Psychiaters te koop? - Deviant
Psychiaters te koop? - Deviant
Psychiaters te koop? - Deviant
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
‘ech<strong>te</strong>’ stoornis) en biologische verklaring<br />
(hersendysfunctie) in elkaar verweven<br />
tot een we<strong>te</strong>nschappelijk verpakt<br />
bio-optimisme, dat als vanzelfsprekend<br />
uitmondt in de hoopgevende oplossing<br />
van de farmaceutische reparatie. Als de<br />
betrokken slachtoffers goed zijn voorgelicht<br />
via allerlei kanalen (medicalisering),<br />
dan we<strong>te</strong>n ze ook dat de redding<br />
let<strong>te</strong>rlijk binnen handbereik ligt. Het<br />
s<strong>te</strong>eds populairdere bio-optimisme in<br />
brede lagen van de samenleving zorgt<br />
er automatisch voor dat een medische<br />
behandeling noodzakelijk lijkt en dat<br />
be<strong>te</strong>kent al gauw het innemen van pillen’<br />
(<strong>Psychia<strong>te</strong>rs</strong> <strong>te</strong> <strong>koop</strong>?, pagina 91).<br />
Onder de pet<br />
Nu zou dit alles nog relatief weinig<br />
kwaad kunnen, als overmedicalisering<br />
<strong>te</strong>n gevolge van pseudowe<strong>te</strong>nschappelijke<br />
bio-babble uitslui<strong>te</strong>nd in wat hogere<br />
kos<strong>te</strong>n en onvervulde verwachtingen<br />
zou resul<strong>te</strong>ren. Maar helaas liggen<br />
de fei<strong>te</strong>n anders. Het overdreven<br />
geloof in pillen heeft vaak ernstige gevolgen,<br />
gevolgen die regelmatig ‘onder<br />
de pet’ worden gehouden. Zo staat inmiddels<br />
vast dat de veelgeprezen SSRI’s<br />
(de ‘nieuwe’ antidepressiva) soms<br />
(zelf )moordgedach<strong>te</strong>n en psychoses<br />
kunnen veroorzaken, en dat zich ernstige<br />
onthoudingsverschijnselen kunnen<br />
voordoen wanneer patiën<strong>te</strong>n met<br />
hun pillen willen stoppen. Dit alles was<br />
al lang bekend, maar het werd jarenlang<br />
doelbewust ontkend. Zeer kwalijk<br />
is dat negatieve bevindingen al tijdens<br />
de klinische <strong>te</strong>sts van een andere codering<br />
worden voorzien, nota bene soms<br />
met toes<strong>te</strong>mming van bijvoorbeeld de<br />
Amerikaanse FDA. Zo werden ernstige<br />
agitatie en (zelf)moordpogingen gerappor<strong>te</strong>erd<br />
als ‘vijandig gedrag’, ‘emotionele<br />
labili<strong>te</strong>it’ en ‘medicijn niet effectief’.<br />
Dergelijke gegevens kwamen pas<br />
naar bui<strong>te</strong>n tijdens rechtszaken, aangespannen<br />
door slachtoffers van Seroxat<br />
en Prozac, of door hun nabestaanden.<br />
Overigens werden deze zaken vaak geschikt,<br />
waarschijnlijk vooral om negatieve<br />
berichtgeving <strong>te</strong> voorkomen.<br />
De au<strong>te</strong>urs bes<strong>te</strong>den ook aandacht aan<br />
een ander, vrij onbekend maar zeer verontrus<strong>te</strong>nd<br />
SSRI-verschijnsel, dat zij<br />
als hersenrillingen omschrijven. Deze<br />
‘brain shivers’ doen zich zowel tijdens<br />
als na het gebruik van SSRIs voor. In<br />
dit kader ci<strong>te</strong>ren de au<strong>te</strong>urs een Britse<br />
psychia<strong>te</strong>r, die er zich zorgen over<br />
maakt dat zijn vakli<strong>te</strong>ratuur nauwelijks<br />
aandacht bes<strong>te</strong>edt aan deze beangstigende<br />
electrisch-magnetische sensaties,<br />
<strong>te</strong>rwijl op het in<strong>te</strong>rnet talloze patiën<strong>te</strong>n<br />
hiervan gewag maken (‘electric<br />
shocks, electric jolts, electric zaps’).<br />
Jammer dat de au<strong>te</strong>urs deze verschijnselen<br />
vooral met Efexor (venlafaxine) in<br />
verband brengen. Deze verschijnselen<br />
werden immers al veel eerder beschreven<br />
in verband met Prozac en vooral<br />
ook Seroxat.<br />
Pa<strong>te</strong>nt verstreken<br />
Binnen de wondere wereld van medicijnen<br />
in het algemeen, maar die van<br />
psychiatrische medicijnen in het bijzonder,<br />
doet zich een frappant fenomeen<br />
voor, waaruit vele betrokkenen<br />
maar geen lering willen trekken, zo<br />
signaleren de au<strong>te</strong>urs. Veelgeroemde,<br />
goedkope oude medicijnen worden<br />
