Courant 105 - Toegevoegde waarde / Kunstpraktijken ... - VTi

EEn dUURzaamHEIdSvERSLaG
vooR RoSaS
RaPPoRTERInG In dE cULTURELE SEcToR
dansersensemble rosas heeft een artistieke missie:
het parcours van choreografe/danseres anne
teresa de Keersmaeker mogelijk maken. het feit
dat een kunstenaar aan de leiding van rosas
staat, maakt dat de hele werking wordt gestuurd
vanuit artistieke noodzaak en erg projectmatig is.
artistieke drijfveren liggen aan de basis van de projecten.
Markt- of economische argumenten komen
pas op de tweede plaats. als rosas een publicatie
als A Choreographer’s Score uitbrengt, dan is het
vertrekpunt niet zozeer een economische opportuniteit
of marktonderzoek, maar veeleer een artistieke
bezorgdheid om de choreografische praktijk
van anne teresa de Keersmaeker te ontsluiten.
de grote variatie in de werking van een organisatie
als rosas maakt het niet altijd eenvoudig om er op
een objectieve wijze bevattelijk over te rapporteren.
de schaal van de projecten kan heel erg verschillen,
groei of omzetstijging zijn geen doel op
zich. Maatschappelijk is de druk om met cijfers te
argumenteren echter groot en een gezonde financiële
onderbouw is een voorwaarde om de artistieke
missie te realiseren. rosas maakt zoals elke
meerjarig gesubsidieerde organisatie het door het
Cesena – rosas (foto: ann Veronica Janssens)
Nikol Wellens
Kunstendecreet voorgeschreven werkingsverslag.
in dat werkingsverslag moet, net als in de wettelijk
verplichte jaarrekening en de sociale balans, een
vast format gevolgd worden en dergelijk keurslijf
maakt het minder geschikt als extern communicatiemiddel
naar een breed publiek. Vanuit een gesprek
tussen studente cultuurmanagement aan de ua
annelies laureys en zakelijk leider frederik Verrote
groeide in 2010 een praktijkonderzoek naar een
nieuwe jaarrapportering die de werking van rosas
zo goed mogelijk omvat en naar de buitenwereld
kan vertalen waarin de organisatie ‘het goed doet’
en waarin ze beter kan.
annelies laureys werkte zich grondig in in de
klassieke bedrijfskundige methodieken van meten
en rapporteren. Bij het zoeken naar een relevant
gamma van parameters en prestatie-indicatoren,
bleek al snel de relativiteit van wat bij rosas cijfermatig
meetbaar is: courante bedrijfseconomische
ratio’s zijn opgesteld vanuit de logica van winstmaximalisatie
en standaardisatie van processen.
traditionele meetsystemen bleken te uitgebreid of
te bureaucratisch met het risico dat de toepassing
ervan de schaal en de ziel van rosas uit het oog
zou verliezen. dit deel van het onderzoek toont
overtuigend aan dat de artistieke werking in deze
ratio’s niet weergegeven kan worden.
Vanuit een analyse van het beleidsplan 2010-
2013 kreeg de onderzoeker inzicht in de organisatiecultuur
van rosas en maakte een schematische
weergave van de strategie (zie onder).
Ze merkte op dat de notie ‘duurzaamheid’ op
verschillende manieren in de teksten terugkomt,
werkte de betekenis ervan verder uit en zocht naar
mogelijkheden voor de rapportering erover. het
duurzaamheidsdenken vond de afgelopen jaren
niet alleen ingang in het (internationale) milieubeleid,
ook het bedrijfsleven en de non-profitsector
werken eraan. ook al is dat zelden wettelijk verplicht,
toch wil men over deze activiteiten verslag
uitbrengen. doordat duurzaamheid op drie pijlers
berust – economie, milieu en maatschappij – komt
het steeds vaker voor dat de verslaggeving geïntegreerd
wordt in één document. er ontwikkelden
schematische weergave van de strategie
intens parcours
met dansers
respect voor
milieu
Duurzaamheidsverslag rosas volgens het
Global report Initiative (GrI3, niveau C),
ontwikkeling van voor de artistieke werking
relevante prestatie-indicatoren:
in het financiële luik wordt de gedegen financiele
onderbouw in kaart gebracht aan de hand van
berekeningen op basis van de boekhoudgegevens
van de periode 2000 tot en met 2009:
- het resultaat van het boekjaar koppelen aan de
reserves en de begroting relativeert een eenmalig
verliessaldo
- artistieke uitgaven vergelijken met niet-artistieke,
met mogelijkheid tot diepgaander onderzoek na
verdeling van uitgaven over functies: algemeen,
productie, tournee, educatie
- eigen inkomsten vergelijken met artistieke uit gaven
- eigen inkomsten vergelijken met subsidie
- financiering van kunstenaars.
zich een aantal managementsystemen en internationale
standaarden en beheerssystemen als iso en
eMas, die echter te omvangrijk zijn voor rosas.
annelies laureys stootte tijdens haar onderzoek
op het Global reporting initiative (Gri). Gri ontstond
in 1997 binnen het Milieuprogramma van
de Vn (uneP) en is sinds 2002 een onafhankelijke
organisatie met zetel in amsterdam. de organisatie
stuurt aan op duurzaamheidsrapportering voor
organisaties en bedrijven. de richtlijnen voor transparant
rapporteren over economische, ecologische,
sociale en bestuurlijke prestaties zijn ontwikkeld
in samenwerking met ondernemingen, ngo’s
en universiteiten. Via regionale kantoren in China,
india, de Vs, Brazilië en australië bouwt de organisatie
een wereldwijd netwerk uit.
Gri3, model C duurzaamheidrapportering, biedt
een context waarin naast de financiële indicatoren
ook sociale en milieuaspecten aan bod komen
en is voor kleine organisaties geschikt. het model
het sociale luik maakt het mogelijk om in te
gaan op:
- arbeidsomstandigheden en volwaardig werk: band
met de dansers (over producties en jaren heen,
ongeacht de juridische vorm van de tewerkstelling)
- maatschappij: kunsteducatieve en sociaal-artistieke
activiteiten, spreiding van voorstellingen in binnen-
en buitenland, diversiteit van de producties
er wordt een artistiek luik toegevoegd met de
bedoeling om artistieke waarde weer te geven in
het verslag:
- artistieke kwaliteit (publiek, pers, programmatoren,
partners, overheid)
- repertoire (hernemingen)
het milieuluik rapporteert over respect voor het
milieu op basis van gegevens over:
- energieverbruik en -besparing
- waterverbruik
- transport
Courant 105 32 33 >> naar de inhoudstafel
Toegevoegde waarde
rosas
kunsteducatieve
opdracht
optimale
spreiding
artistieke vrijheid voor anne teresa de Keersmaeker en dansers
goed onderbouwde zakelijke structuur, performant team van medewerkers
hernemen
repertoire