Dossier : De toestand van een slachtoffer beoordelen
Dossier : De toestand van een slachtoffer beoordelen
Dossier : De toestand van een slachtoffer beoordelen
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Dossier</strong> : <strong>De</strong> <strong>toestand</strong> <strong>van</strong> <strong>een</strong> <strong>slachtoffer</strong> <strong>beoordelen</strong><br />
An Cleymans<br />
Stafmedewerker Vorming<br />
24/12/08<br />
______________________________________________________________________<br />
Intro : Als eerstehulpverlener volg je best altijd dezelfde stappen. Ze helpen je om <strong>een</strong><br />
situatie goed in te schatten en op <strong>een</strong> gepaste manier hulp te verlenen. Nadat je voor de<br />
veiligheid hebt gezorgd, moet je de <strong>toestand</strong> <strong>van</strong> het <strong>slachtoffer</strong> <strong>beoordelen</strong>. Door het<br />
bewustzijn en de ademhaling te controleren, kan je snel nagaan of het <strong>slachtoffer</strong> zich in<br />
<strong>een</strong> levensbedreigende situatie bevindt.<br />
Als eerstehulpverlener volg je best altijd dezelfde vier stappen. Ze helpen je om <strong>een</strong><br />
situatie goed in te schatten en op <strong>een</strong> gepaste manier hulp te verlenen. Zorg eerst voor<br />
veiligheid en beoordeel dan de <strong>toestand</strong> <strong>van</strong> het <strong>slachtoffer</strong>. Vervolgens alarmeer je<br />
(indien nodig) de hulpdiensten en verl<strong>een</strong> je verdere eerste hulp.<br />
Maar hoe beoordeel je de <strong>toestand</strong> <strong>van</strong> het <strong>slachtoffer</strong> ? Door middel <strong>van</strong> <strong>een</strong> snelle<br />
evaluatie <strong>van</strong> het bewustzijn en de ademhaling kan je vlot en effectief nagaan of <strong>een</strong><br />
<strong>slachtoffer</strong> in levensgevaar is. Volg volgende drie stappen :<br />
1. Controleer het bewustzijn.<br />
2. Open de luchtweg.<br />
3. Controleer de ademhaling.<br />
1. Controleer het bewustzijn (+ foto)<br />
Ga na of het <strong>slachtoffer</strong> nog reageert.<br />
- Schud zacht aan de schouders <strong>van</strong> het <strong>slachtoffer</strong>.<br />
- Vraag luid : “Is alles oké ?”.<br />
Reageert het <strong>slachtoffer</strong>, dan is hij bij bewustzijn. Laat het <strong>slachtoffer</strong> liggen, verplaats<br />
hem all<strong>een</strong> als dat absoluut noodzakelijk is. Probeer te weten te komen wat er mis is.<br />
Haal hulp indien nodig. Controleer regelmatig het bewustzijn en de ademhaling <strong>van</strong> het<br />
<strong>slachtoffer</strong>.<br />
geprint op 16/01/2009 9:24 – pagina 1/3<br />
S:\Vorming\werkstations\an\Gezondheid.be\dossiers\<strong>De</strong> <strong>toestand</strong> <strong>van</strong> <strong>een</strong> <strong>slachtoffer</strong> <strong>beoordelen</strong>.doc
Reageert het <strong>slachtoffer</strong> niet, roep dan om hulp en open de luchtweg.<br />
2. <strong>De</strong> luchtweg openen (+ foto)<br />
Bij <strong>een</strong> bewusteloos <strong>slachtoffer</strong> verliezen de spieren hun spanning. Het gevaar bestaat dat<br />
de tong <strong>van</strong> het <strong>slachtoffer</strong> in zijn keelholte zakt, waardoor de ademhaling wordt<br />
belemmerd.<br />
- Draai het <strong>slachtoffer</strong> op de rug.<br />
- Kantel het hoofd voorzichtig naar achteren en til de kin omhoog.<br />
3. <strong>De</strong> ademhaling controleren (+ foto)<br />
Ga na of het <strong>slachtoffer</strong> normaal ademt terwijl je de luchtweg openhoudt. Doe dit<br />
maximaal 10 seconden.<br />
- Kijk of de borstkas op en neer gaat.<br />
- Luister aan de mond en de neus naar ademhalingsgeluiden.<br />
- Voel moet je wang of er luchtstroming is.<br />
10 seconden lijkt misschien lang, maar <strong>een</strong> bewusteloos <strong>slachtoffer</strong> heeft soms <strong>een</strong> trage<br />
ademhaling. Als je niet lang genoeg luistert, heb je misschien net de periode tussen twee<br />
ademhalingen gecontroleerd. Dan ga je er<strong>van</strong> uit dat het <strong>slachtoffer</strong> niet meer ademt,<br />
