Phonotrappen Multitest - Amazon S3

Voor elk
EEN REIS DOOR PHONO LAND
wat wils
tested
Na het bespreken van de vier phono voorversterkers in Music Emotion
nummer 4 kon het natuurlijk niet uitblijven. Deze keer zijn er - verdeeld
over drie prijsklassen - uit Sneek dertien voorversterkers betrokken die
specifi ek gebouwd zijn voor het op lijnniveau brengen van de minieme
signalen die door een element aan de groeven van het vinyl onttrokken
worden. En passant zijn er ditmaal ook nog enkele elementen meegelift en
aan het eind van de luisterperiode zijn rechtstreeks via de desbetreffende
importeur nog een aantal combinaties toegevoegd waaronder een
tweetal gedurende de onlangs in München gehouden High End 2007
show voor het eerst gepresenteerde primeurs. Hoewel alle zeventien
phonotrappen in dezelfde periode beluisterd zijn, zullen de resultaten
beschreven worden in twee artikelen waarbij dit eerste deel begint met
de zeven goedkoopste modellen; afkomstig van twee Britse, een Deense
en drie Duitse fabrikanten.
music
emotion
65
De 99 euro kostende instapper in dit gemêleerde
gezelschap komt, in de vorm
van de PP-2, van NAD. Een bescheiden
ogend, tegenwoordig in twee kleurstellingen
te verkrijgen, metalen kastje op
rubberen voetjes met aan de voorzijde
een LED die groen oplicht. Aan de achterkant
gescheiden aansluitingen, met
bijbehorende schakelaar, teneinde te
kunnen wisselen tussen MM en MC signalen.
Een externe voeding zorgt voor
de benodigde 24 volt. Voor 159 euro
zet Cambridge Audio daar zijn 640 P tegenover.
Een iets groter en ook wat luxer
ogend metalen doosje met een miniem
oplichtende blauwe LED. Achterop eenzelfde
opzet met dit verschil dat er als
extra voorzien is in een uitschakelbaar
subsonic fi lter. De bijbehorende losse
voeding in kunststof behuizing levert 12
volt. Eenzelfde fi lter - maar ditmaal per
kanaal middels jumpers inschakelbaar -
is aan te treffen op de nagelnieuwe 199
euro kostende Nano phono van Clearaudio.
Gekleed in de aluminium behuizing
die kenmerkend is voor alle Clearaudio
modellen is hij aan de onderzijde
met jumpers in te stellen op MM dan wel
MC elementen. Op dezelfde wijze is de
load aan te passen en wordt door middel
van een draaiwieltje aan de bovenzijde
de versterkingsfactor ingesteld. De
externe voeding bevindt zich in een plastic
omhulsel. Met een prijs van 335 euro
is de van dezelfde fabrikant afkomstige
Smart phono meteen een stuk duurder.
Dezelfde dikke aluminium kast waarbij
aan de onderzijde per kanaal middels
een drukknop gekozen kan worden tussen
MM en MC. De externe voeding zit
in het bekende kunststof kastje. Ook al
is de Musical Fidelity X-LPS V3 met zijn
375 euro dan maar 40 euro duurder, hij
ziet er met zijn 2.5 kilo wegende metalen
NEXT

tested
music emotion
66
kast, mede dankzij het dikke front en de
koelribben aan de zijkant, direct robuuster
en serieuzer uit. Daarentegen biedt
de achterkant niet meer dan bijvoorbeeld
de NAD. De gescheiden voeding
van het 12 volt type wordt op het apparaat
aangesloten middels een DIN connector.
In plaats van deze in kunststof
gehulde voeding kan er ook geopteerd
worden voor de X-PSU V3, een voeding
die optisch mooi bij de phonotrap past
en waarop vier Musical Fidelity apparaten
aangesloten kunnen worden. Deze
combinatie komt in de volgende afl e-
vering terug in de prijsklasse tot 1000
euro. Trigon is als één van de drie Duitse
fabrikanten vertegenwoordigd met
de 380 euro kostende Vanguard II. De
mooi gebouwde metalen kast met dik
aluminium front heeft aan de voorzijde
slechts een LED en een aan/uit schakelaar.
