP BEGRAAFPLAATSEN STAD ROESELARE, 2000, De oude stedelijke
begraafplaats van Roeselare, Roeselare: drukkerij Verduyn.
LERMYTE, J.M., 1985, “Geschiedenis van Izegem”, Roeselare: Concordia.
MINISTERIE VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP, Departement LIN AROHM,
Afdeling Monumenten en Landschappen, 2001, “Bouwen door de eeuwen heen in
Vlaanderen, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Roeselare, Kantons
Hooglede-Izegem-Lichtervelde, 17n2”, Turnhout: Brepols.
MINISTERIE VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP, Departement LIN AROHM,
Afdeling Monumenten en Landschappen, 1999, “Bouwen door de eeuwen heen in
Vlaanderen, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Roeselare, Kanton
Roeselare, 17n1”, Turnhout: Brepols.

BIJLAGEN
1. Uittreksels uit gemeentelijke cultuurbeleidsplannen en –documenten
2. Gedeeltelijke inventaris van het roerend, onroerend en immaterieel erfgoed
3. actieplan 2008
4. statuten

UITTREKSELS UIT GEMEENTELIJKE CULTUURBELEIDS-
PLANNEN
1. Izegem
2. Moorslede
3. Roeselare
4. Staden
Hooglede, Lichtervelde en Ingelmunster zijn niet ingestapt in het decreet Lokaal
Cultuurbeleid en beschikken dus niet over een cultuurbeleidsplan.

Uittreksel cultuurbeleidsplan Izegem
cultureel erfgoed en archief
SD 2 Het cultureel erfgoedbeleid van de stad wordt een speerpunt in de komende
beleidsperiode waarbij ontsluiting en erfgoededucatie centraal gesteld worden.
OD 2.1 Het erfgoedbeleid van de stad zal gedynamiseerd worden vanuit de
museumsite Eperon d’Or.
Concrete beleidsdoelstellingen resultaatsindicatoren
2.1.1 de museumsite wordt verder
inhoudelijk ontwikkeld
2.1.2 de museumsite wordt
infrastructureel aangepakt.
2.1.3 de museumsite functioneert als
museum en streekbezoekerscentrum
2.1.4 Streven naar een erkenning van
het museum op regionaal niveau
2.1.5 De museumsite gaat zich enten op
industrieel erfgoed en in dit opzicht
maakt ook de stoommachine deel uit van
de museumsite.
Instrumenten en acties
- werkgroep “Eperon d’Or” komt regelmatig
samen
- publieksmomenten tijdens de
reconversie van de site
- het beleidsplan van het museum
- ontsluitingsprojecten die verder gaan
dan de museummuren
- opstellen criteria verwervingsbeleid
- samenwerking met andere musea
- nieuwe impulsen voor en overleg met
de vrijwilligers betrokken bij het
museum
- duidelijke educatieve functie
ontwikkelen
- aantal overlegmomenten
- infrastructuur
- aantal verwervingen voor de collectie +
de aard ervan
- aantal bezoekers en hun tevredenheid
- aantal tentoonstellingen en
publieksmomenten
- aantal persartikels
- erkenning als regionaal museum
Kritische succesfactoren
- collectiebeleid
- infrastructuur
- samenwerking met derden
- personeel
- financiële middelen voor
programmering
- steun lokale bevolking
- promotiemiddelen
- publieksonderzoek
OD 2.2 Het stedelijk erfgoedbeleid kadert binnen het regionaal
erfgoedbeleid. TERF krijgt op die manier een coördinerende rol toegemeten
op het vlak van ontsluitingsprojecten.

Concrete beleidsdoelstellingen
2.2.1 TERF blijft verder streven naar het
afsluiten van een erfgoedconvenant
2.2.2 TERF houdt rekening met de
nieuwe museumsite
2.2.3 TERF onsluit het erfgoed op een
hedendaagse en dynamische manier
2.2.4 TERF houdt rekening met de
(Izegemse) actoren op het gebied van
erfgoed
Instrumenten en acties
- het erfgoedconvenant met de Vlaamse
Gemeenschap
- overleg met de Vlaamse Gemeenschap
- opstarten platform erfgoed als
Izegemse klankbordgroep
- opmaken geïntegreerd regionaal
erfgoedbeleidsplan
- programmeren en coördineren
erfgoedprojecten met hedendaags
karakter
- opvolgen en coördineren van alle
(stedelijke) erfgoedontsluitingsprojecten
(OMD, erfgoeddag, …)
Resultaatsindicatoren
- inventaris van Izegems erfgoed en
actoren op het gebied van erfgoed
- aantal overlegmomenten
- aantal bezoekers
- aantal projecten
- aantal publicaties
- aantal persartikels
- tevredenheid van de lokale bevolking
- tevredenheid van de bezoekers
Kritische succesfactoren
- financiële middelen voor werking en
programmering
- promotiemiddelen
- inventaris van Izegems erfgoed
OD 2.3 Een gedegen archiefwerking zal geïnitieerd worden, waarbij zowel
het stedelijk archief, als het archief van de musea, als het archief van
andere stedelijke culturele instellingen geïnventariseerd en ontsloten
worden. Dit in nauwe samenwerking met de Heemkundige kring Ten
Mandere.
Concrete beleidsdoelstellingen resultaatsindicatoren
2.3.1 Het archief inventariseert haar
materiaal
2.3.2 Het archief wordt betrokken in
cultureel stedelijke (erfgoed)projecten.
2.3.3 Het archief functioneert als
logistieke instelling voor de
stadsadministratie
2.3.4 Het archief stelt zich op ten dienste
van de bevolking
2.3.5 Het archief heeft oog voor de
andere stedelijke culturele instellingen
(o.m. voor inventarisatie).
Instrumenten en acties
- aanwerving personeel
- aankoop software
- elektronische inventarisering archief
- samenwerking met andere archieven
en de Heemkundige kring Ten Mandere
- organiseren van ontsluitingsprojecten
(in samenwerking met andere
erfgoedactoren)
- aantal overlegmomenten
- aantal inventarisatiegegevens
- aantal digitale verwerkingen
- aantal projecten (1 per jaar)
Kritische succesfactoren
- personeel
- technische vereisten

Uittreksel cultuurbeleidsplan Moorslede
4. De burger kent en waardeert het eigen
erfgoed.
4.1 Inleiding
Op het eerste gezicht heeft onze gemeente niet zoveel erfgoed. Dit heeft in grote mate te
maken met de eerste wereldoorlog. Onze gemeente is namelijk letterlijk volledig van de
kaart geveegd. Maar toch leeft erfgoed bij ons, getuige daarvan zijn bv. onze twee heel
goed draaiende heemkundige kringen. Ook het gemeentebestuur vindt ons erfgoed heel
belangrijk. Meer nog, we zien ons erfgoed als één van de belangrijkste middelen om
onze missie en eerste strategische doelstellingen uit te voeren. Het erfgoed zal in
belangrijke mate een rol spelen bij de bepaling van onze identiteit. Omdat we het zo
belangrijk vinden, vermelden we dit hier als een strategische doelstelling en niet als een
missie. Deze doelstelling is een stukje een synthese van dit beleidsplan en we hebben
grote plannen (bv. een eigen museum) en we zijn er al hard aan het werken (bv. TERF,
een regionale erfgoedvereniging met doel het afsluiten van een erfgoedconvenant).
4.2 Kader
Vanuit de missie: “…de zoektocht naar een eigen gemeentelijke identiteit…”
Vanuit de visie: “…harmonieuze gemeente, met een eigen identiteit, die we vooral
ontlenen aan ons (immateriële) erfgoed en aan onze eigenheid…en ons zo opnieuw op
de toeristische kaart zetten.”
Biedt antwoord op volgende beleidsuitdagingen:
• Erfgoed en alles wat daar rond hangt vormt een belangrijke poot van ons beleid.
• Waar mogelijk werken we samen met andere instanties en/of besturen en zetten
de gemeentelijke culturele spelers ook hier toe aan
We betrekken hierbij volgende SWOT-elementen:
Sterktes: (Archief) Heemkundige kringen
Wezenskenmerken (Mariabedevaart, Pater Lievens,…)
TERF
Erfgoedactiviteiten
Zwaktes: Slechte staat erfgoed
Geen inventaris
Lievensmuseum weinig open
Pater Lievenspad niet onderhouden
Weinig middelen
Locatie heemkundige kringen
Archief en archivering
Kansen: Ons oorlogs-, sport-, ambachtelijke en religieus verleden
Samenwerking
Erfgoeddecreet
Nieuw museum (Ten Bunderen)
Infopanelen
Privé-archieven
Funerair erfgoed
Digitale recorder (mondeling erfgoed)

Bedreigingen: Te weinig personeel
Verloren gaan van geschiedenis
We houden rekening met de elementen uit de situatieschets en de bevragingen:
Toerisme en recreatie en erfgoed

Uittreksel cultuurbeleidsplan Moorslede
4.3.1 Het gemeentelijk en particulier (im)materieel erfgoed wordt bewaard en
waar mogelijk ontsloten
Al is dit een open deur intrappen, dit lijkt evidenter dan het is. We moeten eerste
weten wat we hebben. De heemkundige kringen zijn hier druk mee bezig. Als
we weten wat we hebben, kunnen we een beleid uitstippelen om te kunnen
bewaren en ontsluiten. Hiervoor hopen we veel informatie en steun te krijgen
van TERF. Hiervoor zullen we onze heemkundige kringen zo goed mogelijk
ondersteunen, zodat ze hun belangrijke werk kunnen voortzetten. Maar ook
willen we het engagement nemen om met onze gemeente deel te nemen aan de
diverse erfgoedinitiatieven (Open Monumentendag, Erfgoeddag en Week van de
Smaak, Nacht van de Geschiedenis), wat niet altijd even evident is, maar waar
vooral onze heemkundige kringen telkens wel een antwoord op vinden.
Acties die we zeker zullen doen:
Wat Actoren Timing
We investeren in het
College,
continu
samenwerkingsverband TERF en cultuurdienst,
BROERE
Bibliotheek,
erfgoedverenigingen
Via TERF is er een inventarisatie Cultuurdienst,
TERF
Vanaf 2008
Er is een beleidsplan van TERF in het Cultuurdienst, 2009
kader van het goedgekeurde
erfgoedconvenant
College, TERF
Er komen infoborden aan de
Cultuurdienst, 2009
waardevolle gebouwen en historische Bibliotheek,
sites
College
We zorgen voor een betere huisvesting College,
Vanaf 2008
van de heemkundige kringen (Ten
Bunderen en Oud-Gemeentehuis)
cultuurdienst
We nemen deel aan de diverse College,
jaarlijks
erfgoedevenementen
cultuurdienst,
bibliotheek,
erfgoedverenigingen
Er komt een reglement op het Cultuurdienst, 2008
hergebruik van de waardevolle graven cultuurraad, College
¨Via de provinciale Beeldbank wordt
beeldmateriaal digitaal bewaard en
ontsloten
Bibliotheek 2008
Relevante actuele en historische
informatie over onze gemeente wordt
verzameld, bewaard en ontsloten
Bibliotheek Jaarlijks
Mogelijke andere acties en aandachtspunten:
Inventaris maken van belangrijkste erfgoed, betere huisvesting heemkundige
kringen, infoborden plaatsen aan interessantste erfgoed Erfgoedcel uitbouwen,
reglement funerair erfgoed opstellen, stimuleren vastleggen mondeling erfgoed,
verzamelaarsbeurs organiseren

