erfgoedbeleidsplan 2008-2014 voor “het hart ... - Gemeente Staden

2.5 De Nieuwste Tijden
Met de Franse Revolutie ruimt het heerlijkheden-stelsel de plaats voor een
modern staatsbestel, de basis van de huidige administratieve en gerechtelijke
organisatie van het gebied. Deze scharnierperiode heeft ook in het Hart van
West-Vlaanderen een grote impact: de kloosterorde van de Grauwzusters en de
Augustijnen worden opgeheven; het kasteel van Rumbeke en Ingelmunster
ontsnapt aan de openbare verkoping. Ongenoegen met de godsdienstpolitiek en de
algemene conscriptie culmineert in 1798 in de Boerenkrijg, in de streek bekend als
‘brigandszondag’.
De verruiming van de afzetmarkt tijdens de Franse bezetting drijft de
linnenproductie de hoogte in. Dit stimuleert ook de vlasnijverheid. De continentale
blokkade doet de cichoreiteelt en –verwerking ontluiken. De bestelling van
schoenen door het Franse leger in 1794 stimuleert de ontluikende
schoennijverheid te Izegem. In 1817, onder het Hollandse bewind, wordt Izegem
tot stad verheven. De hoedennijverheid floreert tot omstreeks 1840.
Het begin van de Belgische onafhankelijkheid wordt gekenmerkt door een
plattelandscrisis. Het mislukken van de graan- en aardappeloogsten in 1845-1847
leidt tot hoge sterftecijfers en het uitwijken van de plattelandsbevolking naar de
stedelijke centra voornamelijk in Noord-Frankrijk en Wallonië. De concurrentie
van de reeds gemechaniseerde Engelse textielnijverheid zorgt in de jaren 1840
voor een recessie van de op huisweven gerichte linnennijverheid. Ook de invoer van
goedkoop buitenlands vlas veroorzaakt in 1845-1846 een crisis.
In het kader van de armoedebestrijding worden scholen en congregaties
opgericht. Als voorlopers van deze initiatieven gelden de zusters van Ten Bunderen
die in 1785 terugkeren naar Moorslede. De paters Redemptoristen vestigen zich in
Roeselare. In 1769 wordt door pastoor Dufort in Ingelmunster en armenschool
opgericht die later zal uitgroeien tot het huidig klooster.
De mechanisatie, die in de 2 de helft van de 19 de eeuw wordt ingezet, leidt tot de
heropbloei van de linnennijverheid en de oprichting van de eerste fabriekjes. De
eerste stoommachines worden in de jaren 1850-1860 geplaatst. De aanleg van de
spoorweg Kortrijk-Brugge in 1847 en het graven van het kanaal Roeselare-Leie in
1862-1872 vormen een belangrijke troef voor de industrialisatie. Roeselare en
Izegem ontwikkelen zich dan ook tot industriesteden.
In de plattelandsgemeenten blijft het bij meer landbouwgebonden nijverheden. De
meeste dorpen hebben/hadden meerdere molens en zeker één brouwerij. Voorts
wordt cichorei geteeld en ook vlas met verdere verwerking vanaf de 20 ste eeuw.
Dat de bebouwing buiten de eigenlijke dorpskernen toeneemt in de 2 de helft van de
19 de eeuw en het begin van de 20 ste eeuw blijkt duidelijk uit het historisch
kaartenmateriaal. In de wijk ‘De Geite’ (Hooglede) bijvoorbeeld, die als
bewoningskern reeds aangeduid is op de Ferrariskaart, wordt in 1862 een kerk
gebouwd.