Doordat de dipswitches voor afstemming
op het element zich aan de
onderzijde bevinden is de achterzijde
simpel; input, output en een aansluiting
voor de 27 volts aparte voeding in
kunststof omhulsel. De duurste trap uit
de groep, de Black Cube van 440 euro,
komt van de Duitse fi rma Lehmann. Een
ultralicht zwart aluminium kastje met aan
de ene kant de input en aan de andere
kant de output. Een lang netsnoer
loopt naar de externe voeding en vandaar
opnieuw een lang netsnoer tot aan
de stekker zodat de phono op grote afstand
van de stroombron geplaatst kan
worden teneinde storende invloeden te
voorkomen. Aan de onderkant dipswitches
voor het instellen van de elementwaarden.
Wat bij opening opvalt is het
gebruik van dempingmateriaal om ongewenste
resonanties tegen te gaan. Ook
zit er in de meest recente versie een
hard wire slot waarmee de phono perfect
afgestemd kan worden op eventuele
zeer specifi eke wensen van de koper
ten aanzien van impedantie en load.
De opstelling
Gestart wordt met mijn standaard confi
guratie bestaande uit een DK Design
VS-1 Reference mk III geïntegreerde
versterker die met type III luidsprekerkabel
van JK Acoustics aangesloten is
op de M3 luidsprekers van MC Systems
CLEARAUDIO SMART PHONO
LEHMAN AUDIO BLACK CUBE
CAMBRIDGE AUDIO 640 P
en zijn analoge signalen ontvangt van
een Clearaudio Champion Limited Edition
draaitafel welke uitgerust is met een
JMW 9 Memorial arm van VPI waarin
een Clearaudio Discovery MC element
gemonteerd is. De interlink van de draaitafel
naar de phonotrap is een Clearaudio
Sixstream en het exemplaar van de
phono naar de versterker is afkomstig uit
de toplijn van het Amerikaanse Synergistic
Research. Tijdens het proefdraaien
waarbij willekeurig gekozen phono’s
kortdurend aangesloten worden is al
snel duidelijk dat het heldere karakter en
het aangezette hoog van de Discovery
niet altijd een optimale match vormen
met de beluisterde phono. Van de uit
het Friese land meegenomen elementen
blijkt voor het Koetsu Red Signature element
hetzelfde te gelden met dien verstande
dat ditmaal het rijke laag in sommige
gevallen voor een niet gewenste
vertekening zorgt. Besloten wordt dan
ook om te kiezen voor de meest neutrale
van de drie; de Lyra Argo die - wanneer
ik chargeer ten behoeve van de duidelijkheid
- geaccentueerd laag of hoog
inruilt voor een neutralere klankbalans
waarin eerder het fraaie middengebied
er uit springt. Zowel de versterker, als de

TRIGON VANGUARD II
MUSICAL FIDELITY X-LPS V3
tend op deze phono’s kunnen richten.
Ik besluit dan ook om een week vrij te
nemen en dagelijks een aantal exemplaren
te beluisteren waarbij op de tweede
dag begonnen wordt met het beluisteren
van de trap waarmee de vorige dag
geëindigd is. In die week ben ik uitsluitend
bezig ben met luisteren waardoor
het bijkomende voordeel ontstaat dat
alle andere besognes wegvallen en de
kans veel minder groot is dat ik mij op
de ene dag beter kan concentreren dan
op de andere dag.