4.3.2 De Cultuurdienst/Bibliotheek spelen in op regionale initiatieven i.v.m.
erfgoed
Een korte doelstelling met weinig uitleg. In de eerste plaats gaat dit over TERF
en BROERE (samenwerkingsverband van bibliotheken). We willen dus in deze
twee de nodige tijd, centen en energie steken, maar we willen ook pistes
openhouden voor andere mogelijkheden.
Acties die we zeker zullen doen:
Wat Actoren Timing
We gaan volop voor het
College,
continu
samenwerkingsverband TERF en cultuurdienst,
Broere
bibliotheek,
erfgoedverenigingen
Mogelijke andere acties en aandachtspunten:
Samenwerking met TERF continueren, Broere
4.3.3 Tegen het eind van deze beleidsperiode heeft de gemeente een degelijke
archiefruimte en is er een begin gemaakt met een archiefwerking
Onze gemeente heeft momenteel geen archiefwerking en nauwelijks een archief.
De heemkundige kringen (vooral Dadizele) hebben al een archief en bouwen dit
gestaag verder uit. Maar er zijn ook nog enkele privé-archieven, het archief van
het klooster Ten Bunderen om er maar ééntje te noemen. Om een archiefwerking
op poten te kunnen zetten, hebben we in de eerste plaats een goede ruimte nodig.
En dit is het minimum waar we naar streven in deze beleidsperiode.
Acties die we zeker zullen doen:
Wat Actoren Timing
Er is een archiefruimte die aan de College,
2011
eisen voldoet
cultuurdienst,
Bibliotheek,
erfgoedverenigingen,
TERF
We zijn gestart met een
College,
2013
archiefwerking
cultuurdienst,
Bibliotheek,
erfgoedverenigingen,
TERF
Mogelijke andere acties en aandachtspunten:
Archiefbeleid voeren
4.3.4 Ten laatste in 2013 opent de gemeente een museum in de Ten Bunderen-site
rond religieus erfgoed met minstens een vleugel rond Pater Lievens en een vleugel
rond de chambrettes
De laatste doelstelling is de meest ambitieuze. Hoewel we nog bijna nergens
staan, zetten we hem hier toch zo concreet in. Er is de site van het voormalige
klooster Ten Bunderen met onder andere de “chambrettes”. De huidige eigenaars

zijn meer dan bereid om met ons samen te werken door de tweede verdieping ter
onzer beschikking te stellen. Door het geweldige succes van de Open
Monumentendag rond het thema “hout” (ongeveer 4000 bezoekers) is er een
idee beginnen te broeden dat meer en meer vaste vorm begint te krijgen.
Waarom geen museum beginnen en op deze manier de site bewaren en
ontsluiten. Naast Pater Lievens denken we aan het internaatsleven in Vlaanderen
onder de zusters, aan het kloosterleven, en aan het religieuze erfgoed in het
algemeen. Om van start te gaan, moeten we eerst aan middelen en personeel zien
te geraken. De haalbaarheid van dit project zal hoofdzakelijk daarvan afhangen.
Maar we willen hiervoor gaan.
Acties die we zeker zullen doen:
Wat Actoren Timing
Samen met TERF worden
College,
2008
subsidiedossiers opgemaakt
cultuurdienst,
Bibliotheek,
erfgoedverenigingen,
TERF,
Lievenscomité
Een halftime personeelslid start de Cultuurdienst, 2009
werking rond dit project op
college
Het gebouw wordt klaargemaakt College,
2009/2010
(brandveilig, toegankelijk,…) cultuurdienst,
Bibliotheek,
erfgoedverenigingen,
TERF,
Lievenscomité
De verschillende themata worden College,
2009/2010
inhoudelijk uitgewerkt
cultuurdienst,
Bibliotheek,
erfgoedverenigingen,
TERF,
Lievenscomité
Het museum zelf wordt uitgebouwd College,
cultuurdienst,
Bibliotheek,
erfgoedverenigingen,
TERF,
Lievenscomité
2011/2012
Mogelijke andere acties en aandachtspunten:
Opstart museum Ten Bunderen met integratie Pater Lievens museum, overname
Lievensmuseum door gemeente….

Uittreksel cultuurbeleidsplan Roeselare
Hoofdstuk 1
Inspirerende mensen en instellingen
Een resem initiatieven hebben dit cultuurbeleidsplan geïnspireerd en mee gestalte
gegeven. Dit gebeurde zowel intern binnen de stedelijke diensten en instellingen,
als extern met het ruime werkveld. Op die manier poogden wij om een gezonde en
werkbare mix samen te stellen.
Een aantal initiatieven zullen er toe leiden dat de lokale actoren ook in de toekomst
een nauwere band met het integrale cultuurbeleid zullen kunnen hebben.
1.a Binnen de muren
1.b Over het eigen muurtje
Bij de opmaak van het cultuurbeleidsplan werd er ook over het muurtje heen
gekeken. Wij sommen hieronder de belangrijkste inspirerende prikkels op die
meegedacht hebben over het te voeren cultuurbeleid.
Werkgroep erfgoed
Deze werkgroep staat, onder begeleiding van de erfgoedconsulent, in voor de
organisatie van Open Monumentendag en Erfgoeddag. Daarnaast functioneert
deze ook als klankbord voor de bepaling van het waardevolle patrimonium in de
stad. In dit kader functioneert ook de werkgroep begraafplaatsen en de
werkgroep straatnaamgeving.
Museaal beleid
Roeselare wil ook werk maken van een museaal beleid. Hiertoe zijn er 2 groepen
actief.
Wielermuseum
Het Wielermuseum, sedert 1 januari 2007 erkend, laat zich bij het opmaken van
zijn beleidsplan voor de periode 2009-2014 inspireren door een aantal
deelgroepen:
- de werkgroep museumbeleidsplan bepaalt in een actieve dialoog de inhoud
- de denkgroep museumbeleidsplan bracht de sterke en zwakke punten en de
kansen en bedreigingen in kaart
- de kerngroep museumbeleidsplan toetste de inhoud van het beleidsplan aan
de missie, de visie, de strategische nota van de stad en de andere sectorale
beleidsplannen
Dit alles resulteerde in een beleidsplan dat integraal opgenomen werd in deel 2
van dit cultuurbeleidsplan.
Werkgroep museaal beleid
Deze werkgroep, samengesteld uit beleid, erfgoedconsulent,
cultuurbeleidscoördinator en Roeselaarse erfgoedactoren, heeft de opdracht om
de aanwezige collecties die nog in de depots van het Wielermuseum zitten, te
wieden en een suggestie te doen aan het stadsbestuur in functie van behouden
of afstoten.

Werking TERF
De cultuurbeleidscoördinatoren of
cultuurfunctionarissen van de participerende
gemeenten aan TERF (Hooglede, Izegem,
Lichtervelde, Moorslede, Staden en Roeselare)
hebben geregeld bovenlokaal overleg. Dit gebeurt
in eerste instantie rond regionaal erfgoedbeleid en
de communicatie daarover.
In 2007 nam de gemeenteraad van Ingelmunster
eveneens de beslissing om toe te treden, zodat het
werkgebied ruimer wordt.
Onder de noemer BROERE ontwikkelde zich rond
Roeselare ook een door de provincie gestimuleerd
streekgericht bibliotheekbeleid. Op vraag van de bibliotheken en de
gemeentebesturen, zal de werking ook dit domein voor zijn rekening nemen. De
statuten zullen hiertoe aangepast worden.
1.c Communicatie
In het kader van een open en transparant beleid, wil de stad op geregelde
tijdstippen communiceren over het gevoerde en het te voeren beleid. Hierin
onderscheiden we een drietal grote groepen: inspraak en advies, de beleidsbrieven
en de media.
Hoofdstuk 2
Een stand van zaken
2.a Evaluatie eerste cultuurbeleidsplan
2.b Huidige situatieschets
2.c Synergie met andere beleidsplannen, beleidsvisie en bovenlokale
evoluties
2.d Wie beïnvloedt het cultuurbeleid in Roeselare?
2.e Sterkte-zwakteanalyse van het lokaal cultuurbeleid
Samen met zoveel mogelijk betrokkenen hebben wij de sterke en de zwakke
punten in kaart gebracht. Enerzijds gebeurde dit op de 4 domeinen waarbinnen de
deelraden van de pas gereorganiseerde cultuurraad zich zullen buigen: erfgoed,
kunsten, podiumkunsten en sociocultureel werk. Anderzijds hebben wij ook dwars
door deze culturele deelgebieden de globale analyse gemaakt rond
gemeenschapsvorming, cultuurparticipatie, cultuurspreiding en interculturaliteit.
Ook probeerden wij de sterkten en zwakten in kaart te brengen van de stad als
cultureel centrum in zijn totaliteit. Voor enkele uitgebouwde culturele instellingen
(bibliotheek, cultuurcentrum en archief) zijn ook nog specifieke analyses gemaakt.
Deze analyses zijn uitgebreid in een aparte bijlage opgenomen. Wij beperken ons in
dit gedeelte tot duidelijke en krachtige globale conclusies.

Globale conclusies
De stad doet het verre van slecht. Integendeel, er zijn heel wat zaken waar
Roeselare goed op scoort.
Erfgoed
Roeselare maakt deel uit van TERF en is de grote trekker hiervan. De realisatie van
het erfgoedconvenant moet van het regionaal erfgoedbeleid een inspirerend verhaal
maken dat zich ent op alle aspecten van het globale cultuurbeleid: participatie,
gemeenschapsvorming, interculturaliteit, drempelverlagend enz.
Dit realiseren binnen een regionale context creëert een groter draagvlak. De
financiële ondersteuning vanuit de Vlaamse Overheid geeft het project de nodige
zuurstof. Het af te sluiten convenant, het actieplan voor 2008 en het beleidsplan
2009-2014 zullen voor dit regionale beleid de bakens uitzetten. Industrie, de
andere kant van Wereldoorlog I en het kerkelijk erfgoed, samen met de daarbij
horende verhalen, dingen en mensen moeten leiden tot uiterst boeiende
initiatieven.
Toch mogen de lokale erfgoedactoren niet vergeten worden. Zij vormen immers de
ideale voedingsbodem voor nieuwe initiatieven, zij helpen de dagelijkse aandacht
voor erfgoed hoog houden, zij beschikken over het natuurlijk enthousiasme voor
erfgoed enz.
Ook tijdens de komende legislatuur houdt Roeselare zijn verleden en zijn
historische figuren in ere en legt hierbij waar mogelijk linken naar het heden. 450
jaar na zijn overlijden, zal Adriaen Willaert ons inspireren voor een herdenking in
2012. Tussendoor neemt De Spil met Adriaen Willaert als rode draad, het voortouw
in de wereldmuziek.
Hoofdstuk 3
Missie en visie voor de komende planperiode
In zijn strategische nota formuleerde de stad een krachtige en ambitieuze missie
die voor de volledigheid terug te vinden is in de bijlagen. Het lijkt ons dan ook
gepast om binnen het cultuurbeleidsplan een culturele vertaling te maken. De
ambitie die de stad heeft ten aanzien van zijn globale beleid geldt per definitie dus
ook voor het ruime culturele domein waar Roeselare ook duidelijk op koers wil
blijven.
Kwaliteit
Ook hier staat kwaliteit voorop. CC De Spil heeft nog steeds de ambitie om het
beste van het culturele aanbod naar Roeselare te halen. De dienstverlening na de
realisatie van de nieuwe bibliotheek in het kenniscentrum pal in het hart van de
stad, moet de dagelijkse duizenden gebruikers een optimale dienstverlening
opleveren.
Daarnaast wil de stad ook door het maken van de nodige afspraken komen tot een
kwalitatieve ontwikkeling van de beeldvorming in de ruimtelijke planning.
Open geest
Met een open geest bekijkt de stad, samen met de inwoners, de bezoekers en de
vele culturele actoren, de mogelijkheden die de diverse gemeenschappen in de stad
ongetwijfeld bieden. Zij laat ruimte voor nieuwe initiatieven en geeft zuurstof aan
levensvatbare activiteiten. Dit doet de stad niet alleen, maar zij doet dit ook met
een blik op de ruime regio.
De stad ontwikkelt hierbij, samen met de culturele actoren, de nodige open
overlegmomenten waarop geluisterd kan worden naar elkaar en waar open kan
gecommuniceerd worden.