plots gevaarlijk wanneer hun pa<strong>te</strong>nt is<br />
verstreken en er nieuwe, dure vervangers<br />
zijn. Deze zichzelf herhalende contradictie<br />
wordt in <strong>Psychia<strong>te</strong>rs</strong> <strong>te</strong> <strong>koop</strong>?<br />
onder andere geillustreerd aan de hand<br />
van de nieuwe, ‘atypische’ antipsychotica<br />
zoals Risperdal en Zyprexa:<br />
‘De in<strong>te</strong>nse marketing zorgde voor<br />
een bijzonder imago; de nieuwe middelen<br />
zouden veel effectiever zijn, minder<br />
bijwerkingen en risico’s inhouden,<br />
en daardoor be<strong>te</strong>r aanvaard worden<br />
door de patiën<strong>te</strong>n. Maar elk van deze<br />
aspec<strong>te</strong>n bleek ach<strong>te</strong>raf niet echt door<br />
kritisch onderzoek onderbouwd <strong>te</strong> zijn.<br />
De superiori<strong>te</strong>it staat volop <strong>te</strong>r discussie,<br />
en er duiken s<strong>te</strong>eds meer verontrus<strong>te</strong>nde<br />
berich<strong>te</strong>n op over de gevaren,<br />
onder andere suikerziek<strong>te</strong>, gro<strong>te</strong>r risico<br />
op hart- en vaataandoeningen en opvallende<br />
stijging in gewicht’ (pagina<br />
31-32).<br />
Ondertussen hebben we wel zowat<br />
tien keer meer voor deze middelen betaald<br />
omdat ze zo ‘veel veiliger en effectiever’<br />
waren…<br />
Voor het on<strong>te</strong>rech<strong>te</strong> bio-optimisme<br />
zijn velen verantwoordelijk, betogen<br />
Van Deth en Vandereycken. In fei<strong>te</strong><br />
is het hele circuit – van Randomised<br />
Clinical Trials tot en met registratie en<br />
promotie – aan een grondige herbeoordeling<br />
toe. De RCTs (b)lijken immers<br />
vooral ontworpen om nieuwe pillen<br />
geregistreerd <strong>te</strong> krijgen, registratieautori<strong>te</strong>i<strong>te</strong>n<br />
zoals de Amerikaanse FDA, het<br />
Nederlandse CBG, en het Europese<br />
EMEA (b)lijken laks of misschien zelfs<br />
niet echt onafhankelijk, we<strong>te</strong>nschappelijke<br />
publicaties blijken veelal door<br />
ghostwri<strong>te</strong>rs geschreven marketing tools<br />
voor de industrie <strong>te</strong> zijn, we<strong>te</strong>nschappers<br />
blijken in ruil voor geld en prestige<br />
regelmatig hun ziel en zaligheid<br />
aan Big Pharma <strong>te</strong> verkopen, en zelfs<br />
bijscholing blijkt zo s<strong>te</strong>rk beïnvloed<br />
door farmaceu<strong>te</strong>n, dat artsen ook daar<br />
op het verkeerde spoor worden gezet.<br />
Bovendien worden gesponsorde (en<br />
vaak goedbedoelende) patiën<strong>te</strong>nverenigingen<br />
dankbaar gebruikt als ideale kanalen<br />
om het verbod op patiëntgerich<strong>te</strong><br />
reclame <strong>te</strong> omzeilen.<br />
In het licht van de onthutsende voorbeelden<br />
van belangenverstrengeling<br />
tussen we<strong>te</strong>nschap en commercie die<br />
de au<strong>te</strong>urs bieden, is het zeer prijzenswaardig<br />
dat hun boek nergens tot een<br />
boze, allesvernietigende critique per<br />
se is verworden. Veeleer is het een oprecht<br />
appèl aan alle betrokkenen om<br />
nu eens echt iets aan misstanden <strong>te</strong><br />
gaan doen (de geschiedenis blijft zich<br />
immers herhalen!). Hiertoe wordt een<br />
aantal constructieve voors<strong>te</strong>llen gedaan,<br />
absoluut waard serieus genomen<br />
<strong>te</strong> worden.<br />
Tot slot toch een punt van (opbouwende)<br />
kritiek: Au<strong>te</strong>urs en uitgever,<br />
zorg dat in de volgende drukken,<br />
die er mijns inziens absoluut moe<strong>te</strong>n<br />
komen, een goede index/naamregis<strong>te</strong>r<br />
wordt opgenomen! Nu zoekt de lezer<br />
zich wezenloos als hij vlug wat fei<strong>te</strong>n<br />
wil ach<strong>te</strong>rhalen. Ook mij heeft dit vele<br />
uren gekost. Gezien de gro<strong>te</strong> verdiens<strong>te</strong>n<br />
van uw boek, zij het u ech<strong>te</strong>r graag<br />
vergeven.<br />
Frank van Meerendonk<br />
consumen<strong>te</strong>nactivist (psycho)farmaca<br />
D E V I A N T MAART 2007 NR. 52 15