Gestart wordt met de goedkoopste, de
NAD, en vervolgens wordt de daaropvolgende
kandidaat beluisterd tot uiteindelijk
geëindigd wordt met de duurste
die bijna zeventien maal meer kost dan
de PP-2; de Cyrus phono-X in combinatie
met de Cyrus PSX-R netvoeding. De
PP-2 ontvangt scores die als referentie
dienen bij het beoordelen van alle daaropvolgende
deelnemers. Het laag wordt
beoordeeld op dieptebereik, kleuring en
strakheid. Het midden op detail en klank
terwijl bij het hoog geluisterd wordt naar
detail en de zachtheid. Ook wordt er op
gelet in hoeverre de combinatie mij in
staat stelt om instrumenten en stemmen
aan te wijzen (richting), hoe groot
het beeld is en in welke mate dat beeld
naar voren komt. De vraag wordt gesteld
in hoeverre het systeem in staat is
om microdetaillering aan de oppervlakte
te halen, in welke mate ik als luisteraar
omhuld wordt door het geluid, of de opnameruimte
weergegeven wordt (structuur)
en in hoeverre het klankbeeld mij in
de muziek weet te trekken.
tested
music
emotion
67
phono die op dat moment zijn kunsten
vertoont, hebben elk hun eigen stroomgroep
ter beschikking en deze stroomgroepen
delen een apart geslagen aardepen.
De stroom voor de voeding van
de draaitafel is afkomstig van een andere
groep die geaard wordt op een tweede
aardepen. Met uitzondering van de componenten
die een vast netsnoer hebben
ontvangen alle apparaten gedurende
de testperiode hun stroom via AH! Tri-
AC netkabels. Alle testkandidaten worden
beluisterd met dezelfde software op
180 gram vinyl schijven. Selecties van
lp’s met muziek van Janis Ian, Oliver Nelson,
Chet Baker, Stravinsky, John Lee
Hooker en Stevie Ray Vaughan.
Luistermarathon
Wanneer ik alle phonotrappen uit hun
dozen gepeuterd heb, mijn luisterruimte
bezaaid ligt met verpakkingsmateriaal
en de apparatuur in rijen aan de stroom
hangt om warm te worden, begin ik
me pas echt de omvang van dit project
te realiseren. Het proefdraaien gebeurt
tussen het testen en beluisteren
van andere apparatuur door maar voor
het echte vergelijkingswerk moet ik me
gedurende een langere periode uitslui-
De PP-2 van NAD heeft de ondankbare
taak om de reeks te openen. Voor zover
dat na al die tijd nog iets zegt klinkt hij,
met name in het laag, beter dan ik mij
herinner van zijn voorganger. Maar met
de klank van meerdere - aanmerkelijk
duurdere - kandidaten nog redelijk vers
in het geheugen blijft mijn enthousiasme
achterwege. Natuurlijk; de in de groeven
vastgelegde informatie wordt weergegeven.
Maar wat ik met name mis, is het
gevoel omringd te worden door het geluid,
de akoestiek van de opnamelocatie
en het meest belangrijke; de betrokkenheid
bij de muziek. De Cambridge pre-
NEXT

tested
music emotion
68
senteert eenzelfde beeld met een miniem
beter klinkend midden terwijl hij op
de zachtheid van het hoog fractioneel
inlevert op de PP-2. De Musical Fidelity
rechtvaardigt de prijssprong ten opzichte
van de eerste twee deelnemers met
een evenredig grote stap in muzikaliteit.
Het geluid is vol, open en snel. Nu is er
ook sprake van een opgenomen worden
in de muziek die de aandacht ook
echt vast weet te houden. Op alle onderdelen
wordt hoger gescoord dan bij
de eerste twee het geval is. De Trigon
Vanguard II klinkt meteen weer een stuk
helderder en matchte om die reden tijdens
het proefdraaien ook minder goed
met de Discovery MC. Het geluid wordt
wat harder en analytischer waardoor
mijn betrokkenheid wat afneemt. Let
wel, ik praat hier over fractionele verschillen.
Met de Lehmann zit de detaillering
en de zachtheid van het hoog weer
op het niveau van de Musical Fidelity.