Engagement
Roeselare wil door een actief intern en extern vrijwilligersbeleid de nodige impulsen
geven aan het engagement en het enthousiasme van de plaatselijke verenigingen,
instellingen en individuen. Daarbij engageert de stad zich ook om hiervoor de
nodige instrumenten en middelen te ontwikkelen, zodat dit engagement zich ook
vertaald ziet in de praktijk: enthousiaste medewerkers die in staan voor een
kwalitatieve dienstverlening op maat van de verenigingen en de vrijwilligers.
Respect
Interculturaliteit begint met respect te hebben voor elkaar. Iedereen trekt hierbij
aan hetzelfde zeel. Leeftijd, geslacht, allochtoon of autochtoon enz. spelen daarbij
geen rol. Sommige inwoners krijgen geen kansen tot participeren wegens
financiële, sociale, mentale of fysieke beperkingen. Dit respect wil de stad dan ook
vertonen ten aanzien van die groep mensen die het moeilijk hebben om uit te
breken en te participeren. Elke stedelijke dienst of instelling heeft hierin zijn
eigenheid en de daarbij horende rol te spelen in functie van een optimale
aanreiking van kansen tot participatie voor een zo ruim mogelijk publiek.
Samen
Dit alles wil de stad realiseren in samenwerking met alle betrokkenen. Hiertoe
wordt de cultuurraad gereorganiseerd met mogelijkheden voor de individueel
geïnteresseerden en geregeld ruimte voor open cultuurbabbels.
Waar mogelijk zal de stad ook samenwerking stimuleren en ondersteunen. Zowel
verenigingen, buurtcomités, private initiatiefnemers als de stedelijke diensten en de
stedelijke culturele instellingen moeten met het nodige respect voor elkaar en in
een harmonieuze samenwerking het culturele leven van de stad en zijn omgeving
gestalte geven.
Hoofdstuk 4
Algemene en specifieke doelstellingen
De strategische doelstellingen binnen het domein cultuur houden rekening met en
zijn geënt op:
- de strategische doelstellingen van de stad
- de visie vanuit de culturele instellingen en het werkveld
- andere beleidsplannen en –domeinen, zowel lokaal als bovenlokaal
Ook is het zo dat er bij elke strategische doelstelling bij wijze van voorbeeld enkele
operationele doelstellingen geformuleerd worden. De bedoeling is dat ieder jaar bij
de opmaak van de verplichte documenten volgens het gemeentedecreet ook een
culturele vertaling gebeurt via de jaaractieplannen. Om het cultuurbeleid dichter bij
de inwoners en de gebruikers te brengen zal er binnen de domeinen van de 4
deelraden ook gewerkt worden met jaarlijkse beleidsbrieven.
4.a Erfgoed
Algemene doelstelling
Binnen de intergemeentelijke projectvereniging TERF speelt Roeselare een
voortrekkersrol om het lokale en regionale erfgoedbeleid verder uit te bouwen.
Door het afsluiten van een erfgoedconvenant krijgt het regionale erfgoedbeleid
in Roeselare extra zuurstof toegediend. Het betekent ook dat binnen TERF een
erfgoedcel met 2 medewerkers operationeel zal worden. Op korte termijn is het
de bedoeling om deze medewerkers te huisvesten in een erfgoedcentrum en
waar noodzakelijk voor bepaalde projecten extra medewerkers voor een
beperkte tijd aan te werven.

Het erfgoedcentrum heeft de bedoeling om zoveel mogelijk private
erfgoedactoren mogelijkheden te bieden om samen onderdak te hebben in
hetzelfde pand als de erfgoedcel.
Dit erfgoedconvenant zal ook gevolgen hebben voor de gehele erfgoedsector.
Het nieuwe erfgoeddecreet gaat mee in het verhaal van een sterk lokaal beleid
en brengt alle middelen voor erfgoed samen in het erfgoedconvenant.
Specifieke doelstellingen
- Oprichting Erfgoedcel
De intergemeentelijke projectvereniging TERF (Roeselare, Izegem,
Hooglede, Staden, Moorslede, Lichtervelde en Ingelmunster) sluit voor het
einde van het jaar met de Vlaamse Regering een erfgoedconvenant af.
Wettelijk kan dit weliswaar voorlopig slechts voor 2008, maar er is de
duidelijke intentie om dit verder uit te bouwen in de volgende beleidsperiode
2009-2014. De aanstelling van 2 erfgoedconsulenten binnen TERF zal
ongetwijfeld het erfgoedbeleid heel wat impulsen bezorgen naar
inventarisatie en ontsluiting. Voor deze personeelsleden wordt 2008 een jaar
van inventariseren, netwerken, inspelen op de Vlaamse erfgoedinitiatieven
en de organisatie van een regionaal publieksmoment rond erfgoed. Om dan
verder te bouwen in de beleidsperiode 2009-2014 rond enkele regionale
erfgoedlijnen:
* Wereldoorlog I (90 jaar later en opbouw naar 100 jaar)
* industrieel en commercieel verleden (150 jaar kanaal en openbaar
vervoer)
* wereldmuziek en muzikaal erfgoed (Adriaen Willaert, Cecilia Callebert
enz.)
* kerkelijk erfgoed, kerkwegels en begraafplaatsen (Oude Stedelijke
Begraafplaats, Klein Seminarie)
* grensarbeid en seizoensarbeid
- Invulling Erfgoedcentrum
De aankoop van de voormalige Nationale Bank kaderde in de wil van de stad
om behoedzaam om te springen met de resterende waardevolle gebouwen
in de stad. De tentoonstelling omtrent Geert Van Allemeersch bracht enkele
krachtige mogelijkheden van dit gebouw in kaart. De inrichting van de oude
directeurswoning tot Erfgoedcentrum voor Roeselare en omgeving bezorgt
het erfgoed meteen een kloppend hart. Van hieruit kan de Erfgoedcel,
samen met de erfgoedverenigingen, het regionale verhaal schrijven en ook
ontsluiten.
- Het verhaal van de grensarbeid en seizoensarbeid
In samenwerking met TERF wil de stad ook de aandacht opvoeren rond de
geschiedenis van de agrarische sector en zijn relatie tot de grensarbeid en
seizoensarbeid.
- Ontwikkeling museaal beleid en inbedding in regionaal erfgoedbeleid
Met de oprichting van een werkgroep museaal beleid gaf Roeselare het
startschot tot het formuleren van een visie omtrent het te voeren museaal
beleid. In een eerste fase focuste de werkgroep zich op het wieden van de
talrijke deelcollecties die zich nog in de depots van het Wielermuseum
bevonden. De komende periode zal de werkgroep zich focussen op de
ontsluiting van de geschiedenis van de stad en het beheer en ontsluiting van
het (kunst)patrimonium van de stad.
- Jaarlijkse deelname aan Open Monumentendag, Erfgoeddag, Week van de
Smaak
Uiteraard werkt Roeselare ook mee aan de jaarlijkse hoogdagen van het
erfgoed. Langzaamaan sijpelt ook hier het regionale verhaal binnen. De
uitgave van TERFblad, de regionale gelegenheidskrant rond de

erfgoedactiviteiten, wordt enorm gewaardeerd en biedt een schitterend
platform om erfgoed in de kijker te zetten.
- Het Wielermuseum wordt verder uitgebouwd als een hedendaags, toeristisch
en attractief museum
Het Wielermuseum is sedert 2007 erkend in de basiscategorie. Dit was vanaf
het begin steeds haar uitdrukkelijke ambitie. Daarnaast is het
Wielermuseum ook een van de speerpunten in het strategisch plan van
Toerisme Leiestreek. Om die rol te kunnen blijven waarmaken gaat het
Wielermuseum de uitdaging aan om dit te doen op hedendaagse,
interactieve en attractieve wijze.
- Een inspirerend taalbeleid
Uit heel wat teksten blijkt dat Roeselare meer dan ooit de bakermat van
Vlaanderen was. Het kasteel van Rumbeke wordt door velen genoemd als de
wieg van Vlaanderen. Nergens is echter de geschiedenis van het graafschap
Vlaanderen te ontdekken. Samen met enkele andere partners rijpt het idee
om een deel hiervan onder te brengen in het kasteel van Rumbeke.
Daarnaast leverden bekende inwoners van Roeselare vaak strijd voor de
Vlaamse taal: Albrecht Rodenbach, Hugo Verriest, Guido Gezelle enz. Het
lijkt ons dan ook logisch dat Roeselare, samen met de lokale verenigingen,
een actief en inspirerend Vlaams taalbeleid voert.
Een taalbeleid heeft daarbij ook oog voor de verhalen van de mensen. Deze
verhalen worden beleefd vanuit diverse invalshoeken: gebeurtenissen,
gebouwen, persoonlijke ervaringen, verzamelingen, …
4.b Kunst in de stad
4.c Podiumkunsten
4.d Gemeenschapsvorming, cultuurparticipatie, cultuurspreiding,
interculturaliteit
4.e Sociocultureel verenigingsleven en vrijwilligers
4.f De stad als cultureel centrum
Hoofdstuk 5
Gemeenschapsvorming en interculturaliteit: klare taal!?
5.a Gemeenschapsvorming en interculturaliteit: een voortdurende
zoektocht naar een gedeelde cultuur!
“Elke groep moet de kans krijgen de eigen gemeenschappelijkheid, de
interne band, te ontwikkelen en te versterken. Maar elke groep moet
ook omgaan met verschillen in de samenleving en beseffen dat vandaag
geen enkele gemeenschap op zich voldoende grond heeft voor een
samenleving. De ander is noodzakelijk aanwezig.” (Eric Corijn)
5.b En in Roeselare?

