Courant 105 - Toegevoegde waarde / Kunstpraktijken ... - VTi

sen kunnen noteren. Zo nam ntGent het voortouw
in een dossier van gemeenschappelijke elektriciteitsaankoop
waaraan vijf kunstenorganisaties participeerden.
het resultaat had een positief effect ten
opzichte van de prijzen van 2012 van 11% voor de
grootste partner tot 55% voor de kleinste partner.
ook ons samenwerkingsverband met Cie Cecilia
toont alvast dat het gemeenschappelijk aanpakken
van dossiers positieve effecten heeft. We reduceren
de kost wederzijds, onder meer door onze assets
beter in te zetten en door de kleine partner toegang
te verlenen tot contracten met leveranciers die bij
de grote partner hebben geleid tot volumekortingen.
door het transitienetwerk Greentrack mee op
te richten zitten we in de kopgroep van sectorale
leernetwerken. het platform biedt de mogelijkheid
om samen te werken met collega’s en met de stad.
Zo loopt er een onderzoek naar samenaankoop
voor (ecologisch verantwoord) drukwerk.
We zitten nog lang niet op kruissnelheid, maar als
ik me voorstel hoeveel meer middelen er voor de
kunst zouden kunnen worden vrijgemaakt vanuit
deze denkkaders, is er wellicht voldoende ruimte
om in ons landschap de kunstenaar en zijn zegging
niet te moeten laten lijden onder de financiële
druk van de organisaties.
Vlaanderen staat bekend om de diversiteit aan kunstenaars,
maar we hebben wat mij betreft te veel
kunstenorganisaties. onze organisatiemodellen durven
te weinig vernieuwing op te zoeken. er zijn veel
mini-organisaties met minder dan tien vaste werknemers,
en veel organisaties die samenvallen met het
oeuvre van één kunstenaar. als dramaturg koester
ik die diversiteit, als bedrijfsleider vrees ik voor de
haalbaarheid van dit landschap op lange termijn.
uiteindelijk komt er toch een moment waarop de
middelen ontbreken om iedereen professioneel te
laten doorgroeien, en dan loert het gevaar om de
hoek dat de subsidiegever de diversiteit aan kunstenaars
opoffert of kunstmatige fusies oplegt. onze
sector heeft immers geen goed track record als het
gaat om het spontaan omarmen van synergie of het
zonder vrees instappen in grotere (lokale) samenwerkingsverbanden.
nog steeds hoor ik vaak dat er
wordt uitgegaan van een in verhouding grotere efficiëntie
bij kleinere organisaties. Mijn project toont
niet alleen aan dat dit een illusie is. de versplintering
van de middelen zal uiteindelijk leiden tot reductie
van de huidige diversiteit en tot het verlies van competenties
(zoals ateliers, expertise op het gebied van
het produceren van kostuums …) in het volledige
landschap, omdat het niet meer te betalen zal zijn.
in verhouding zullen de middelen die direct kunnen
worden geïnvesteerd in kunstenaars en in voorstellingen
altijd verminderen door de in verhouding
groeiende organisatiekost (boekhouding, telefonie,
personeelsadministratie, elektriciteit-gas-water …). Je
kan een euro immers geen twee keer uitgeven.
return voor de gemeenschap
het fundament van leiderschap en bedrijfscultuur, en
de vier pijlers die hierboven werden genoemd, pas-
sen volgens mij in een belangrijk maatschappelijk
debat. het is het debat van de maatschappelijke positie
van de kunstenaar, en van de kunstenorganisatie.
dit legitimatiedebat komt op een gevaarlijk en cruciaal
moment, net wanneer de overheidsfinanciering
nog meer dan vroeger onder druk staat. We moeten
ons daarvan bewust zijn, en onze belangrijke artistieke
zegging weten te vertalen in een register dat de
politiek kan begrijpen en overnemen. in nederland
heeft dit debat al gewoed, en de kunstenaar heeft
er verloren. het nederlandse voorbeeld toont vooral
aan dat een naar zichzelf refererend kader in deze
legitimatie niet werkt: de kunstenaar die zegt dat hij
belangrijk is omdat zijn kunst belangrijk is, draagt
onvoldoende argumenten aan om de maatschappelijke
draagkracht te versterken. We moeten meer
doen, meer tonen, en in meer domeinen voelbaar
zijn. dat kunnen we bijvoorbeeld door te tonen dat
we volwassen omgaan met het aansturen en ontwikkelen
van onze organisaties. niemand stelt het genie
van de dokter in het ziekenhuis in vraag, hoogstens
de deugdelijkheid van het management van het ziekenhuis.
We moeten dus laten zien dat we met de
beschikbare middelen het best mogelijke landschap
voor onze kunstenaars hebben gemaakt. en dat is
een verantwoordelijkheid die onze afhankelijkheid
van Black Swans kan reduceren.
daarbij is het van belang dat de grotere spelers
een voortrekkersrol durven opnemen en hun expertise
gebruiken om de kleinere spelers te helpen in
hun werking. Maar het is ook belangrijk dat de kleinere
spelers dan de uitgereikte hand vastnemen en
durven samenwerken zonder angst voor identiteitsverlies.
dat proces zal wellicht nog enkele jaren
duren, maar als het kan leiden tot een duidelijk
betere return voor de maatschappij, zal het signaal
ongetwijfeld ook politiek verdedigd worden.
Kurt Melens is algemeen en zakelijk directeur van
NTGent.
BIBLIoGrAfIE
Colpaert, Jan. Participatiesurvey - presentatie 019
– betalingsbereidheid 2011. Geconsulteerd op
11 maart 2011. http://www.cjsm.vlaanderen.
be/downloads/participatiesurvey-presentatie019betalingsbereidheid.pdf
Gibbs, toby, suzanne heywood, risto Penttinen
e.a. McKinsey & Company Public Sector april
2009. Geconsulteerd op 19 maart 2011. http://
www.mckinsey.com/clientservice/publicsector/
pdf/delivering_public_sector
taleb, nassim nicholas. “the Black swan: the impact
of the highly improbable.” new York: random house
trade Paperback edition. New York Times on the Web
22 april 2007. Geconsulteerd op 15 oktober 2011.
http://www.nytimes.com/2007/04/22/books/
chapters/0422-1st-tale.html
The New Forest – Wunderbaum (foto: Jaap scheeren)
Courant 105 48 49 >> naar de inhoudstafel
Toegevoegde Voorstelling waarde
– Makers (foto: naam)