erfgoedbeleidsplan 2008-2014 voor “het hart ... - Gemeente Staden

startpunt van de seizoensarbeid naar het nabije Frankrijk, een oplossing voor hen
die niet naar ‘den vreemde’ wilden. Dit hield in dat veel arbeiders met hun gezin in
België gehuisvest bleven en dagelijks of wekelijks naar Frankrijk gingen
(pendelaars) of van half mei tot half december seizoensarbeid gingen verrichten
(de ‘Franschmans’). Men werkt er in de steenovens, de cichorei-asten of men doet
er mee aan de bietencampagne, het hop plukken of het slijten van het vlas.
Seizoensarbeid bleef lange tijd bestaan, in de eerste jaren na de WOII kunnen we
zelfs nog van een bloei spreken. Vanaf de jaren 1950 begon echter een aftakeling
die vooral veroorzaakt werd door de toenemende mechanisatie van de
verschillende activiteiten die voordien zwaar handwerk vergden.
Industrialisatie
De industrialisatie kwam goed op gang halfweg de 19de eeuw met de aanleg van de
spoorweglijn tussen Kortrijk en Brugge en het realiseren van het kanaal Roeselare-
Leie enkele jaren later. Het gebied werd dus ontsloten, er kwamen nieuwe
toegangswegen. Men zou kunnen stellen dat de locomotief de industriële expansie
op gang trok. En dit reeds vanaf het moment van de aanleg van de sporen,
aangezien de infrastructuurwerken de door honger geteisterde bevolking aan werk
hielp. Het mag voor zich spreken dat die nieuwe spoorlijn de trekpleister werd
voor industriële inplantingen. “Op dit ogenblik is men bezig, in een gebouw, dicht by
de statie van de yzerenweg, zeshonderd spinmolens te plaetsen, bestemd voor
grove garens te maken voor het weven van baallinnen ; de wevery dezer stof, over
twee jaar hier onbekend, is reeds in vollen voortgang”. Deze evolutie werd in een
latere fase nog extra gestimuleerd door de ontwikkeling van de stoommachines. De
linnennijverheid kende een heropbloei, naast het ontstaan van de eerste
fabriekjes.
De thuisnijverheid had de genadeslag gekregen door de nieuwe industriële
ontwikkeling. De landelijke bevolking zakte af naar de steden. Men zocht werk in
de nieuwe fabrieken en een onderkomen aan de stadsranden. Het gebied langsheen
de spoorweg kreeg een volledig nieuw uitzicht: van de landelijke krotwoonsten naar
industriële sloppen. De windmolens sneuvelden. Een nieuw industrieel proletariaat
werd geboren.
Van enige sociale onrust was er toen nog geen sprake. Van meet af aan ontstonden
er echter in de jonge industrieën misbruiken. Slechts vanaf 1850 kwamen er
enkele schuchtere pogingen tot wetgeving met het oog op de bescherming van de
loonarbeiders.
Daarnaast is de streek rond Roeselare ook bekend om zijn vele KMO-bedrijven en
kleine familiezaken. Na 1914 werd de roes van de herwonnen vrijheid en van de
geslaagde heropbouw snel getemperd door de economische crisis, die reeds op het
einde van de jaren 1920 voelbaar werd. De textielproductie nam zienderogen af,
en werkloosheid hing als een zwaard van Damocles boven Vlaanderen.