5.c Het Roeselaarse stadsarchief
De speelruimte hier is heel klein. De kernopdracht is immers administratief archief
bewaren en toegankelijk stellen. Wel zijn in dit archief allerlei vormen van grenzen
of begrenzing rijkelijk gedocumenteerd in de beschreven historische feiten.
De archiefvorming wordt bepaald door archief dat wettelijk verplicht moet worden
overgedragen. Een mogelijkheid om hierin verder te gaan is openstaan voor
privéarchieven van Roeselaarse groepen of verenigingen van andere culturen. Dit
kan echter maar gebeuren als dergelijke archieven statisch worden, zodat een
samenwerking met de gemeenten uit de buurt zich hier opdringt.
Het stadsarchief biedt heel wat mogelijkheden voor het onderwijs om in contact te
komen met andere culturen, maar dan wel in het verleden. Het archief in Roeselare
bevat heel wat historisch multiculturele sporen. Niet alleen het archief dat door de
vele bezetters (Bourgondiërs, Spanjaarden, Fransen, Oostenrijkers, opnieuw de
Fransen, Hollanders, Duitsers) werd nagelaten, maar ook de informatie over de
mensen die naar Roeselare zijn uitgeweken en Roeselarenaars die naar elders zijn
vertrokken.
Het Roeselaarse stadsarchief heeft zich tot doel gesteld dat publiekswerking in het
archief laagdrempelig moet zijn. Een goede service in de leeszaal en een correcte
omgang met iedereen is al jaren de leidraad.
De Vlaamse hoogdagen van het erfgoed (Erfgoeddag en Open Monumentendag)
vormen voor het stadsarchief vaak de aanleiding om alle inwoners, ook die met een
andere culturele achtergrond, kennis te laten maken met hun werking.
Roeselare nam de laatste jaren ook het initiatief om ieder jaar een verhandeling uit
te geven van studenten die zich focussen op de geschiedenis van Roeselare. Ook
hier is interculturaliteit geen onbekend begrip. Momenteel is men immers bezig,
met steun en op basis van het Roeselaarse archiefmateriaal, een doctoraalscriptie
te schrijven over de uitwijking van de Hongaren naar België in de jaren dertig van
de vorige eeuw.
Pijnpunt in de werking van het archief is wel dat bij de herdenking van de Eerste en
de Tweede Wereldoorlog de Duitse overheden en bevolking niet aan bod gekomen
zijn. De viering van 90 jaar Groote Oorlog kan hieraan misschien iets veranderen.
Eventueel komen de nodige stimulansen hiervoor van TERF en het afgesloten
erfgoedconvenant.
5.d Bibliotheek De Vriendschap
5.e CC De Spil
Hoofdstuk 6
In de kijker: van bibliotheek naar kenniscentrum
Hoofdstuk 7
CC De Spil: op naar 20 jaar
De ambities
CC De Spil blijft ambitieus en formuleert dit vanuit een aantal invalshoeken.
- eigen voorstellingen (cultuurspreiding)
- lokale verenigingen (gemeenschapsvorming)

- dienstverlening aan derden
- erfgoed
CC De Spil legt hier duidelijk de link naar de groeiende aandacht voor het
erfgoed; de komende jaren wil CC De Spil mee helpen het programma
opbouwen naar 2012, het herdenkingsjaar van Adriaen Willaert; daarnaast
kan het ook door religieuze concerten in kerkelijk erfgoed of andere
voorstellingen in industrieel erfgoed een meerwaarde bezorgen aan zijn
eigen programmatie en het cultureel imago van Roeselare
o kunstencentrum
Convenant met de Vlaamse Regering
Met de aanpassing van het decreet in 2007 voorziet de Vlaamse Regering, als
opvolger voor de variabele subsidie uit het oorspronkelijke decreet, in een bedrag
voor bijzondere projecten. Welke projecten krijgen hierbij de nodige prioriteit?
- projecten met het oog op het bereiken van een nieuw publiek
- het verruimen van het aanbod van door de Vlaamse overheid gesubsidieerde
en ondersteunde gezelschappen
- het ondersteunen en toegankelijk maken van het aanbod van lokale
gezelschappen en verenigingen
CC De Spil wil met deze bijzondere projectsubsidie volgende zaken realiseren:
- Twinkelweek: een week van en voor kinderen en jongeren
- Circacirk: een circustheaterfestival
- Wereldstemmen: een hedendaagse kijk op vocale wereldmuziek
Met dit project wil CC De Spil de wereldmuziek van vandaag en de
zestiende-eeuwse polyfonie met elkaar in confrontatie brengen.
Hoofdstuk 8
Het Wielermuseum
Sedert 2007 ook op koers
Sinds 1 januari 2007 is het Wielermuseum erkend als museum, het resultaat van
10 jaar intensief werken. Dit is evenwel geen eindpunt. Het Wielermuseum wil de
ingeslagen weg van professionalisering verder zetten. Het museumbeleidsplan moet
de stad op weg zetten naar verdere erkenning door de Vlaamse Regering voor de
periode 2009-2014.
De museumbezoeker ontdekt op een educatieve, auditieve, visuele en tactiele
manier hoe de fiets en de wielersport vanaf de 19 e eeuw tot vandaag is
geëvolueerd. Daarbij wordt het veelzijdig verhaal van de fiets en het wielrennen in
zijn sociale, culturele en historische context geplaatst.
Het Wielermuseum realiseert dit museaal concept door verzamelen, bewaren,
onderzoek en publiekswerking.
In het beleidsplan 2007-2008 toonde het Wielermuseum dat het zelf zijn
tekortkomingen goed kent. Dit is echter onmogelijk op te lossen in één
werkingsjaar. In het beleidsplan 2009-2014 dient de noodzakelijke inhaaloperatie
vertaald te worden naar doelstellingen gekoppeld aan concrete plannen en
middelen.
Met zijn werking wil het Wielermuseum, door een samentrekking van wielersport en
museum, het wielrennen plaatsen in zijn sociale, culturele en historische context,
waarbij ook wielersport in zijn internationale perspectief bekeken wordt.

Daarom is het ook niet zomaar een museum. Het is ook een toeristische attractie,
een levendig cultureel-maatschappelijk platform en een functionele en
milieuvriendelijke architectuur. Koers en kermis horen samen in Vlaanderen
waardoor de wielersport behoort tot de Vlaamse volksculturele tradities.
Tegelijk wordt het museum een trefpunt waar onderzoekers de juiste informatie
vinden, waar kinderen aan allerlei workshops kunnen deelnemen,
wetenschappelijke projecten en tijdelijke tentoonstellingen worden ontwikkeld,
wielerboeken worden voorgesteld enz. Het focust in zijn werking ook op de
toekomst: domotica, milieuvriendelijkheid, energiebesparing, digitalisering zijn
hiertoe de sleutelwoorden.
Het Wielermuseum wil ten slotte ook een toonaangevend voorbeeld zijn van
fietswerkverkeer en recreatief fietsen.
Beleidskeuzes
- Het Wielermuseum profileert zich ten aanzien van andere musea in
Vlaanderen en het buitenland die een thematische verwantschap hebben.
- Het Wielermuseum versterkt haar positie ten opzichte van andere binnen-
en buitenlandse verzamelingen door een kenniscentrum over het fiets- en
wielererfgoed uit te bouwen.
- Het Wielermuseum versterkt haar publiekswerking door nadruk te leggen op
de passieve publieksbegeleiding.
- Het Wielermuseum communiceert systematisch de museale werking aan de
belanghebbenden en de potentiële doelgroepen.
Deze beleidskeuzes vertaalt het Wielermuseum in haar beleidsplan voor 2009-2014
in bijkomende specifieke doelstellingen. Om deze doelstellingen te realiseren
voorziet het Wielermuseum in zijn beleidsplan ook de nodige financiële
meerjarenplanning en opvolging.
Hoofdstuk 9
Financiële implicaties
9.a Investeringen
Kenniscentrum
De belangrijkste investering die de stad Roeselare zal doen is ongetwijfeld de bouw
van het nieuwe kenniscentrum met bibliotheek en open leercentrum. Hiertoe
voorzag de stad de nodige middelen in de financiële meerjarenplanning. De eerste
middelen hiertoe zullen verschijnen in de begroting 2008 voor de aankoop van het
bestaande gebouw. Fasegewijs worden in de begrotingen van 2009 tot en met 2012
de nodige kredieten voorzien voor de verdere realisatie.
De stad heeft ook het kenniscentrum naar voren geschoven als stadsspecifiek deel
in het kader van het stadscontract dat de Vlaamse Regering afsluit met de 13
centrumsteden met de bedoeling om alle mogelijke logistieke, administratieve en
financiële ondersteuning te krijgen vanuit de Vlaamse overheid.
Nationale Bank
De stad kocht de Nationale Bank aan in functie van het verruimen van de
tentoonstellingsmogelijkheden en een eventuele erfgoedinvulling. Voor de realisatie
hiervan voorziet de stad, binnen de enveloppe gebouwen, eveneens de nodige
middelen in de begroting 2008.
Diversen
Daarnaast dient op langere termijn en binnen de budgettaire mogelijkheden, een
aanzet te worden gegeven tot de renovatie van het Wielermuseum, de bouw van
een Academie voor Schone Kunsten en de realisatie van een nieuw archief.

9.b Werkingsmiddelen
De stad heeft in ieder geval de intentie om de bestaande werkingsmiddelen
minstens te handhaven. Hiermee wil de stad de werking minstens op hetzelfde
niveau houden en waar mogelijk door informatisering en aanpassingen van de
procedures efficiënter en effectiever werken.
Voor de besteding van de werkingsmiddelen 2008 zijn in ieder geval reeds naast
het bestendigen van de vaste initiatieven, nog onderstaande opties genomen:
Bibliotheek:
- implementatie Vubis Sm@rt
- verdere afstemming collecties
- deelname aan streekgericht bibliotheekbeleid
CC De Spil:
- verhoging werkingstoelage voor personeel, communicatie en programmatie
Erfgoedconvenant:
- door zijn rijk erfgoed wil Roeselare hierin een vooraanstaande rol spelen
Ondersteuning verenigingsleven:
- in het kader van de vernieuwde cultuurraad zal over de ondersteuning van
het verenigingsleven een gesprek over de mogelijke verwachtingen,
hervormingen en verbeteringen worden opgestart, binnen een stabiel
budgettair kader.
De jaarlijkse actieplannen en beleidsbrieven zullen dit concretiseren.
Hoofdstuk 10
Tot slot

