erfgoedbeleidsplan 2008-2014 voor “het hart ... - Gemeente Staden

De dorpsheerlijkheid van Ingelmunster is op het einde van de 11 de eeuw ontstaan
en zal tot aan de Franse Revolutie als een zelfstandige heerlijkheid functioneren.
Op kerkelijk gebied behoort de streek achtereenvolgens tot het bisdom Doornik,
Ieper, Gent en Brugge. Het zijn de bisschoppen van Doornik die het
patronaatsrecht van de kerken in de 11 de en 12 de eeuw aan de abdijen van St.-
Omaars, Zonnebeke en Oudenburg of aan de kapittels van Rijsel en Doornik
schenken. Een uitzondering hierop vormt de schenking in 899 door de Franse
koning Karel de Eenvoudige van het altaar van Hooglede aan de abdij van Elnone.
Dadizele groeit vanaf de 14 de eeuw uit tot een befaamd Mariaal bedevaartsoord.
Bij de kerkelijke herindeling in 1559 ontstaat een grensgebied tussen de
bisdommen Brugge (de meeste parochies), Gent (Emelgem) en Doornik (Izegem en
Ingelmunster). Het concordaat van 1801 baseert zich op de bestuurlijke
indelingen: de Leie- en Scheldedepartementen worden verenigd in het bisdom
Gent. Vanaf zijn heroprichting in 1834 valt het bisdom Brugge samen met de
provinciegrenzen.
De 100-jarige oorlog (1337-1453) waarbij het graafschap Vlaanderen voor de
keuze gesteld wordt tussen de feodale trouw aan Frankrijk en de economische
banden met Engeland, genereert een aantal conflicten tussen de graaf en het
opstandige Gent. De ‘slag bij Rozebeke’ (1382) waarbij de Franse koning en graaf
Lodewijk van Male de opstandige Gentenaars onder leiding van Philips van
Artevelde verslaan, vormt de mythische oorsprong voor de Onze-Lieve-
Vrouweverering en de ommegangskapellen te Westrozebeke. Dergelijke
machtsconflicten doen zich eens te meer in de 2 de helft van de 15 de eeuw voor. In
1452 komen de Gentenaren in opstand tegen de Bourgondische hertog Filips de
Goede en voeren onder meer raids uit op de Izegemse linnenhal. Bij een nieuw
conflict met hoogtepunt in 1483-1485, tussen de centralistische Habsburgse vorst
en het particularisme van steden en gewesten, bestormen de troepen van
Maximiliaan van Oostenrijk onder meer het kasteel van Lichtervelde.
Als gevolg van de 100-jarige oorlog verschuift de vlasteelt van (Noord-)Frankrijk
naar de Zuidelijke Nederlanden. In de 15 de en de 16 de eeuw ontwikkelt de nog
nauwelijks gereglementeerde linnennijverheid zich in kleine entiteiten, dit in
tegenstelling tot de lakennijverheid die via privileges voorbehouden is aan oorden
met stadsrecht. Roeselare had een dergelijk stadsrecht verkregen in 1250; in de
16 de eeuw wordt er overgeschakeld op de linnennijverheid. Het oprichten van een
lijnwaadmarkt mislukt echter door de concurrentie van de Kortrijkse en Izegemse
markten. Het is zelfs zo dat Izegem – ondanks de boycot door de naburige steden
Kortrijk en Roeselare- het linnenbevoorradingscentrum vormt voor de Brugse en
Antwerpse export naar Spanje en Engeland. De productie wordt aangeleverd door
huisnijverheid van spinnen en weven.
Dé transportweg de Mandel, ook gebruikt voor het vlasroten, verzandt echter
geleidelijk in de 2 de helft van de 16 de eeuw. Een gezamenlijk project van Roeselare
en Izegem in 1571-1572 om een Mandelkanaal te graven strandt op de tegenstand
van steden als Kortrijk, Ieper, Deinze en Gent. Samen met de godsdiensttroebelen