Detaillering en klank van het middengebied
zijn hier zelfs nog wat fraaier en
ook de microdetaillering is nu nog wat
beter. Pace, rhythm & timing zijn aanstekelijk
en passen op natuurlijke wijze in
het totaalbeeld. Omhulling en structuur
scoren hier nog iets hoger ten opzichte
van Musical Fidelity terwijl de betrokkenheid
op hetzelfde niveau ligt. Daarmee
zet deze Duitser in totaal voor mij
het meest zinnenbevredigende stuk muziek
van deze prijsgroep neer. De enkele
dagen later gehoorde Nano en Smart
kunnen daar niets aan af doen. Al scoort
de jongste telg van Clearaudio erg hoog
door qua niveau maar net achter de Musical
Fidelity te eindigen. De al langer op
de markt zijnde Smart schurkt zelfs erg
dicht tegen de Black Cube aan. Waar
de Black Cube voorblijft is in de zachtheid
van het hoog, in de mate waarin het
beeld mij omhult en in het weergeven
van de opnameruimte. Voor mij persoonlijk
belangrijker dan het fractioneel beter
presteren van de Smart op dieptebereik,
kleuring en strakheid van het laag.
Conclusie
Juist bij een element is de allereerste versterking
van de kleine signalen die uit de
groef worden opgepikt van cruciaal belang
voor de samenstelling van het geluid
NAD PP-2
CLEARAUDIO SMART PHONO
zoals dat uiteindelijk via de luidsprekers
te horen zal zijn. Dit geldt nog sterker
voor een MC element dan voor een MM
element omdat de eerstgenoemde onder
andere gekenmerkt wordt door een
nog lagere sterkte van het uitgangssignaal.
Zoals vooraf te verwachten was
kwijten alle zeven phono’s zich op adequate
wijze van deze taak. Dat geldt ook
voor de twee goedkoopste modellen die
elkaar qua klank slechts weinig ontlopen
en met name bedoeld zijn voor het inzetten
in combinatie met budget draaitafels.
Bij de overige zes kandidaten zijn
de onderlinge verschillen wat duidelijker
waar te nemen waardoor de consument
beter in staat gesteld wordt om een keuze
te maken afhankelijk van zijn of haar
persoonlijke voorkeur. Een voorkeur die
bijvoorbeeld bepaald kan worden door
de soort muziek waar het meest naar
geluisterd wordt. Iemand die boven alles
een gevoel van pace, rhythm & timing
wil ervaren zal een andere keus maken
dan iemand die met name gecharmeerd
is van ongekleurd, diep en strak doorlopend
laag. Net zo goed als iemand die
een vol en rijk geluid prefereert niet dezelfde
keus zal maken als de persoon
die gaat voor een grote mate van helderheid
als belangrijkste kenmerk van
het geluidsbeeld. Voor de oplettende lezer
zal inmiddels duidelijk zijn waar mijn
voorkeur naar uit gaat. Belangrijker is
echter hoe dat bij u zelf ligt. Waarbij ik alleen
nog aan wil vullen dat het de moeite
loont om met het maken van een eventuele
defi nitieve keuze nog even geduld te
oefenen tot ook de test van de tien duurdere
phono’s gepubliceerd is. Want dat
er zich onder de zes deelnemers in de
prijsklasse van 500 tot 1000 euro, en de
vier kandidaten tussen de 1000 euro en
de 1648 euro, ook nog enkele interessante
kanshebbers bevinden kan ik nu
al vast wel verklappen.
Tekst: Jan de Jeu
PRIJZEN EN INFORMATIE
NAD PP-2 € 99,-
WWW.ANDBENELUX.NL
CAMBRIDGE AUDIO 640 P € 159,-
WWW.DIMEX.NL
CLEARAUDIO NANO PHONO € 199,-
CLEARAUDIO SMART PHONO € 335,-
WWW.AUDIOCLASSICS.NL
MUSICAL FIDELITY X-LPS V3 € 375,-
WWW.VIERTRON.NL
TRIGON VANGUARD II € 380,-
WWW.HIHATAUDIO.NL
LEHMAN AUDIO BLACK CUBE € 440,-
WWW.SOUNDDESIGN.NL
END