Uittreksel cultuurbeleidsplan Staden
DIVERSE FUNCTIES EN ACTOREN
p.9
het culturele kader
• erfgoed:
In Staden zijn er geen geklasseerde monumenten of landschappen. Staden heeft
sinds 2003 geen museum meer.
De Stadense heemkring Antonius Sanderus werkt rond erfgoed. In
Westrozebeke is het Arteveldecomité actief rond het behoud van het dorpsleven.
In 2005 is de werkgroep erfgoed opgestart. Deze werkgroep brengt de
erfgoedverenigingen en individueel geïnteresseerden in erfgoed samen.
In de bibliotheek werd in 2002 het Fonds Heemkunde Staden opgestart. Daarin
zitten oude boeken en documenten over de gemeente. Deze documenten zijn
eigendom of schenkingen van het museum, de heemkring, privé-personen en de
gemeente.
Eind 2005 werd TERF, een intergemeentelijk samenwerkingsverband rond
erfgoed, opgericht. Staden is één van de zeven gemeenten binnen deze
samenwerking. Meer info hierover vindt u op de volgende bladzijde onder het
punt samenwerkingsverbanden.
In ‘Bouwen door de eeuwen heen: inventaris van het cultuurbezit in België
Architectuur. Deel 17n 2 Provincie West-Vlaanderen Arrondissement Roeselare
Kantons Hooglede – Izegem – Lichtervelde’ is het bouwkundig erfgoed dat de
gemeente rijk is, beschreven.
In de uitgave van de provincie West-Vlaanderen ‘Zij, die vielen als helden …’
deel 2 zijn
de oorlogsmonumenten op ons grondgebied opgenomen.
De student-archeologie Willem Wackenier pleegde een eindwerk over bunkers
uit de eerste wereldoorlog in onze gemeente.
Ook privé zijn heel wat mensen bezig met erfgoed: verzamelen en publiceren
(boekvorm en digitaal) van oude prentkaarten, molens, boerderijen…
Het gemeentelijk archief wordt herwerkt. De collectie wordt gewied en
geselecteerd. Daardoor wil men het archief toegankelijker maken. Voor wat
strikt gemeentelijke gegevens betreft zijn er documenten te raadplegen vanaf de
jaren 1920. De registers van de burgerlijke stand 1800-1900 staan op cd-rom en
zijn ter plaatse raadpleegbaar. Recentere gegevens staan nog niet op cd-rom.
Deze laatste gegevens kunnen ingekeken worden als de voorzitter van de
rechtbank in eerste aanleg Ieper de toelating geeft.
Het toeristische aanbod van de gemeente beperkt zich tot het recreatieve:
wandelpaden en fietsroutes, het Vijverbos te Westrozebeke en het natuurgebied
in ontwikkeling rond de Keuneleute in Westrozebeke. Dagtrips of halvedagtrips
doorheen de drie deelgemeenten kunnen gereserveerd worden via de
gemeentelijke infodienst.
p. 18
厶 ERFGOED
Algemeen:
Nieuwe uitdagingen of speerpunten

• positieve aandacht voor erfgoed
• erfgoed als hefboom voor toerisme en recreatie
Concreet:
• het gemeentelijke erfgoed in kaart brengen, bewaren en in de kijker zetten
• actief lid worden van het regionale samenwerkingsproject TERF
• het erfgoedconvenant
• een aanspreekpunt voor toerisme en recreatie uitbouwen
Acties:
• een bewaarplek voor gemeentelijk erfgoed realiseren
• de oprichting van de regionale erfgoedcel
• de uitwerking van het erfgoedconvenant TERF
• diverse erfgoedvormen inventariseren (regionaal)
• tweejaarlijks deelnemen aan de erfgoeddag
• het Fonds Heemkunde in de bib verruimen en promoten
• het aanbod en de mogelijkheden voor toerisme en recreatie in de gemeente in
kaart brengen, gezamenlijk bekend maken en accentacties uitwerken

GEDEELTELIJKE INVENTARIS VAN HET ROEREND, ONROEREND EN
IMMATERIEEL ERFGOED
1. Onroerend, roerend en immaterieel erfgoed
Het volgende overzicht van het onroerend, roerend en immaterieel erfgoed van
het “Hart van West-Vlaanderen” is een poging tot het in kaart brengen van deze
deelsectoren. Het overzicht is bijgevolg onvolledig. Een optimale inventarisatie van
dat erfgoed kan dan ook als een van de prioriteiten beschouwd worden.
Onroerend erfgoed
Voor een overzicht van het onroerend erfgoed kunnen we een beroep doen op twee
bestaande inventarissen.
De landschapsatlas (2002) van het Vlaams Gewest levert een schat aan informatie
over ruimtelijke structuren, zowel grotere gehelen met meer erfgoedwaarden als
kleinere relicten. Het 2 de belangrijke werk is de inventaris ‘Bouwen door de eeuwen
heen in Vlaanderen, Provincie West-Vlaanderen, arrondissement Roeselare,
Kantons Hooglede – Izegem – Lichtervelde (2001) en deze van het kanton
Roeselare (1999) uitgaven van de Vlaamse Gemeenschap.
Daarnaast is er ook het tijdschrift ‘In de steigers’ van de provincie West-
Vlaanderen dat een goed overzicht geeft van het aanwezige waardevolle erfgoed.
En uiteraard kwam het onroerend erfgoed reeds ruimschoots aan bod in diverse
thematische of lokale publicaties.
1.1.1 Landschap
De inventarisatie van de historisch gegroeide landschapsstructuren vond zijn
neerslag in de Landschapsatlas van het Vlaams Gewest (2002). Hij omvat punt- en
lijnrelicten, maar tevens complexere gehelen -de zogenaamde ankerplaatsen- en
biedt een zeer interessant overzicht van de (cultuur-)landschappelijke potenties.
De rivier de Mandel en de hoogten zijn in belangrijke mate landschapsbepalend en
hebben uiteraard consequenties voor de nederzettingsvormen, de ontwikkeling van
de bedrijvigheid en de algemeen culturele ontwikkeling.
Het noordelijk deel van het gebied bevindt zich in de zandstreek, terwijl Izegem
gesitueerd kan worden in de vallei van de Mandel, vooral op licht-zandleemgronden.
De heuvelrug van Westrozebeke (met Staden en Westrozebeke) met een uitloper
naar Hooglede en Lichtervelde Heihoek ligt op een hoogte van ongeveer 50m en
vormt de waterscheidingskam tussen de IJzervallei en de Leievallei. Hooglede is
etymologisch te verklaren als ‘hoge helling’. De naam Heihoek verwijst naar het
voormalig veldgebied op de droge zandige bodems.
Naast de rug wordt het noordelijk gebied gekenmerkt door zijn lichtgolvend
landschap. Oostnieuwkerke en Lichtervelde zijn gelegen in één der talrijk
voorkomende beekvalleitjes, die met alluviale bodems zijn opgevuld. De hoger

gelegen kammen zijn niet weggeërodeerd dankzij de vrij stenige lagen die er
stelselmatig aanwezig zijn. De ijzerhoudende zandsteen profileert zich als
veldsteenbanken die reeds op geringe diepte voorkomen. Dit materiaal is
aangewend in de oudste kerkbouw zoals blijkt uit de westgevel van de St.-
Pieterskerk te Emelgem. De geïntegreerde partijen van veldsteen verwijzen er
naar de vroeggotische kerk uit de 2 de helft van de 13 de eeuw. De rijke kleibodem
heeft de baksteenproductie in de hand gewerkt. Vermelding in archiefstukken van
vroegere steenbakkerijen en voornamelijk veldovens wijzen hierop. Momenteel zijn
er nog steenbakkerijen actief te Hooglede en Rumbeke.
Indicatief voor de streek zijn ook de rechte steenwegen die teruggaan tot de 18 de
eeuw en die een belangrijke aanzet betekenen voor de ontsluiting van het gebied.
Het agrarisch gebruik staat nu grotendeels onder de invloed van de fruit- en
groenteveiling van Roeselare en Omstreken. De densiteit aan groenteteelt en de
verwerking ervan in verschillende diepvriesbedrijven behoort hierdoor tot de
hoogste van Vlaanderen.
Het landschap rond Ingelmunster, Emelgem, Kachtem, Roeselare en Izegem wordt
sterkt gedomineerd door zijn ligging in het valleigebied van de Mandel, en de
aanwezigheid van infrastructurele lijnstructuren: het kanaal, de spoorweg en de
parallelle steenwegen. Gezien de reeds vroege en nog voortdurende industrialisatie
van het gebied werden deze verbindingsassen stelselmatig dichtgebouwd. Hierdoor
belaadt een aaneengeweven net van bebouwing de vallei met een industrieel
karakter.
De streek is momenteel één van de bosarmste gebieden van Vlaanderen. Het
historische bos “Huwynsbossen” (Lichtervelde) bleef tot de WO II grotendeels
bewaard. Tegenwoordig zijn deze bossen opnieuw aangeplant en worden ze
onderhouden door de Vlaamse Gemeenschap. Izegem en Westrozebeke (Vijverbos)
hebben nog een klein bosareaal. De 19 de eeuwse aanplantingen op het Lichterveldse
“veld” (heidegebied) in het noorden van de gemeente, een uitloper van het
‘Bulskampveld’, werden gerooid tijdens de beide wereldoorlogen.
Gelukkig resten er nog enkele groene parkdomeinen, die de kleinstedelijke kernen
typeren en een cultureel rustpunt vormen voor de ‘nijvere stede’.
Lijnrelicten: Mandel, oude Mandelbeek, oude spoorwegberm Menen-Roeselare,
oude spoorwegberm Roeselare-Ieper, heuvelrug Westrozebeke, heuvelrug
Hooglede, zichtspunten in Hooglede (Bank Rodenbach), oude spoorwegberm
Kortemark-Ieper (= de spoorweg Oostende-Armentières waarover nu de
Vrijbosroute loopt van Ieper tot Kortemark en dus passeert Staden), holle weg
(Gitsbergstraat) Hooglede
Puntrelicten: beschermde monumenten

1.1.2 Bouwkundig erfgoed
Voor wat betreft het bouwkundig erfgoed hebben we ons gebaseerd op “Bouwen
door de eeuwen heen: inventaris van het cultuurbezit in België: architectuur”.
Daarnaast maakten we ook gebruik van het tijdschrift ‘In de steigers’ van de
provincie West-Vlaanderen.
Wat opvalt is dat niet de grootste en spectaculairste monumenten het bouwkundig
erfgoed van het Hart van West-Vlaanderen domineren. Wel kenmerkend is de
rijke variatie van het meer bescheiden patrimonium. Dat houdt ongetwijfeld
verband met de evolutie van de regio waar de agrarische activiteit en
ambachtelijke bedrijvigheid kenmerkend waren tot laat in de 19 de eeuw.
Slechts een klein gedeelte van het waardevolle onroerend erfgoed in het Hart van
West-Vlaanderen is beschermd als monument-, dorps- of stadsgezicht of
landschap.
Monument Dorpsgezicht Stadsgezicht Landschap totaal
Roeselare 43 - 1 2 46
Izegem 30 - 2 - 32
Hooglede 4 - - - 4
Lichtervelde 4 - - - 4
Moorslede 2 - - - 2
Staden - - - - 0
Ingelmunster 8 1 1 10
Algemeen kunnen we het volgende stellen:
- het grootste deel van de beschermde monumenten is te categoriseren onder
religieus erfgoed, woningen en publieke gebouwen;
- het agrarische karakter van een deel van de streek komt niet tot uiting;
- een zeer groot deel van het waardevolle onroerende erfgoed is op nog geen
enkele manier beschermd. Voor een duurzame instandhouding is een belangrijke
inhaalbeweging hier meer dan nodig;
- voor het behoud van het erfgoed moeten we nu reeds grotendeels steunen op het
nog aanwezige roerend en immaterieel erfgoed;
Zonder poging tot volledigheid en zonder hiërarchie volgt hierna een greep uit het
aanwezige interessante onroerend erfgoed in de regio. Voor een meer volledig
overzicht verwijzen we graag naar de eerder vermelde inventarissen.
Roeselare
- Kerk Klein Seminarie
- Klooster der Grauwe zusters en het stadhuis met uitbreiding met belfort op de
grote markt
- St.-Michielskerk
- Voormalig postgebouw in de Ooststraat