terwijl dat wel nog zo is.<br />
Hoe dan ook, als je niet zeker bent of het <strong>slachtoffer</strong> normaal ademt, handel dan alsof het<br />
niet meer ademt. Dit kan het geval zijn bij „gasping‟.<br />
In de eerste minuten na <strong>een</strong> hartstilstand is het vaak alsof het <strong>slachtoffer</strong> nog probeert<br />
naar adem te happen. Het ziet eruit alsof het <strong>slachtoffer</strong> nauwelijks ademt of<br />
onregelmatige ademhalingsbewegingen maakt. Omstaanders zien deze bewegingen vaak<br />
als normale ademhalingen. In feite zijn dit de laatste ademhalingspogingen <strong>van</strong> <strong>een</strong><br />
lichaam in doodsstrijd („gasping‟). Verwar dit niet met <strong>een</strong> normale ademhaling ! Als je<br />
gasping vermoedt, ga er dan <strong>van</strong>uit dat het <strong>slachtoffer</strong> niet normaal meer ademt.<br />
Een <strong>slachtoffer</strong> dat bewusteloos is maar wel normaal ademt, leg je in stabiele zijlegging.<br />
Alarmeer dan de hulpdiensten.<br />
versie 16/01/2009 9:24 – pagina 2/3<br />
S:\Vorming\werkstations\an\Gezondheid.be\dossiers\<strong>De</strong> <strong>toestand</strong> <strong>van</strong> <strong>een</strong> <strong>slachtoffer</strong> <strong>beoordelen</strong>.doc
Bij <strong>een</strong> bewusteloos <strong>slachtoffer</strong> dat niet normaal ademt, alarmeer je onmiddellijk de<br />
hulpdiensten. Start dan met de reanimatie.<br />
Wat is stabiele zijligging ? (+ foto‟s) (+ link naar filmpje)<br />
Stabiele zijligging is <strong>een</strong> veiligheidspositie waarin je <strong>een</strong> bewusteloos <strong>slachtoffer</strong> moet<br />
leggen dat normaal ademt. In deze houding wordt <strong>een</strong> vrije luchtweg gegarandeerd.<br />
Eventueel braaksel kan ook uit de mond lopen.<br />
Hoe begin je hier aan ?<br />
1. Verwijder de bril <strong>van</strong> het <strong>slachtoffer</strong>.<br />
2. Kniel naast het <strong>slachtoffer</strong>. Zorg ervoor dat de beide benen <strong>van</strong> het <strong>slachtoffer</strong><br />
gestrekt zijn.<br />
3. Plaats aan jouw kant de arm <strong>van</strong> het <strong>slachtoffer</strong> in <strong>een</strong> rechte hoek ten opzichte<br />
<strong>van</strong> het lichaam. Buig de onderarm naar boven en leg de handpalm naar boven.<br />
4. Breng de andere arm over de borstkas h<strong>een</strong>. Druk de handrug tegen de wang <strong>van</strong><br />
het <strong>slachtoffer</strong> aan jouw kant. Hou deze hand ter plaatse.<br />
5. Neem met je vrije hand het b<strong>een</strong> aan de overkant <strong>van</strong> het lichaam vast bij de knie.<br />
Trek het b<strong>een</strong> op, maar laat de voet op de grond staan.<br />
6. Trek het opgetrokken b<strong>een</strong> naar je toe. Blijf ondertussen de handrug tegen de<br />
wang drukken. Rol het <strong>slachtoffer</strong> naar je toe zodat het in zijligging komt.<br />
7. Leg het bovenste b<strong>een</strong> zo dat heup en knie allebei <strong>een</strong> rechte hoek vormen<br />
8. Kantel het hoofd naar achteren om voor <strong>een</strong> open luchtweg te zorgen.<br />
9. Zorg ervoor dat de mond naar de grond gericht is. Zo kan het <strong>slachtoffer</strong> niet<br />
stikken in bloed of braaksel.<br />
10. Verschuif eventueel de hand onder de wang als dat nodig is om het hoofd gekanteld<br />
te houden.<br />
11. Een <strong>slachtoffer</strong> dat langer dan 30 minuten in stabiele zijligging ligt, kan <strong>een</strong><br />
zenuwletsel <strong>van</strong> de onderliggende arm oplopen. Draai het daarom na 30 minuten<br />
op de andere zijde.<br />
Een kind of <strong>een</strong> baby kan je op dezelfde manier in stabiele zijlegging leggen. Bij <strong>een</strong> baby<br />
kan je <strong>een</strong> klein kussen of <strong>een</strong> opgerold deken achter de rug leggen. Zo ligt hij stabieler.<br />
versie 16/01/2009 9:24 – pagina 3/3<br />
S:\Vorming\werkstations\an\Gezondheid.be\dossiers\<strong>De</strong> <strong>toestand</strong> <strong>van</strong> <strong>een</strong> <strong>slachtoffer</strong> <strong>beoordelen</strong>.doc