Sociaal-emotionele begeleiding en psychosociale hulp bij ... - Impact

Samenvatting
Op verzoek van de Directies Kabinet en Landbouw heeft het Expertisecentrum LNV in
kaart gebracht welke sociaal-emotionele begeleiding en psychosociale hulp bij
dierziektecrises gewenst is en hoe daarin voorzien wordt, met het oog op het
aanpassen van de crisisdraaiboeken. De inventarisatie is tot stand gekomen op basis
van literatuurstudie, gesprekken met betrokkenen binnen en buiten LNV en het
bestuderen van de draaiboeken van LNV.
De samenvatting geeft eerst beknopt de antwoorden op de gestelde
onderzoeksvragen weer en sluit af met algemene aandachtspunten en concrete
verbeterpunten voor de draaiboeken.
Wat wordt verstaan onder sociaal-emotionele begeleiding en psychosociale hulp?
Bij een sociaal emotioneel probleem ervaren mensen een discrepantie tussen een
bestaande en gewenste toestand, waarbij er een verstoring optreedt van hun
emotionele gemoedsrust. Bij psychosociale problemen spreken we over zwaardere
problemen die een sterke weerslag hebben op het innerlijk van mensen. In de
hulpverleningspraktijk spreekt men over een glijdende schaal, met sociaal emotionele
problemen aan de ene kant en psychosociale problemen aan de andere kant.
Kenmerkend voor psychosociale problemen is dat ze een langere periode van opbouw
kennen, er meerdere problemen aan ten grondslag liggen en de spreekwoordelijke
druppel de emmer doet overlopen.
Voor sociaal-emotionele problemen is begeleiding nodig. Deze wordt vooral
informeel en op vrijwillige basis geboden door familie, buren, vrienden en
vrijwilligers van organisaties als THD-A (Telefonische Hulpdienst voor Agrariërs) en
ZOB (Zelforganisatie Bedrijfsbeëindigers). Daarnaast vindt begeleiding plaats door
professionals uit de eerste lijn zoals huisartsen, dominees, pastores, maatschappelijk
werkers, medewerkers van het SEP Veehouderij (Sociaal Economisch Plan
Veehouderij).
Bij psychosociale problemen is begeleiding niet genoeg, en is specifieke hulp nodig. In
Nederland wordt deze geleverd door de tweede lijnszorg. Deze tweede lijn bestaat uit
psychologen, psychiaters en psychotherapeuten (bijvoorbeeld van het RIAGG –
Regionale Instelling voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg).
Nota bene: In het spraakgebruik worden de begrippen sociaal-emotioneel en
psychosociaal wel door elkaar gebruikt. Bovenstaande omschrijving laat echter zien
dat er een relevant en hanteerbaar onderscheid te maken valt.
Welke subgroepen getroffen agrarische ondernemers zijn te identificeren?
Het is lastig om een subgroepen-indeling te hanteren omdat blijkt dat de hulpvraag
van agrariërs en hun gezinnen afhankelijk is van de crisisfase, de bedrijfssituatie,
persoonskenmerken en de wijze waarop men het beleeft en de problemen uit.
Welke problemen op het sociaal-emotionele en psychosociale vlak ervaren de
onderscheiden groepen van ondernemers tijdens en vlak na het uitbreken van een
dierziektecrisis?
Zie onderstaande tabel voor weergave van de sociaal-emotionele hulpvragen per fase
van een dierziekten crisis.
Expertisecentrum LNV 7