- Voormalig brandweerarsenaal op het Polenplein
- Diverse winkelhuizen en herenhuizen
- Kasteel Rodenbach-Mergaert
- Delen brouwerij Rodenbach
- Graansilo’s
- Pakhuizen
- Kazandmolen (stenen windmolen)
- Oude Stedelijke Begraafplaats
Izegem
- Tandem-compound stoommachine en elektrische centrale
- Stadhuis
- Voormalig postgebouw
- Kasteel Blauwhuis met omgeving
- Kantoorgebouw van de voormalige schoenfabriek Eperon d’or
- Diverse (burger)woningen
- Twee landhuizen met bijhorende conciërgewoning
- Brandweerkazerne met woonhuis
- St.-Jozefscollege
- Klooster Zusters van Maria en voormalige molen met hostiebakkerij
- Mouterij van de voormalige Brouwerij Carpentier
Ingelmunster
- Kasteel de Plotho de Montblanc
- Toren van de Sint-Amandskerk
- Herberg Kapelhof
- Sint-Amanduskerk, parochiekerk met cultuurgoederen en omgeving
- Samenstel vormende huizen met aanpalende zgn. Hazekapel, D’Heerlijkhede van
Deefakker, historische bestanddelen van de hoeve,Meulebekestraat
- 23 graftekens
- Grafkapel met omlopend terras op de begraafplaats
- Molenkuip Hoge Doorn
- Hoeven en boerderijen
- Straatkapelletjes
Hooglede
- Gemeentehuis
- Herberg De Dubbele Arend
- Beuk in de Amersveldstraat
- Grijspeerdmolen (houten windmolen)
- Duits kerkhof
- Meubelfabriek Defour
- Steenbakkerij de Vossenberg
- Asten
Lichtervelde

- Olieslagerij, Maalderij en boomzagerij ‘Van Coillie’ met 2 aanpalende
woonhuizen
- Romaanse doopvont (11 e -12 e eeuw) in de St.-Jacobuskerk
- Oorlogsmonument
- Diverse burgerwoningen
- Het station
- Hoeves en boerderijen
- Den Trolley (18 de -eeuwse woning)
- De middengang van de gemeentelijke begraafplaats
- Asten
- brouwerijen
- bunker uit WOI
- gedenkplaten aan woningen (Albert Termote, Karel van de Poele, …)
- Diverse kapelletjes
- pastorij (ca. 1850)
- oud dorpscafé “Den Hoepel” (19 e eeuw)
Moorslede
- Onze-Lieve-Vrouwkerk
- Spaanse Kapel
- Oud klooster Ten Bunderen
Staden
- Herdenkingsmonumenten en littekens in het landschap verwijzen naar WOI. Er
is een grote dichtheid van goed bewaarde oorlogsrelicten zowel boven- als
ondergronds die getuigen van de wereldoorlog (fenomenen van nationaal en
internationaal belang)
- Voormalig gemeentehuis Westrozebeke
- Oud gedeelte van het Stadense gemeentehuis
- Waardevolle gevels
- Ambachtelijk erfgoed
- Oude spoorlijn
Roerend erfgoed
Terwijl er op Vlaams niveau al heel wat inventariseringwerk van onroerend erfgoed
werd gepubliceerd of via het internet beschikbaar is, is dat voor het roerend
erfgoed uit het “Hart van West-Vlaanderen” veel minder of zelfs niet het geval.
Op het vlak van roerend erfgoed bemerken we nochtans een hausse in
inventariseringinitiatieven op verschillende niveaus en in verschillende sectoren.
We denken hierbij ondermeer aan de archiefbank Vlaanderen.
Op een overzicht ‘roerend erfgoed’ konden we in onze regio nog geen beroep doen.
Wat volgt is dus een eerste poging tot het in kaart brengen van het waardevolle

oerend patrimonium van het Hart van West-Vlaanderen. De lijst is bijgevolg nietexhaustief.
1.2.1 Archeologische collecties
- Werkgroep Archeologie Roeselare (WAR)
- Vereniging opgravingen en bodemonderzoek West-Vlaanderen (VOBOW)
- Collectie middeleeuws aardewerk in Lichterveldse gemeentehuis
- Tumulus (Lichtervelde)
- Munitiedepot uit WO I
- Johan Bostoen (Hooglede)
1.2.2 Archieven en archiefwerking
- Gemeentearchieven van Roeselare, Izegem Moorslede, Staden, Lichtervelde,
Ingelmunster en Hooglede
- Bedrijfsarchieven (o.a. van de voormalige Meubelfabriek Clarysse, …)
- Familiearchieven (o.a. familie Rodenbach, familie Vandewalle, schenking
familie Sintobin, familie Vandenbogaerde, …)
- Archieven van OCMW’s
- Archieven van kerkfabrieken
- Archieven van heemkundige kringen
- Archieven van verenigingen
- Fonds Heemkunde Staden
- Regionaal documentatiecentrum van de Vlaamse Vereniging voor Familiekunde
- Bewaarbibliotheek: archief met publicaties m.b.t. en over de gemeenten
- Archief van de Heren van Dadizele
- Publicaties over de geschiedenis van de diverse gemeenten
- Gegevensdatabank Geert Hoornaert
- Collectie Michiel Debruyne
- Collectie Emiel Ramoudt
- Stukken in externe archieven o.m. Rijksarchief
1.2.3 Musea
- Nationaal schoenen- en borstelmuseum Izegem (erkend in basiscategorie)
- Wielermuseum Roeselare (erkend in basiscategorie)
1.2.4 Private verzamelingen
- Drukkerijmuseum (Strobbe, Izegem)
- Verzameling houtbewerking (Vangroenweghe en Clarysse, Izegem)
- Kappersmuseum Exclusief (Verhaeghe, Roeselare)
- Michels’ Filmmuseum (Roeselare)
- Verzameling mbt. koffie (Jean-Pierre Lisabeth, Lichtervelde)
- Kunstcollectie vrouwelijke schilders (Anny Roose, Lichtervelde)
- Vlaggen en medailles van verenigingen
- Streekbierenmuseum (privé-verzameling Hooglede)
- Collectie over WO (Verhelst, Hooglede)
- Affiches, meubels, toneel (Defour, Hooglede)
- Lievensmuseum en religieusporseleincollectie (het Lievenscomité, Moorslede)

- Zouavenmuseum (Klein Seminarie, Roeselare)
- Het computermuseum (José Cools, Atil, Roeselare)
- Verzamelingen bidprentjes in diverse gemeenten
- Collecties onderwijs (Klein Seminarie)
1.2.5 Kunstpatrimonium
- Gemeentelijke, kerkelijke en particuliere collecties
- Toondichters: Herman Roelstraete, Louis De Meester, Adriaen Willaert,
Peter Benoit, Frantz Brogniez, A. Vermander, Cécilia Callebert, …
- Beeldend kunstenaars: Jules Lagae, Alfons Blomme, Alidor Lamote, Albert
Termote, Clemens Carbon, Door Gevaert, Emiel Jacques, Marc Claerhout …
- Bio-bibliografische reeks over Roeselaarse kunstenaars
1.2.6 Literair erfgoed
- Diverse plaatselijke schrijvers in de regio
- Collectie Westflandrica
- Algemene Collectie Karel Van Elslande
- Collectie “Vereenigde Vrienden”
- Schrijvers: Guido Gezelle, Warden Oom, Hugo Verriest, Albrecht Rodenbach,
Roger Fieuw, Philemon Sabbe, Omer Karel De Laey, R.C. Gitsberg, Emiel
Lauwers…
1.2.7 Foto- en filmcollecties
- Particuliere archieven (Archief van Maurice Terryn – Izegem, Jos Bogaerts,
Paul Decloedt, Georges Vandeportaele, Ferdi Callewaert …)
- Archieven van Heemkundige kringen
- Collecties in stad- en gemeentearchieven
- Prentkaartenverzameling in diverse gemeenten
Immaterieel erfgoed
Immaterieel erfgoed keert terug naar de wortels en de identiteit van een
samenleving. Het illustreert en verklaart zowel maatschappelijke samenhangen,
patronen en evoluties als lokale gebruiken en zelfs familiale gewoonten.
Immaterieel erfgoed gaat ook over verhalen en gebruiken, over tradities en
rituelen, over het alledaagse uit het verleden dat nu nog steeds betekenis heeft.
Immaterieel erfgoed laat zich naar zijn aard dus moeilijk inventariseren.
Verdwijnend of bedreigd immaterieel erfgoed moet je vooral goed documenteren,
onderzoeken en registreren.
Het Hart van West-Vlaanderen kenmerkt zich door zeer verscheiden initiatieven
op het vlak van registreren, documenteren en/of ontsluiten van immaterieel
erfgoed. Dat gaat van dialectwoorden over projecten ‘mondelinge geschiedenis’ tot
het voorstellen van ambachten.
1.3.1 (Tussengemeentelijke) woonkernen

- Sleihage, De Tassche, Beitem, De Ruiter, Kachtem, De Geyte, De Vijfwegen,
St.-Jozef, Slypskapelle …
1.3.2 Landelijke en andere verhalen
- Sagen en legenden: tal van thesissen zijn verschenen over de regio
- Mondeling erfgoed
- Anekdotiek
1.3.3 Taal, dialecten
- Dialectwoordenboeken (lokale intiatieven o.a. Izegem, Roeselare, Staden,
Lichtervelde… en diverse thesissen)
1.3.4 Religieus erfgoed en volksdevotie
- Bedevaart Dadizele en Westrozebeke
- Verering van St.-Jan de Doper in Kachtem en Staden
- Mariaverering in de grotten verspreid over het hele gebied
- Veld- en gevelkapellen
- Devotie van het H.Hart
- H. Nicolaas van Tolentijn
- O.L.Vrouw van Westrozebeke
- H. Brigida te Oostnieuwkerke
- Pauselijke Zouaven
- Missiewerking
- H. Margaretha-verering in Lichtervelde
- Hallebedevaarders
- St.-Jacobus
- Stevenisten
- Het Lievensmuseum
- Broederschap O.-L.-Vrouw van Smarten (Zeven Weeën) te Ingelmunster
1.3.5 Volkskunst, volksdans, volksgebruiken
- Meiboomplantingen
- Volksdansgroep Die Boose en Vlijtigh ende Boos (Izegem)
- VZW Booserik (Izegem)
- Schuttersgilden
- Vlaggen en banieren
- Koekezondag (Izegem en De Vijfwegen)
- St.-Blasiusfeesten Rumbeke
- Volksdansgroep Choronde
- Volksdansgroep Ten Elsberge
- De reuzen
- Kermiskoersen
- St-Maarten (Moorslede)
- Volkssporten (schuttersgilden, duivensport, vinkenzettingen, gaaibolders,
trabolders…)

- Volksgebruiken bij overgangsrites (geboorten, dood, volwassen worden,
huwelijk, …)
1.3.6 Bijnamen
- Messenvechters (Bosmolens, Izegem), pekkers (Izegem), pompeschitters
(Dadizele), veldknappers en platsefisters (Lichtervelde), nieuwmarkters
(Roeselare)…
1.3.7 Volksliederen en volksmuziek
- Koren
- Trommel- en vendelierskorpsen
- Fanfares en harmonieën
- Bandopname Lichterveldse liederen in bezit van de Heemkundige kring
1.3.8 Ambachten
- Kennis, vaardigheden via ‘Vrienden van het Museum’, heemkundige kringen, …
- Beelden
1.3.9 Nijverheden
- Vlas
- Schoenen
- Borstels
- Meubels
- Tabak
- Textiel
- Bierbrouwerij
- Duivenringen
- Accordeons Callewaert
- Cinema De Keizer (enige familiezaal in België uit de pionierstijd)
- Seizoensarbeid
- olieslagerij
1.3.10 Figuren
- Albrecht Rodenbach
- Pater Lievens
- Ridder Jan
- Karel van de Poele
- Heren van Lichtervelde
- Heren van Ingelmunster
- Pastoor Denys
- Jules Missinne
- Amand Goddyn
1.3.11 Streekproducten
- Geytetaart
- Piro-bier (Lichtervelds Blond bier)
- Pekkersproducten

- Rodenbach
- Oostnieuwkerkse Geitekaas
- Pompeschitterstaart
- Elexir de Roulers
- Brigand en kasteelbier

ACTIEPLAN
2008
Beveren Dadizele Emelgem Gits Hooglede Ingelmunster Izegem
Kachtem Lichtervelde Moorslede Oekene Oostnieuwkerke
Roeselare Rumbeke Staden Westrozebeke

INLEIDING
Voor u ligt het eerste jaaractieplan voor de Erfgoedcel van TERF. Dit
jaaractieplan 2008 vindt zijn fundamenten in het erfgoedconvenant dat
afgesloten werd met de Vlaamse Overheid.
Dit eerste jaar zal dus niet gekenmerkt worden door grootschalige
activiteiten. Daarvoor is de inloopperiode van de medewerkers van de
Erfgoedcel te kort. Maar toch is het de bedoeling dat TERF en zijn
erfgoedcel tegen het einde van het jaar op de kaart staan en de basis
hebben gelegd voor de werking de volgende jaren.
Inventarisatie, netwerking, communicatie, inspelen op bovenlokale
initiatieven en ontwikkelen van voor dit gebied unieke thematische
erfgoedlijnen, zijn de acties waarrond in 2008 gewerkt wordt. Daarnaast
krijgt ook Wereldoorlog 1, 90 jaar na het einde en opbouwend naar
2014, de nodige aandacht.
De deelnemende gemeenten aan TERF hebben de intentie om samen
te werken nogmaals uitdrukkelijk bevestigd en hopen dat de Vlaamse
overheid ook het ingediende beleidsplan voor de periode 2009-2014
positief zal beoordelen. Het gerealiseerde veldwerk in 2008 zal op die
manier zijn vruchten ook toekomstgericht afwerpen en hopelijk ook nog
de resterende gemeenten over de brug halen om op de regionale
erfgoedtrein te stappen.

ACTIES
1. OPSTARTEN ERFGOEDCEL
DOEL
De erfgoedcel ‘Het Hart van West-Vlaanderen’ opstarten.
VERANTWOORDELIJKE:
De aangeworven medewerkers en de werkgroep erfgoed
ACTIES TIMING
indiensttreding personeelsleden 1 februari 2008
contact met de actoren en andere
erfgoedcellen
vanaf februari
versterken netwerking vanaf februari
structureren werking erfgoedcel maart
concretiseren actieplan 2008 maart
concretiseren beleidsplan 2009-2014 voorjaar
opmaak actieplan 2009 oktober
MIDDELEN
Zie begroting
RESULTAAT
• een goed werkende erfgoedcel
• versterkte samenwerking tussen de diverse partners
• een actieplan voor 2009
• een concreter beleidsplan 2009-2014
INDICATOREN
• de erfgoedcel
• de diverse contacten
• de activiteiten

2. ONDERSTEUNING VAN HET WERKVELD
DOEL
Versterken van het lokale werkveld en uitbouwen van een regionaal erfgoednetwerk.
VERANTWOORDELIJKE:
De medewerkers van de erfgoedcel
ACTIES TIMING
vorming organiseren permanent
expertise uitwisselen permanent
dossierbeheer permanent
ontwikkelen partnerschap permanent
MIDDELEN
Zie begroting
RESULTAAT
• Het lokale werkveld wordt ondersteund en kan zo de eigen werking versterken.
• De bestaande expertise wordt uitgewisseld en verrijkt meer partners.
• Projecten worden beter onderbouwd.
INDICATOREN
• het aantal vormingsmomenten
• opgestarte en afgehandelde dossiers
• tevredenheid van de actoren en de partners
3. COMMUNICATIE
DOEL
De regionale communicatie rond erfgoed versterken en een eigen gezicht geven.
VERANTWOORDELIJKE:
De medewerkers erfgoedcel
ACTIES TIMING
het TERFblad verder uitwerken vanaf februari
een eigen huisstijl ontwikkelen februari – maart
een website opstarten vanaf maart
een communicatieplan opmaken en
uitwerken
april
ontwikkeling jaarlijkse publicatie juni
MIDDELEN
Zie begroting

RESULTAAT
Via TERFblad en andere kanalen blijft de inwoner van de regio op de hoogte van
het erfgoedgebeuren.
INDICATOREN
• de publicaties
• de website
4. DEELNAME AAN DIVERSE VLAAMSE INITIATIEVEN
DOEL
De Vlaamse initiatieven rond erfgoed regionaal promoten. Voor 2008 zijn dat onder
andere de Nacht van de Geschiedenis, de erfgoeddag, Open Monumentendag en de
Week van de Smaak.
De deelnemende gemeenten ondersteuning geven bij de uitwerking van deze
themadagen.
VERANTWOORDELIJKE:
De medewerkers erfgoedcel en de plaatselijke verantwoordelijken
ACTIES TIMING
informatie over de themadagen verzamelen
en doorgeven
permanent
overlegmoment met de deelnemende afhankelijk van het tijdstip van de
gemeenten
activiteit
opstellen van een samenwerkingsplan maart
opstellen en uitwerken promotie- en afhankelijk van het tijdstip van de
communicatieplan per activiteit
activiteit
evaluatie november
MIDDELEN
Zie begroting
RESULTAAT
• TERF komt met diverse initiatieven naar buiten.
• De gemeenten organiseren activiteiten rond erfgoed op deze themadagen.
• De burger maakt kennis met erfgoed.
INDICATOREN
• het aantal gemeenten die deelnemen
• het aantal initiatieven
• de gevoerde promotiecampagne
• het bereikte publiek

5. INVENTARISATIE + AANZET TOT BEWAREN EN
ONTSLUITEN
DOEL
Een zicht krijgen op wat er in de regio is op erfgoedvlak:
• actoren die bezig zijn met erfgoed
• onroerend, roerend, immaterieel erfgoed
• erfgoedthema’s die dreigen verloren te gaan
Bewarings- en ontsluitingsstrategiën voor het regionale erfgoed opstellen.
VERANTWOORDELIJKE:
De medewerkers erfgoedcel en de plaatselijke verantwoordelijken
ACTIES TIMING
contacten met de diverse actoren februari
inventarisatieplan opmaken februari – maart
start inventarisatie van bepaalde thema’s: vanaf maart
• wereldoorlog
• religieus erfgoed
• funerair erfgoed
• industrieel-commercieel erfgoed
bewaar- en ontsluitingsmogelijkheden vanaf maart
oplijsten
het stakeholdermanagement voor TERF vanaf maart
uitwerken
MIDDELEN
Zie begroting
RESULTAAT
• Er is zicht op wat regionaal aanwezig is met het oog op bewaring en ontsluiting.
• In 2008 worden themagerichte publieksmomenten georganiseerd.
INDICATOREN
• de inventaris
• de publieksmomenten
• het bereikte publiek

6. THEMA WERELDOORLOG ÉÉN
DOEL
Een regionaal erfgoedproject rond een jaarthema uitwerken. Voor 2008 focussen we op
negentig jaar na WOI.
VERANTWOORDELIJKE:
De medewerkers erfgoedcel en de plaatselijke verantwoordelijken
ACTIES TIMING
overzicht van de activiteiten in de
gemeenten
februari 2008
uitwerken van gezamenlijke activiteiten februari – maart
promotieplan opmaken en uitwerken maart
diverse activiteiten najaar
MIDDELEN
Zie begroting
RESULTAAT
• Het thema staat in de kijker en het publiek maakt kennis met een stukje erfgoed.
• Samenwerking tussen diverse actoren.
INDICATOREN
• de activiteiten
• de promotiecampagne
• het bereikte publiek

BEGROTING
IN
Begroting RvB TERF 19/12/2007
INKOMSTEN
70 OMZET
71 VOORRAADWIJZIGING
73 DIVERSE GOED/DIENSTEN
BEGROTING
2008
74 ANDERE BEDRIJFSOPBR.
740 subsidies
450.000,00 €
7401 Vlaamse overheid 300.000,00 €
7402 gemeenten 150.000,00 €
74021 Hooglede 11.095,08 €
74022 Ingelmunster 11.971,03 €
74023 Izegem 29.782,53 €
74024 Lichtervelde 9.488,22 €
74025 Moorslede 12.028,38 €
74026 Roeselare 63.271,29 €
74027 Staden 12.363,47 €
74 OPBRENGSTEN ACTIVITEITEN 8.650,00 €
75 FINANCIELE OPBRENGSTEN 125,00 €
76 UITZOND. OPBRENGSTEN 0,00 €
77 TERUGNEMING VOORZ. 0,00 €
79 VERWERK. RESULTATEN
ALGEMEEN TOTAAL 458.775,00 €
UIT
Begroting RvB TERF 19/12/2007 BEGROTING
2008
UITGAVEN
60 HANDELSGOEDEREN
61 DIVERSE GOED+DIENSTEN
62 PERSONEELSKOSTEN 115.000,00 €
6202001 nettolonen
620210 RSZ-BV werknemers
621200 RSZ werkgever
6221 andere personeelskosten
622000 maaltijdchecks
622400 verzek arbeidsong
62250 ikmo
62260 adm kst
63 AFSCHRIJVINGEN /
VOORZIENINGEN 2.000,00 €
63000 afschrijvingen van het boekjaar

63400 waardevermindering klanten
63700 voorziening andere kosten 0,00 €
63701 voorziening sociaal fonds 2.000,00 €
63703 voorziening initiatieven 2009 0,00 €
64 ORGANISATIEKOSTEN 66.350,00 €
640 belastingen/taksen 0,00 €
641 huisvestingskosten 15.750,00 €
641800 andere huisvestingskosten 2.000,00 €
641810 huur kantoor 0,00 €
641820 huur copier 5.000,00 €
641825 hosting + ict 3.000,00 €
641830 electriciteit 0,00 €
641840 brandstoffen 0,00 €
641850 watermaatschappij 0,00 €
641860 uitbest.onderhoudswerken 750,00 €
641890 opening 2.000,00 €
641900 inrichtingswerken 3.000,00 €
642 secretariaatskosten 23.700,00 €
642010 kantoorbenodigdheden 2.000,00 €
642020 papier 1.500,00 €
642100 materieel 7.500,00 €
642300 uitbesteed werk 3.000,00 €
642400 algemeen drukwerk 2.500,00 €
642500 verzendingskosten 2.000,00 €
642600 telefoon 3.500,00 €
642700 internet 800,00 €
642830 herstellingen computer 400,00 €
642810 publicatie Belg. Staatsblad 500,00 €
643 andere organisatiekosten 22.350,00 €
643100 verplaatsingen bestuurders 3.000,00 €
643110 verplaatsing vrijwilligers 1.800,00 €
643120 kosten vrijwilligers/bestuursleden 1.500,00 €
643300 dienstreizen personeel 4.000,00 €
643400 kosten vergaderingen 2.000,00 €
643500 publiciteit 4.500,00 €
643600 andere verzekeringen-BRAND 200,00 €
643600 andere verzekeringen-OMNIUM 800,00 €
644 diversen 4.550,00 €
6440 toelagen
6441 lidgelden 1.800,00 €
6442 representatiekosten 1.500,00 €
6444 overige 1.250,00 €
64441 vorming personeel 1.000,00 €
64449 diversen 250,00 €
6445 reizen
64 ORGANISATIES 274.975,00 €
645 evenementen 7.500,00 €
645010 huur lokalen 1.500,00 €
645100 honoraria externe medewerkers 2.000,00 €
645200 verplaatsing externe medewerkers 1.000,00 €
645300 logistieke kosten externe medewerkers 500,00 €

645800 andere orga. kst. 2.500,00 €
646 Terfblad en externe communicatie 39.500,00 €
646300 druk en aanmaakkosten 23.000,00 €
646400 bedeling 8.000,00 €
646500 website aanmaak en updating 3.500,00 €
646600 Jaarboek 5.000,00 €
647 projecten 221.675,00 €
649500 Project Erfgoeddag 7.725,00 €
649501 Project Open Monumentendag 7.925,00 €
649502 Project Week van de Smaak 24.625,00 €
649503 Project Wereldoorlog I 55.050,00 €
649504 Project Begraafplaatsen 43.800,00 €
649505 Project Impulsmoment 11.500,00 €
649506 Project oraal erfgoed 10.000,00 €
649509 Project diversen 61.050,00 €
648 dienstverlening 5.300,00 €
648120 vorming erfgoedactoren 1.000,00 €
648121 mappen vorming 500,00 €
648200 documentatie 300,00 €
648220 didactisch materiaal 2.000,00 €
648221 abonnementen 1.500,00 €
649 andere 1.000,00 €
65 FINANCIELE KOSTEN 450,00 €
650002 bankkosten 250,00 €
653000 te bet. intresten G.B. 200,00 €
66 UITZONDERLIJKE KOSTEN 0,00 €
669000 uitzonderlijke kosten
69 VERWERKING VAN RESULTATEN 0,00 €
ALGEMEEN TOTAAL 458.775,00 €

Statuten
Momenteel gelden nog onderstaande statuten.
HOOFDSTUK 1 NAAM, ZETEL, DOELSTELLINGEN EN DUUR
Art 1 Naam van de projectvereniging
De projectvereniging wordt genoemd TERF.
De projectvereniging is onderworpen aan de bepalingen van het decreet van 6 juli 2001
houdende de intergemeentelijke samenwerking, en door deze statuten."
Art 2 Zetel van de projectvereniging
De zetel van de vereniging is gevestigd te 8800 Roeselare, Botermarkt 2.
Art 3 Doel van de projectvereniging
Het hoofddoel van TERF is door overleg en samenwerking tussen de diverse culturele actoren
in de regio culturele meerwaarden te creëren. Samenwerking rond cultureel erfgoed vormt de
basisdoelstelling van deze vereniging.
Dit betekent onder meer op gebied van erfgoed:
- Erfgoedinitiatieven ontwikkelen en stimuleren die de mogelijkheden van een afzonderlijke
gemeente overstijgen en hiervoor projecten op schaal van de regio ontwikkelen.
- Onderzoek verrichten op vlak van cultureel erfgoed en de resultaten hiervan ontsluiten voor
een breed publiek
- Stimuleren van het bewaren van cultureel erfgoed in de regio.
- Via een degelijk erfgoedbeleid werken aan de uitstraling van de regio.
Daarnaast kunnen ook initiatieven genomen worden op het gebied van cultuur:
- Culturele ontwikkelingen stimuleren die de mogelijkheden van een afzonderlijke gemeente
overstijgen en hiervoor projecten op schaal van de regio ontwikkelen.
- Kwalitatieve communicatiekanalen ontwikkelen voor het culturele aanbod in de regio.
- Een cultureel imago opbouwen gebaseerd op het profiel en de kenmerken van de regio en
zodoende werken aan de uitstraling van de streek.
Art 4 Duur van de projectvereniging
§ 1. De projectvereniging wordt opgericht voor de periode 2005 tot en met 2008. Tijdens die
periode is geen uittreding mogelijk.
§ 2. De projectvereniging kan opeenvolgende keren voor het verstrijken van de termijn
opnieuw verlengd worden voor een periode van maximum 6 jaar indien dit de unanieme wil is
van de deelnemende gemeenten. Tijdens die periode is geen uittreding mogelijk
HOOFDSTUK 2 BESTUUR VAN DE VERENIGING
Art 5 Bestuur van de vereniging
§ 1. De projectvereniging wordt geleid door een raad van bestuur waarvan de leden benoemd
worden door de deelnemende gemeenten.

§ 2. Deze raad van bestuur heeft uitsluitend de bevoegdheid tot het nemen van beslissingen die
kaderen binnen het doel van de vereniging.
Het mandaat van bestuurder wordt beëindigd indien de respectieve raad die hij
vertegenwoordigt zijn mandaat intrekt en in dezelfde raadsvergadering zijn vervanger
aanduidt.
Art 6 Samenstelling raad van bestuur
§ 1. De raad van bestuur bestaat uit stemgerechtigde leden en uit leden met raadgevende
stem.
§ 2. De stemgerechtigde leden zijn de schepenen voor cultuurbeleid van de deelnemende
gemeenten. De voorzitter wordt gekozen uit de stemgerechtigde leden. Elk stemgerechtigd lid
beschikt over slechts één stem.
§ 3. Daarnaast duidt elke deelnemende gemeente één afgevaardigde aan, als lid met
raadgevende stem.
§ 4. De cultuurbeleidscoördinatoren van de deelnemende gemeenten zijn eveneens leden met
raadgevende stem.
§ 5. Er bestaat een onverenigbaarheid tussen het mandaat van bestuurder van de
projectvereniging en verschillende ambten, functies en mandaten zoals bepaald in artikel 48 en
51 van het decreet van 6 juli 2001.
§ 6. Leden van de raad van bestuur kunnen zich niet laten vervangen door een derde op de
vergaderingen. Stemgerechtigde leden kunnen wel een volmacht geven aan een ander
stemgerechtigd lid. Elk lid kan maar over één volmacht beschikken.
§ 7. De bestuurders worden benoemd voor de duur van de projectvereniging, maar zijn van
rechtswege ontslagnemend bij verlies van hun openbaar mandaat.
Art 7 Werkingsmodaliteiten
De werkingsmodaliteiten van de raad van bestuur worden vastgelegd in een huishoudelijk
reglement dat gewijzigd kan worden bij eenvoudige beslissing van stemgerechtigde leden van
de raad van bestuur.
Art 8 Vergaderingen raad van bestuur
De raad van bestuur vergadert ten minste twee keer per jaar. De uitnodigingen worden
minstens twee weken vooraf verstuurd, vergezeld van een agenda.
Art 9 Presentiegeld
De leden van de raad van bestuur zullen geen presentiegeld ontvangen.
Art 10 Ondersteuning raad van bestuur
De raad van bestuur kan werkgroepen of adviesgroepen oprichten om de vergaderingen van de
raad van bestuur voor te bereiden en kan specifieke opdrachten uitbesteden aan derden.
De bepalingen met betrekking tot samenstelling en werkwijze van de adviesgroepen en
werkgroepen worden door de raad van bestuur vastgelegd in haar huishoudelijk reglement

Art 11 Verslaggeving aan de gemeenteraden
§ 1. De vergaderingen van de raad van bestuur zijn niet openbaar. De notulen van de
vergaderingen en de bijhorende documenten worden, maximaal één maand na de vergadering,
ter inzage gelegd van de gemeenteraadsleden op het secretariaat van alle aangesloten
gemeenten.
§ 2. De raad van bestuur legt de jaarrekeningen, samen met het activiteitenverslag en het
verslag van de rekeningnazichter(s) jaarlijks, voor eind mei, voor aan de gemeenteraden.
HOOFDSTUK 3 FINANCIEEL BEHEER
Art 12 Begroting en rekeningen
§ 1. De boekhouding wordt gevoerd overeenkomstig de wetgeving op de boekhouding van de
ondernemingen en met naleving van de richtlijnen die de overheid uitvaardigt m.b.t. de
boekhoudkundige verrichtingen.
§ 2. De raad van bestuur stelt de rekening van het afgelopen jaar vast uiterlijk op 31 maart na
het verstreken boekjaar. De raad van bestuur legt de jaarrekening samen met het verslag van
de rekeningnazichters en het activiteitenverslag ter kennisgeving voor aan de gemeenteraden
van de deelnemende gemeenten. De begroting wordt goedgekeurd uiterlijk op 31 december
van het jaar dat voorafgaat.
Art 13 Financiering
De gemeentebesturen financieren de projectvereniging in 2006 met een bedrag van 0,10 euro
per inwoner. Vanaf 2007 is het jaarlijks een bedrag van minimum 0,40 euro per inwoner Deze
bijdrage kan zowel materieel als financieel zijn. Deze bijdrage wordt vanaf 2007 aangepast aan
de index van de consumptieprijzen. Als referentiecijfer geldt de index van de consumptieprijzen
van december 2005.
Art 14 Financiële controle
De controle op de financiële toestand gebeurt door een of meerdere ontvangers van de
deelnemende gemeenten, die hierover jaarlijks rapporteren.
HOOFDSTUK 4 WIJZIGING STATUTEN, TOETREDING, ONTBINDING
Art 15 wijziging van de statuten, toetreding
De wijzigingen van de statuten, de aanvaarding van de toetreding van nieuwe leden en de
wijziging van de financiële bijdrage behoeven de instemming van twee derden van de
deelnemende gemeenten, op basis van een gemeenteraadsbeslissing.
Art 16 Ontbinding van de vereniging
De vereniging kan voortijdig ontbonden worden mits een akkoord van 2/3 van de bestuurders.
De vereniging stelt hiertoe een vereffenaar aan.
Art 17 Bestemming van de activa

In geval van ontbinding van de vereniging worden de activa, na aanzuivering van de eventuele
passiva, overgedragen aan de deelnemende gemeenten in verhouding tot de betaalde
financiële bijdragen.
Bij de ontbinding van de vereniging zullen de eventueel in gebruik gegeven goederen worden
teruggegeven aan de eigenaars, in zoverre hun rechten daarop kunnen bewezen worden aan
de hand van geschreven overeenkomsten.
Voor alles wat niet in deze statuten is voorzien gelden de bepalingen van het decreet van 6 juli
2001 houdende de intergemeentelijke samenwerking (BS 31.10.2001).
Aldus ondertekend te Roeselare op 27 januari 2006 ingevolgde de goedkeuring door de
respectievelijke gemeenteraden in de loop van december 2005, waarvan de ondertekenaars
verklaren 1 (één) exemplaar ontvangen te hebben.
namens Roeselare namens Izegem
Marc Deseyn Gerda Mylle
schepen van cultuur schepen van cultuur
namens Hooglede namens Staden
Wim Vansteelant Chris Dejonckheere
schepen van cultuur schepen van cultuur
namens Moorslede namens Lichtervelde
Norbert Vanoost Ria Beeusaert-Pattyn
schepen van cultuur burgemeester